№28 мектеп-гимназиясының
қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі
Телғожаева Хадиша Сағымбекқызы
Сыныбы: 5 пәні: қазақ тілі
Урок «Лексика»
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: оқушыларға сөздік қор туралы лингвистикалық білім беру.
Дамытушылық: оқушылардың лингвистикалық дүниетанымдарын кеңейту, ауызша және жазбаша тіл мәдениетін дамыту.
Тәрбиелік: оқушыларға сабақта қолданылған материалдар арқылы адамгершілікке, елжандылыққа тәрбиелеу.
Сабақтың типі: аралас сабақ
Сабақтың түрі: дәстүрлі сабақ
Сабақтың әдіс-тәсілі: түсіндіру, салыстыру, сұрақ-жауап, жаттығу, талдау.
Сабақтың көрнекілігі: тақырыпқа байланысты үлестірмелі қағаздар, интерактивті тақта, электрондық оқулық
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі: 1 мин
1.Оқушылармен сәлемдесу.
2.Оқушылардың зейіндерін сабаққа аудару.
3.Оқушылардың сабаққа қатысын тексеру.
II. Үй тапсырмасын тексеру: Мақал-мәтел жаттап келу. 2мин.
III. Жан-жақты білімдерін тексеру 8 мин.
 |
Лексика дегеніміз не?
1. Табу дегеніміз не?
2. Омоним дегеніміз не?
3. синоним дегеніміз не?
4. Антоним дегеніміз не?
5. Тура мағыналы сөздер дегеніміз не?
6. Тұрақты тіркес дегеніміз не?
7. Қаз, үй сөздерін омонимге айналдыр.
8. Дисфемизм, эвфемизмге мысал келтір.
9. Синонимдік қатар жаса. Сұлу , аспан, көрікті, көк, әдемі, әуе, ажарлы.
IVСабақтың мақсатын айту.
V. Жаңа тақырыпты түсіндіру: 15 мин.
Тіліміздегі сөздердің көбі – қазақтың ғасырлар бойы қолданылып келе жатқан байырғы төл сөздері. Олар ең қажетті ұғымдарды білдіреді де, жалпы халыққа бірдей болады.
Мысалы:
Туыстықты білдіретін атаулар: ата, ана, нағашы, жиен, аға, жеңге, бөле, құда, т.б.
Мал атаулары: жылқы, түйе, сиыр, қой, құлын, лақ, т.б
Табиғат құбылыстарының атаулары: күн, ай, жел, бұлт тау, тас, т.б
Аң –құс атаулары: бүркіт, қаршыға, торғай, түлкі, қасқыр, аю, қоян, т.б.
Заттардың түр –түсін, сапасын білдіретін атаулар: ақ, қызыл, ауыр, жеңіл, ащы, тұщы, жылы, суық, т.б.
Қимыл-қозғалысқа, әрекетке қатысты сөздер: кел, бар, кет, сөйле, күл, тарт, ал, ал, айт, т.б
Анатомиялық атаулар: бас, қол, аяқ, көз, тамақ, мұрын, бел, т.б.
Тамаққа қатысты атаулар: ет ,сүт, айран, қымыз, шұбат, ірімшік, т.б.
Тұрмыс қажетіне қатысты атаулар: қазан, ожау, қасық, жастық, киіз, т.б.
Сан атаулары: бір, үш, жеті, тоғыз, елу, т.б.
Есімдіктер: мен, біз, сен, ол, кім? не? т.б.
1)Негізгі сөздік қор талай ғасырды басынан кешіргендіктен, көбінесе көне дәуірден келе жатқан сөздер болады. Бірақ тілдің даму процесінде кейбір сөздер негізгі сөздік қордан шығып қалып, қосылып та отырады.
2) Негізгі сөздік қорға енетін жеке сөздер сол бір тілдің ішінде жаңа сөз жасауға негіз – ұйытқы және икемді болады.
3) Негізгі сөздік қорға енетін сөздердің жалпы халықтық мәні болады, көпшілігі бір буынды болып келеді. Мысалы: ас, ат, мал, қыз.
4) Қазақ тіліндегі сөздік қорға енетін сөздердің көпшілігі өзге түркі халықтарының тіліндегі сөздерге түбірлес, мәндес болып келеді.
5) Сөздік қорға кіретін сөздер күнделікті өмірге қажетті сөздер болады. Сөздік қорға енетін сөздердің саны тілдің сөздік құрамындағы сөздерге қарағанда аз болады.
Жаттығу жұмыстарын орындау
136-жаттығу. Мәтіннен сөздік қорға енетін сөздерді теріп жазыңдар.
137-жаттығу. Мәтін ауызша орындалады.
VI. Білімді бекіту кезеңі: 15мин
1. Сөздік қор дегеніміз не? Мысал келтіріңдер
36 тапсырма арқылы білімді бекіту
Электрондық оқулықпен жұмыс жүгізу.
Сөздік қордағы
1, 3, 7, 8, 12, 15, 25, 37, 46, 48, 60 –сөзжұмбақ шештіру
“Сергіту” ойынын ойнаумыз
“Бір сөзбен атаңдар” ойыны (фразеологизм)
Мен сендерге тұрақты тіркестерді оқимын, соның қандай мағына беретінін бір сөзбен атау керек:
1. Тайға таңба басқандай (анық)
2. Төбе шашы тік тұрды (шошыды)
3. Ит арқасы қиянда (алыс)
4. Қырық пышақ болу (төбелесу)
5. Жұмған аузын ашпау (үндемеу)
6. Қой аузынан шөп алмас (үндемеді)
7. Тонның ішкі бауындай (тату)
• Келесі ойын – “Қалай дер едіңіз?”
1. Тас бауыр (мейірімсіз, сезімі жоқ)
2. Ұйықтамау (түн ұйқысын төрт бөлу)
3. Аз (тауыққа тары шашқандай)
4. Ұялу (бетінен оты шықты)
5. Өкіну (бармағын шайнады)
6. Таңдану (аузының суы құрыды)
VII. Бағалау: 2 мин
VIII. Үйге тапсырма беру: 1 мин
140-жаттығу
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Урок «Лексика»Сабақтың мақсаты:Білімділік: оқушыларға сөздік қор туралы лингвистикалық білім беру.Дамытушылық: оқушылардың лингвистикалық дүниетанымдарын кеңейту, ауызша және жазбаша тіл мәдениетін дамыту.Тәрбиелік: оқушыларға сабақта қолданылған материалдар арқылы адамгершілікке, елжандылыққа тәрбиелеу.Сабақтың типі: аралас сабақСабақтың түрі: дәстүрлі сабақСабақтың әдіс-тәсілі: түсіндіру, салыстыру, сұрақ-жауап, жаттығу, талдау.Сабақтың көрнекілігі: тақырыпқа байланысты үлестірмелі қағаздар, интерактивті тақта, электрондық оқулықСабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі: 1 мин 1.Оқушылармен сәлемдесу.2.Оқушылардың зейіндерін сабаққа аудару. 3.Оқушылардың сабаққа қатысын тексеру.II. Үй тапсырмасын тексеру: Мақал-мәтел жаттап келу. 2мин.III. Жан-жақты білімдерін тексеру 8 мин. Лексика дегеніміз не?1. Табу дегеніміз не?2. Омоним дегеніміз не?3. синоним дегеніміз не?4. Антоним дегеніміз не?5. Тура мағыналы сөздер дегеніміз не?6. Тұрақты тіркес дегеніміз не?7. Қаз, үй сөздерін омонимге айналдыр.8. Дисфемизм, эвфемизмге мысал келтір.9. Синонимдік қатар жаса. Сұлу , аспан, көрікті, көк, әдемі, әуе, ажарлы.IVСабақтың мақсатын айту.V. Жаңа тақырыпты түсіндіру: 15 мин.Тіліміздегі сөздердің көбі – қазақтың ғасырлар бойы қолданылып келе жатқан байырғы төл сөздері. Олар ең қажетті ұғымдарды білдіреді де, жалпы халыққа бірдей болады. Мысалы: Туыстықты білдіретін атаулар: ата, ана, нағашы, жиен, аға, жеңге, бөле, құда, т.б. Мал атаулары: жылқы, түйе, сиыр, қой, құлын, лақ, т.бТабиғат құбылыстарының атаулары: күн, ай, жел, бұлт тау, тас, т.бАң –құс атаулары: бүркіт, қаршыға, торғай, түлкі, қасқыр, аю, қоян, т.б.Заттардың түр –түсін, сапасын білдіретін атаулар: ақ, қызыл, ауыр, жеңіл, ащы, тұщы, жылы, суық, т.б.Қимыл-қозғалысқа, әрекетке қатысты сөздер: кел, бар, кет, сөйле, күл, тарт, ал, ал, айт, т.б Анатомиялық атаулар: бас, қол, аяқ, көз, тамақ, мұрын, бел, т.б. Тамаққа қатысты атаулар: ет ,сүт, айран, қымыз, шұбат, ірімшік, т.б.Тұрмыс қажетіне қатысты атаулар: қазан, ожау, қасық, жастық, киіз, т.б.Сан атаулары: бір, үш, жеті, тоғыз, елу, т.б.Есімдіктер: мен, біз, сен, ол, кім? не? т.б.
6 662 418 материалов в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Басимова Гульнара Гайданиевна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс профессиональной переподготовки
500/1000 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Курс повышения квалификации
72 ч. — 180 ч.
Курс повышения квалификации
36 ч. — 180 ч.
Мини-курс
4 ч.
Мини-курс
4 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.