- 15.03.2017
- 2380
- 2
Чингоджаева Жазира Газизовна
Шығыс Қазақстан облысы,Аягөз қаласы, «К.Бозтаев атындағы жалпы білім беретін орта мектеп» КММ
Тақырыбы: «Қызықты геометрия»
Мақсаты: Оқушылардың ой-өрісін, ынтасын, қабілеттерін, белсенділіктеріндамыту, пәнгедегенқызығушылығынарттыру, математика пәніненалғанбілімдерінтереңдету, ұйымшылдыққа, шапшаңдыққа, ептілікке баулу, білімді, озықболуғатәрбиелеу.
Түрі: Сайыс
Көрнекілігі: мультимедиа, плакаттар, шарлар, ойынғақажетәртүрлізаттар.
Ойынныңбарысы:
1. Таныстыру – топтыңаты, эмблемасы
2. Үйтапсырмасы
3. Математикалық эстафета
4. Ойлан тап
5. Ғажайыпалаң
6. Ұштапойдытағыбір, тереңіненойлайбіл!
7. Жанкүйерлерсайысы
8. Қызықтыгеометриялықтәжірибелер
Жасболсақ та қиындықтанқашпаймыз,
Сұрақтардыбірденшешіптоқтаймыз.
Депотырғанболсаңыздарендеше,
Сайысымыздыбастаймыз.
Құрметтіұстаздар мен оқушылар, бүгінгі «Қызықты геометрия» депаталатынсайысымыздыбастауғарұқсатетіңіздер! Ойындыбастамасбұрынәділқазылардысайлапалайық.
Әділқазы ақ қазыға бір сәлем!
Әділдікке бас иеді күллі әлем!
Жүйрікозарсайыстарданешебір,
Сарапқа сап, әділдікпеншешебіл.
Әрқашан да білімкөптікетпеген,
Талапсызжанмұратынажетпеген.
Сәлембердік, ұландарғаталапкер,
Доскөңілден, адалаппақниетпен.
Түсемізбізбілімдердіңсайысына,
Жеңсеңдерқолсоғамызтабысына.
Талапкердіңталабыбаудайболар,
Аямастиіпкетсеңнамысына.
1-жүргізуші: Құрбым, айтшы ХХІ ғасыр адамы қандай болуы керек?
2-жүргізуші:Біріншіден білімді, екіншіден шапшаң ойлай білетін, үшіншіден есте сақтау қабілеті жоғары, төртіншіден өнерлі, ұтқыр болу керек.
1-жүргізуші: Мен ылғида формулаларды ұмыта берем. Есте сақтау қабілеті жоғары болу үшін не істеу керек.
2-жүргізуші: Математикадан көп, көп есептер шығару керек.
1-жүргізуші: Ал,біздің арамызда ондай озық ойлы оқушылар бар ма екен? Құрбым ендеше бүгінгі сайысымызға қатысатын ойыншыларды шақырсақ қайтеді?
1-сайыс «Топтардың өздерін таныстыруы»
2-жүргізуші: Бүгінгі шәкірт ертеңгі азамат. Сол азамат бойында тапқырлықты, алғырлықты қалыптастыру мектеп қабырғасынан басталады.«Білімді азамат –ел ертеңі», «Білікті бірді, білімді мыңды жығар» деген халықтың даналық сөзі бар- дей отырып сіздерге Ақ жол тілейміз.
2-сайыс«Үй тапсырмасы» әр топ өздері дайындап келген математикалық әзілдерін, сықақтарын көрсетеді.
3-сайыс«Математикалық эстафета» топ мүшелері кезекпен сұраққа жауап
береді.
1- Жүргізуші:сайысымыз міне басталды
Ұмыт болғанды еске алды
Қиында болса қызық сабақ
Жұмыс істетейік бастарды.
1- Жүргізуші: Қатысыңыздар!
2- Жүргізуші: Есептен шет қалмаңыздар!
1- Жүргізуші: Есеп додасы басталады.
2- Жүргізуші: Кірісейік жұмысқа!
1- Жүргізуші: Жайбарақат болмаңыздар.
2- Жүргізуші: Қатыратын бастарыңызды,
1-2- Жүргізуші:сайысымыз міне басталды!!!
І топ
|
№ |
Сұрақтар |
|
1 |
Үшбұрыштар теңдігінің І белгісі |
|
2 |
Тең бүйірлі үшбұрыштың қасиеті |
|
3 |
Түзулердіңпараллельдігінің ІІІ белгісі |
|
4 |
Ромбының қасиеттері |
|
5 |
Үшбұрыштың тамаша төрт нүктесі |
|
6 |
Косинустартеоремасы |
|
7 |
Фалес теоремасы |
|
8 |
Параллелограмныңауданы |
|
9 |
Шеңберге іштей сызылған бұрыш |
|
10 |
Трапецияның орта сызығыныңқасиеті |
ІІ топ
|
№ |
Сұрақтар |
|
1 |
Үшбұрыштың ұқсастық белгісі |
|
2 |
Дөңгелектің ауданы |
|
3 |
“Жүз өгіз” есебі |
|
4 |
Ромбының ауданы |
|
5 |
Үшбұрыштың бұрыштарының қосындысы |
|
6 |
Түзулердің параллельдігінің ІІ белгісі |
|
7 |
Тік төртбұрыштың диагоналдарының қасиеті |
|
8 |
Тең бүйірлі үшбұрыштың биіктігінің қасиеті |
|
9 |
Вертикаль бұрыштардың қасиеттері |
|
10 |
Синустар теоремасы |
ІІІ топ
|
№ |
Сұрақтар |
|
1 |
Косинустар теоремасы |
|
2 |
Үшбұрыштар теңдігінің ІІІ белгісі |
|
3 |
Тең бүйірлі үшбұрыштың қасиеті |
|
4 |
Үшбұрыштың орта сызығы |
|
5 |
Параллелограмның белгілері |
|
6 |
Үшбұрыштың ауданы |
|
7 |
Үшбұрыштың қабырғалары мен бұрыштарының арасындағы қатыстар туралы теорема |
|
8 |
Түзулердің параллельдігінің ІІ белгісі |
|
9 |
Ромб биссектрисасының қасиеті |
|
10 |
Шеңберге іштей сызылған бұрыш |
4-сайыс«Ойлан тап»Бұл кезеңде топ басшысы сұрақты таңдайды. Қойылған сұраққа ойлануға 2 минут беріледі.
І топ:1. түзу сызықпен тік төртбұрышты 10 бөлікке бөлгенде, әр бөлікте бір гүл қалу керек.
2.Бір әйел баққа алма теруге келді. Бақтан шығатын төрт есік бар,оның әрқайсында күзетші тұр. 1-есіктегі күзетшіге алмасының жартысын береді. 2-ге қалған алмасының жартысын, ал үшінші күзетшіге одан қалған алмаларының жартысын бергеннен кейін өзінде 10 алма қалады.Әйел бақтан қанша алма терген.
ІІ топ:1.Міне қызықты кестелер
Бұл кестеде тек беттер
Дұрыстап көз сал
Қатаң заңға бағынған
2.Бір топ көгершін биік ағашқа ұшып келді. Олардың бір бөлігі ағаштың бұтақтарына, ал екінші бөлігі ағаштың түбіндегі көлеңкеге қонды. Бұтақта отырған көгершіндер жердегілерге: “Егер сендердің біреулерің біздің қасымызға келсеңдер, сендердің сандарың біздің бәріміздің санымыздан үш есе кем болады. Ал біздің біреуіміз сендердің жандарыңа барсақ, онда екі топтың саны теңеседі”,-деді? Қаншасы бұтақта, қаншасы жерде?
ІІІ топ:1Бос клетканың ішінде қандай фигура болуы керек?
2. Математик кішкентай қалашыққа тоқтады да, шашын қырықтырмақшы болды. Қалада тек екі шаштараз бар. Бірінші шаштараздағы шебердің шашы ұпаланған, халаты кір. Екінші шаштаразда тап-таза. Шаштараздың шаш үлгісі өте әдемі. Математик қай шеберге барады?
5- сайыс «Ғажайып алаң» төмендегідей бөлімдерден тұрады.
1- Бөлім: «Ғалымдар туралы»
1.Келтірілген квадраттық теңдеудің түбірлерін коэффициент арқылы ұсынған ғалым?
2.Біздің заманымызға дейін6ғ. Самос аралында өмір сүрген. Ол ғалым туралы аңыз әңгімелер өте көп айтылады. Ол жұдырықтасу Олимпиадалық ойынында жеңімпаз атанған, музыкамен шұғылданып, музыкалық аспаптың ішектерінің ұзындығы оның дыбыс шығаруымен байланыстылығын ашып көрсеткен. Ол өмірде барлық нәрсе сандармен байланысты деген. Сандарды жұп сандар, тақ сандар, дос сандар және т.б.деп бөлген. “Сандармен әлемді тұрғызуға болады” деген ғалым кім?
3.Ежелгі Сираку еліне атанайық. Қираған қала, тұтқынға тұскендер, қиналған халық.Теңіз жағалауындағы бір адамды көреміз. Ол адам айналадағы өмірден бейхабар, өзі майда құмға сызбалар сызып әуре болып жатыр. Қассына келген жаудың сарбазында аңғармайды. Қылышын төсегенде “Мені өлтірсең өлтір, сызбаларыма тиісе көрме!” деп жалынғанына қарамай рим сарбазының қолынан өлген ғалым.
4.Бұл ғалымның еңбектері арқасында Азиядағы ілім алдыңғы қатардағы ілімдердің бірі болған. “Тарихта "Екінші ұстаз” деген атақ алған. 70-тен аса тілде еркін сөйлеген. Білімін көпке ортақ тілде жазып, кейінгі ұрпақтарына мұра етіп қалдырған. Ұлы ғалымдар Ибн Рушид, Ибн Сина, Омар Һайям, Беруни, Божани т.б. Көптеген ғұламалардың көзқарастары қалыптасып, олар өздерін оның шәкірттеріміз деп есептеген. Энциклопедист ғалым ретінде ғылымның барлық салаларында елеулі еңбек сіңірген Отырардың тумасы кім? Ол ғалым жайлы не білесің?
2-бөлім: «Математикалық терминдер»
1.Тригонометрия сөзі қандай мағынаны білдіреді?
2.Аты шулы айқас сызық
Өзі толған мағына қызық?
3.Градус, секунд, терцина, радиан сөздері қандай мағынаны білдіреді? Қай тілде?
4.Бұрышты өлшейтін құрал?
5.Функция, аргумент, ордината, абцисса сөздері қандай мағынаны білдіреді? Қай тілде?
3-бөлім: «Логикалық есептер»
1.Егер екі кірпіштің салмағы 8 кг болса, 1,5 кірпіштің салмағы қандай?
2.Барлық сандардың қосындысы көп пе, әлде көбейтіндісі көп пе?
3.7 адамның әрқайсында 7 мысық, әр мысық 7 тышқан жейді, әр тышқан 7 бидай сабағын жейді, әр бидай сабағында 7 уыс дән бар. Тышқандардан қанша уыс бидайды сақтап қала алады?
4.Атақты Пифагордан “сенің мектебіңде қанша адам келеді?”-деп сұрағанда. Пифагор былай деп жауап береді.”Менің жарты оқушыларым математиканы, ¼ бөлігі музыканы, 1/7 бөлігі уақытын үнсіз ойлануға жібереді, қалған бөлігі 3 оқушы”-деген. Неше оқушы?
6-сайысҰштап ойды тағы бір, тереңінен ойлай біл! Бұл кезеңде берілген сұраққа 1 минут ішінде жауап беру қажет. Әр топтың жауабына байланысты қазылар алқасы баға береді
1.Ежелгі мысырлық ойшыл, антикалық философияның негізін салушы, милет мектебін құрған ғалым. Оның ашқын жаңалығы: диаметр шеңберді қаққа бөледі. Вертикаль бұрыштар тең болады, теңбүйірлі үшбұрыштың табанындағы бұрышы тең болады. Осы ғалымның атымен аталатын теореманы айт.
2.14 жасынан өмірін Казан унивеситетінде өткізген. Басында студент, одан кейін математика, физика, астрономия мұғалімі, обсерватория меңгерушісі, кітапхана меңгерушісі, бірнеше жыл физика-математика факультетінің деканы, 19 жыл ректоры болған. Мұнда ол өзінің ұлы жаңалықт арымен 30 жыл жұмыс істеген. Өзінің сүйікті Казан университетіне берілген ғалым кім? Оның біз оқып жатқан еңбегі қалай аталады?
3.Музыкалық аспаптың табиғи көлемінің жартысына тең музыкалық ішек кесіндісінің бір октаваға жоғары дыбыс шығаруға мүмкіндік туғызатынын ашқан. Жердің шар тәріздес екенін бірінші болып ұққан және дұрыс үшбұрыштардың әйгілі теоремасын дәлелдеген ғалым.
4.Герц, Ньютон, Гиббс.Осы ұлы адамдардың ішінен қайсысы математик емес?
5.“Арифметика – математиканыңпатшасы, математика барлықғылымдар
патшасы”. Бұл кімнің сөзі?
6.Геометрияның негізін қалаған, “бастамалар” деп аталатын еңбегі бар ежелгі грек ғалымы
7-сайыс «Жанкүйерлер» сайысы. 3 ойыншы жарысады. А . Ш. П. К. С. Әріптерінен біреуін таңдап алып математикалық сөздерді айтады.
А. Аргумент, арифметика, абцисса, аксиома, айқас.
К. Көбейту, конус, куб, кесінді, көлем, кескін.
С. Синус, сүйір, стереометрия, сектор, сәуле, сегмент, синусоида.
П. Пирамида, планиметрия, параллель, Пифагор, плюс, парабола, паралипипед, перпендикуляр.
Ш.Шеңбер, шаршы, шар, шексіздік,
Бұл кезеңде көрерменнен әр топқа жанкүйер үш оқушы ортаға шақырылады. Олар кезекпен таблоны таңдайды. Сол таңдаған әрпіне байланысты математикалық сөздерді айтады.
8-сайыс «Қызықты геометриялық тәжірибелер»Қызықты геометриялық тәжірибелер сайысында төрт сұрақ қойылады.
1.Берілген фигураның ауданын есептеп тап. Әр топқа әртүрлі үшбұрыш беріледі. Сызғыш және транспортир құралының көмегімен ауданын есептеу керек.
2.
3.Суретте фигураның қандай бөлігі боялған?
4.Тік төртбұрыш берілген. Тік төртбұрышты бір рет желімдеу арқылы бір-біріне кигізілген екі сақина жаса.
Көрермендермен ойын: әр топтың жанкүйерлерінен үшеуін шығарамыз, сұраққа жауап береді.
1-топ сұрағы:
1. Шеңбермен бір ғана ортақ нүктесі бар түзу. (жанама)
2. Бұрышты тең екі бөліккебөлетін сәуле. (биссектриса)
3. Жазықтықтағы қандай түзулер ешқашан қиылыспайды? (параллель)
4. 1800-қа тең бұрыш қалай аталады? (жазыңқы)
5. Үшбұрыштың тік бұрышына қарсы жататын қабырғасының аты. (гипо-тенуза).
2-топ. Сұрағы:
1. 700-қа тең бұрыш қалай аталады? (сүйір)
2. Төртбұрыштың қарама-қарсы төбелерін қосатын кесінді. (диагональ)
3. Шеңбердің центрінен оның бойында жатқан нүктеге дейінгі қашықтық. (радиус)
4. Үшбұрыштың тік бұрыш жасап тұрған қабырғаларының аты. (катеттері)
5. Бір нүктеден таралған екі сәуледен құралған геометриялық фигура. (бұрыш)
3-топ сұрағы:
1.Бұрышты өлшейтін құрал. (транспортир)
2. Дәлелденбейтін ұйғарым. (аксиома)
3. Екі нүктенің арасындағы түзу бөлігі. (кесінді)
4. Шеңбердің центрі арқылы өтетін хорда. (диаметр)
5. Барлық қабырғалары тең тіктөртбұрыш. (шаршы)
2.Математика тарихы
1.Тік бұрышты үшбұрыштың қабырғаларын байланыстыратын теореманы кім тұжырымдаған? Қандай теорема?
2.Орыстың ұлы математик әйел адамы.
3.Парсы және тәжік ақыны, әрі математигі, үшінші дәрежелі теңдеулердің оң санды түбірлерін анықтаған ғалым.
4.“Туынды” терминін енгізген француз математигі
5.Геометрияның негізін салушы, “Бастамалар” кітабының авторы, математик ғалым
6.Жиындарды дөңгелертер арқылы өрнектеп көрсетіп математика тарихында қалған ғалымда
3.«Менің сүйікті авторларым».
1. «Эврика» кімнің еңбегі? (Архимед).
2. «Бастамалар» кімнің еңбегі? (Евклид).
3. «Хисаб ал – жабр уа – л – мукабаля» кітабының авторы. (Әл – Хорезми).
4. «Негіздер» кімнің еңбегі? (Евклид).
5. «Арифметика кілті» кімнің еңбегі (Әл – Каши).
6. 5 – 6 сыныптардағы математиканың авторы (Т.А. Алдамұратова).
7. « Білімділер тәжі» кітабының авторы. (Боскара).
8. «Ғылым тарихына кіріспе» кімнің еңбегі. (Сартон).
9. «Ғылымдардың тізбегі» (Әл – Фараби).
10. «Шар және цилиндр туралы. (Архимед).
Енді әділқазылардан бүгінгі сайысты қорытындылап, марапаттауларыңызды сұраймыз.
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
6 659 991 материал в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Чингоджаева Жазира Газизовна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс повышения квалификации
72 ч. — 180 ч.
Курс повышения квалификации
72 ч. — 180 ч.
Курс повышения квалификации
36/72 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.