«Жас
математиктер» сайысы
Мақсаты:
Оқушылардың ауызша есептей білуін, логикалық есептерді,
сұрақтарға
тез жауап беруіне дағдыландыру.Алған білімдерін пайдалана білуге жаттықтыру.
Математика пәніне қызығушылығын арттыру. Ойлау қаблеттерін дамыта отырып, шапшаңдыққа,
білімді, дарынды, озық болуға тәрбиелеу.
Ойында интерактивті
тақта, үлестірме қағаздар қолданылады.
Қатысушылар: 6"ә" және
6"в" сынып оқушылары. Олар әрбір сыныптан 8 оқушыдан топ болып
қатысады. "Оң сандар","Теріс сандар" тобы.
Бүгінгі күн сайыста
Ешкімнен сен қалыспа,
Білімі кімнің көп болса,
Сол озады сайыста- деп
«Жас математиктер» атты
сайысымызды бастаймыз.
Сайыстағы оқушылардың жұмысын
бағалау үшін әділ қазылар алқасын сайлап алу.
Шын жүйрік шабысынан танылады
Нақты білім, терең ой сыналады.
Баға берер әділқазы ортамызда
Сіздерге құрметпенен қол соғылады.
Өту жоспары:
1. Логикалық
есептер
2. Біліктілік
сайысы
3. Мақал-мәтелдер
сайысы
4. Графикалық
диктант
5. Есепке кім
жүйрік?
6. Кім көп
біледі?
7. Сөзжұмбақ
шешу
1- сайыс: Логикалық
есептер шешу.
Қиындықтан ешқашан біз
қашпаймыз.
Алғырлықпен тапқырлықты ұштаймыз
Қиялдарға самғап ұшқан
құстаймыз,
Шегінбейміз жеңістерге бастаймыз-
деп, логикалық есептер шығару.
Интерактивті тақтадағы есептерден
"Оң сандар" тобы жұп және "Теріс сандар" тобы тақ
нұсқаларын шығарады.
1. 7
жұмыртқаның бағасы 7 теңге болса, 100 жұмыртқаның бағасы неше теңге? (100)
2. 1т темір
ауыр ма, әлде 1000 кг мақта ауыр ма? (Бірдей)
3. 4 827 105 санындағы
үш цифрды ең кіші
сан
шығатындай
етіп
сыз. Сонда
қандай сан шықты? (2 105 )
4. Сандар
қатарындағы келесі санды тап? 20,21, 23, 24, 26, 27, … (29)
5. Квадрат
үстелді айнала төрт адам отыра алады (әр жағына бір- бірден).
Мектепте дәл осындай 7
үстелді жалғап бір қатарға қойып, ұзын үстел
құрды. Осы үстелді
айнала қанша адам отыра алады? (16)
6. Түйе, бота
маң басқан
Төрт аяғын тең басқан.
Шұнақ құлақ бес ешкі
Қос лақпен қос ешкі.
Төрт қозылы екі қой
Бәрін бірге санап қой. (17)
7. Көл
тоғанды қырға бар
Келіп қонды тырналар.
Жұптан қонып сол жерде
Отыр екен он жерде
Санап берші тырналар
Қанша болды ол жерде? (20)
2-сайыс.
Біліктілік сайысы.
Температураны өлшеу
+2°С -3°С +4°С -5°С -9°С
+10°С
0°С -8°С -13°С -23°С -18°С
+1°С
жауабы:
+10,+4,+2,+1,0,-3,-5,-8,-9,-13,-18,-23
3-сайыс. Мақал-
мәтелдер сайысы.
Ал, балалар, балалар
Мақал –мәтел айтайық.
Қиындыққа қайыспай
Асулардан өтейік –деп, берілген
мақалдағы нүктенің орнына сан қойып, мақалды оқу.
1. Ер 1 рет
өледі,
Қорқақ 1000 рет
өледі.
2. 7 рет
өлшеп,
1
рет
кес.
3. 2 құзғын
таласса,
1 қарғаға жем
болар.
4. 1 кісі
қазған құдықтан,
1000 кісі су
ішеді.
5. Жақсыны
7
жыл
жетелесең
адам болар,
Жаманды
7 жыл
жетелесең надан болар.
6. 30 тістен
шыққан сөз,
30 рулы
елге тарайды.
7.
Білгенің бір
9,
білмегенің 99.
4-сайыс. Графикалық диктант
Оқушыларға 8 тапсырма беріледі.Егер тапсырманың жауабы дұрыс болса кесінді,қате
болса
бұрыш салу керек. Тапсырма орындалғаннан кейін тақтадағы сурет бойынша
суреттері
тексеріледі. Неше сурет дұрыс болса сонша ұпай қойылады.
-5+20=-15 -11+50=-39
-4+4=1 -15+40=25
-3+3=0
-5+0=5
-4+5=1 -8+3=5
5-сайыс.
Есепке кім
жүйрік?
Өмірде ойлап тұрсаң, бәрі де -
есеп.
Ауырсаң, ішетұғын дәрі де - есеп.
Есепсіз сүрген өмір мазмұнсыз ау,
Дүниенің бар тұлғасы есеп десек-
деп, берілген есептерді барлығымыз шығарамыз.
2,7+(-3,4)=-0,7
-8,72+(-15,37)=-24,09
-21,23+7,81=-13,42
-5,6+(-2,4)=-8
-3,74+1,74=-2
│-4,5│+│-9,6│=14,1
-6,54+2,87=-3,67
-8,98+1,46=-7,52
-3,75+0,78=-2,97
6-сайыс. Кім көп біледі?
Білімнің ұшқырлығын танытып сен,
Асып- тасып, асықпа,қалыспа сен.
Уақыт деген зымырап, зулап жатыр,
Шапшаңдық бұл сайыста керек екен
–деп әр топқа сұрақ қойылады. Оған кім тез және қанша уақытта жауап беретіні
ескеріледі.
"Оң
сандар" тобына:
1. Санауда қолданылатын сандар?
(натурал)
2. Санның ең үлкен бөлгіші неге
тең? (санның өзіне)
3. 2-ге бөлінбейтін
сандар не деп аталады? (Тақ сандар)
4. Қандай сандар
5-ке бөлінеді? ( 0 мен 5- ке аяқталатын сандар)
5. Жай сандардың кестесін жасаған
грек ғалымы кім? (Эратосфен)
6. 1/2- ге кері сан? (2)
7. Ғасырдың жартысы неше жыл? (
50жыл)
"Теріс
сандар" тобына:
1. Неше цифр бар? (он)
2. Кез келген натурал санның бөлгіші?
(1)
3. 2-ге бөлінетін сандар не деп
атлады ? (Жұп сандар)
4. Қандай сандар 10-ға бөлінеді?
( 0 - ге аяқталатын сандар)
5. Ең кіші натурал сан, (1)
6. Санды қандай санға бөлуге
болмайды? (0-ге)
7. 3 ке кері сан? ( 1/3)
"Оң
сандар" тобына:
1. Шеңбердің екі нүктесін центр
арқылы қосатын кесінді?
(диаметр)
2. Өзара кері сандардың
көбейтіндісі неге тең? (1)
3. Оң санға да теріс санға да
жатпайтын сан (нөл)
4. 9-ға қарама қарсы сан (-9)
5. -99,9 бен 1 қайсысы
үлкен? ( 1)
6. 0-ден үлкен
сандар ( оң сандар )
7. Таңбалары әр түрлі сандардың
көбейтіндісі (теріс сан)
"Теріс
сандар" тобына:
1. Қандай сан барлық сандарға
қалдықсыз бөлінеді? (нөл)
2. Қарама қарсы сандардың
қосындысы неге тең? (о)
3. Шеңбердің нүктесін центрімен
қосатын кесінді? (радиус)
4. | - 10 | мен 1 қайсысы үлкен?
( | - 10| )
5. Екі санның қатынасы не деп
аталады (пропорция)
6. 0- ден кіші сандар (теріс
сандар)
7. Ең үлкен уақыт өлшемі? (ғасыр)
7-сайыс. Сөзжұмбақ
шешу "Рационал"
1.Шеңбердің элементі (радиус)
2. 8 5/6 қандай сан? (аралас)
3. Шеңберді сызатын құрал (циркуль)
4.Ұзындық өлшем бірлігі (километр)
5.Екі таңбалы ең кіші сан (он)
6.Нәрселерді санау үшін қолданатын
қандай сандар жиыны? (натурал)
7.Қосуға кері қандай амал? (азайту)
8.1/26 қандай сан? (бөлшек)
Әділ қазылар қорытындысын
дайындағанша интерактивті тақтадағы қазақ математиктерімен таныстырылады.
Садуақас
Хасенұлы Боқаев 1907 – 1942)
Боқаев С.Х.
(1907-1942) – математика саласы бойынша Қазақстаннан шыққан тұңғыш , алғашқы
ғылым кандидаттарының бірі, қазақстандағы жоғары математикалық білім беру
ордаларының қара шаңырақтары – Абай атындағы қазақ ұлттық педагогикалық
университеті мен
әл-Фараби атындағы қазақ ұлттық университетінің физика-математика факультетінің
негізін қалаушылардың бірі.
С.Боқаев
1907 жылы 17 наурызда Семей облысы, Абай ауданы, Көкбай ауылында дүниеге
келген. Сауатын Зайсанда ашады. Әкесі Сәдуақасты кішкене күнініен бастап інісі
Тайыр Жомарбаевтың (қазақтың көрнекті ағартушы-педагогы, ақын және драматург)
пен Адгия Фархисламовнаның тәрбиесіне берді. Соның арқасында мектеп
бағдарламасы көлеміндегі математиканы жақсы игеріп, олар оны Орынбор халық
ағарту институтының физика-математика бөліміне оқуға жіберген.
Осы институтта
сабақ берген К.И.Торопов қабілетін байқап, институт директоры Қ.Тоқыбаевтың
алдында С.Боқаевты Мәскеуге оқуға жіберу туралы мәселе қояды. Ол Орынбор халық
ағарту институтының физика-математика бөлімін, 1928 ж І – Мәскеу мемлекеттік
университетінің астрономия-математика бөлімін бітірген.
Ғылыми
педагогикалық қызметі: КазПИ де ассисент, доцент, кафедра
меңгерушісі, декан, профессор міндетін атқарушы.
Ғылыми-зерттеу жұмыстары:
1. Кез-келген
аралықта жинақталатын қатардың қосындысы болатын функцияның құрылымдық
қасиеттері;
2. Арнайы
функциялар және олардың жалпы жағдайлардағы ерекше нүктелері;
3. Жалпы түрдегі
кейбір анықталмаған интегралдарды интегралдау әдістері;
4. Конформдық
бейнелеулер және олардың механикада қолданылуы.
ҚазПИ-де
онымен қызметтес болған қазақтың көрнекті математикатерінің бірі
С.А.Аяпбергенов айтқандай: «Сәдуақас Боқаев орта бойлы, кең маңдайлы, жанары
өткір, батыл және ширақ мінезді, тартымды бет пішінімен ерекшеленетін адам еді.
Ол көтеріңкі дауыспен айтатын, жағымпаздық пен жалқаулықты суқаны сүймейтін,
бүкіл болмысымен тынымсыз еңбек етуге барлық уақытын өзі сүйетін іске арнаған
азамат болатын». Міне, қазақ математикасының жарық жұлдызы Сәдуақас Боқаевты
біз осылай танимыз.
Қазақтың
тұңғыш профессор математигі
Әлімхан Ермеков
қазақтың математика саласындағы тұңғыш профессоры, қазақ тіліндегі тұңғыш
жарық көрген «Жоғарғы математика курсы» оқулығының иесі, қарапайым құмға аунап
өскен қазақтың баласы. Ол 1891 жылы Семей облысының Қарқаралы уезі, Темірші
болысында туған.
Әлімханның арғы
атасы Ермек Байтасов Құнанбайдың төсекте басы, төскейде малы қосылған туыстас
елдің азаматы. Өз әкесі Әбеу Әмірхан, Әлімхан, Әлихан атты үш ұл тәрбиелеген,
көзі ашық, көкірегі ояу жан болыпты.
Әлімханның
алғырлығы мен зеректігін ақылды әке ерте бастан-ақ таныған. Бастауыш сыныпты
үздік бітірген баласын әкесі Семей гимназиясына түсірді. Осында оқыған жылдары
оны саяси сенімсіз деп стипендиядан қақса да, ара-арасында ауқаттылардың
баласын ақылы оқытып, оқуын алтын медальмен бтірді. Бұл кезде ардақты әкесі
1911 жылы 54 жасында дүниеден өткен еді.
Ол кезде
ережеге сай гимназияна алтын медальмен бітірген түлек Санкт-Петербург
Политехникалық институтына қабылданатын. Қаржы қол байласа да, қисынын тапқан
Әлімхан Томск Технологиялық институтының тау-кен факультетіне конкурссыз
қабылданады.
Небір
алмағайып заманды бастан өткерген Әлімхан аталарың көптеген жылдар бойы
жоспарлау комитетінде, тағы да басқа жауапты қызметтерді істей жүріп,
Қазақстанда алғашқы жоғарғы оқу орындарын ашып, қазақтың баласына білім беремін
деген арманын орындау барысында, ұстаздық жұмысқа ауысты. Жоғары техникалық
білімі бар ол әуелі Ташкентте педагогикалық институтта дәріс береді. Алматы
политехникалық институның іргетасын қаласты. Ол мал дәрігерлік, политехникалық
институттарда, Қазақ мемлекеттік университеттерінде жоғарғы математика және
теориялық механика кафедрасының меңгерушісі, жалпы техникалық факультеттің
деканы болып қызмет істеді. 1935 жылы ол математика профессоры атанды. Ол
Қазақ ССР-ы оқу-ағарту халық комиссариатының тапсырмасымен математика
терминологиясын жасады. Жоғарғы оқу орындарына арнап қазақ тілінде математика
оқулығын жазды. Бұл қазақ тіліндегі тұңғыш математика оқулығы еді. Ертеректе
Ленинмен дауласып жүріп, Каспий теңізінің солтүстігіндегі жағалауды Астрахань
губерниясының меншігінен алып, Қазақстанға қосқан Әлімхан Ермеков қазақ
баласының математика саласының қыр-сырын үйренуге осылай еңбек етті. Ол 1970
жылы 22-маусымда Қарағанды қаласында қайтыс болды. Оның ісі жалғасын тауып
жатыр.
Сақыш
Ескендірқызы Шәкілікова
Ы.Алтынсарин
атындағы Қазақтың білім академиясының мектеп және мектепке дейінгі білім
институтының жаратылыстану-математикалық пәндерді оқытудың мазмұнымен әдістері
лабораториясының меңгерушісі, педагогика ғылымдарының докторы, профессор Сақыш
Ескендірқызы Шәкілікованың есімі бүкіл республикаға танымал.
Оны орта
мектептің геометрия курсына арналған оқулық, оқу-әдістемелік құралдар және
жарияланған көптеген ғылыми-әдістемелік еғбектері, симпозиум, конференция,
семинарлар мен лекцияларға белсенді қатысу арқылы мұғалімдкр, әдіскерлер,
оқушылыр мен студенттер өте жақсы біледі.
Шәкілікова
С.Е. 1932 жылы 16-тамызда Атырау облысы, Махамбет ауданы, Сарайшық ауылында
дүниеге келген. Оның болашақ мамандық таңдауына әсер еткен әкесі – республикаға
танымал, еңбек сіңірген мұғалім Шәкіліков Ескендір Зұлқарнайұлы.
Шәкілікова
С.Е. 1954 жылы Қазақтың мемлекеттік қыздар педагогикалық институтын «математика
мұғалімі» мамандығы бойынша бітіріп, осы жоғары оқу орнында «Математика
әдістемесі» кафедрасында ассистент болып жұмыс істейді. 1959-1973 жылдары
Алматы қаласындағы №72 мектепте математика мұғалімі, мектеп директоры қызметін
атқарады.
1997 жылы
Шәкілікова С.Е. «Базалық мектепте математикадан оқу-әдістемелік кешендердің
дидактикалық негіздерін құру» тақырыбы бойынша докторлық диссертация қорғады.
1995 жылы
Шәкілікова С.Е. доцент, 2001 жылы профессор ғылыми атағына ие болды.
1992-1997
жылдары Абай атындағы АлМУ-ң доценті бола жүріп, Ы.Алтынсарин атындағы Қазақтың
білім проблеммалары институтының жетекші ғылыми қызметкері болып жұмыс істеді.
1992
жылдан Шәкілікова С.Е. «Қазақ тілінде оқытатын мектептерде оқытудың мазмұны
мен әдістерін жетілдіру», «Орта мектепте білім беру тұжырымдамасын жүзеге
асырудың теориялық, эксперименттік-педагогикалық жағдайы», «Математиканы
оқытудың негізгі мазмұнын, әдістер мен тәсілдерін жетілдіруді айқындайтын
қағидалар жүйесі», «Математикадан ОӘК-ге қойылатын талаптар жүйесін дайындау»
тақырыптарына зерттеу жұмыстарын жүргізіп келеді.
Зерттеудің
нәтижесінде «Ықтималдықтар теориясының және математикалық стаистиканың
тұжырымдық негіздері», «Математикадан 5-11 сыныптарға арналған бағдарлама»,
«Геометриядан 7,9 сыныптарға арналған оқулық» және оқушылар мен мұғалімдерге
арналған оқу-әдістемелік құралдар, «Математика пәні бойынша мемлекеттік білім
беру стандарты», «ҚР Жоғары білім беру мемлекеттік стандартының тұжырымдамасы»
және т.б. еңбектері жарық көрді.
Әділ қазылар алқасына сөз беріледі.
Жеңіп шыққан оқушы марапатталып, сыйлық тапсырылады.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.