Выбранный для просмотра документ 9-_ashik_sab_dinka_BIOSFERA.docx
Сабақ№________ Сыныбы_________ Күні_________
Тақырыбы: БИОСФЕРА
Сабақтың мақсаты: Оқушыларға биосфера тірі ағзалар мекендеп, өзгерткен жер қабығы екендігін түсіндіру; Ойындар арқылы оқушылардың сабаққа қызығушылығын арттыру, логикасын дамыту.
Сабақтың міндеттері:
а/ білімділік : оқушыларға биосфера және және жердегі тіршіліктің дамуы, биосфера туралы түсінік, оның шекарасы мен ондағы тірі ағзалардың таралуын, биосфера жағдайлары туралы ғылыми түсінік қалыптастыру
ә/ дамытушылық : әр түрлі білім көздерімен жұмыс жасауды дамыту. Биосфераның құрамы мен құрылымын және даму кезеңдерін, ноосфера ұғымы мен оның дамуының басты белгілерін түсіндіру, өз ойларын еркін айтып қорытынды жасай білуге дағдыландыру.
б/ тәрбиелік: биосфераны қорғау мәселелерімен таныс болу, өз жеріне деген сүйіспеншілікке тәрбиелеу.
Сабақтың типі: жаңа материалды меңгерту.
Сабақтың түрі: аралас, ойын технологиясы.
Сабақтың әдісі: ауызша түсіндіру, сұрақ-жауап, ойын әдісі.
Сабақтың көрнекілігі: Дүние жүзі картасы, кесте,интерактивті тақта.
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі.
Ø Оқушылармен сәлемдесу;
Ø Оқушыларды түгелдеу;
Ø Оқу құралдарын тексеріп зейінің сабаққа аудару.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау.
А) Жұмбақтар шешу.
1.Қанатсыз құс маңып барады,
Көзінен жас тамып барады.
2. Ашуланып бұрқиды,
Ашущаң ақымақ,
Аузы көпіріп құтырады,
кез келгенді ұшырады.
3. Аумаған қар, жаумаған қар,
таңертен бар, сәскеде жоқ.
4. Әуеден күбі түсті,
Күбінің түбі түсті.
5. Көк жүзінде көп жолақ,
Қойды екен оны кім бояп?
6. Мөлдір моншақ,
Өзі жұмсақ.
7. Бар ма, жоқ па, оны анық білмейсің,
Ол жоқ жерде өмір сүріп тұрмайсың.
8. Қаһарын тіге келеді,
Төріне шыға келеді.
Б) Жүгіртпелі сұрақтар
1. Атмосфералық қысымды қандай құралмен өлшейді?
2. Белгілі жағдайда су буларының сұйық күйге айналуын не деп атайды?
3. Желдің жылдамдығы мен бағытын қандай құралмен өлшейді?
4. Ауа райының негізгі элементтері?
5. Жер шарындағы ауа массаларының негізгі типтері?
6. Ауаның салыстырмалы ылғалдылығын өлшейтін құрал?
7. Жауын–шашынды қандай өлшем бірлігімен есептейді?
8. Атмосфера қабаттары?
9. Атмосфера құрамында ең көп мөлшерде кездесетін газ?
10. Пішініне қарай бұлттын қанша түрі ажыратылады?
ІІІ. Жаңа материалды меңгерту.
А) «Ой шақыру» сұрақтары
Не? Қалай? Қандай?
Биосфера дегеніміз не? Биосфера құрамы
мен құрылысы қалай өзгереді Биосфера қандай бөлімдерден
тұрады
Б) Жаңа материалды меңгеру
IV. Жаңа материалды бекіту.
А) « Сыйқырлы ұяшықтар» ойыны
Ұяшықтар берілген , ұяшықты таңдап сұрақтарға жауап береді.
V. Бағалау. Сабақққа қатысқан оқушыларды білімі мен белсенділігі бойынша бағалаймын.
VI. Үйге тапсырма беру.
§49 Биосфера туралы ұғым оқу.
« Биосфера және тіршілік » тақырыбында реферат дайындау.
Биосфера туралы түсінік.
Биосфераның құрамы мен
құрылымы. Биосфераны құрайтын
тіршілік дүниесінің құрамындағы химиялық элементтер: сутек, көміртек, оттек, азот,
фосфор, кремний. Олар биофильдік элементтер деп аталады
Биосфера – ерекше биос - өмір және тіршілік, «Sphaira»
(сфера) шар, қоршаған орта деген сөздерінен алынған, яғни жер шарындағы
адамзаттың жан-жануарлардың, өсімдіктердің және басқа тірі организмдердің
тіршілік ететін ортасы деген мағына береді. Биосфераның бөлімдері: Гидросфера, Литосфера,
Атмосфера.
Б
иосфера – Жердің «тіршілік қабығы» деп аталады.
Биосфера терминін ғылымға 1875 ж алғаш аустралиялық ғалым Э.Зюсс енгізген
болатын. Ал 1926 жылы орыс ғалымы В.И.Вернадский биосфера туралы ілімді
негіздеп, оның анықтамасын ұсынды. Биосфера атмосфераның төменгі бөлігін, гидросфераның
және литосфераның жоғарғы қабаттарын қамтиды. Тіршілік дүниесінің өнімдері
олардың тіршілік шеңберінен шығып, кеңістік бойымен емін-еркін таралады.
Биосфераның төменгі және жоғарғы шекарасы туралы ғалымдар арасында әлі толық
мәлімет жоқ. Тірі организмдер атмосфераның төменгі бөлігінде 100 м биікке дейін
өте тығыз орналасқан. Биосфераның жоғарғы шекарасын азон қабаты (25-30 км),
төменгі шекарасын дүние жүзілік мұхиттағы ең терең мұхит шұңғымаларының табаны
арқылы жүргізеді. 
Атмосфера жер шарын түгелден орап тұрады. Ол гректің «atmos» - бу, «sphairi» (сфера) сөзінен шыққан. Оның қалыңдығы 100 км-ге дейін жетеді. Атмосфераның негізгі құрамында оттегі (21 %), яғни 1,5 * 1015 тонна аргон (1,28 %), азот (78%), 1 % басқадай газдар кездеседі. Атмосфера негізінен – тропосфера, стротосфера және тропосфера қабатардан тұрады.
Гидросфера – табиғи су қоймаларынан (мұхиттардан, теңіздерден, көлдерден, өзендерден) құралады. Бұл құрлықтың 70 % алып жатыр. Гидросфераның көлемі 400 млн шаршы км.
Литосфера – жердің қатты қабаты. Ол екі қабаттан құралған. Үстіңгі қабаты граниттен, оның қалыңдығы 10 км-ден 40 км-ге дейін жетеді. Ал астыңғысы базольттан тұрады. Қалыңдығы 30-80 км. Жоғарыда айтылғандай минералды қабаттардан басқа, жерді ерекше тағы бір қабат – биосфера қоршап тұрады
. Тірі организмдер мен олардың тіршілік ортасы өзара тығыз байланысады. Биосфераны құрайтын тірі организмдер шартты түрде екі үлкен топқа бөлінеді: флора мен фауна. Жер шарының биомассасының жалпы салмағы Жердің биомасса материктер мен мұхитарда да біркелкі таралмаған материкердегі биомасса мөлшері дүниежүзілік мұхиттағы биомассадан 800 еседен көп.
Жерде ағзаның 3 млн астам түрі бар. Тірі
ағзалар бөлінеді:өсімдіктер әлемі; жануарлар әлемі; саңырауқұлақтар әлемі, бактериялар
әлемі. Организмнің өлшемдері мен формалары әр
түрлі болады. Олар бір клеткалы және көп клеткалы болып бөлінеді. 
Тірі организмдер жер шарындағы биологиялық зат және энергия айналымын жүзеге асырады.
Тірі ағзалардың басты ерекшелігі – көбейгіштігі. Тірі ағзаның тамаша бір қасиеті- тіршілік жағдайына икемділігі. Ағзалар бір – бірімен тығыз байланысты.
Белгілі бір ортаға шоғырланған ағзалар тіршілік бірлестігін құрайды. Жануарлар, өсімдіктер мен майда ағзалар дың бірлестігін биоценоз деп атаймыз. Биоценоз- ( гр. био- тіршілік, ценоз – орта
Адамзат баласы да табиғаттың өзі жаратқан көп ғажайып көріністерінің бірі. Бірақ адам баласының үстемділігі ақыл-ойының жүйріктігі оны табиғаттың басқа тірі ағзадағыдан әлдеқайда жоғары дәрежеде көтерді. Үстіне аң терісін, өсімдіктердің жапырағы мен қабығын жамылып күн елткен алғашқы адамдардың өзіде керекті қажетін биосферадан алып отырған. От жағуды білмегеннің өзінде адам баласы жабайы жануарлардың еті мен өсімдіктердің жапырақтарын, сабағы мен буын-бұтақтарын шикідей жеп, өсімдіктерді қорек етіп, өсіп-өне берді. Кейінірек тамақты пісіріп жеу арқылы адам басқа жабайы жануарлардың әлдеқайда жоғары сатыға көтеріле түсті. Сана-сезім, ақыл-ой ғасырлар өткен сайын үлкен эволюциялық даму кезеңдерінен өтіп жоғары мәдениет сатысына көтеріле берді.
Биосфераны қорғау проблемалары. Адамзаттың саналы қоғамы қалыптаса бастаған кезден бастап – ақ адам мен табиғат арасындағы неғұрлым тиімді қарым – қатынасты қалыптастыру мәселесі қолға алынып келеді. 1948 жылы Халықаралық табиғатты және табиғи қорларды қорғау одағы құрылды. ЮНЕСКО бағдарламасы ішінде маңыздысы – биосфералық қорықтардың үлесін арттыру. Бүгінгі таңда Жер шарындағы 70-тен астам елде 300-ге жуық биосфералық қорықтар құрылған. Бүгінгі таңда Жер шарының 4 млн км 2- ден асам жері ерекше қорғауға алынған, оларды қорықтар деп атайды. Табиғи ескерткіштеріне - ғылыми, тарихи, мәдени – эстетикалық мәні зор табиғат объектілері жатады. Алғаш бұл ұғымды неміс жаратылыс зерттеушісі А.Гумбольдт енгізген. Біздің еліміздегі табиғат ескерткіштері көптеп кездеседі. Ең әйгілілері: Шарын, Әнші құм, Жұмбақтас, Таңбалы тас т.б. Қорықшалар дегеніміз – азая бастаған өсімдіктер мен жануарлар санын қалпына келтіру. Ұлттық саябақтар алғаш рет 1872 жылы АҚШ-та құрылған. Бүгінгі таңда дүние жүзінде 2400-ге жуық ұлттық саябақ құрылған.
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Выбранный для просмотра документ 6_synyp_ashy_1179_saba_1179_Biosfera__1179_aby_1171_y_slayd.ppt
Скачать материал "Презентация по географии на тему "Биосфера""
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
1 слайд
Сабақ жоспары:
І. Ұйымдастыру кезеңі
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау
А) Жұмбақтар шешу
Б) Жүгіртпелі сұрақтар
ІІІ. Жаңа сабақ
А) “Ой шақыру” сұрақтары
Б) Жаңа материалды меңгеру
ІV. Бекіту
“ Сыйқырлы ұяшықтар” ойыны
V. Бағалау
VI. Үйге тапсырма
2 слайд
ҮЙ ТАПСЫРМАСЫН СҰРАУ
3 слайд
1.Қанатсыз құс маңып барады,
Көзінен жас тамып барады.
2. Ашуланып бұрқиды,
Ашущаң ақымақ,
Аузы көпіріп құтырады,
кез келгенді ұшырады.
3. Аумаған қар, жаумаған қар,
таңертен бар, сәскеде жоқ.
4. Әуеден күбі түсті,
Күбінің түбі түсті.
Жұмбақтар шешу
4 слайд
5. Көк жүзінде көп жолақ,
Қойды екен оны кім бояп?
6. Мөлдір моншақ,
Өзі жұмсақ.
7. Бар ма, жоқ па, оны анық білмейсің,
Ол жоқ жерде өмір сүріп тұрмайсың.
8. Қаһарын тіге келеді,
Төріне шыға келеді.
5 слайд
Атмосфералық қысымды қандай құралмен өлшейді?
Белгілі жағдайда су буларының сұйық күйге айналуын не деп атайды?
Желдің жылдамдығы мен бағытын қандай құралмен өлшейді?
Ауа райының негізгі элементтері?
Жер шарындағы ауа массаларының негізгі типтері?
Ауаның салыстырмалы ылғалдылығын өлшейтін құрал?
Жауын–шашынды қандай өлшем бірлігімен есептейді?
Атмосфера қабаттары?
Атмосфера құрамында ең көп мөлшерде кездесетін газ?
Пішініне қарай бұлттын қанша түрі ажыратылады?
Жүгіртпелі сұрақтар
6 слайд
Тақырыбы:
Биосфера – тіршілік қабаты
7 слайд
Сабақтың мақсаты:
Оқушыларға биосфера тірі ағзалар мекендеп, өзгерткен жер қабығы екендігін түсіндіру;
Ойындар арқылы оқушылардың сабаққа қызығушылығын арттыру, логикасын дамыту;
Табиғатты қорғауға, жануарлар мен өсімдіктерге қамқорлық жасауға баулу.
8 слайд
“ Ой шақыру” сұрақтары
НЕ? Қалай? Қандай?
Биосфера Биосфераның Биосфера
дегеніміз не? құрамы мен қандай
құрылысы бөлімдерден
қалай өзгереді? тұрады?
9 слайд
Биосфера
Биосфера – ерекше биос - өмір және тіршілік, «Sphaira» (сфера) шар, қоршаған орта деген сөздерінен алынған, яғни жер шарындағы адамзаттың жан-жануарлардың, өсімдіктердің және басқа тірі организмдердің тіршілік ететін ортасы деген мағына береді.
Биосфераның бөлімдері:
Гидросфера
Литосфера
Атмосфера
10 слайд
Бұл терминді 1875 жылы бірінші рет Австрияның атақты геологы Э. Зюсс ғылымға енгізді. Бірақ биосфера және оның жер бетінде жүріп жатқан процестері туралы ілімнің негізін салған академик В.И. Вернацкий болды. Осы ілім бойынша, биосфера +50 -дан – 50 -ға дейін температурасы болатын термодинамикалық қабат болып саналады.
Биосфера негізінен үш қабаттан құрылады. Олар: атмосфера (газ күйіндегі), гидросфера (су),
литосфера (қатты) қабаттар.
11 слайд
12 слайд
АТМОСФЕРА
Атмосфера жер шарын түгелден орап тұрады. Ол гректің «atmos» - бу, «sphairi» (сфера) сөзінен шыққан. Оның қалыңдығы 100 км-ге дейін жетеді. Атмосфераның негізгі құрамында оттегі (21 %), яғни 1,5 * 1015 тонна аргон (1,28 %), азот (78%), 1 % басқадай газдар кездеседі. Атмосфера негізінен – тропосфера, стротосфера және қабатардан жоғ. қабаттардан тұрады.
13 слайд
Гидросфера – табиғи су қоймаларынан (мұхиттардан, теңіздерден, көлдерден, өзендерден) құралады. Бұл құрлықтың 70 % алып жатыр. Гидросфераның көлемі 400 млн шаршы км.
Литосфера – жердің қатты қабаты. Ол екі қабаттан құралған. Үстіңгі қабаты граниттен, оның қалыңдығы 10 км-ден 40 км-ге дейін жетеді. Ал астыңғысы базальттан тұрады. Қалыңдығы 30-80 км. Жоғарыда айтылғандай минералды қабаттардан басқа, жерді ерекше тағы бір қабат – биосфера қоршап тұрады.
14 слайд
Биосфераны құрайтын тірі организмдер шартты түрде екі үлкен топқа бөлінеді: флора мен фауна. Жер шарының биомассасының жалпы салмағы Жердің биомасса материктер мен мұхитарда да біркелкі таралмаған материкердегі биомасса мөлшері дүниежүзілік мұхиттағы биомассадан 800 еседен көп.
15 слайд
Жерде тірі ағзаның 3 млн астам түрі бар. Тірі ағзалар бөлінеді:
өсімдіктер әлемі;
жануарлар әлемі;
саңырауқұлақтар әлемі;
бактериялар әлемі.
16 слайд
Биологиялық айналым
Тірі организмдер жер шарындағы биологиялық зат және энергия айналымын жүзеге асырады.
Тірі ағзалардың басты ерекшелігі – көбейгіштігі.
Тірі ағзаның тамаша бір қасиеті- тіршілік жағдайына икемділігі.
Ағзалар бір – бірімен тығыз байланысты.
Белгілі бір ортаға шоғырланған ағзалар тіршілік бірлестігін құрайды. Жануарлар, өсімдіктер мен майда ағзалар дың бірлестігін биоценоз деп атаймыз. Биоценоз- ( гр. био- тіршілік, ценоз – ортақ)
17 слайд
Адамзат баласы да табиғаттың өзі жаратқан көп ғажайып көріністерінің бірі. Бірақ адам баласының үстемділігі ақыл-ойының жүйріктігі оны табиғаттың басқа тірі ағзадағыдан әлдеқайда жоғары дәрежеде көтерді. Үстіне аң терісін, өсімдіктердің жапырағы мен қабығын жамылып күн елткен алғашқы адамдардың өзіде керекті қажетін биосферадан алып отырған. От жағуды білмегеннің өзінде адам баласы жабайы жануарлардың еті мен өсімдіктердің жапырақтарын, сабағы мен буын-бұтақтарын шикідей жеп, өсімдіктерді қорек етіп, өсіп-өне берді. Кейінірек тамақты пісіріп жеу арқылы адам басқа жабайы жануарлардың әлдеқайда жоғары сатыға көтеріле түсті. Сана-сезім, ақыл-ой ғасырлар өткен сайын үлкен эволюциялық даму кезеңдерінен өтіп жоғары мәдениет сатысына көтеріле берді.
Биосфера және адамзат
18 слайд
19 слайд
Биосфераға кесірін тигізетін 9 себеп бар:
Зауыттардың қалдығы;
Мұнайдың теңізге төгілуі;
Атом бомбалардың сынағы;
Көлдерге кір судың қосылып кетуі;
Зауыттардың түтіні;
Орманды кесу;
Өзендерді басқа жаққа бұрып әкету;
Табиғаттың зіл-залалары;
Атом электр станцияларының радиациялары.
20 слайд
Биосфераны қорғау проблемалары.
Адамзаттың саналы қоғамы қалыптаса бастаған кезден бастап – ақ адам мен табиғат арасындағы неғұрлым тиімді қарым – қатынасты қалыптастыру мәселесі қолға алынып келеді. 1948 жылы Халықаралық табиғатты және табиғи қорларды қорғау одағы құрылды. ЮНЕСКО бағдарламасы ішінде маңыздысы – биосфералық қорықтардың үлесін арттыру. Бүгінгі таңда Жер шарындағы 70-тен астам елде 300-ге жуық биосфералық қорықтар құрылған.
Бүгінгі таңда Жер шарының 4 млн км 2- ден асам жері ерекше қорғауға алынған, оларды қорықтар деп атайды.
Табиғи ескерткіштеріне - ғылыми, тарихи, мәдени – эстетикалық мәні зор табиғат объектілері жатады. Алғаш бұл ұғымды неміс жаратылыс зерттеушісі А.Гумбольдт енгізген. Біздің еліміздегі табиғат ескерткіштері көптеп кездеседі. Ең әйгілілері: Шарын, Әнші құм, Жұмбақтас, Таңбалы тас т.б.
Қорықтар дегеніміз – жойылып бара жатқан өсімдіктер мен жануарлар дүниесін қорғауға алу.
21 слайд
Сұрақ - жауап
22 слайд
«Сыйқырлы ұяшықтар»
30
40
20
Биосфераны қорғау
Биосфера
20
20
30
30
40
40
Тірі ағзалар
23 слайд
ТІРІ АҒЗАЛАРДЫҢ ҚАНДАЙ ҚАСЕТТЕРІ БАР ?
20
20
Биоценоз дегеніміз не ?
20
Тірі ағзалар қалай бөлінеді ?
24 слайд
Биосфера дегеніміз не?
30
30
30
Биосфера мен адамзаттың байланысы?
Биосфералық айналым дегеніміз не?
25 слайд
Биосфераны ластаушы көздері
Қорықтар дегеніміз не???
Сен биосфераны қалай қорғайсың???
40
40
40
26 слайд
Жарайсың
27 слайд
Бағалау
Үйге тапсырма
§ 49 БИОСФЕРА ТУРАЛЫ ҰҒЫМ оқу.
”Биосфера және тіршілік” тақырыбында реферат дайындау.
28 слайд
Зейін қойып тыңдағандарыңызға рахмет!
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Данный урок составлен на казахском языке. Тема разработки "Биосфера". В архиве имеется материал в текстовом и презентационном варианте. В презентации очень подробно все описано. Так же содержит вопросы по закреплению пройденного материала: 1. Атмосфералық қысымды қандай құралмен өлшейді? 2. Белгілі жағдайда су буларының сұйық күйге айналуын не деп атайды? 3. Желдің жылдамдығы мен бағытын қандай құралмен өлшейді? 4. Ауа райының негізгі элементтері? 5. Жер шарындағы ауа массаларының негізгі типтері? 6. Ауаның салыстырмалы ылғалдылығын өлшейтін құрал? 7. Жауын–шашынды қандай өлшем бірлігімен есептейді? 8. Атмосфера қабаттары? 9. Атмосфера құрамында ең көп мөлшерде кездесетін газ? 10 . Пішініне қарай бұлттын қанша түрі ажыратылады?
6 654 681 материал в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Горбачёва Ирина Вакильевна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс профессиональной переподготовки
500/1000 ч.
Курс повышения квалификации
36/72 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300 ч. — 1200 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Мини-курс
3 ч.
Мини-курс
2 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.