- 27.12.2020
- 390
- 11
Арал қаласы, №64 орта мектептің
Химия пәні мұғалімі
Болатбекқызы Әйгерім
Сабақтың тақырыбы: Химиялық байланыстың негізгі ұғымдары
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Оқушыларды химиялық байланыс ұғымымен, оның т.рлерімен таныстыру, тақырып мазмүнын меңгерту.
Дамытушылық: Оқушылардың ойлау, есте сақтау қабілеттерін арттыру.
Тәрбиелік: Оқушыларды өз бетінше жұмыс жасауға үйрету.
Көрнекілік: Д.И.Менделеевтің периодтық кестесі, сызбанұсқа
Сабақтың типі: Аралас
Пәнаралық байланыс: физика, математика
Сабақтың барысы:
I. Ұйымдастыру кезеңі.
Оқушыларды түгелдеу
II. Үй тапсырмасын тексеру.
1. Электртерістік дегеніміз не?
2. Электртерістік топ, период бойынша қалай өзгереді?
3. Электртерістігі ең жоғары және ең төменгі элемент?
4. А)берілген хлор мен бром; ә) магний мен натрий; б)фосфор мен хлор элемент атомдарының электртерістік мәнін салыстырыңдар
5. Фосфор мен сутек, хлор мен көміртек, оттек пен кремний бинарлы қосылыстарының формуласын құрыңдар.
III. Жаңа сабақ.
Біздің айналамыздағы заттардың молекулалардан тұратынын білеміз. Молекулаларды құрайтын атомдар неліктен бір бірімен байланысады? Олар қандай күштің әсерінен бір бірімен ұсталып тұрады? Неліктен молеклалардың пішіні болады? Химиялық байланыс ұғымы бірден белгілі болған емес. Көптеген ғалымдар байланыстың заңдылықтарын ашуға ат салысты( Эмпедкол, Демокрит, Платон)
Атомдар – бұл екі түрлі тік бұрышты үшбұрыштар: катетті тең бүйірлі және гипотенузаның жартысына тең.
Платон өзінің шәкірттеріне өте көрнекі түрде үшбұрыштың бөлшектері арқылы орындалатын барлық өзгерістерді көрсетті. Ең алғашқы теориялардың бірі – француз химигі Бертолле ұсынған гравитациялық теориясы. Ол атомның басты сипаты – оның массасы, ал молеклалар сол массалар әрекеті арқылы түзіледі. Йенс Якоб Берцелиус (1779-1848) Электрохимиялық теория болды. Бұл теория бойынша: химиялық элементтер арасындағы байланысты олардың электрлік қасиеті тұрғысынан қарастырады. Яғни, химиялық элементтердің бір түрінде оң, ал екіншілерінде теріс зарядтар басым болады. Оң заряды басым элементтерге металдарды, ал теріс заряды бар элементтерге металл еместерді жатқыза отырып, химиялық қосылыстар осылардың арасындағы тартылыстан туындайды.
Химиялық байланыс деп молекуладағы атомдар арасында пайда болатын өзара байланыс. Химиялық байланыстың бірнеше түрлері бар.
Химиялық байланыстың 1916 жылы американ ғалымы Льюис ұсынды. Химиялық байланыс туралы қазіргі теорияның негізін қалаған неміс ғалымы В.Коссель мен американ ғалымы Г.Н.Льюис. Теорияда-
1. Атомдар молекула құрып біріккенде ортақ электрон қосағын түзу арқылы өздерінің сыртқы қабаттарын инертті газдардікіндей етуге тырысады.
2. Химиялық байланыс әсерлесуші атомдардың екеуіне де ортақ электрон жұбы арқылы жасалады. Бір электрон жұбын түзу үшін әр атом бір - бір электроннан жұмсайды.
Электртерістігі бірдей сутектің 2 атомның әрекеттісіп молекулаға айналуын қарастырсақ. Сутек атомы оң оң зарядты ядродан және оны қоршаған шар пішінді электрон бұлтынан тұратындығы белгілі. Осындай екі атом әрекеттескенде, олардың электрон бұлттары жақындасып бірімен-бірі араласады.
*Н
+ *Н Н**Н
Электртерістігі бірдей атомдар арасында түзілетін байланыс ковалентті полюссіз байланыс деп аталады. Мысалы, молекулалары бірдей: N2 , H2 , I2 , F2 , т.б. Ал электртерістігі әр түрлі элементтер арасында жүретін байланыс ковалентті полюсті деп аталады. Олар: HCl, HI, HF т.б.
Сонымен жалпы коваленттік байланыс дегеніміз ортақ электрон жұпатары арқылы түзілетін химиялық байланыс.
Бәріміз теңіз суларында тұз көп кездесетінін білеміз. Сол тұздардың арасындағы байланыс иондық байланыс деп аталады. Атомдар электрондарын беріп жіберу немесе қосып алу арқылы оң не теріс зарядталады. Өзінің сыртқы валенттік электрондарына сай электрон бұлтын берген атомдар оң зарядты катиондарға, ал осы электрондарға сай бұлтты қосып алған атомдар теріс зарядты анмондарға айналады. Мысалы:
Na0 + F20 Na+ F-
Na0 + Cl20 Na+ Cl-
K 0+ Cl2 0 K+ Cl-
Zn0 + S0 Zn+ S-
Металдық байланыс қатты және сұйық күйдегі металдарға тән. Бұл өзара бір-біріне жуық оранласқан атом агрегаттарының қасиеті. Металдық байланыста ортақ электрон металл атомдарының бәрін бірдей берік ұстап тұрады. Металдық байланыстың коваленттік байланыспен кейбір ұқсастығы бар. Коваленттік байланысы бар кристалдар морт сынғыш, ал металдық байланыс арқылы түзілетін заттар жұмсақ, иілгіш, созылғыш болып келеді.
Сутектік байланыс құрамына сутегі мен электртерістігі күшті элемент фтор, оттегі, азот, кейде хлор, күкірт кіретін молекулалар арасында пайда болады, яғни молекулалар сутек арқылы байланысады.
Тест тапсырмалары:
1. Электртерістік дегеніміз не?
А)атомның электрон беру қабілеті
Б)қосылыстағы атомның электронды өзіне тарту қабілеті
С)атомның қосылыстағы белгілі валенттік көрсететін қасиеті
2. Элементтердің электртерістігі период бойынша қалай өзгереді?
А)солдан оңға қарай өседі
Б)алдымен өседі, сосын кемиді
С)артады
3. Элементтердің электртерістігі топ бойынша қалай өзгереді?
А)артады
Б)алдымен өседі, сосын кемиді
С)кемиді
4. Оттек молекуласы түзілгенде неше ортақ электрон жұбы түзіледі?
А)1
Б)2
С)3
5. Ортақ электрон жұбы арқылы түзілген байланыс қалай аталады?
А)иондық
Б)коваленттік
С)металдық
IV.Сабақты бекіту
Кестені толтырыңдар:
|
Заттың аталуы |
Заттың формуласы |
Химиялық байланыстың типі |
|
1.су |
|
|
|
2.калий хлориді |
|
|
|
3.йод |
|
|
|
4.көміртек |
|
|
|
5.мыс |
|
|
|
6.көмірқышқыл газы |
|
|
|
7.натрий сульфиді |
|
|
Үйге тапсырма беру.
Бағалау.
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Біздің айналамыздағы заттардың молекулалардан тұратынын білеміз. Молекулаларды құрайтын атомдар неліктен бір бірімен байланысады? Олар қандай күштің әсерінен бір бірімен ұсталып тұрады? Неліктен молеклалардың пішіні болады? Химиялық байланыс ұғымы бірден белгілі болған емес. Көптеген ғалымдар байланыстың заңдылықтарын ашуға ат салысты( Эмпедкол, Демокрит, Платон) Атомдар – бұл екі түрлі тік бұрышты үшбұрыштар: катетті тең бүйірлі және гипотенузаның жартысына тең. Платон өзінің шәкірттеріне өте көрнекі түрде үшбұрыштың бөлшектері арқылы орындалатын барлық өзгерістерді көрсетті. Ең алғашқы теориялардың бірі – француз химигі Бертолле ұсынған гравитациялық теориясы. Ол атомның басты сипаты – оның массасы, ал молеклалар сол массалар әрекеті арқылы түзіледі. Йенс Якоб Берцелиус (1779-1848) Электрохимиялық теория болды. Бұл теория бойынша: химиялық элементтер арасындағы байланысты олардың электрлік қасиеті тұрғысынан қарастырады. Яғни, химиялық элементтердің бір түрінде оң, ал екіншілерінде теріс зарядтар басым болады. Оң заряды басым элементтерге металдарды, ал теріс заряды бар элементтерге металл еместерді жатқыза отырып, химиялық қосылыстар осылардың арасындағы тартылыстан туындайды.Химиялық байланыс деп молекуладағы атомдар арасында пайда болатын өзара байланыс. Химиялық байланыстың бірнеше түрлері бар. Химиялық байланыстың 1916 жылы американ ғалымы Льюис ұсынды. Химиялық байланыс туралы қазіргі теорияның негізін қалаған неміс ғалымы В.Коссель мен американ ғалымы Г.Н.Льюис. Теорияда-1.Атомдар молекула құрып біріккенде ортақ электрон қосағын түзу арқылы өздерінің сыртқы қабаттарын инертті газдардікіндей етуге тырысады.2.Химиялық байланыс әсерлесуші атомдардың екеуіне де ортақ электрон жұбы арқылы жасалады. Бір электрон жұбын түзу үшін әр атом бір - бір электроннан жұмсайды.
6 661 413 материалов в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Агафонов Сергей Михайлович. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс профессиональной переподготовки
500/1000 ч.
Курс повышения квалификации
36 ч. — 144 ч.
Курс профессиональной переподготовки
600 ч.
Мини-курс
3 ч.
Мини-курс
6 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.