Сабақтың тақырыбы: Электрондық кестені құру, толтыру.

Бозай ауылындағы Сергиополь жалпы білім беретін орта мектебінің информатика пәнінің мұғалімі Наширбекова Гүлім Мұратбекқызы

Ашық сабақ

Сабақтың тақырыбы: Электрондық кестені құру, толтыру.

Сабақтың мақсаты:

Білімділік:

• MS Excel кестелік процессорында жұмыс істеу тәсілдерін меңгеру;

• Электрондық кесте жасау және оны түзетуді үйрету;

• Формулалар мен функцияларды пайдалану арқылы есептеулер жүргізуді үйрету.

Дамытушылық:

• Оқушылардың өз бетімен жұмыс істеу қабілетін, жүйелі ойлау дағдысын шығармашылық қабілетін, қызығушылығы мен ізденістерін дамыту.

Тәрбиелік:

• Компьютермен жұмыс істеуде ұқыптылыққа, техника қауіпсіздігін дұрыс сақтай білуге, еңбекті сүйе білуге, шыншылдыққа, өжеттілікке тәрбиелеу.

Сабақтың көрнекілігі:

• • Плакаттар

  • Слайд

  • Карточкалар

  • Компьютерлер

  • Сөзжұмбақ

  • Дидактикалық материал

Сабақтың түрі: Практикалық сабақ.

Оқу процесін ұйымдастыру әдістері:

Жеке өзіндік, топтық, оқушы – компьютер, оқушы – мұғалім.

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі:

Оқушыларды түгендеу, компьютердің қауіпсіздік ережелерін сақталуын қадағалап, оқушыларды компьютерге отырғызу.

ІІ. «Ой сергіту» кезеңі. Анаграмма шешу.

1. Операциялық жүйе жүктелгеннен кейін негізгі жұмыс не арқылы ашылады?

2. Белгілі бір атпен дискіде сақталып қойылған программа немесе құжат?

3. Кез келген ақпараттарды компьютерден қағаз бетіне шығаруға негізделген құрылғы.

4. Өте кішкентай мәтіндік редактор, оның жұмысы үшін азғана жад қажет.

5. Компьютерде берілетін командаларды жарық қаламмен басқаруға арналған негізгі құрылғы.

6. Ақпараттарды енгізуге арналған құрылғы.

7. Телефон желісі арқылы басқа компьютерлермен ақпараттарды алмасуға арналған құрылғы.

8. Кез келген электронды кестенің ұяшығына: сан, формула, ..., ақпараттарды енгізуге болады.

9. Мәліметтерді графиктік түрде кескіндеудің ыңғайлы түрі.

10. Саймандар тақтасының аты.

11. Электрондық кестенің негізгі құралы.

12. Ақиқат пен жалғанды зерттейтін ғылым

13. Сандық кестелермен жұмыс істеуге арналған Microsoft Office-тің құрамына кіретін программа.

14. Цифрға синоним сөзі.

15. Электрондық кестенің мәлімет енгізілетін ең ішкі элементі.

16. Ұяға (сан, формула, мәтін) түрінде не енгізуге болады?

 

 

1

Э

К

Р

А

Н

 

2

 Ф

А

Й

Л

 

3

 П

Р

И

Н

Т

Е

Р

 

4

 Б

Л

О

К

Н

О

Т

 

 

 

 

 

 

 

5

Т

 Ы

Ш

Қ

А

Н

6

 К

Л

А

В

И

А

Т

У

Р

А

 

 

7

 М

О

Д

Е

М

 

8

 М

ә

Т

І

Н

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

9

Д

 И

А

Г

Р

А

М

М

А

10

 С

Т

А

Н

Д

А

Р

Т

Т

ы

11

Қ

 А

Т

А

Р

 

 

12

 Л

О

Г

И

К

А

13

Е

 X

C

E

L

14

С

 А

Н

15

Т

Е 

Н

16

 М

ә

Л

І

М

Е

Т

ІІІ. «Өзің таңда» кезеңі. Карточкамен жұмыс.

№1 есеп жүйесінің графикалық шешімін табу керек. х аралығында және қадамы ы.

Жауабы:

№2 есеп.

Y= y=3 функцияларының графигін бір координаталық жүйеде салу. Аргументтерді енгіземіз, -5 аралығында.

Жауабы:

№3 есеп.

У= функцияларының графигін бір координаталық жүйеде салу. Аргументтерді енгіземіз, -5 аралығында

Жауабы:

№4 есеп.

Y=sin функцияларының графигін бір координаталық жүйеде салу.

арг.град.

арг.рад.

y=cosα

y=sinα

-180

-3,14159

-1

-1,22515E-16

-160

-2,79253

-0,93969

-0,342020143

-140

-2,44346

-0,76604

-0,64278761

-120

-2,0944

-0,5

-0,866025404

-100

-1,74533

-0,17365

-0,984807753

-80

-1,39626

0,173648

-0,984807753

-60

-1,0472

0,5

-0,866025404

-40

-0,69813

0,766044

-0,64278761

-20

-0,34907

0,939693

-0,342020143

0

0

1

0

20

0,349066

0,939693

0,342020143

40

0,698132

0,766044

0,64278761

60

1,047198

0,5

0,866025404

80

1,396263

0,173648

0,984807753

100

1,745329

-0,17365

0,984807753

120

2,094395

-0,5

0,866025404

140

2,443461

-0,76604

0,64278761

160

2,792527

-0,93969

0,342020143

180

3,141593

-1

1,22515E-16

Сұрақтар:

1. 1 –ден бастап 198-ге дейінгі сандардың қосындысын қалай табамыз. Жауабы: 19701

2. 1 –ден бастап 198-ге дейінгі сандардың орташа мәнін қалай табамыз. Жауабы: 99,5

3. 1 –ден бастап 198-ге дейінгі сандардың үлкен мәнін қалай табамыз. Жауабы: 198

4. 1 –ден бастап 198-ге дейінгі кіші мәнін қалай табамыз.

Жауабы: 1

5. 1 –ден бастап 198-ге дейінгі жұп сандардың қосындысын табыңыз. Жауабы: 9900

6. 1 –ден бастап 198-ге дейінгі тақ сандардың қосындысының мәнін табыңыз. Жауабы: 9801

7. MS Excel қалай іске қосылады?

8. Excel-де жаңа құжатты қалай құрамыз?

9. Excel-де құжатты қалай сақтаймыз?

10.Excel-дің жұмыс кітабы дегенді қалай түсінеміз?

11.Ұяшықтарды форматтау қалай орындалады?

12.Диаграмма деп нені айтады?

13.Excel диаграммасының құрылу ретін жазыңыз.

14.Excel-де формулаларды қалай енгіземіз?

Есептер:

№1

Электронды кестенің сан және формуладан құралған бөлігі берілген. Тапсырманы орындап, сұралған ұяшықтағы мәнді табыңыз.

В

С

D

Орындаңыз

Табыңыз

Варианттар

2

5

2

1

Екінші және үшінші қатар аралығының қосындысы

D6 ұяшығының мәні

40

3

6

8

3

25

4

8

3

4

32

5

=СУММ(D2:D4)

16

6

X

9

№2. Электронды кестенің сан және формуладан құралған бөлігі берілген. Тапсырманы орындап, сұралған ұяшықтағы мәнді табыңыз.

A

B

C

Орындаңыз

Табыңыз

Варианттар

12

7

2

=A12+B12

C15 ұяшықтың мәні 22-ге тең болуы керек

С15 ұяшығындағы формула

=СРЗНАЧ(С12:С14)

13

5.5

4

=A13*B13

=СУММ(А12:В13)

14

6

8

=A14+B14

=В13+В14

15

X

=С14+В14

=МАКС(А12:С13)

№3. Электронды кестенің сан және формуладан құралған бөлігі берілген. Тапсырманы орындап, сұралған ұяшықтағы мәнді табыңыз.

A

B

C

Орындаңыз

Табыңыз

Варианттар

12

7

2

=A12+B12

C15 ұяшықтың мәні 22-ге тең болуы керек

С15 ұяшығындағы формула

=(С13:A15)

13

5.5

4

=A13*B13

=СУММ(А12:В13)

14

6

8

=A14+B14

=В13+В14

15

X

=A14+C14

=C12+B14

№4. Электронды кестенің сан және формуладан құралған бөлігі берілген. Тапсырманы орындап, сұралған ұяшықтағы мәнді табыңыз.

A

B

C

Орындаңыз

Табыңыз

Варианттар

12

7

2

=A14+B12

C15 ұяшықтың мәні 22-ге тең болуы керек

С15 ұяшығындағы формула

=С13

13

5.5

4

=A13*B13

=СУММ(А12:В13)

14

6

8

=A14+B14

=В13+В14

15

X

=A14+C14

=C12+A15

№5. Электронды кестенің сан және формуладан құралған бөлігі берілген. Тапсырманы орындап, сұралған ұяшықтағы мәнді табыңыз.

F

G

H

Орындаңыз

Табыңыз

Варианттар

2

0.3

0.8

0.5

4-қатарды жойыңыз

G5 ұяшығының мәні

2,15

3

=F2*H3

=G2*H3

7

2,1

4

=0.5+G3

=0.5*H3

2,25

5

=МИН(F3:H4)

2,3

6

2,6

№6. Электронды кестенің сан және формуладан құралған бөлігі берілген. Тапсырманы орындап, сұралған ұяшықтағы мәнді табыңыз.

J

K

L

Орындаңыз

Табыңыз

Варианттар

55

3

=J55*2

K55-ті жойыңыз

L57 ұяшығының мәні

1,5

56

=К56-J55

66

2

57

=J55+K55

=J55+J56

=СРЗНАЧ(J55:K56)

3

58

44

59

7,5

№7. Электронды кестенің сан және формуладан құралған бөлігі берілген. Тапсырманы орындап, сұралған ұяшықтағы мәнді табыңыз.

N

O

P

Орындаңыз

Табыңыз

Варианттар

55

9

=N55*4

N56-ті жойыңыз

P57 ұяшығының мәні

9

56

4

22.5

57

=N55+O55

=N55+N56

=СРЗНАЧ(N55:O56)

13.5

58

18

59

36

№8. Электронды кестенің сан және формуладан құралған бөлігі берілген. Тапсырманы орындап, сұралған ұяшықтағы мәнді табыңыз.

A

B

C

Орындаңыз

Табыңыз

Варианттар

1

10

2

=B1+A1

C1 ұяшығын C3 ұяшығына аударыңыз және C1-ді жойыңыз

C3 ұяшығының мәні

58

2

20

15

12

3

30

28

35

4

38

5

60

ІІІ. «Мағынаны тану» кезеңі(Есептер шығару)

№1 есеп.

Несие алушы Асхат мырза 100 000 теңгені 1 жылға 24% жылдық пайызымен (процент) 2012 жылдың қаңтарында банкіден алды. Ол 2013 жылдың қаңтарына дейін несиені және қосымша пайызын қоса банкіге қайтарып беруі тиіс. Несие алушы несиені 1 жылға алғандықтан және ай сайын сол несиенің белгілі бөлігін қосымша айлық пайызымен қайтаруы тиіс болғандықтан жылды айларға бөліп тастаймыз.

1) Банк шарты бойынша несиеге берілген ақша қанша жылға берілсе, сол жылдарға шағып бөлінеді, мысалда несие алушы несиені 1 жылға алғандықтан берілген жүз мынды он екі айға бөлеміз. Сонда берілген несиенің қаншадан ай сайын (83333) қайтарылатынын білеміз.

2) Енді берілген несиенің жылдық 24% пайызын есептейік. Ол үшін пайызды есептеу формасы бойынша 100 мыңды 24-ке көбейтіп, 100-ге бөлеміз. Осы жылдық пайыз арқылы, айлық пайызды табу үшін 1 жылда 12 ай болғандықтан, 12-ге бөлеміз. Нәтижесінде ай сайын беретін пайызымыз анықталады.

3) Банкі шарты бойынша берілген несиені несие алушы ай сайын айға шағып бөлінген ақшасы мен пайызын қоса банкіге қайтарып отыруы керек.

4) Айға шағып бөлінген несиені (8333) берілген несиеден немесе несиенің қалдығынан әр айда банкіге қайтарып берген сайын, алып тастап отырады. Сонда несие алушының банкіден алған несиесі азаяды. Алынған несие азайған сайын айлық пайызы да (%) азаяды. Айлық пайызы ай сайын азайып отыратындықтан банкіге қайтарылатын ақша да азайып отырады.

Алынған несие мен оның қалдығы

Алынған несие ақша айға шағып бөлінеді

24% жылдық төлемі/айға шаққанда

Банкіге қайтарылатың ақша

Жыл айлары

100000

8333

2000

10333

Қаңтар

91667

8333

1833

10167

Ақпан

83333

8333

1667

10000

Наурыз

75000

8333

1500

9833

Сәуір

66667

8333

1333

9667

Мамыр

58333

8333

1167

9500

Маусым

50000

8333

1000

9333

Шілде

41667

8333

833

9167

Тамыз

33333

8333

667

9000

Қыркүйек

25000

8333

500

8833

Қазан

16667

8333

333

8667

Қараша

8333

8333

167

8500

Желтоқсан

Барлығы

100000

13000

113000

№2 есеп.

функциясының о бұрышына бұрылғандағы графигін салу. Мұндағы j бұрышы (0;2), радиус вектор.

Ол үшін мына ұяшықтарды пайдаланамыз:

1. A1, B1, C1 j, p₁, p₂ жазамыз

2. А2 ұяшығына j-дің бірінші мәнін О – енгіземіз.

3. В2 ұяшығына p₁ формуласын енгіземіз, яғни p₁= курсорды В2 ұяшығына қойып, құрал саймандар батырмасынан f_x батырмасын басамыз.

1. Бірінші қадамда: математикалық – категориядан «түбір» функциясын аламыз да ОК батырмасын басамыз.

2. Екінші қадамда түбірдің мәні 14 санын енгіземіз.

3. Сонда функция формулалар қатарына түседі, енді формуланың қалған бөліктерін жазамыз, яғни тышқанмен формулалар қатарын екпінді етіп+3* мәнерін енгіземіз, одан әрі f_x батырмасын басып, sin функциясын аламыз, шыққан диалог терезесіне синустың аргументі 5*А2 мәнін енгіземіз

4. Енді С2 ұяшығына келесі р₂=ln() формуласын енгізу

1. Курсорды С2 ұяшығына қоямыз.

2. Формулалар қатарына f_x батырмасын басып ln функциясын аламыз.

3. Екінші қадамда шыққан диалог терезесіне 59^(1/3) формуласын енгіземіз.

5. Формулалар қатарын екпінді етіп келесі мәндер +АВС(cos(3*A2))-ті жазамыз

6. j бағанын толтыру үшін 0-ден 2р-ге дейін (2р=6.28; 0.2 қадаммен алыңыз) яғни А2=0, A3=0.2. Екі ұяшықты ерекшелеп, бұрышындағы маркерді төмен қарай 34-ші қатарға дейін тартамыз.

7. Енді р₁-дің В3-гі, р₂-нің С3 ұяшықтарын ерекшелеп, олардыда 34-ші қатарға дейін тартамыз.

8. В2:В34 ұяшығын ерекшелеп батырмасын басып, стандартты лепесковая командасын орындаймыз.

Сонда берілген функциялардың графигі мына тәрізді болып шығады.

№3 есеп.

Еуропа және ТМД елдері

Елдер

Жер көлемі, мың кв.км

Халқы, млн. Адам

Астанасы

Ұлыбритания

244,1

557,1

Лондон

Германия

356

80

Берлин

Италия

301,2

57,5

Рим

Молдова

33,7

4,4

Кишинев

Польша

313

38

Варшава

Армения

29,8

3,3

Ереван

Франция

552

56,5

Париж

Румыния

237,5

23,2

Бухарест

Болгария

101,9

9

София

Украина

603,7

51,8

Киев

Азербайжан

86,6

7,1

Баку

Литва

65,2

3,7

Вильнюс

Беларусь

207,7

10,3

Минск

Өзбекстан

447,4

20,3

Тәшкент

Латвия

64,5

2,7

Рига

Эстония

45,1

1,6

Таллин

Норвегия

387

4,2

Осло

Ресей

17075,4

148

Мәскеу

Қазақстан

2717,3

16,7

Астана

Ү. «Менің білгенім» кезеңі.

Оқушылар бүгінгі сабаққа қатысуына байланысты өздерін бағалап, диаграммасын құрады.

ҮІ. Үйге тапсырма:

90-беттегі 11.11 – 11.14 тапсырманы орындау.