Тема: «Гьоркьор кколел раг!аби ва
предложениял»
Дарсил мурад
: гьоркьор колел раг!абазе ва предложениязе баянлъи
кьезе, бит!унхъвай щула гьаби, калам цебет!езаби, берцинго хъвай т!алаб гьаби.
Дарсил алатал: компьютер, экран, т!ахьал.таблица.
Дарсил ин
1. Рек1елгъеялъул
грамматика:
Раг!абазул рахас г!уц!и.
Гьобол - лахь –
х!ама - аргъан,нису – урба, алибаз….
2.Рокъобе кьураб
ц!ехей : Рокъоб х!алт!и щиб бук!араб?
Обращение сунда
абулеб? Г!уц!иялде балагьун кинаб бук!унеб обращение?
Лъалхъул ишараби
кин лъолел?
Бищун г!емер киб
х!алт!изабулеб обращение?
Рокъобе кьураб х!алт!ул хал гьабизе.
3. Экраналда
т!адкъай жиб -жиб мухъалъе
Халкъалъул вакилзаби
кунеб бугищ чияр гъин?
( лъалхъул ишараби
лъезе)
Хурзабахъги т!охаздаги
муг!руздаги г!азу рещт!ун буго. ( лъалхъул ишараби лъезе)
Схемаялда рекъон
предложениял г!уц!изе
_____
4. Доскаялде к!игоял
рахъине карточкабаздасан предложениял членазде риххизе:
Исана
хуриб картошка бекьана
Хъутаналда кидаго баг!арун
бук!уна
Экраналда дарсил тема ва мурад.
Жакъа нилъеца
бицина гьоркьор кколел раг!абазул ва предложениязул.
Предложениял
ц!алила ва дандекквела :
Талих!алъ къвал
бана Расулида. Талих!алъ, жакъа хинаб къо буго.
Г!алица машина цо
рахъалъан бачана. Цо рахъалъан, дица Суайбатида г!айиб гьабуларо.
Баянлъи кьезе гьоркьор колел рагIабазе
Гьоркьор кколел
раг!аби маг!наялде балагьун рикьула:
(экраналда )
1.
Бат!и – бат!ияб
даражаялъул ;
( божилъи, рак! ч!ей )
2.
Рек!ел бат!и - бат!иял
асарал загьир гьарулел;
( рохел, пашманлъи )
3 Калам бач!араб
бак! бихьизабулел;
( кисан , лъидасан раг!араб )
4 Каламалъул тартиб,
ирга бихьизабулел. (Цо бугони,кIиабизе)
Гьел хъвалаго,
запятая лъун, рат!а гьарула.
Экраналда –
Цо хасалил моцIалъ (гьеб букIана февраль моцI)
нижер росулъе нух
къотIун букIана.
Салих!атил лъабайго
гьудул ( гьел рукIана аск!об бугеб росулъа) ячIана
гьелда диплом баркизе
Х!алт!и 142-138
Киго предложение
хъвазе.гьоркьор кколел раг!аби ратизе.
Лъалхъул ишараби лъезе
.
Цо нужеего
дагьаб рек!елгъей гьабизин (бицанкIаби чIвазе)
Радал баккаралдаса
Бакъде бет!ер
буссунеб
Барсани,т!аг!ам
ц!акъал
Т!анч!азул эбел
лъалищ ?(бакъдебусс)
Свакарал
ц!алдохъаби
Х!ухьбахъизе ах!улеб
Х!асратаб гьаракьалъул
Гьабго щиб алат кколеб ? (цIумур)
Х!алт!и 142 – 143
Гьоркьор кколел раг!аби
росун, цояб х!алт!ул рагIаби, цогидалде росун
маг!на рекъезабун,
предложениял хъвазе, лъалхъун ишараби лъезе .
IV. Ц1ияб дарс щула гьаби
Экраналда :
Эбелалъе лъимер хирияб буго – маг1наялда рекъон гьоркьоб кколел раг!аби
лъезе, лъалхъул ишараби лъезе. ( Узухъда)
Раххан махул
гьабула ( х!акъаб жо )
Гьеб Балагь нижеде
щвеч!о (талих!алъ )
Меседо берцинай йиго
ц!одорай йиго г!олохъанай йиго (Цо бугони к!иабизе бугони лъабабизе бугони)
Маг!наялде балагьун
чан тайпаялде рикьулел гьоркьор колел раг1аби ?
- Экраналда: узухъда
, талих!алъ,киг!ан бокьич!ониги,бицанихъе, дир пикруялда рекъон,унго –
унгоги,цо бугони,масала,къокъаб раг!и, гьеб къаг!идаялда.
- Раг!аби ц!алун,
сигнальный горал рорхизе кинаб тайпаялъул кколелали.
V. Словарияб диктант
Адаб гьеч! Авал
- къоно, анкьазарго,гьумерхъах! Г!амалк!одо, к!ит!анк!, к!ал – мац!,къот1-къот!изе,
тахшагьар, хоноборохь,хъарщиц!ул.
(Жиб – жиб мухъалъе
цо гьоркьоб кколеб раг1игун предложение ургъизе)
VI. Гьал предложениял г1урус
мац1алде руссинаризе:
Бицанихъе, гьадав
вас г!амалк!одо вуго.
Палх!асил, гьеб
предложениялъулъ к!ит!анк! лъезе ккола
Унго-унгоги
хъарщи-ц!ул бичулев вугоан Мухтар
VII. Жавабал кьуразе къиматал
лъезе. Рокъоб: параграф 35, х1алт1и №140.
Литературиябгин музыкалияб композиция.
Шаг!ир Х!абиб Давудовасулгун дандч!вай.
Дагъистаналъул
шаг!ир, « Хирияб Дагъистан» г!уц1иялъул цевехъан, «Халкъалъул пикру» фондалъул
президент Х1абиб Давудов! Гьавуна Ч1арада районалъул Гьочоб росулъ. Гьенибго лъуг1ана
школа, ана армиялде. Лъугьана Москваялда Горькиясул ц1аралда бугеб
литературияб институталде ц!ализе. Х1абибица куч1дул хъвазе байбихьана анлъабилеб
классалда ц1алулаго. Гьелдаса нахъе чанго т!ехь къвит!ибе биччана шаг1ирасул. Гьев
ккола Дагъистаналъул Союз писателазул членлъунги. Расул Х1амзатовас ц1акъ
к1удияб къимат кьолаан Х1абибил творчествоялъе ва гьесулгун гьудуллъиялъе.
Нилъеда гьеб бич1ч1ула Расулил гьаб коч!ол раг1абаздаса:
Нек1сиял
гьудулзаби лъик1ал,ц1акъал абула ,
Дир ц1ияв
гьудул Х1абиб, дица гьезухъ кьеларо
Ч1арадисезул
бак!ги,ч1арадисезул рак1ги,
Нак1к1икь
бахчун гьеч1еблъи,гьес бихьизе гьабуна
Х1абиб,
х1акъ батила, дур кверги босун,
Кидаго
дандч!вазе духъ ч1алг1инч1они.
Хут1аралъул
бицина нилъее живго шаг1ирас (Х1. Давудовасул цевевахъин)
Ведущий 1.
Дица т1ухьдул хъвач1о ,куч1дул гурони,
Керен бух1ич1ого ах1ич1о сарин
Ц1арал х1ажат гьеч1о, ц1ва кье бегьани,
Ц1орорал муг1урузул т1огьиб бакизе.
Ч1ух1ула Дагъистан.
Ч1ух1ула, Дагъистан, дур вас вук1индал,
Дур росулъ гьавидал, гьенив дун г1едал.
Дур къадруялъулги къисматалъулги
Къат!ра дирги бидулъ беролеб батун.
Ч1ух1ула дир кини к1ик1араб къоялъ,
Т1аде къулун гьал дур муг1рул рук1индал
Г1ищкъу бергьаралъе сайгъат гьабизе
Гьениса г1идрадул квац1и бет1идал
Бат1ияв к1варич1о дур миллатазулъ
Гъот1ода г1аркьеллъун ватарав г1ела
Г1агараб дур рахъалъ ах1улел куч1дулъ
Дирги жубай абе гьаркьил карачел
Бице Дагъистан
Дур гьал
унтабазе,дур г1узрабазе
Г1агараб Дагъистан,
киб бугеб дару?
Ч1ух1араб дир т1алъи,
сунца рац1ц1илел
Рац1ц1алъи бахчарал
чорокал т1анк1ал
Дур далараб бет1ер
борхизабизе
Бице кинаб коч1ол
т1амилеб макъан
Киб батулеб, бице,
дур билараб их
Доб бук1араб
хинлъи, хасаб дур ч1ух1и?
Киб к1усараб
нухда к1очараб дуда
К1удияб г1аданлъи
нилъер халкъалъул?
Дунялго мах1румаб
дур бах1арчилъи
Бух1улеб ц1а сунеб
сабаб щиб бугеб?
(Ах1изе кеч1
«Дир Мах1ачхъала» )
«Тела дуе, Дагъистан»
Дицаги ургъана
диего дунял
Дие кьуралдаса
дагьаб бат1ияб
Рит1укълъи
т1егьалеб,т1екълъи бакъвалеб
Т1огьол майданазда
бана дийго рукъ
Гьудуллъи
вацлъиялъ ракарал ц1аяз
Ц1орой-квач кидаго
лъаларо гьениб
Гьениб бакъ аниги
унаро канлъи
Рокьи ккарал бераз
къалъула г1алам.
Гьениб цоцадаса
мац1 гьабуларо,
Мац1 гьикъун миллатал
рикь - рикьуларо
Гьениб ярагъ гьечо,
гьениб кьал гьеч1о
Рокьул куч1дул
руго киназулго гимн
Гьеб дир дунялалда
динги г1елмуги
Г1адамасе г1оло
буго х1алт1утеб
Х1алт1улес гурони
х1анч1уларилан
Х1анч1азул к1еч1
буго кодекслъун босун
Гьанир ц1огьал
гьеч1о ц1орол гордаби
Ц1арал хьурабаца
ккун геч1о сверукъ
Гьениб намус бичун,
босуларо чед
Боци г1емерасе
къулуларо халкъ
Гьеб дуниял дица,
дунго унелъул
Дунял бокьулезе
кьеля ирсалъе
Рит1укълъи
т1егьалеб т1ехълъи бакъвалеб
Т1огьол майдан
тела дуе Дагъистан
(Кеч1 ах1изе «Хирияб
Ч1арада» )
Дица дирго ц1ваялда
Дица дирго
ц1ваялда
Ц1ар кьейилан
гьарана
Ц1ва х1еренго
кунч1ана
Цинги дида абуна
Жинца ц1арал
кьоларин
Кьураздаса ч1ух1улин
Дуй ц1ар бокьун
батани
Ц1уне дурго улкаян
Дица дирго
ц1ваялда
Ц1ар кьейилан
гьарана
Ц1ва недегьго
гьимана
Гелъ дие жаваб
кьуна
Жинца ц1аял
кьоларин
Ц1а бугезухъ
хинлъулин
Дуй ц1а бокьун
батани ,
Ц1уне дурго
рокьиян.
«Кире ине хинлъизе»
Нак1к1укье мег1ер
г1адин
Ана машгьурав
шаг1ир
Маг1арухълъи
ц1унеян
Нилъей васиятги
тун
Океаналъул т1инде
Т1ерхьун ана зодил
моц1
Ц1огьаз ц1ураб
Дагъистан,
Дир гуриланги
ах1ун
Дагъистаналъул
ц1вабзаз
Ц1а босулеб
гъасито
Ц1орон бугин
жакьад мун
Кире инел хинлъизе?
Кавказалъул къарнаби
Къалъизабураб
чирахъ
Къанабалъе нурги
ун
Бец1лъун буго
сверухълъи.
Сонал г1емерал ина
Г1умрудул
гъварилъуде
Гъаситаби ц1илъила
Ц1ваби цойги
раккила.
Амма Расул, дур
ц1арги
Ц1аги, ц1ваги нижее
Ц1акъ хирияб
бук1ана
Хисиларо лъицаго.
( Кеч1 ах1изе
т1армида Х1усен Г1амирхановас)
«Цолъе, маг1арулал»
Гъункарал, цолъарал
муг1рузда г1урал
Маг1арулал щай
нилъ рикь-рикьун ругел
Кьолбол к1одолъидул
бицун г1олебищ
Г1аданлъиялъ тараб
тахидаги ч1ун.
Дун миллат чи
гуро,милат гьеч1ого
Дирго миллат
толев, «манкуртги» гуро
Амма маг1арулал
муг1рузул мисал
Босизе кват1ани,
кире нилъ ккелел?
Жакъа щай нилъеца
къадруялдаса
Къолден
хъант1иялъе бахъизе кьураб
Кьвариги,
иях1ги,бах1арчилъиги
Бах1рияз нохъоде
къот1изе тараб?
Гьал хъалабахъеги
, хъулухъаздеги
Хъурщизе щай кколел
нилъ накабазда?
Наку лъийго
ч1вач1ел умумузул ц1ар
Ц1адирабазда лъун
щайха бичулеб?
Мискинлъулел
руго,бечелъанаг1ан
Бечедал г1адатал г1одор
таралго
Г1емерлъанаг1ан
нилъ дагьлъулел руго
Данделъизе ресал
ратуларого.
Нилъ цолъизе ккола,
цойгидацаги
Нилъедаса мисал
босеян абе
Нилъ рекъезе
кола, рекъелгун вацлъи
Даимлъизе ккани,
Дагъистаналда.
«Къаралай»
Чохт1оги,ч1ортоги,ч1артил
чалмаги
Дуда рекъолеб куц,
унго къаралай
Къот1ной данде
ч1вайгун,нечараб гьими
Гьурмал сипаталде
данде кколеб куц.
Хирияй къаралай,Къарахъ
духъ тараб
Дирго
лъимерлъидухъ урхъун вуго дун
Лъаразул чилиялъ
чагъанаги хъван
Дур ах1улеб коч1охъ
ч1арг1ун буго рак1.
Хирияй къаралай ,
къваридал соназ
Къарахъ ракъи
лъазе биччач1о дуца
Дур г1ет1алъ
лъалъарал т1орщалил хинк1ал
Ях1алъул хьагинир
теч1о камизе.
Х1алт1уде
ригьунал,гьайбатал квераз
Киг1анго х1асратго
лъухьулеб рокьи
Рокъобги къват1ибги
къадру ккурай дур
Къаралай, кибгого
бицуна жакъад.
Сапаралъ унелъул
лъалищ, къаралай ,
Дуца бит1араб нух,
дий бит1улеб куц
Ва т1ад
вуссунелъул росу раг1адалда
Мунгун дандч1валелъул
дун ч1ух1улев куц!
(Кеч1 ах1изе
«Дий къвариг1ун йигей куц»)
Данделъи къазе,
раг1и кьезе директоралъе.
Баркала кьезе
шаг1ирасе.
Улбузул къо
1.Расул
Х1амзатовасул раг1абаздалъун рагьизе данделъи:
Испанияз
Мадре, г1урусаз Мама,
Ингилисаз
Мазе, нилъеца Эбел, –
Азарго
мац1алда гьаб къокъаб раг1и
Раг1ула
ах1улеб цого бух1иялъ.
Абула
унтулез,рортун унеца
Эбелалъ
рач1ун жал кквелел кинигин
Абула
чвахулеб г1оралъ росулез
Т1аса
лъугьайилан гьарулеб г1адин.
2 Жакъасеб
данделъиялде нилъ рак1арун руго нилъер улбузул х1урмат гьабун. Коллективалда вуго
140 г1анасев чи. Жив – живасул йик1ана,йиго, жалго рук1ина улбуллъун.
Раг1и кьолеб буго
данделъи рагьизе школалъул директор Г1азра Мух1амадовнаялъе.
(Кеч1 ах1изе «Эбел»)
Дун
кинида лъурал дир бабал кверал
Кидаго
йиго дун нуж г1оларого
Дун
каранде къарал кверазул килщал
Щиббалда
къочизе къасд ккун бугеб куц!
Дир
ях1алъул х1уби, х1еренай эбел
Дуца
лъурал дарсаз дун ц1унарай куц
Дир
борхатаб кьуру,дир Кьилимег1ер
Дуца кьуна
дие бокьулеб г1умру.
Гьал раг1аби абизе
х1адурал руго улбузе киналго лъимал. Улбул мустах1икъал руго жеги лъик1азеги. Эбел
гьеч1ев чи вук1унаро,нилъер учительзабазул улбул ах1ана нижеца гьаб данделъиялде.
Лъик1аб лъимер лъугьиналдаса талих1аб жо щибниги гьеч1ин абула. Бокьун буго
баркала кьезе нужее хириял, макьу тун, рах1ат тун, тарбия кьун, гьадинал
лъимал г1езаруралъухъ:
1. Гимбатова
Тамарае
2.Зиявудинова
Марямие
3.Гимбатова
Пат1иматие
4.Амиргамзаева
Равзанатие
5.Магомеддибирова
Ч1ух1аралъе
7.Амирханова Сакинатие
8.Валиева
Пат1иматие
9.Аюбова Написатие
10.Бекмирзаева
Пат1инае
11 Мазакова Бариятие
12.Кудиева
Пат1иматие
14.Хайбулаева
Сапигатие
15. Шугаибова
Пат1иматие
18.Газимагомедова
Х1авае
19. Даниялбегова
Пат1иматие
20.Айвазова Сайгибатие
21.ХIажиева
ПатIиматие
Гьединго хасаб
баркала кьезе боьун буго нилъер ч1ах1ияб г1елалъул учительзабазе.Гьезул лъимал
гьанир х1алт1улел гьеч1ониги, гьел руго ях1 бугел, адаб бугел г1адамаллъун:
1. Тишковская
Маргарита Егоровнаялъе
2.Омарова Пат1имат
Магомедовнаялъе
3.Абдулаева Хапсат
Магомедовнаялъе
4.Ахмедилова Асият
Асадулаевнаялъе
5.Ибрагимова Асият
Магдиевнаялъе
6.Магомедова
Патимат Гаджиевнаялъе
7. Магомедова
Патимат Магомедовнаялъе
8. Юсупова Зайнаб
Курашевнаялъе
Нужее сайгъат
гьабун кеч1 ах1изе буго Мух1амадх1абибова Хадижатица.
Улбул,улбул,улбул
релълъарал руго
Ралъадал
киниги киса – кирего
Гъварилъи,
г1ат1илъи,берцинлъи ралъдал
Бецал
ратич1они, лъик1 балагье нуж
Улбул, улбул,улбул
релълъарал руго
Рорхатал
муг1рузда гьаб г1аламалда
Г1одосан
зодой ун, гъозул к1одолъи
Гъоздасан
чвахула киналго иццал.
РагIи
кьелин гьанже нужер лъималазе (Г1азрае,Салиматие,Байжатие,Асиятие)
Мадинаца сайгъат
гьабила кеч1.
Дир
х1асратай,х1еренай
Х1урмат
т1ок1ай, сабурай.
Дир къиматай,
къвак1арай
Къулула
дун,дуй, эбел
Бит1ун
тарбия кьурай
Лъималазул
рохел мун
Г1акълу
лъаялъ куцарал
Нижер
ч1ух1и, эбел мун.
Нужер лъималазулги
лъималазеги,ц1алдохъабазеги бокьун буго нужеда баркизе ва баркала кьезе.(Цере
рахъина 10 классалъул ясал кеч1 ах1изе)
Дида
т1аса лъугьа,мун къварилъарал
Къоял,дун
сабаблъун, рихьун ратани.
Рогьарал
дур сардал дир ургъалида
Дур
ургъел гьабизе кват1ун ккарай дун.
Дур бух1араб
х1ухьел, х1еренаб раг1и
Г1алам
х1икмалъараб сабру,г1аданлъи
Жакъа
кинаб нухалъ ине кканиги
Дир
нухалъул ахир,хабал раг1аллъи
(Раг1и кьезе завучалъе.
Ке1чь ах1изе ц1алдохъабаз)
Я хочу сегодня
сказать еще об одном человеке- маме, бабушке, прабабушке. Многим из нашего коллектива
она стала и мамой, и бабушкой, и подругой. Этот человек который отдал больше
половины жизни нашей школе, нашим детям, внукам. Без нее не обходится ни одно
мероприятие, событие школы. Маргарита Егоровна – это о вас. Я уверенна, весь
коллектив, все 1120 учеников, говорят Вам спасибо. (Кузнецов Артем стихотворение
«Мать», исполняет песню Мадина Абдулкадыровна)
Дида
лъала эбел цо йик1унейлъи,
Цигидаз
кидаго гьей хисунгут1и.
Амма
киназулго рак1алъ абула
К1иабилей
эбел йигин мунилан.
Гьединал к1иябилеб
улбуллъун руго нилъги нилъер ц1алдохъабазе. Эбелин абураб раг1и - гьеб борхатаб
ц1ар буго. Гьелъие мустах1икълъун руго къисматалъ нилъер учительзаби. Баркула
нужедаги гьеб байрам.
(Кеч1 ах1изе
Дом культураялъул х1алт1ухъан Г1абдулаца)
Гьале
рак1,гьале к1ал ва к1иябго квер
Кьаб кинабго
дуца кьун буго дие
Дида
гьеб бич1ч1ула кив вук1аниги
Кидаго
мун даим цох1о ийго дир
Раг1и кьезин
нилъер улбузеги
(Кеч1 ах1изе Дом
культураялъул х1алт1ухъан Мадинаца)
Баркала рачIаралъухъ,
сахлъиги, жегиги соналги нужее гьарула киназулго рахъалъан. Т1аса лъугьа
нижеда киназдасаго – ккараб гъалат1алдаса,абураб раг1иялдаса.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.