Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
11 сынып
Тақырыбы: Тіршіліктің пайда болуы туралы қазіргі көзқарастар.
Мақсаты: тіршіліктің пайда болуы туралы қазіргі көзқарастары туралы оқушылардың білімдерің қалыптастыру, мәтінмен жұмыс жасап қорытынды шығарып, салыстырып, өз ойларын жеткізуге біліктіліктерің дамыту.
Сабақ типі: жаңа білімдерің қалыптастыру
Әдістері: әңгімелесу, мәтінмен жұмыс, топпен жұмыс
Негізгі түсініктер: химиялық эволюция, абиогенез, коацерват, биопоэз.
Сабақ барысы
I. Ұйымдастыру /сан арқылы топқа бөлу/
II . Білімдерің тексеру
1.«Миға шабуыл» Өткен материалдарды қайталау мақсатында оқушыларға сұрақтар қою.
1.Тіршілік анықтамалары.
2. «тіршілік» ұғымына алғаш рет анықтама берген кім?
3. Тіршілік деңгейлерін атаңдар.
4. Тіршіліктің қасиеттері қандай?
!Проблемалық сұрақ - Жер бетінде тіршілік қалай пайда болды.
Тіршіліктің пайда болуы-бұл ерте заманнан адамзаты қызықтыратын мәселе. Ол ғылыми және философиялық жағынан қарстырылады. Қазіргі уақытқа дейін бірнеше жауаптары бар. Оларды барлығын екі топқа біріктіреді:
Биогенез-тіріден тірі дамиды
Абиогенез-өлі заттан тірі дамиды
¨ Абиогенездік теория бойынша тіршілік өлі табиғаттан өздігінен пайда болған.
¨ Ф.Реди тәжірибесі тіршіліктің өздігінен пайда болмайтынын нақты дәлелдеді.
¨ Креационизмдік көзқарас-жер бетінде тіршілік мәңгілік әрі оны жаратушы күш жаратқан деп түсіндірді.
¨ Панспермия теориясы-тіршілік жер бетіндегі бейорганикалық заттардан пайда болған емес, тіршілік басқа ғаламшарлардан таралған, деп түсіндірді
III .Жаңа тақырып 1)Тіршіліктің пайда болуы туралы қазіргі көзқарастар./слайд/
(топпен жұмыс)
1.Ертедегі Жер шарындағы атмосфера(бейнефрагменнт)
2.Органикалық қосылыстардың абиогендік жолмен түзілуі
3.Биополимерлердің түзілуі
4.ДНҚ мен РНҚ-ның рөлі
5.Биологиялық мембраналардың түзілуі және эволюциясы
Әр топ постер қорғайды – топтар бір-бірін бағалайды 2 жұлдыз, 1ұсыныс
2) Мәтінмен жұмыс-сызбанұсқа құрастыру (жұппен жұмыс)
Ғалым
Қай жылы
Нені ашты
ОпаринА.М.
1924
Органикалық қосылыстардың абиогендік жолмен түзілуі
Миллер С. Г.Юри
1953
Жердің алғашқы тарихында химиялық эволюцияның нәтижесінде биологиялық мономерлердің түзілгендігін дәлелдеді.
Фокс С.
1957
Аминқышқылдары судың катысуынсыз өзара қосылып пептидтік байланы түзуі мүмкін деген пікір ұсынды.
Томас Чек
1982
РНҚ молекуларының өршіткілік белсенділігін ашты.
Дж.Холдейн
1929
Коацерват теориясы
Дж.Бернал
1947
Биопоэз теориясы
2. «Диалогтык оқыту» әдісі бойынша «Ыстық орындыққа»
Тіршіліктің пайда болу туралы көзқарастар туралы не білесіңдер?
Әр топтан бір оқушы отырады басқалары сұрақ қояды немесе слайдтан шыққан сұрақтарға жауап береді
№1 Креаценизм теориясы нені дәлелдейді (жаратушы күш).
№2 Панспермия теориясы нені білдіреді және кім ұсынған? (ғарыштан).
№3.Франческо Реди еңбектері туралы не білесіңдер? (Өздігінен пайда болды )
№4 «Тіршілік жер бетінде мәнгілік» деген теорияны кім ұсынған және нені білдіреді? (В.Прейер )
Қорытынды:
Жер бетіндегі бірінші органикалық қосылыстардың түзілу процесі-химиялық эволюция
Биопоэз – органикалық қосылыстар тірі организмдер арқылы түзіледі(Дж. Бернал)
Биогенездің 3 кезеңі:
1. Биологиялық мономерлердің абиогендік жолмен пайда болуы
2. Биологиялық полимерлердің түзілуі
3. Мембраналы құрылымдар мен алғашқы организмдердің (протобионтардың) пайда болуы
Тіршіліктің қалыптасу кезеңдері:
1. Ағзалық заттардың абиогенді синтезі
2. Коацервация үдерісі
3. Коацерваттар эволюциясы, тірлік қасиеттердің көрініс беруі
4. Алғашқы прокариотты жасушалардың пайда болуы
5. Эукариоттың, көпжасушалардың пайда болуы, тірі ағзалардың дүниеге бөлінуі
IV. Бекіту – тест 8 сұрақ
V.Бағалау
VI. Кері байланыс стикер арқылы
VI.Үй тапсырмасы. 24 бет сұрақтарға жауап беру
Молекулалық деңгей
Бұл-тіршілікке тән бастапқы ең қарапайым деңгей. Кез келген тірі организм құрылысының қарапайым дылығына немесе күрделілігіне қарамай оның бәрі де біркелкі молекулалық қосылыстардан тұрады. Молекулалық деңгей де тірі организмдер денесінде зат алмасу, энергияның бір түрден екінші түрге айналуы айқын байқалады. Молекулалық деңгей арқылы тұқым қуалайтын ақпараттар ұрпақтарға беріледі, жеке органоидтар түзіледі.
Жасушалық деңгей
Жер бетіндегі тірі организмдердің көпшілігінің құрылымдық және қызметтік бірлігі-жасушадан тұрады. Жасушалық деңгейде оның құрамындағы жеке органоидтердің өзіне тән құрылысы болады және олар жасушада белгілі бір қызмет атқарады. Жасушадағы жеке органоидтердің атқаратын қызметі өзара бір-бірімен тығыз байланысып, жасушадағы біртұтас тіршілік процестерін жүзеге асырады. Бір жасушалы организмдерде барлық тіршілік процестері бір ғана жасушаның ішінде жүреді. Бір жасуша өз алдына жеке организм болып саналады. Көп жасушалы организмдердегі бір жасуша өз алдына жеке организм бола алмайды.
Ұлпалық деңгей
Шығу тегі, құрылысы және атқаратын қызметі біркелкі жасушалар мен жасушааралық заттардың жиынтығынан ұлпа түзіледі. Ұлпалық деңгей - тек көп жасушалы организмдерге тән қасиет. Жеке ұлпалар да өз алдына тұтас организм бола алмайды.
Мүшелік
Көп жасушалы организмдерде шығу тегі, құрылысы және атқаратын қызметі біркелкі ұлпалар жиналып, мүшелік деңгейді құрайды. Әрбір мүшенің құрамында бірнеше ұлпа кездеседі және бір ұлпа ғана басым болып келеді. Әрбір жеке мүше де тұтас организм бола алмайды. Құрылысы мен атқаратын қызметі ұқсас бірнеше мүшелер бірігіп жеке мүшелер жүйесін құрайды
Организмдік
Денесі бір ғана жасушадан тұратын өсімдіктер (хламидомонада, хлорелла) мен жануарлар (амеба, инфузория) өз алдына жеке организм. Ал көп жасушалы организмдердің жеке бір дарасы жеке организм деп есептеледі. Жеке организм денесінде тірі организммдерге тән барлық тіршілік процестері-қоректену, тыныс алу, зат алмасу, тітіркену, көбею жүреді. Әрбір жеке организм өзінен кейін ұрпақ қалдырып отырады. Көп жасушалы организмдерде жеке жасушалар, ұлпалар, мүшелер және жеке жүйесі тұтас организм бола алмайды. Тек бір организмдегі барлық мүшелер жүйесі өзара үйлесімді қызмет атқара отырып, тұтас бір организмді құрайды. Организм тікелей сыртқы табиғи орта жағдайларымен тығыз байланыста ғана тіршілік ете алады.
Популяциялық
Өзіне тән табиғи орта жағдайында, бір түрге жататын белгілі бір аймақта таралған даралардың жиынтығы популяцияны құрайды. Популяция дегеніміз- бір түрдің жеке өз алдына оқшауланған әрі көптеген даралардан тұратын тобы. Популяциялық деңгейде ғана алғаш рет қарапайым эволюциялық өзгерістер байқалады, ол бірте-бірте жаңа түрдің пайда болуына септігін тигізеді.
Биогеоценоздық
Құрылымдық деңгейі әр түрлі бір табиғи орта жағдайында ғана тіршілік етуге бейімделген көп түрлі организмдер жиынтығын биогеоценоз дейді. Оны кейде табиғи бірлестік деп те атайды. Биогеоценоз құрамына сан алуан тірі организмдер және белгілі табиғи орта жағдайлары біріктіріледі. Биогеоценоздағы организмдердің денесінде энергия жинақталады және энергия бір организмнен екіншісіне беріліп отырады. Биогеоценоздың құрамында бейорганикалық, органикалық қосылыстар және тірі организмдер болады.
Биосфералық
Жер ғаламшарындағы барлық тірі организмдер мен олардың тіршілік ететін жалпы табиғи орта жағдайларының жиынтығы биосфералық деңгейді құрайды. Биосфералық деңгейді құрайды. Биосфералық деңгейде басты рөлді “тірі заттар”, яғни жер бетіндегі барлық тірі организмдер атқарады. Биосфералық деңгейде “жанама заттар” мен тірі организмдердің тіршілік әрекетінен пайда болған “биожанама заттардың” да маңызы зор. Биосфералық деңгейде бүкіл жер бетіндегі заттар мен энергияның айналымы биосферадағы барлық тірі организмдердің тікелей қатысуы арқылы жүріп отырады.
2) Мәтінмен жұмыс-сызбанұсқа құрастыру (жұппен жұмыс)
Ғалым
Қай жылы
Нені ашты
ОпаринА.М.
1924
Миллер С. Г.Юри
1953
Фокс С.
1957
Томас Чек
1982
Дж.Холдейн
1929
Дж.Бернал
1947
2) Мәтінмен жұмыс-сызбанұсқа құрастыру (жұппен жұмыс)
Ғалым
Қай жылы
Нені ашты
ОпаринА.М.
1924
Миллер С. Г.Юри
1953
Фокс С.
1957
Томас Чек
1982
Дж.Холдейн
1929
Дж.Бернал
1947
2) Мәтінмен жұмыс-сызбанұсқа құрастыру (жұппен жұмыс)
Ғалым
Қай жылы
Нені ашты
ОпаринА.М.
1924
Миллер С. Г.Юри
1953
Фокс С.
1957
Томас Чек
1982
Дж.Холдейн
1929
Дж.Бернал
1947
Бағалау парағы
Рет №
Оқушы
Миға шабуыл
Топпен жұмыс
Жұппен жұмыс
«Ыстық орындық»
тест
Қорытынды баға
1
2
3
4
Бағалау парағы
Рет №
Оқушы
Миға шабуыл
Топпен жұмыс
Жұппен жұмыс
«Ыстық орындық»
тест
Қорытынды баға
1
2
3
4
Бағалау парағы
Рет №
Оқушы
Миға шабуыл
Топпен жұмыс
Жұппен жұмыс
«Ыстық орындық»
тест
Қорытынды баға
1
6 654 614 материалов в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Оспанова Сауле Кусмановна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материалВаша скидка на курсы
40%Курс повышения квалификации
36 ч. — 180 ч.
Курс повышения квалификации
72/108/144 ч.
Курс повышения квалификации
36 ч. — 144 ч.
Мини-курс
4 ч.
Мини-курс
4 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.