Инфоурок Физика КонспектыСабақ жоспары: "Трансформатор.Қазақстанда электр энергиясын өндіру, жеткізу және пайдалану."

Сабақ жоспары: "Трансформатор.Қазақстанда электр энергиясын өндіру, жеткізу және пайдалану."

Скачать материал

Сабақтың тақырыбы: Трансформатор. Электр энергиясын өндіру, жеткізу және пайдалану.

Сабақтың мақсаты:

1.     Білімділік мақсаты: Оқушы білімін, іскерлігін, дағды деңгейін бақылау, бағалау. Трансформатормен электр энергиясын өндіру, жеткізу және пайдалануды таныстырып солар жайлы түсінік қалыптастыру.

2.     Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың білім деңгейін және білім мазмұнының тұрақтылығы мен оны игерудегі іскерлік пен дағдыны бақылау.

3.     Тәрбиелік мақсаты: Адамгершілікке, ұқыптылыққа, алғырлыққа, отансүйгіштікке, табиғатты аялауға, сыйластық пен әдептілікке баулу.

Сабақтың түрі:жаңа білімді қалыптастыру, жалпылау

Сабақтың әдіс-тәсілдері: Әңгіме, лекция, дискуссия, кітаппен жұмыс.

Сабақтың көрнекіліктері: плакаттар, суреттер,

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі:

1. Сәлемдесу;

2. Оқушыларды түгендеу;

3. Сынып болмесінің тазалығын тексеру;

4. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру (жұмыс орны, отырыстары, сыртқы түрлері);

5. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру, қайталау.

А) теориялық білімдерін тексеру.

Ә) практикалық тапсырмаларын тексеру.

Б) есептерін тексеру.

ІІІ. Білімді жан-жақты тексеру. ІV. Жаңа материалды қабылдауға әзірлік, мақсат қою.

Бүгінгі негізгі мақсатымыз оқулық бойынша Трансформатормен электр энергиясын өндіру, жеткізу және пайдаланумен танысамыз.

1.     Айнымалы ток генераторы қандай негізгі бөліктерден тұрады?

2.     Генератордың жұмысында ротор мен статор қандай рөл атқарады?

3.     Көп полюсті айнымалы ток генераторының қандай артықшылықтары бар?

4.     Тұрақты ток генераторының коллекторы қандай рөл атқарады?

5.     Лүпілдеуші ток деп нені айтады?

6.     Лүпілдеуші токтың жаймасын қалай алуға болады?

7.     Электрқозғалтқыш қалай жұмыс істейді?

V. ДК.Жаңа материалды меңгерту:

1. Трансформатордың жұмыс істеу принциптері.

Егер энергияны шығынсыз дерлік түрлендіру мүмкін болмаса, онда электр тоғы ешуакытта да дәл осындай кең қолданыс таппаған болар еді. Трансформаторлардың атқаратын қызметі. Электр станцияларындағы қуатты генераторлардың ЭҚК-і, әдетте едәуір үлкен. Ал бірақ іс жүзінде көбінесе онша үлкен емес кернеулер керек. Айнымалы тоқты, кернеуді бірнеше есе артгырьш немесе кемітіп, ал куатгы іс жүзінде шығыңдатпай түрлендіру трансформатордың көмегімен іске асырылады. Алғаш трансформаторды орыс ғалымы П.Н.Яблочков өзі ойлап тапқан "электр шамдарын" - ол кездегі жаңа жарық көзін - қоректендіру үшін 1878 жылы пайдаланған еді.ris54

Трансформатордың құрылысы. Трансформатор түйық болат өзектен тұрады да, оған сым орамнан тұратын екі (кейде одан көбірек) катушка кигізіледі (1-сурет). Орамалардың біреуі, бірінші реттік орама делінетін, айнымалы кернеу козіне тіркеледі. Екінші реттік орама деп аталатын орамаға "жүктеме", яғни электр энергиясын тұтынатын аспаттар мен құрылғылар қосылады. Трансформатордың шартты белгіленуі 2-суретге келтірілген.ris55

 

 

 

 

2. Жүктемесіз трансформатор.

Трансформатор қызметі электромагниттік қызметі электромагниттік индукция құбылысына негізделген. Айнымалы тоқ бірінші реттік орамамен жүргенде, езекте айнымалы магнит ағыны пайда болады, бұл әрбір орамда иңдукциянъщ ЭҚК-ін қоздырады. Трансформаторлық болаттан істелген озек магнит ағынын тек өз бойында болатындай етіп жинақтайды және ол оның барлық қималарында бірдей болады. Бірінші реттік немесе екінші реттік ораманың кез келген орамында индукция ЭҚК-інің лездік мәні бірдей. Фарадей заңы бойынша ол мына формуламен анықталады: hello_html_3abc34e1.gif (1) мүндағы Ф' - магнит индукциясы ағынының уақыт бойынша туындысы. Егер hello_html_294ef11f.gif болса, ондаhello_html_m565181ce.gif (2)

Ендеше hello_html_mbd7b71d.gif немесе hello_html_5b85ecd.gif (3)мұндағы hello_html_m28f95347.gif бір орамадағы ЭҚК-інің амплитудасы. Бірінші реттік орамада N1 орам бар десек, онда е1 иңдукцияның ЭҚК-і N1e-ге тең. Екішпі реттік орамадағы e2 толық ЭҚК-і N2e-ге тең (мұндағы N2-ге осы ораманың орам саны). Осыдан мынаған келеміз: hello_html_m36af4366.gif (4) Тегінде трансформатор орамдарының актив кедергісі аз, оны елемеуге болады. Бүл жағдайда катушканың қысқыштарындағы кернеудің модулі шамамен индукцияның ЭҚК-і модуліне тең:

hello_html_m7a35e1d8.gif(5)

Трансформатордың екінші реттік орамасы ажыратулы кезінде онымен тоқ жүрмейді де, мына қатыс орынды болып шығады:

hello_html_m22391cf0.gif(6)

Электр қозғаушы күштердің e1 және e2 лездік мәндері синфазалы өзгереді (максимумға бір уақытта өтеді). Сондықтан олардың формуладағы қатынасын, осы ЭҚК-тердің, және әсерлік мәндері синфазалы өзгереді (максимумға бір уақытта жетеді E1 және E2 нөлден бір уакытта өтеді). Сондықтан олардың (4) формуладағы қатынасын, осы ЭҚК-тердің U1 және U2 әсерлік мәндерінің катынасымен немесе (5) және (6) теңдіктерді ескере келіп, кернеулердің және әсерлік мәндерінің қатынасымен алмастыруға болады:

hello_html_m2265f766.gif(7)

К шамасы трансформация коэффициенті деп аталады. К>1 болғанда трансформатор төмендеткіш, алК<1 болғанда - жоғарылатқыш болады.

3. Жүктемелі трансформатор.

Екінші реттік ораманың ұштарына электр энергиясын тұтынатын тізбекті қосса (немесе трансформаторға "жүк арту" деп те атайды), екінші реттік орамадағы тоқ күші енді нөлге тең болмайды. Пайда болған тоқ өзек ішінде өзінің айнымалы магнит ағының туғызады да, бұл Ленц ережесі бойынша өзек ішіндегі магнит ағынының өзгерісін кемітуі керек.

Бірақ қорытқы магнит ағынының тербеліс амплитудасының кемуі өз кезе-гінде бірінше ретгік орамадағы индукция ЭҚК-ін кемітеді. Олай болуы мүмкін емес, өйткені (5) бойынша hello_html_5ef45aab.gif. Сондықтан екінші реттік ораманың тізбегін тұйықтағанда автоматты түрде бірінші реттік орамадағы тоқ күші артады. Оның амплитудасы қорытқы магнит ағынының тербеліс амплитудасын бұрынғымәніне жеткізгенше өседі.

Бірінші реттік орама тізбегінде тоқ күшінің артуы энергияның сақталу заңына сәйкес істеледі: трансформатордың екінші реттік орамасына жалғанған тізбекке энергияның берілуі бірінші реттік ораманың желіден дәл сондай энергия алуымен катар жүреді. Трансформатор өзінің арналған мәніне дейін жүктелген кезде бірінші реттік тізбектегі қуат екінші реттік тізбектегі қуатқа шамалас болуы керек: hello_html_18b9b1c.gif (1)

Осыдан енді hello_html_m428a4c1b.gif (2)

Бұл транфсорматордың көмегімен кернеуді бірнеше есе арттыра отырып, біз тоқ күшін сонша есе кемітеміз (және керісінше) деген сөз.

Қазіргі қуатты трансформаторларда энергияның жиынтық шығыны 2-3%-тен аспайды.

Трансформатор айнымалы электр тоғын, тоқ күшінің кернеуге көбейтіндісін бірінші реттік және екінші реттік орамаларда шамамен бірдей болатындай етіп түрлендіреді.

Трансформация коэффициенті.

 

 

 

 

VІ. Оқытылып отырған оқу материалын қабылдаудағы оқушы түсінігін тексеру.

§2.10, 2.11. дайындық сұрақтарын талдау.

1.     Трансформатор қандай мақсаттарда қолданылады?

2.     Трансформатордың жұмыс істеу принципін түсіндіріңдер.

3.     Трансформация коэффициенті деп нені айтамыз?

4.     Төмендеткіш деп қандай трансформаторды айтады?

5.     Электр желісіндегі энергия шығынын азайтудың қандай жолдары бар?

6.     Неге жоғары вольтты электр желісі қолданылады?

VІІ. Оқытылып отырған оқу материалын бекіту немесе дағдыландыру жұмыстарын жүргізу.

1.     Есептер шығарту: (2.10.1; 2.10.2; 2.10.3; 2.11.1; 2.11.2)

2.     Дайындық тапсырмаға талдау жасау

 

Просмотрено: 0%
Просмотрено: 0%
Скачать материал
Скачать материал "Сабақ жоспары: "Трансформатор.Қазақстанда электр энергиясын өндіру, жеткізу және пайдалану.""

Методические разработки к Вашему уроку:

Получите новую специальность за 2 месяца

Ландшафтный архитектор

Получите профессию

Копирайтер

за 6 месяцев

Пройти курс

Рабочие листы
к вашим урокам

Скачать

Краткое описание документа:

Сабақтың тақырыбы: Трансформатор. Электр энергиясын өндіру, жеткізу және пайдалану.Сабақтың мақсаты:Білімділік мақсаты: Оқушы білімін, іскерлігін, дағды деңгейін бақылау, бағалау. Трансформатормен электр энергиясын өндіру, жеткізу және пайдалануды таныстырып солар жайлы түсінік қалыптастыру.Дамытушылық мақсаты: Оқушылардың білім деңгейін және білім мазмұнының тұрақтылығы мен оны игерудегі іскерлік пен дағдыны бақылау.Тәрбиелік мақсаты: Адамгершілікке, ұқыптылыққа, алғырлыққа, отансүйгіштікке, табиғатты аялауға, сыйластық пен әдептілікке баулу.Сабақтың түрі:жаңа білімді қалыптастыру, жалпылауСабақтың әдіс-тәсілдері: Әңгіме, лекция, дискуссия, кітаппен жұмыс.Сабақтың көрнекіліктері: плакаттар, суреттер,Сабақтың барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі:1. Сәлемдесу;2. Оқушыларды түгендеу;3. Сынып болмесінің тазалығын тексеру;4. Оқушылардың сабаққа дайындығын тексеру (жұмыс орны, отырыстары, сыртқы түрлері);5. Оқушылардың назарын сабаққа аудару.ІІ. Үй тапсырмасын тексеру, қайталау.А) теориялық білімдерін тексеру.Ә) практикалық тапсырмаларын тексеру.Б) есептерін тексеру.ІІІ. Білімді жан-жақты тексеру. ІV. Жаңа материалды қабылдауға әзірлік, мақсат қою.Бүгінгі негізгі мақсатымыз оқулық бойынша Трансформатормен электр энергиясын өндіру, жеткізу және пайдаланумен танысамыз.Айнымалы ток генераторы қандай негізгі бөліктерден тұрады?Генератордың жұмысында ротор мен статор қандай рөл атқарады?Көп полюсті айнымалы ток генераторының қандай артықшылықтары бар?Тұрақты ток генераторының коллекторы қандай рөл атқарады?Лүпілдеуші ток деп нені айтады?Лүпілдеуші токтың жаймасын қалай алуға болады?Электрқозғалтқыш қалай жұмыс істейді?V. ДК.Жаңа материалды меңгерту:1. Трансформатордың жұмыс істеу принциптері.Егер энергияны шығынсыз дерлік түрлендіру мүмкін болмаса, онда электр тоғы ешуакытта да дәл осындай кең қолданыс таппаған болар еді. Трансформаторлардың атқаратын қызметі. Электр станцияларындағы қуатты генераторлардың ЭҚК-і, әдетте едәуір үлкен. Ал бірақ іс жүзінде көбінесе онша үлкен емес кернеулер керек. Айнымалы тоқты, кернеуді бірнеше есе артгырьш немесе кемітіп, ал куатгы іс жүзінде шығыңдатпай түрлендіру трансформатордың көмегімен іске асырылады. Алғаш трансформаторды орыс ғалымы П.Н.Яблочков өзі ойлап тапқан "электр шамдарын" - ол кездегі жаңа жарық көзін - қоректендіру үшін 1878 жылы пайдаланған еді.Трансформатордың құрылысы. Трансформатор түйық болат өзектен тұрады да, оған сым орамнан тұратын екі (кейде одан көбірек) катушка кигізіледі (1-сурет). Орамалардың біреуі, бірінші реттік орама делінетін, айнымалы кернеу козіне тіркеледі. Екінші реттік орама деп аталатын орамаға "жүктеме", яғни электр энергиясын тұтынатын аспаттар мен құрылғылар қосылады. Трансформатордың шартты белгіленуі 2-суретге келтірілген.2. Жүктемесіз трансформатор.Трансформатор қызметі электромагниттік қызметі электромагниттік индукция құбылысына негізделген. Айнымалы тоқ бірінші реттік орамамен жүргенде, езекте айнымалы магнит ағыны пайда болады, бұл әрбір орамда иңдукциянъщ ЭҚК-ін қоздырады. Трансформаторлық болаттан істелген озек магнит ағынын тек өз бойында болатындай етіп жинақтайды және ол оның барлық қималарында бірдей болады. Бірінші реттік немесе екінші реттік ораманың кез келген орамында индукция ЭҚК-інің лездік мәні бірдей. Фарадей заңы бойынша ол мына формуламен анықталады: (1) мүндағы Ф' - магнит индукциясы ағынының уақыт бойынша туындысы. Егер болса, онда (2)Ендеше немесе (3)мұндағы бір орамадағы ЭҚК-інің амплитудасы. Бірінші реттік орамада N1 орам бар десек, онда е1 иңдукцияның ЭҚК-і N1e-ге тең. Екішпі реттік орамадағы e2 толық ЭҚК-і N2e-ге тең (мұндағы N2-ге осы ораманың орам саны). Осыдан мынаған келеміз: (4) Тегінде трансформатор орамдарының актив кедергісі аз, оны елемеуге болады. Бүл жағдайда катушканың қысқыштарындағы кернеудің модулі шамамен индукцияның ЭҚК-і модуліне тең:(5)Трансформатордың екінші реттік орамасы ажыратулы кезінде онымен тоқ жүрмейді де, мына қатыс орынды болып шығады:(6)Электр қозғаушы күштердің e1 және e2 лездік мәндері синфазалы өзгереді (максимумға бір уақытта өтеді). Сондықтан олардың формуладағы қатынасын, осы ЭҚК-тердің, және әсерлік мәндері синфазалы өзгереді (максимумға бір уақытта жетеді E1 және E2 нөлден бір уакытта өтеді). Сондықтан олардың (4) формуладағы қатынасын, осы ЭҚК-тердің U1 және U2 әсерлік мәндерінің катынасымен немесе (5) және (6) теңдіктерді ескере келіп, кернеулердің және әсерлік мәндерінің қатынасымен алмастыруға болады:(7)К шамасы трансформация коэффициенті деп аталады. К 1 болғанда трансформатор төмендеткіш, алК 1 болғанда - жоғарылатқыш болады.3. Жүктемелі трансформатор.Екінші реттік ораманың ұштарына электр энергиясын тұтынатын тізбекті қосса (немесе трансформаторға "жүк арту" деп те атайды), екінші реттік орамадағы тоқ күші енді нөлге тең болмайды. Пайда болған тоқ өзек ішінде өзінің айнымалы магнит ағының туғызады да, бұл Ленц ережесі бойынша өзек ішіндегі магнит ағынының өзгерісін кемітуі керек.Бірақ қорытқы магнит ағынының тербеліс амплитудасының кемуі өз кезе-гінде бірінше ретгік орамадағы индукция ЭҚК-ін кемітеді. Олай болуы мүмкін емес, өйткені (5) бойынша . Сондықтан екінші реттік ораманың тізбегін тұйықтағанда автоматты түрде бірінші реттік орамадағы тоқ күші артады. Оның амплитудасы қорытқы магнит ағынының тербеліс амплитудасын бұрынғымәніне жеткізгенше өседі.Бірінші реттік орама тізбегінде тоқ күшінің артуы энергияның сақталу заңына сәйкес істеледі: трансформатордың екінші реттік орамасына жалғанған тізбекке энергияның берілуі бірінші реттік ораманың желіден дәл сондай энергия алуымен катар жүреді. Трансформатор өзінің арналған мәніне дейін жүктелген кезде бірінші реттік тізбектегі қуат екінші реттік тізбектегі қуатқа шамалас болуы керек: (1)Осыдан енді (2)Бұл транфсорматордың көмегімен кернеуді бірнеше есе арттыра отырып, біз тоқ күшін сонша есе кемітеміз (және керісінше) деген сөз.Қазіргі қуатты трансформаторларда энергияның жиынтық шығыны 2-3%-тен аспайды.Трансформатор айнымалы электр тоғын, тоқ күшінің кернеуге көбейтіндісін бірінші реттік және екінші реттік орамаларда шамамен бірдей болатындай етіп түрлендіреді.Трансформация коэффициенті.VІ. Оқытылып отырған оқу материалын қабылдаудағы оқушы түсінігін тексеру.§2.10, 2.11. дайындық сұрақтарын талдау.Трансформатор қандай мақсаттарда қолданылады?Трансформатордың жұмыс істеу принципін түсіндіріңдер.Трансформация коэффициенті деп нені айтамыз?Төмендеткіш деп қандай трансформаторды айтады?Электр желісіндегі энергия шығынын азайтудың қандай жолдары бар?Неге жоғары вольтты электр желісі қолданылады?VІІ. Оқытылып отырған оқу материалын бекіту немесе дағдыландыру жұмыстарын жүргізу.Есептер шығарту: (2.10.1; 2.10.2; 2.10.3; 2.11.1; 2.11.2)Дайындық тапсырмаға талдау жасау

Скачать материал

Найдите материал к любому уроку, указав свой предмет (категорию), класс, учебник и тему:

6 625 221 материал в базе

Скачать материал

Другие материалы

Вам будут интересны эти курсы:

Оставьте свой комментарий

Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.

  • Скачать материал
    • 14.11.2020 584
    • DOCX 74.5 кбайт
    • Оцените материал:
  • Настоящий материал опубликован пользователем Галина Ольга Михайловна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт

    Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.

    Удалить материал
  • Автор материала

    Галина Ольга Михайловна
    Галина Ольга Михайловна
    • На сайте: 3 года и 3 месяца
    • Подписчики: 0
    • Всего просмотров: 91498
    • Всего материалов: 252

Ваша скидка на курсы

40%
Скидка для нового слушателя. Войдите на сайт, чтобы применить скидку к любому курсу
Курсы со скидкой

Курс профессиональной переподготовки

Фитнес-тренер

Фитнес-тренер

500/1000 ч.

Подать заявку О курсе

Курс профессиональной переподготовки

Педагогическая деятельность по проектированию и реализации образовательного процесса в общеобразовательных организациях (предмет "Физика")

Учитель физики

300 ч. — 1200 ч.

от 7900 руб. от 3950 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 36 человек из 21 региона

Курс повышения квалификации

Информационные технологии в деятельности учителя физики

72/108 ч.

от 2200 руб. от 1100 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 119 человек из 46 регионов

Курс повышения квалификации

Особенности подготовки к сдаче ЕГЭ по физике в условиях реализации ФГОС СОО

36 ч. — 180 ч.

от 1700 руб. от 850 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 48 человек из 27 регионов

Мини-курс

Теоретические аспекты трекинга и менторства

2 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе

Мини-курс

Современные направления в архитектуре

6 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе

Мини-курс

Концепции управления продуктом и проектом: стратегии и практика.

10 ч.

1180 руб. 590 руб.
Подать заявку О курсе