Инфоурок Иностранные языки КонспектыСабақтың тақырыбы: "Болымды және болымсыз етістік"

Сабақтың тақырыбы: "Болымды және болымсыз етістік"

Скачать материал

Сабақтың тақырыбы: Болымды және болымсыз етістік

Сабақтың мақсаты: 

Білімділігі: Оқушыларға етістіктің болымды және болымсыз болып бөлінетінін, қалай жасалатынын түсіндіру.Сөз мағынасын түсіндіріп, етістіктің түрлерін ажырата білуге үйрету.

Дамытушылығы: Салыстыру, талдау арқылы ойлау және есте сақтау қабілеттерін дамыту.

Тәрбиелігі:Тыйым сөздер арқылы адамдық қасиетті бойына сіңіре отырып,жақсы іс істеуге тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі: түсіндіру, сұрақ- жауап, талдау, салыстыру.

Сабақтың көрнекілігі: суреттер, слайдтар, үлестірмелі парақшалар.

Сабақтың барысы:   І.Ұйымдастыру кезеңі

-Иә, балалар, сендер еліміздің болашақ иесісіңдер! Болашақ ұрпақ білімді, ғылым техниканы игеру қажет. Олай болса, болашақ ғылым иелерінің жиып жатқан білімдерін тексерейік.

Жұмбақ шеше отырып, ішіндегі іс-әрекетті білдіретін сөздерді табу.

1. Қар еріп, су көбейіп, сай-салаға ағады.

Бүршік шашып, жапырақ ашып, гүл-бәйшешек жарады.

Балаларым, айтындаршы, бұл қай кезде болады

(көктем)

2.Көктемде құстар келгенде,

Ең алдымен келетін,

Өзіміз күтіп алатын

Ұя жасап беретін,

Бұл қандай құс, балалар?

(қараторғай)

ІІ Үй тапсырмасын сұрау.

Оқушылардың білімдерін мына сұрақтар арқылы тексеру:

1. Етістік дегеніміз не?

2. Негізгі етістік дегеніміз не?

3. Туынды етістік дегеніміз не?

4. Дара етістік дегеніміз не ?

5. Күрделі етістік дегеніміз не?

ІІІ Жаңа сабақты түсіндіру.

                                                 Болымды және болымсыз етістік

     Етістік мағынасына қарай болымды және болымсыз болып бөлінеді. Істің болғанын, болып жатқанын, не болатынын білдіретін етістіктің түрін болымды етістік дейміз. Мысалы: Мен сабақ оқыдым. Мен сабақ оқып отырмын. Мен сабақ оқымақпын.

  Істің болмағанын я болмайтынын білдіретін етістіктің түрін болымсыз етістік дейміз. Етістіктің болымсыз түрі болымды етістікке жұрнақ жалғану арқылы жасалады. Мысалы: Мұны жазған адамның өзін білме, сөзін біл дегендегі білме болымсыз етістігі-ме жұрнағы арқылы біл деген болымды етістіктен жасалған. Кісіге қарап сөз алма, сөзіне қарай кісіні ал дегенде алма болымсыз етістігі оның ал деген болымды түрінен ма жұрнағы арқылы жасалып тұр.

Болымсыз етістік — қимыл, іс-әрекеттің болмауын, жүзеге аспауын білдеретін етістік. Қимыл, іс-әрекеттің яғни етістік білдіретін мағынаның жүзеге аспауы, болмауы арнайы грамматикалық амал-тәсілдер арқылы беріледі. Ол етістіктің негізгі, туынды, күрделі түбірлеріне, етіс, күшейтпелі етістік тұлғаларына -ма, -ме, -ба, -бе, -па, -пе қосымшасы қосылу арқылы жасалады да, тек етістіктің болымсыз түрін жасап қоймайды, болымдық мәнге қарама-қайшы болуы, оппозициялық сипаты және соған сәйкес грамматикалық жүйелі тұлғасы болу арқылы етістіктің болымсыздық категориясын жасайды.

 Лексика – грамматикалық  мағынасына  қарай талдау

   Берілген  сөз: Барма

1.Бұл  сөз  екі  құрамнан  тұрады: бар-ма

2.Тұлғасына қарай:туынды

3.Құрылысына қарай:  дара

4.Мағынасына  қарай: болымсыз етістік 

 ІV. Оқулықпен жұмыс. 228-жаттығу  орындалады.

Болымды етістіктен болымды етістік жасаңдар және жасалу жолдарына назар аударыңдар.

Үлгі: асық-асықпа

Асық, жүгір, шула, айқайла, тарық, кешік, бөгел, сүрін, күл, жағалас, теп, ти, ұмыт, жоғалт.

VІ. «Кім жылдам?» Венн диаграммасы, топтастыру статегиясы бойынша 2 оқушыға тапсырма беремін. Кім бірінші болса, сол оқушы жеңімпаз атанады.

 

VІІ. Үлестірмелі парақшамен жұмыс.

           І  парақша

Адам баласы табиғатты ... . 

Біз бұлақтың көзін ... 

Су мол болса, астық та ... 

Табиғаты сақталған халықтар ұзақ өмір ... . 

Экологиясы төмен аймақтарымыз көбейіп ... . 

Керекті сөздер: сүреді, барады, қорғауы тиіс, аштық, мол болады

            ІІ  парақша

Берілген зат есімдерден етістік құрастырып, жасалу жолын анықта.

Жұрнақтар:                   Мысалдар:

-ла, - ле             ой, сөй

-да, - де             тұз, гүл

- та, -те               бас, іс

ІХ.   Бауыржан Момышұлының нақыл сөздеріндегіетістіктерді  лексика – грамматикалық  мағынасына  қарай талдау

 Жасық жан ержүрек бола алмайды. – бола алмайды-

1.Күрделі сөз  бес  құрамнан  тұрады:   бо-ла ал-май-ды

2.Тұлғасына қарай:                                   туынды

3.Құрылысына қарай:                               күрделі

4.Мағынасына  қарай:                           болымсыз етістік

Жақсы сөз жан сүйсіндіреді, 

Бойға қуат бітіреді. 

Шын дос сыртыңнан мақтайды. 

Ана үшін аянба – ант ұрады, 

Бала үшін аянба – бетің күйеді. 

Елін сүйген жауынгер ер болады. 

«Жақсы солдат - командирге ұстаз,  ал, ақымақ генерал  командир түгілі солдатқа да ұстаз бола алмайды»,

І  қатар. Мәтіннен дара және күрделі етістікті бөліп жаз. 

Дара етістік Күрделі етістік

Сүйсіндіреді 

  Бола алмайды 

ІІ қатар. Мәтіннен  негізгі және туынды етістікті топтап жаз. 

Негізгі етістік Туынды етістік

Жаз, сақта

Жазған, сақталған

 Х.Үйге  тапсырма.

1.М.Өтемісұлының «Ереуіл атқа ер салмай» өлеңін жаттап,етістіктерді теріп жаз, талда. 2.Болымды, болымсыз етістіктерді қатыстырып сөйлем құрау.

ХІ.Бағалау.

 

Просмотрено: 0%
Просмотрено: 0%
Скачать материал
Скачать материал "Сабақтың тақырыбы: "Болымды және болымсыз етістік""

Методические разработки к Вашему уроку:

Получите новую специальность за 2 месяца

Техник-конструктор

Получите профессию

Копирайтер

за 6 месяцев

Пройти курс

Рабочие листы
к вашим урокам

Скачать

Краткое описание документа:

ІІІ Жаңа сабақты түсіндіру. Болымды және болымсыз етістік Етістік мағынасына қарай болымды және болымсыз болып бөлінеді. Істің болғанын, болып жатқанын, не болатынын білдіретін етістіктің түрін болымды етістік дейміз. Мысалы: Мен сабақ оқыдым. Мен сабақ оқып отырмын. Мен сабақ оқымақпын. Істің болмағанын я болмайтынын білдіретін етістіктің түрін болымсыз етістік дейміз. Етістіктің болымсыз түрі болымды етістікке жұрнақ жалғану арқылы жасалады. Мысалы: Мұны жазған адамның өзін білме, сөзін біл дегендегі білме болымсыз етістігі-ме жұрнағы арқылы біл деген болымды етістіктен жасалған. Кісіге қарап сөз алма, сөзіне қарай кісіні ал дегенде алма болымсыз етістігі оның ал деген болымды түрінен ма жұрнағы арқылы жасалып тұр.Болымсыз етістік — қимыл, іс-әрекеттің болмауын, жүзеге аспауын білдеретін етістік. Қимыл, іс-әрекеттің яғни етістік білдіретін мағынаның жүзеге аспауы, болмауы арнайы грамматикалық амал-тәсілдер арқылы беріледі. Ол етістіктің негізгі, туынды, күрделі түбірлеріне, етіс, күшейтпелі етістік тұлғаларына -ма, -ме, -ба, -бе, -па, -пе қосымшасы қосылу арқылы жасалады да, тек етістіктің болымсыз түрін жасап қоймайды, болымдық мәнге қарама-қайшы болуы, оппозициялық сипаты және соған сәйкес грамматикалық жүйелі тұлғасы болу арқылы етістіктің болымсыздық категориясын жасайды. Лексика – грамматикалық мағынасына қарай талдау Берілген сөз: Барма1.Бұл сөз екі құрамнан тұрады: бар-ма2.Тұлғасына қарай:туынды3.Құрылысына қарай: дара4.Мағынасына қарай: болымсыз етістік ІV. Оқулықпен жұмыс. 228-жаттығу орындалады.Болымды етістіктен болымды етістік жасаңдар және жасалу жолдарына назар аударыңдар.Үлгі: асық-асықпаАсық, жүгір, шула, айқайла, тарық, кешік, бөгел, сүрін, күл, жағалас, теп, ти, ұмыт, жоғалт.VІ. «Кім жылдам?» Венн диаграммасы, топтастыру статегиясы бойынша 2 оқушыға тапсырма беремін. Кім бірінші болса, сол оқушы жеңімпаз атанады.VІІ. Үлестірмелі парақшамен жұмыс. І парақшаАдам баласы табиғатты ... . Біз бұлақтың көзін ... Су мол болса, астық та ... Табиғаты сақталған халықтар ұзақ өмір ... . Экологиясы төмен аймақтарымыз көбейіп ... . Керекті сөздер: сүреді, барады, қорғауы тиіс, аштық, мол болады ІІ парақшаБерілген зат есімдерден етістік құрастырып, жасалу жолын анықта.Жұрнақтар: Мысалдар:-ла, - ле ой, сөй-да, - де тұз, гүл- та, -те бас, ісІХ. Бауыржан Момышұлының нақыл сөздеріндегіетістіктерді лексика – грамматикалық мағынасына қарай талдау Жасық жан ержүрек бола алмайды. – бола алмайды-1.Күрделі сөз бес құрамнан тұрады: бо-ла ал-май-ды2.Тұлғасына қарай: туынды3.Құрылысына қарай: күрделі4.Мағынасына қарай: болымсыз етістікЖақсы сөз жан сүйсіндіреді, Бойға қуат бітіреді. Шын дос сыртыңнан мақтайды. Ана үшін аянба – ант ұрады, Бала үшін аянба – бетің күйеді. Елін сүйген жауынгер ер болады. «Жақсы солдат - командирге ұстаз, ал, ақымақ генерал командир түгілі солдатқа да ұстаз бола алмайды»,І қатар. Мәтіннен дара және күрделі етістікті бөліп жаз. Дара етістік Күрделі етістікСүйсіндіреді Бола алмайды ІІ қатар. Мәтіннен негізгі және туынды етістікті топтап жаз. Негізгі етістік Туынды етістікЖаз, сақтаЖазған, сақталған Х.Үйге тапсырма.1.М.Өтемісұлының «Ереуіл атқа ер салмай» өлеңін жаттап,етістіктерді теріп жаз, талда. 2.Болымды, болымсыз етістіктерді қатыстырып сөйлем құрау.ХІ.Бағалау.

Скачать материал

Найдите материал к любому уроку, указав свой предмет (категорию), класс, учебник и тему:

6 626 615 материалов в базе

Скачать материал

Другие материалы

Вам будут интересны эти курсы:

Оставьте свой комментарий

Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.

  • Скачать материал
    • 26.10.2020 1344
    • DOCX 25.6 кбайт
    • 11 скачиваний
    • Оцените материал:
  • Настоящий материал опубликован пользователем Волкова Марина Владимировна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт

    Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.

    Удалить материал
  • Автор материала

    Волкова Марина Владимировна
    Волкова Марина Владимировна
    • На сайте: 3 года и 3 месяца
    • Подписчики: 0
    • Всего просмотров: 76661
    • Всего материалов: 210

Ваша скидка на курсы

40%
Скидка для нового слушателя. Войдите на сайт, чтобы применить скидку к любому курсу
Курсы со скидкой

Курс профессиональной переподготовки

Фитнес-тренер

Фитнес-тренер

500/1000 ч.

Подать заявку О курсе

Курс профессиональной переподготовки

Педагогическая деятельность по проектированию и реализации образовательного процесса в общеобразовательных организациях (немецкий язык)

Учитель немецкого языка

300 ч. — 1200 ч.

от 7900 руб. от 3950 руб.
Подать заявку О курсе

Курс повышения квалификации

Повышение мотивации и эффективности обучения иностранному языку с помощью интерактивных тренажеров (на примере английского языка)

36 ч. — 144 ч.

от 1700 руб. от 850 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 277 человек из 55 регионов

Курс профессиональной переподготовки

Итальянский язык: теория и методика преподавания в образовательной организации

Учитель итальянского языка

300/600 ч.

от 7900 руб. от 3950 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 76 человек из 27 регионов

Мини-курс

Основы творческой фотографии

6 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 72 человека из 31 региона

Мини-курс

Музыкальная культура: от истории до современности

10 ч.

1180 руб. 590 руб.
Подать заявку О курсе

Мини-курс

Архитектура мира: от Крита до Австралии

6 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 32 человека из 20 регионов
Сейчас в эфире

Как школьному учителю зарабатывать онлайн?

Перейти к трансляции