Солтүстіқ
Қазақстан облысы
Ғабит
Мүсірепов атындағы ауданы
Раисовка
орта мектебі
Ашық
сабақ
Тақырып:
«Лексикадан өткенді қайталау»
«Брейн
- ринг » ойыны
5
сынып
Дайындаған:
Кушербаева Г.Р.
2014-2015
ж.
5
сыныбында қазақ тілі пәні бойынша
өткізілген
ашық сабақ
Сабақтың тақырыбы
: «Брейн - ринг » ойыны /2 нұсқа /
Мақсаты :
1. Білімділік . Деңгейлік
тапсырмалар арқылы лексикадан өткенді қайталау .
2.Дамытушылық . Оқушылардың
шығармашылық қабілеттерін дамыту.
3. Тәрбиелік . Жағымды
қасиеттерге тәрбиелеу , ұлттық тәрбие беру .
Сабақтың түрі: топтық
ойын.
Сабақтың әдісі:
модульдік жүйе бойынша .
Сабақтың жабдығы
:
жаймалар , фишкалар, кеспе қағаздар , нөмірлер.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі. Оқушыларды
қызыл, сары , жасыл үстелдерге орналастыру . Ойынның тәртібін , мақсатын
түсіндіру.
ІІ. Ойынды жүргізіу . 4 бөлікке
бөлінген әрбір жаймаға тапсырмасы бар кеспе қағаз қойылады .
Сары
үстел
I
деңгей
№1
І. Диалект -
белгілі бір жерде тұрғындарға ғана тән, өздері ғана қолданатын сөйлеу
тілі.
II 1. топтағы
сөздер- диалект
2. топтағы
сөздер -әдеби тіл
№2
1-
сұрақтың жауабы :
Мағыналары өзара
ұқсас , мәндес сөздер .
2-сұрақтың жауабы
Бұл сөздерді үш
топқа бөлгенде , олар синонимдік қатар жасайды .
1топ: келбет ,
кескін, рен, түс, өң, дидар;
2 топ :
сабырлы, байсалды, ұстамды , салмақты ;
3 топ:
сәлемдесу , есендесу , көрісу, амандасу;
№3
1
–сұрақтың жауабы:
1. Тіл қатты
...........
2. Зәресі ұшып
кетті ..........
3. Ойы оңға ,
санасы саңға бөлінді .........
4. Әулиеге ат
айтты, қорасанға қой айтты .........
2
–сұрақтың жауабы:
1. Жүрегі алып
ұшты - қобалжыды
2. Бармағын
шайнады- өкінді
3. Ит арқасы
қиянда - шалғайда .
4.Бетінен оты
шығу- ұяу.
5. Төбесі көкке
тиді -қуану
№4
1- сұрақтың
жауабы :
1 Дыбысталуы
бірдей, мағынасы басқа басқа сөздер.
2-сұрақтың
жауабы :
А. Онның онға
көбейтіндісі- жүз; адамның өңі, түр , түсі - жүз;
Ә. Ылдиға , еңіске
, қарама - қарсы жер бедері -өр; шашты айқастыра шырмап біріктірер- өр.
Жасыл үстел
ІІ деңгей
№
1
І. А.
Компьютер Ә. Монитор
ІІ .Термин сөзге
жатады .
№
2
1- тапсырма
Соңғы жылдары қазақша аударылған
кірме сөздерге мысал келтір , сөйлем құрастыр.
Самолет –ұшақ , вертолет – тікұшақ ,
коллектив – ұжым , пенсионер – зейнеткер , класс- сынып .
2- тапсырма
Шайыр-
ақын Ғұлама – оқымысты
Сарбаз
–әскер Пешене – тағдыр
Ғибрат- үлгі ,өнеге
№ 3
1-
тапсырма
А .Бастауыш, баяндауыш , дауысты ,
дауыссыз т.б
Ә. Омоним , антоним , синоним , эвфемизм,
дисфемизм, т.б
2- тапсырма
А. Қазақ тіліндегі тұралы мүшелер :
Бастауыш пен баяндауыш
Ә. Дисфемизм сөздерді қолданбай
сөйлеймін .
№
4
1-
тапсырма
1.
Жылыжай
–теплица 9. Пияз-лук
2.
Қызанақ-
помидор 10. Сарымсақ- чиснок
3.
Орамжапырақ-
капуста 11. Анар – гранат
4.
Сәбіз
– морковь 12. Алмұрт – груша
5.
Қызылша
- свекла 13.Өрік –слива
6.
Көкөніс
– овощ 14.Күнбағыс – подсолнух
7.
Таңқурай
– малина 15. Қарақат – смородина
8.
Құлпынай
– земляника
2-
Тапсырма
:
Жылыжайда
көкөністер қыста да өседі .
Қызыл
үстел
ІІІ
деңгей
№
1
І. Көнерген сөздің ішінде тарихи
сөзге жатады.
|
Ату қару
|
Кесу
қаруы
|
Түйреу
қаруы
|
Шабу
қаруы
|
Соғу
қаруы
|
|
Садақ
|
Семсер
|
Сүңгі
|
Айбалта
|
Гүрзі
|
|
Жай
|
Қылыш
|
Найза
|
|
Ағаш
шоқпар
|
|
Жебе
|
Сапы
|
|
|
Бұздыған
|
|
|
Алдаспан
|
|
|
Дойыр
шоқпар
|
№
2
1-сұрақтың жауабы:
Таспадан өретін қамшы екі түрлі болады .
1.
«Шыбыртқы
» 2. «Дойыр»
2-
Сұрақтың
жауабы:
1.
Садақты тартады, кереді.
2.
Қылышты сермейді .
3.
Найзаны ырғайды .
4.Айбалтаны сілтейді , салады .
5.
Шоқпарды ұрады, салады ,үйіреді
№ 3
1-сұрақтың жауабы :
Денеге
киетін сауыттың түрлері :
Көбе кіреуке ,
зере, берен, бадана, торғуыт, жалаңкат .
Басқа киетін
киім түрлері :
Дулыға , темір
қалпақ, темір телпек .
Қолды
қорғайтын темірдің аты: жеңсе
Қолға
ұстайтын құрал : қалқан .
2-Сұрақтың жауабы:
Түркілер мен монғолдардың мемлекет
басшысы ерте заманда осылай аталған .
№
4
1-сұрақтың жауабы:
1.5г жуық салмақ өлшемі – мысқал .
2.400г жуық салмақ өлшемі –қадақ .
3. 16 кг жуық салмақ өлшемі-пұт.
4.10пұтқа тең салмақ өлшемі –батпан
Бұлар көнерген сөздер, оның ішінде
архаизмге жатады.
2-сұрақтың жауабы
Бұл ыдыстар биенің сүтінен қымыз
ашыту үшін пайдаланады .
Сары
үстел
І
деңгей
№
1
І. Диалект
сөз деген не?
ІІ. Мына
екі топтағы сөздердің қайсысы диалект сөздер , қайсысы әдеби тілге жатады?
1.топ: бәдірен ,
кіл, кеуірт, нән, жүдә, шыныаяқ, кірлен, пешене , таңла, үрмет, сым.
2топ: қияр,ылғи,
сіріңке , үлкен, жастық, маңдай, шалбар, тіпті, кесе , шылапшын, тағдыр,
таңда, құрмет
№
2
1. Синоним
деген не?
2. Мына
сөздерді неше топқа бөліп, жазғанда олар синоним сөздер бола алады?
Келбет , кескін, сабырлы ,байсалды,
дидар, рең, түс , ұстамды, мүсін, сәлемдесу, амандасу, есендесу, көрісу ,
сұлу, өң, салмақты .
№
3
1. Екі сөзді
,үш сөзді, төрт сөзді, бес сөзді, алты сөзді тұрақты тіркестер ойлап
жаз.
2.
Мына тұрақты тіркестердің мағынасын білдіретін сөздерді айт.
1.
жүрегі алып ұшты-
2.
Бармағын шайнады-
3.Ит
арқасы қиянды-
4.
Бетіне оты шығу –
5.Төбесі көкке тиді-
№
4
1. Омоним
деген не ?
2. Берілген
сөздер мен сөз тіркестеріне синоним болатын сөздерді ірікте;
а/ онның оңға көбейтіндісі
; адамның өңі, түр, түсі;
ә/ ылдиға ,
еңіске, қарама –қарсы жер бедері; шашты айқастыра шырмап біріктіру.
Жауаптары
/жүргізушінің қолына беріледі/
Жасыл
үстел
ІІ
деңгей
№
1
І.Өсімдік ,
бау-бақша саласында қатысты жаңа сөздер /15 сөз/ айт.
Орысшасын білесің
бе?
ІІ Солардың ішінен 3 сөзді таңдап ал
да,3 сөйлем құрастыр.
№
2
І. Тіл біліміне
қатысты термин сөздерге мысал келтір:
а/қазақша ;ә/
қзақша баламасы жоқ, интернационал термин сөз.
ІІ Әр топта бір
сөз алып сөйлем құрастыр .
№
3
І. Соңғы жылдары
қазақша аударылған кірме сөздерге мысал келтір.
Оларды
қатыстырып бірнеше сөйлем құрастыр.
ІІ.Мына кірме
сөздердің қазақ тіліндегі синонимдерін тауып көр ;
Шайыр-......... Ғұлама -........
Сарбаз-
........ Пешене -........
Ғибарат-........
№
4
І. Мына жұмбақтарды шеш :
А. Керегіңнің
бәрін дағы аласың,
Түртүрлерін
ақпараттың табасың.
Алыстағы
туысыңды іздесең
Интернетпен
хабарласа аласың.
Ә. Мәліметті сұралған
,
Экраннан
шығарған .
ІІ. 2 жұмбақтың
шешуі болатын сөзге өзің екі сөйлем құрастыр.
Бұл екі сөз сөздік қордың қай түріне жатады ?
Қызыл
үстел
/ІІІ
деңгей /
№
1
1.
Ертедегі қазақ батырларының қару
–жарақтарының атаулары көнерген сөздің қай түріне жатады?
2.
Кестені толтыр /қарулардың атаулары/
|
Ату қару
|
Кесу
қаруы
|
Түйреу
қаруы
|
Шабу
қаруы
|
Соғу
қаруы
|
|
Садақ
|
Семсер
|
Сүңгі
|
Айбалта
|
Гүрзі
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
№
2
1.
Қамшының қандай түрлері болады?
2.
Бес қаруға байланысты мына сөздерді
қалай тіркестіріп айту қажет?
1.
Садақты ..........
4.Айбалтаны............
2.
Қылышты.........
5.Шоқпарды..............
3.
Найзаны.............
Керекті
сөздер : тартады, кереді, сермейді, ырғайды, толғайды, сілтейді,
салады,
ұрады, үйіреді, салады.
№
3
1.
Қазақ батырларының соғысқа қолданған
қорғаныс құралдарын мына кестеге толтыр.
|
Денгеге киетін
|
Басқа киетін
|
Қолды қорғайтын
|
Қолға ұстайтын
|
|
Сауыттың түрлері
|
Киім түрлері
|
Темір түрлері
|
құрал
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
2.
*Қаған* деген сөздің мағынасын түсіндір.
№ 4
І. Салмақ
өлшемдерінің қазақша атауларын ата. Олар қандай сөздерге жатады?
1.5гр.Жуық салмақ
өлшемі . 3. 16 кг жуық салмақ өлшемі
2.400гр Жуық
салмақ өлшемі . 4. 10 пұтқа тең салмақ өлшемі
ІІ.Мына ыдыстар
не үшін пайдаланады ?
Көн ыдыс,
саба, піспек.
Ортақ
бағалау парағы
|
Оқушының
аты-жөні
|
*Қызыл үстел*
|
*Жасыл үстел*
|
*Сары
үстел*
|
Ортақ
бал
|
|
№1
|
|
|
|
|
|
№2
|
|
|
|
|
|
№3
|
|
|
|
|
|
№4
|
|
|
|
|
Әр ойыншыға 1,5-
2 минут беріледі .Ойын барысында әр ойыншы фишка алып отырады. Солардың
саны мен түсіне қарай баға қойылады .
Жүргізушілер
ортақ бағалау парағын толтырып отырады.
Сары фишка
-3 Жасыл -4 Көк-5
Жарты көк
–қосымша толықтыруға беріледі .
ІІІ.
Ойынды қорыту .
ІҮ.
Бағалау .
Ү .Үй
тапсырмасы : лексика тарауына арналған сөзжұмбақтар ,ребустар дайындау
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.