8 - сынып
Сабақтың тақырыбы: Электр тогының жұмысы. Джоуль-Ленц заңы.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: оқушыларға электр тогының жұмысы туралы түсінік беру.
Дамытушылық: электр ток жұмысының физикалық мағынасын түсіндіру. Физикалық шамалардың өлшем бірлігін меңгерту. Джоуль- Ленц заңының математикалық өрнегімен таныстыру, мағынасын түсіндіру. Электр тоғының жұмысы мен Джоуль-Ленц заңының энергетикалық мағынасын теориялық негізде ұғындыру. Формулаларды есте сақтау үшін жаттығулар орындату.
Тәрбиелік: Өмірмен байланыстыру, физикалық көзқарас қалыптастыру. Қорытындылай алуға, нақтылыққа, жүйелілікке, реттілікке, ұжымға, еңбекке тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: Жаңа білім қалыптастыру.
Сабақтың әдісі: Түсіндірмелі-мысалды, теориялық-пратикалық.
Сабақтың барысы
І. Ұйымдастыру кезеңі:
ІІ. Үйге берілген тапсырманы сұрау.
1. Электр тогы деген не?
2. Электр тогы бар болу үшін қандай шарттар орындалуы керек?
3. Тұрақты ток деген не?
4. Электр тогының қандай әсерлері болады ?
5. Электр тогын сипаттайтын физикалық параметрлерді атаңдар?
6. Электр тогын өткізетін заттар мен денелерді айтыңдар?
7. Ток күші дегеніміз не, анықтамасын бер.
8. Электр қозғаушы күш деген не?
9. Электр кернеуі деген не?
10. Бөгде күш деген қандай күш?
11. Қандай тұрақты ток заңдарын білесіңдер?
III. Жаңа сабақ.
Біз бұған дейінгі сабақтарды электр тогын сипаттайдын физикалық параметрлердің бірнешеуімен таныспыз.
Электр тогының жұмысы
Сонымен біз электр тогының бар екенін оның жылулық, химиялық, магниттік және биологиялық әсерлері бойынша білуге болады дедік. Осы әсерлер арқылы электр тогы, нақты айтқанда электр тогының көзі жұмыс жасайды. Мысалы ток өткенде өткізгіш қызады, соның салдарынан олардың ішкі энергиясы өседі. Ал өткізгіштің ішкі энергиясының артуы ток жұмысының есебінен жүреді, осы жқмысты есептейік. Сонда электр өрісі A=qU жұмыс өндіреді. Ток күші I=q/t болғандықтан жұмыс мынаған тең: A=IUt
Тізбектің бөлігі үшін Ом заңына сүйеніп Токтың жұмысының өрнегін мына түрде жазуға болады.A=I2 Rt . Тізбектің бөлігіндегі жұмысы ток күшінің кернеуге және жұмыс өндіруге кеткен уақытқа көбейтіндісіне тең.
Токтың жұмысы Джоульмен (Дж) өлшенеді.1Дж =1A*1B*1c
Джоуль- Ленц заңы
Егер өткізгіш қозғалмаса, токтың барлық жұмысы өткізгішті қыздыруға жұмсалады. Сол кезде бөлінетін жылу мөлшері мынаған тең болады. Q=A=I2 Rt. Бұл формула Джоуль- Ленц заңын сипаттайды.
Өмірмен байланыстыру- өндірісте, тұрмыста қолданыстағы электр приборларының жылуының мөлшері осы заңға негізделген. Заңның тұжырымдамасы: өткізгіштегі токтың бөліп шығаратын жылу мөлшері ток күшінің квадратына, өткізгіш кедергісіне және электр тогының өту уақытына пропорцианал.
Бұл заңды тәжірибе жүзінде 1841 жылы ағылшын ғалымы Дж.Джоуль және 1843 жылы Петербург академигі Э.Х.Ленц ашқан. Сонымен электр тогының жылулық әсерін түсіндіретін заң Джоуль- Ленц заңы болды.
Электр тогының жылулық әсері тұрмыстық, өнеркәсіптік жылу қондырғыларында қолданылады. Олар электр шамдарында, өлшеу техникаларында, аспаптарында, электрлік дәнекерлеуде, тағы да басқа көптеген қазіргі заманғы техниканың салаларында пайдаланылады.
1. Электр тогын сипаттайтын параметрлер. Формуласын жазып көрсет.
|
№ |
Атауы |
Таңбалануы |
Формуласы |
Өлшем бірлігі |
Бірлік атауы |
|
1 |
Ток күші |
I |
|
1A=1Кл/1c |
Ампер |
|
2 |
Электр кернеу |
U |
|
1B=1A*1Ом |
Вольт |
|
3 |
Кедергі |
R, r |
|
1Oм=1B/1A |
Ом |
|
4 |
Заряд |
q |
|
1Кл=1A*1c |
Кулон |
|
5 |
Электр қозғаушы күші |
ε |
|
1B=Дж/1Кл |
Вольт |
|
6 |
Токтың жұмысы |
A |
|
1Дж=1A*1B*1c |
Джоуль |
|
7 |
Жылу мөлшері |
Q |
|
1Дж=1A |
Джоуль |
2.Тұрақты ток заңдары, Формуласын жазып толықтыр.
|
1 |
2 |
3 |
|
Тізбектің бөлігі үшін Ом заңы. |
Толық тізбек үшін Ом заңы. |
Джоуль-Ленц заңы. |
|
Тізбек бөлігі арқылы өтетін ток күші бөліктің ұштарындағы кернеуге тура пропорционал, ал оның кедергісіне кері пропорционал |
Тұйық тізбектегі ток күші оған әрекет ететін Э.Қ.К күшіне тура пропорционал, ал тізбектің ішкі және сыртқы кедергілерінің қосындысына кері пропорционал. |
Өткізгіштердегі токтың бөліп шығаратын жылу мөлшері ток күшінің квадратына, өткізгіш кедергісіне және электр тогының өту уақтына тура пропорционал. |
IV. Жаңа сабақты бекіту.
1. Егер қалта фонары шамының кернеуі 3,5 В, ал ток күші 0,28 А болса, ондағы электр тогы 5 минутта қандай жұмыс істейді?
2. Егер резистордағы ток күші 10 мА, ал кедергісі 1кОм болса, онда 10 минут ішінде қанша жылу мөлшері бөлініп шығады?
3. Кедергісі 1 кОм резисторды кернеуі 100В тізбекке қоссақ, онда 10 минут ішінде қанша жылу мөлшері бөлініп шығады?
4. Токтың жылу мөлшерін есепте. Вольтметрдің көрсетуі 5,2 В, амперметрдің көрсетуі 2А, кедергісі 2 Ом, уақыт 5 минут.
V. Бағалау.
VI. Үйге тапсырма: §42. 21-жаттығу.
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
8 - сынып
Сабақтың тақырыбы: Электр тогының жұмысы. Джоуль-Ленц заңы.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: оқушыларға электр тогының жұмысы туралы түсінік беру.
Дамытушылық: электр ток жұмысының физикалық мағынасын түсіндіру. Физикалық шамалардың өлшем бірлігін меңгерту. Джоуль- Ленц заңының математикалық өрнегімен таныстыру, мағынасын түсіндіру. Электр тоғының жұмысы мен Джоуль-Ленц заңының энергетикалық мағынасын теориялық негізде ұғындыру. Формулаларды есте сақтау үшін жаттығулар орындату.
Тәрбиелік: Өмірмен байланыстыру, физикалық көзқарас қалыптастыру. Қорытындылай алуға, нақтылыққа, жүйелілікке, реттілікке, ұжымға, еңбекке тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: Жаңа білім қалыптастыру.
Сабақтың әдісі: Түсіндірмелі-мысалды, теориялық-пратикалық.
Сабақтың барысы
І. Ұйымдастыру кезеңі:
ІІ. Үйге берілген тапсырманы сұрау.
1.Электр тогы деген не?
2.Электр тогы бар болу үшін қандай шарттар орындалуы керек?
3.Тұрақты ток деген не?
4.Электр тогының қандай әсерлері болады ?
5.Электр тогын сипаттайтын физикалық параметрлерді атаңдар?
6.Электр тогын өткізетін заттар мен денелерді айтыңдар?
7.Ток күші дегеніміз не, анықтамасын бер.
8.Электр қозғаушы күш деген не?
9.Электр кернеуі деген не?
10. Бөгде күш деген қандай күш?
11. Қандай тұрақты ток заңдарын білесіңдер?
III. Жаңа сабақ.
Біз бұған дейінгі сабақтарды электр тогын сипаттайдын физикалық параметрлердің бірнешеуімен таныспыз.
Электр тогының жұмысы
Сонымен біз электр тогының бар екенін оның жылулық, химиялық, магниттік және биологиялық әсерлері бойынша білуге болады дедік. Осы әсерлер арқылы электр тогы, нақты айтқанда электр тогының көзі жұмыс жасайды. Мысалы ток өткенде өткізгіш қызады, соның салдарынан олардың ішкі энергиясы өседі. Ал өткізгіштің ішкі энергиясының артуы ток жұмысының есебінен жүреді, осы жқмысты есептейік. Сонда электр өрісі A=qU жұмыс өндіреді. Ток күші I=q/t болғандықтан жұмыс мынаған тең: A=IUt
Тізбектің бөлігі үшін Ом заңына сүйеніп Токтың жұмысының өрнегін мына түрде жазуға болады.A=I2 Rt . Тізбектің бөлігіндегі жұмысы ток күшінің кернеуге және жұмыс өндіруге кеткен уақытқа көбейтіндісіне тең.
Токтың жұмысы Джоульмен (Дж) өлшенеді.1Дж =1A*1B*1c
Джоуль- Ленц заңы
Егер өткізгіш қозғалмаса, токтың барлық жұмысы өткізгішті қыздыруға жұмсалады. Сол кезде бөлінетін жылу мөлшері мынаған тең болады. Q=A=I2 Rt. Бұл формула Джоуль- Ленц заңын сипаттайды.
Өмірмен байланыстыру- өндірісте, тұрмыста қолданыстағы электр приборларының жылуының мөлшері осы заңға негізделген. Заңның тұжырымдамасы: өткізгіштегі токтың бөліп шығаратын жылу мөлшері ток күшінің квадратына, өткізгіш кедергісіне және электр тогының өту уақытына пропорцианал.
Бұл заңды тәжірибе жүзінде 1841 жылы ағылшын ғалымы Дж.Джоуль және 1843 жылы Петербург академигі Э.Х.Ленц ашқан. Сонымен электр тогының жылулық әсерін түсіндіретін заң Джоуль- Ленц заңы болды.
Электр тогының жылулық әсері тұрмыстық, өнеркәсіптік жылу қондырғыларында қолданылады. Олар электр шамдарында, өлшеу техникаларында, аспаптарында, электрлік дәнекерлеуде, тағы да басқа көптеген қазіргі заманғы техниканың салаларында пайдаланылады.
1. Электр тогын сипаттайтын параметрлер. Формуласын жазып көрсет.
№
Атауы
Таңбалануы
Формуласы
Өлшем бірлігі
Бірлік атауы
1
Ток күші
I
1A=1Кл/1c
Ампер
2
Электр кернеу
U
1B=1A*1Ом
Вольт
3
Кедергі
R,r
1Oм=1B/1A
Ом
4
Заряд
q
1Кл=1A*1c
Кулон
5
Электр қозғаушы күші
ε
1B=Дж/1Кл
Вольт
6
Токтың жұмысы
A
1Дж=1A*1B*1c
Джоуль
7
Жылу мөлшері
Q
1Дж=1A*1Oм*1c
Джоуль
2.Тұрақты ток заңдары, Формуласын жазып толықтыр.
1
2
3
Тізбектің бөлігі үшін Ом заңы.
Толық тізбек үшін Ом заңы.
Джоуль-Ленц заңы.
Тізбек бөлігі арқылы өтетін ток күші бөліктің ұштарындағы кернеуге тура пропорционал, ал оның кедергісіне кері пропорционал
Тұйық тізбектегі ток күші оған әрекет ететін Э.Қ.К күшіне тура пропорционал, ал тізбектің ішкі және сыртқы кедергілерінің қосындысына кері пропорционал.
Өткізгіштердегі токтың бөліп шығаратын жылу мөлшері ток күшінің квадратына, өткізгіш кедергісіне және электр тогының өту уақтына тура пропорционал.
IV. Жаңа сабақты бекіту.
1.Егер қалта фонары шамының кернеуі 3,5 В, ал ток күші 0,28 А болса, ондағы электр тогы 5 минутта қандай жұмыс істейді?
2.Егер резистордағы ток күші 10 мА, ал кедергісі 1кОм болса, онда 10 минут ішінде қанша жылу мөлшері бөлініп шығады?
3.Кедергісі 1 кОм резисторды кернеуі 100В тізбекке қоссақ, онда 10 минут ішінде қанша жылу мөлшері бөлініп шығады?
4.Токтың жылу мөлшерін есепте. Вольтметрдің көрсетуі 5,2 В, амперметрдің көрсетуі 2А, кедергісі 2 Ом, уақыт 5 минут.
V. Бағалау.
VI. Үйге тапсырма: §42. 21-жаттығу.
6 656 258 материалов в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Токаев Рустем Серикбаевич. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс профессиональной переподготовки
500/1000 ч.
Курс повышения квалификации
72/108 ч.
Курс повышения квалификации
72 ч. — 180 ч.
Курс повышения квалификации
72 ч.
Мини-курс
3 ч.
Мини-курс
4 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.