Инфоурок Другое ПрезентацииОткрытый урок - Тірек сызба әдістемесі

Открытый урок - Тірек сызба әдістемесі

Скачать материал

Тірек – сызба әдістемесін қолданудағы сабақ өтудің тиімділігі.

Қ. Т. Молдабекова

«Биология» пәнінің оқытушысы

Жетісай медициналық колледжі

 

Қазақстан Республикасының 2015 жылға дейінгі білім беруді дамыту тұжырымдамасының жобасында «Жоғары білімді дамытудың негізгі үрдісі мамандар даярлау сапасын арттыру, қарқынды ғылыми зерттеу қызметімен ықпалдастырылған инновациялық білімді дамыту, жоғары оқу орындарының зерттеулерінің әлеуметтік сала мен экономикалық қажеттілігімен тығыз байланысты білім беру және технологияларды жетілдіру болып табылады» деп атап көрсеткеніндей қазіргі білім беру саласындағы басты мәселе: әлеуметтік педагогикалық ұйымдастыру  тұрғысынан білім мазмұнына жаңалық енгізудің тиімді жаңа әдістерін іздестіру мен оларды жүзеге асыра алатын болашақ мамандарды даярлау болып отыр.

       Оқытуды ұйымдастырудың формасы – сабақ. Сабақ мұғалімнің шығармашылық ізденістерінің туындысы.Үздіксіз іздену – бүгінгі таңда ұстаздарға қойылып отырған талаптардың бірі. Ізденімпаз мұғалім өз сабағында жаңаны көрсетуге, танытуға тырысуы қажет. Яғни бүгінгі сабақ кешегі өтілген сабақтан өзгеше, ал ертеңгі берілетін сабақ бүгінгі сабақтан жоғары өтілуі тиіс.

       Жақсы құрылған сабақ жоспары жаңашыл ұстаз ізденісінің басты жемісі болмақ. Сонымен бірге қолданылатын оқыту әдісі, оқушылардың өзіндік жұмысы,  дамыта оқыту технологиясы, ғылыми жаңалықтармен озық алдыңғы қатарлы тәжірибені жетік меңгеру – ұстаздың тынымсыз еңбегінің айғағы.

       Ұлы ағартушы Ы. Алтынсарин «Егер балалар бірдеңені түсінбейтін болса, онда оқытушы оларды кінәлауға тиісті емес, оларға түсіндіре алмай отырған өзін кінәлауға тиіс» деген. Бұл біздің ағарту саласы мамандарына аз жүк артпайтынын аңғартады.

        «Медициналық биология және генетика» пәні бойынша білім дағдыларын меңгерту, ойлау,  қызықтыра жетелеу, жеткізіп айту, есте сақтау қабілеттерін дамыту үшін әр түрлі әдіс - тәсілдер қолдануға болады.

-         оқулықпен жұмыс жүргізу;

-         кесте, тірек – сызба құру;

-         биологиялық диктант алу;

-         графдиктант алу;

-         тестік жүйе қолдану;

-         баспасөз, ақпарат материалдарын пайдалану;

-         іздену, реферат жазу;

Соның ішінде тірек – сызба арқылы сабақ өту пәнді меңгеруде көп жіңілдетеді. Оқушының көз алдында, ойында сақтау, түсінік сөзді қысқартып, нақты ойын жеткізуге қолайлы болады.

Қашанда ұстаздарға қойылатын үлкен талап оқушының пәнге деген қызығушылығын арттыра отырып, білім деңгейін көтеру, білім сапасын жоғарылату болып табылады.

Менің бірнеше жылдардан бергі ұстаздық өмірімде тірек – сызба және кестелі сабақтардың тартымдылығына, түсінуге жеңілділігіне көз жеткізіп келемін.

Биылғы оқу жылында «Паразитология негіздері» тақырыбына ашық теориялық сабақты В. И. Шаталовтың тірек – сызба әдістемесін пайдалана отырып өткіздім.

 

Сабақтың мақсаты:

Білімділік:             Паразитология ғылымының мақсаттарын, формаларын, адамдарға паразит өкілдерін меңгерту.

Тәрбиелік:             Оқушыларды паразиттердің өкілдерінен аулақ болуға, тазалыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу.

Дамытушылық: Әртүрлі әдістерді қолдана отырып ойлау, есте сақтау, зерттеу қабілеттерін арттыру.

 

Сабақтың түрі:               Дәріс сабақ.

Сабаққа бөлінген уақыт: 90 минут

Сабақтың әдісі:              Дәстүрлі сабақ. Сабақта жаңа технологияны қолдана отырып, В.И.Шаталовтың тірек-сызба әдістемесі арқылы түсіндіру.

Сабақтың көрнекілігі: Буклеттер, слайдтар, тірек-сызбалар, плакат «Терминдер сөздігі»

Сабақты өткізу жоспары:

1.     Ұйымдастыру кезеңі – 5 минут

2.     Үй тапсырмасын тексеру – 15 минут

3.     Жаңа сабақтың тақырыбы және жоспарымен таныстыру – 3 минут.

4.     Жаңа тақырыпты түсіндіру – 50 минут.

5.     Сабақты бекіту – 10 минут

6.     Сабақты қорытындылау – 5 минут

7.     Үйге тапсырма беру – 2 минут

Қолданылған әдебиеттер:

1.         С.А.Әбилаев, Е.О.Қуандықов «Медициналық биология және генетика» 223-272 беттер.

2.         Қ.Қайымов «Қызықты зоология» 24-30 беттер.

Үлестірмелі материалдар: Тесттер, биологиялық диктант.

Пән аралық байланыс: Зоология, клиникалық және санитарлы-гигиеналық пәндермен.

Сабақтың өту барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңіоқытушы оқу аудиториясының, көрнектіліктердің ашық сабаққа дайындығына, бөлме тазалығына, оқушылардың формаларына көңіл бөледі, оқушыларды түгелдейді.

а) сәлемдесу

б) кезекші мәліметі

в) аудитория тазалығына және оқушылардың сабаққа дайындығына көңіл бөлу.

ІІ. Үй тапсырмасын тексеру – ІV нұсқада дайындалған тест сұрақтары және биологиялық диктант арқылы білімдері бағаланады.

І-нұсқа

 

1. Адамдардың сыртқы ортамен қарым-қатынасын зерттейтін жалпы экология ғылымының бір саласы не деп аталады?

а) антропоэкологиялық жүйелер

б) адам экологиясы

в) мәдение шаруашылық типі

г) адаптивтік тип

2. Қазіргі кезде адамзаттың 80%-ін қамтитын адамдардың ірі популяциялары құрлықтың ең қолайлы қанша пайыз жерлерін мекендейді?

а) 18%

б) 40%

в) 44%

г) 30%

3. Қандай типтің ерекшелігі олардың экономикасында аң аулау, балық аулау, жеміс-жидек жинау сияқты қарапайым экономикалық қатынастар басым болады?

а) қоңыржай

б) таулы жерлердің

в) тропикалық

г) иемденуші тип

4. Қоңыржай аймақтың адаптивтік типтерінде қандай орта жағдайларына сәйкес келеді?

а) биогеографиялық

б) антропоэкологиялық

в) географиялық

г) экологиялық

5. Атмосфераның жоғарғы қабатын қамтитын белсенді тіршілігі бар аймағын қандай қабат алып жатыр?

а) литосфера

б) биосфера

в) гидросфера

г) тропофера

6. Ненің әрекеті жер қыртысын, гидросфераны, атмосфераны өзгертті және өзгертіп отырады?

а) көбеюдің

б) іс-әрекеттің

в) тірі ағзалардың тіршілік әрекеті

г) тұқым-қуалаушылықтың

7. Биосфера терминін ғылымға кім енгізді?

а) В.В.Докучаев

б) В.И.Вернадский

в) Э.Зюсс

г) Ж.П.Ламарк

8. Топырақ қабатын ғылыми әдебиеттерде қалай атайды?

а) педосфера

б) симбиоз

в) құмды қабат

г) сулы

ІІ-нұсқа

 

1. Антропоэкологиялық жүйелердің пайда болу, даму заңдылықтарын зерттейтін ғылымды ата?

а) адам экологиясы

б) антропоэкологиялық жүйелер

в) мәдени шаруашылық типі

г) адаптивтік тип

2. Қазіргі кезде адамзаттың қанша пайызын қамтитын адамдардың ірі популяциялары құрылықтың ең қолайлы 44% жерлерін мекендейді?

а) 90%

б) 40%

в) 80%

г) 70%

3. Мекен ортасының басым факторларына кері жауап ретінде қалыптасқан адамдардың биологиялық нормасы қалай деп атаймыз?

а) арктикалық адаптивтік тип

б) адаптивтік тип

в) тропикалық адаптивтік тип

г) қоңыржай аймақтық адаптивтік тип

4. Таулы жерлердің қалыптасуына әсер ететін қандай факторлар бар?

а) тамақтың әр түрлі болуы

б) атмосфера қысымының жоғары болуы

в) жауын-шашынның көп түсуі

г) гипоксия, тамақтың бір түрлі болуы

5. Жер ғаламшарының пайда болу кезеңін бізге дейін қанша млд жыл бұрын басталды деген пікірлер бар?

а) 4,5 млд

б) 4,3 млд

в) 4,2 млд

г) 5 млд

6. Жер ғаламшарының тіршілік аймағы бар қабығын ата?

а) литосфера

б) гидросфера

в) биосфера

г) тропосфера

7. Ғылыми деректер жинақталып, түрлі жаратылыстану ғылымдарында кеңінен қандай ғалым 1875 ж. қолданды?

а) В.И.Вернадский

б) Э.Зюсс

в) Ж.Б.Ламарк

г) В.В.Докучаев

8. Мухиттың орташа тереңдігі 3,8 км, ал ең терең жері (Мариан қазан шұңқыры) қанша метрден асады?

а) 3690 м

б) 260м

в) 20,900м

г) 10,960м

ІІІ-нұсқа

1. Ортамен құбылмалы байланыста болып өздеріне қажетті заттарды алып тіршілік ететін адам қауымдастығын не деп атайды?

а) антропоэкологиялық жүйелер

б) адам экологиясы

в) мәдени шаруашылық типі

г) адаптивтік тип

2. Шөлді және шөлейт жерлерде (құрлықтың 18%) адамдардың қанша пайызы мекендейді?

а) 6%

б) 5%

в) 4%

г) 2%

3. Қандай типтің қалыптасуына төменгі температура, орманның болмауы, өсімдіктердің тапшы болуы, жануарлар дүниесінің бай болуы өз септігін тигізген?

а) тропикалық адаптивтік тип

б) арктикалық адаптивтік тип

в) қоңыржай аймақтың адаптивтік типі

г) таулы жерлердің адаптивтік типі

4. Сыртқы ортаның ұзаққа созылған өзгерістеріне бірте-бірте бейімделетін, ал қысқа мерзімді күрт өзгерістерге бейімделе алмайтын адамдарды не деп аталады?

а) спринтерлер

б) демдер

в) изоляттар

г) стайерлер

5. Жер бетінде бұдан қанша млд жыл бұрын пайда болып, сақталып ең ежелгі тау жыныстарын зерттеу арқылы ғалымдар сол кезеңнің өзінде-ақ алғашқы тіршілік болған деген тұжырымға келіп отыр?

а) 3,8

б) 3,5

в) 4,0

г) 5

6. Жер шарындағы құрлықтың беткі қыртысты қатты қабығын ата?

а) атмосфера

б) биосфера

в) литосфера

г) тропосфера

7. Биосфера жөніндегі алғашқы ғылыми ой-пікірлер қандай ғалымның еңбектерінде кездеседі?

а) В.И.Вернадский

б) Ж.Б.Ламарк

в) В.В.Докучаев

г) Э.Зюсс

8. Жер бетінің қанша пайызын теңіздер мен мұхиттар алып жатыр?

а) 80%

б) 70%

в) 60%

г) 50%

ІV-нұсқа

 

1. Нақтылы адамдар қауымдастығына тән шаруашылық және мәдениет кешені болып саналатын типті қалай атаймыз?

а) мәдени шаруашылық типі

б) адам экологиясы

в) антропоэкологиялық жүйелер

г) адаптивтік тип

2. Шөлді және шөлейт жерлерде құрлықтың қанша пайызын адамдардың небәрі 4% мекендейді?

а) 20%

б) 15%

в) 18%

г) 10%

3. Қандай типтің қалыптасуына ауаның өте ыстық болуы, жауын-шашынның көп мөлшерде түсуі сияқты экстрамалды факторлар әсер еткен?

а) арктикалық адаптивтік тип

б) тропикалық адаптивтік тип

в) қоңыржай аймақтың адаптивтік типі

г) таулы жерлердің адаптивтік типі

4. Қысқа мерзімді күрт өзгерістерге тез бейімделіп, ұзаққа созылатын өзгерістерге шыдай алмайтын адамдарды қалай атаймыз?

а) стайерлер

б) демдер

в) изоляттар

г) спринтерлер

5. Жер бетінде бұдан 3,8 млд жыл бұрын пайда болған, сақталып ең ежелгі тау жыныстарын зерттеу арқылы сол кездің өзінде-ақ алғашқы тіршілік болған деген тұжырымды қолдаған алғашқы ғалымды ата?

а) В.И.Вернадский

б) Э.Зюсс

в) В.В.Докучаев

г) Ж.Б.Ламарк

6. Жердің ауа қабатын ата?

а) биосфера

б) литосфера

в) атмосфера

г) тропосфера

7. Кейбір аймақтарда литосфераның ең беткі қабаты тірі ағзалардың тіршілік әрекетінен және олардың қалдықтарынан пайда болған қандай қабатқа айналған?

а) тас

б) топырақ

в) су

г) ауа

8. Су айдындарының қанша метрге дейінгі беткі қабаттары тірі ағзалар үшін қолайлы тіршілік ортасы болып саналады?

а) 100 м

б) 300 м

в) 50 м

г) 200 м

Тест жауаптары

І-нұсқа

1.        Б

2.        В

3.        Г

4.        А

5.        Б

6.        В

7.        Г

8.        А

 

ІІ-нұсқа

1.        А

2.        В

3.        Б

4.        Г

5.        А

6.        В

7.        Б

8.        Г

ІІІ-нұсқа

1.        А

2.        В

3.        Б

4.        Г

5.        А

6.        В

7.        В

8.        Б

ІV-нұсқа

1.        А

2.        В

3.        Б

4.        Г

5.        А

6.        В

7.        Б

8.        Г

 

Биологиялық диктант

1.        Антропоэкологиялық жүйелердің пайда болу, даму заңдылықтарын зерттейтін ғылымды _______________ деп атайды.

2.        _______________________ дегеніміз нақтылы адамдар қауымдастығына тән шаруашылық және мәдениет кешені болып саналады.

3.        ________________ дегеніміз мекен ортасының басым факторларына кері жауап ретінде қалыптасқан адамдардың биологиялық реакция нормасы болып табылады.

4.        Сыртқы ортаның ұзаққа созылған өзгерістеріне бірте-бірте бейімделеді, ал қысқа мерзімді күрт өзгерістерге бейімдей алмайтындарды _______________ деп аталады.

5.        Қысқа мерзімді күрт өзгерістерге тез бейімделіп, ұзаққа созылатын өзгеріске шыдай алмайтындарды ______________ деп аталады.

6.        Жер ғаламшарының тіршілік аймағы бар қабығы __________________ деп аталады.

7.        ______________ – жер шарындағы құрлықтың беткі қыртысты қатты қабығы.

8.        Жердің ауа қабаты _______________  деп аталады.

9.        Жер ғаламшарындағы барлық су айдындары ______________ деп аталады.

10.   Тропосферадан жоғары 100 м биіктікке дейінгі қабат ___________ деп аталады.

Жауабы

1.        Адам экологиясы

2.        Мәдени шаруашылық типі

3.        Адаптивтік тип.

4.        Стайерлер

5.        Спринтерлер

6.        Биосфера

7.        Литосфера

8.        Атмосфера

9.        Гидросфера

10.     Стратосфера

ІІІ. Жаңа сабақтың тақырыбы және жоспарымен таныстыру –сабақтың мақсатын, тақырыптың маңыздылығы айқындалады.

ІV. Жаңа сабақты түсіндіру – Сабақ тірек-сызба арқылы түсіндіріледі. Соңынан слайдтан паразиттердің түрлері көрсетіледі.

 

 

 

 

 

 

 

 


Медициналық паразитологияның негізгі мақсаттары

1

Паразиттердің түрлерін дәл анықтау үшін олардың даму кезеңдеріндегі құрылыс ерекшеліктерін зерттеу.

2

Паразиттердің және таратушылардың даму ерекшеліктерін зерттеу.

3

Паразит- қожайын арасындағы өзара байланыстарды зерттеу.

4

Паразиттердің зиянды әрекеттерін анықтау нәтижесінде паразиттік ауруларды ғылыми негізде анықтау және емдеу әдістерін қалыптастыру.

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 


Тип

Түрі

Таралуы

Типтің сыныбтары

Адамдармен омыртқалыларға зиянды паразит өкілдері

 

1

 

Қарапайымдылар типі-

Protozoa

25000

Мұхиттарда,теңіздерде,тұщы суларда,топырақ

та,адам және жануарлар ағзасында.

1.Саркодалылар (Sarcodina)

2.Талшықтылар (Flagellata)

3.Споровиктер (Sporozoa)

4.Инфузориялар (Infusoria)

Дизентерия (қантышқақ)

амебасы, лейшмания, трихомонада, безгек плазмодиі, токсоплазма, балантидий

 

2

Жалпақ құрттар типі-

Plathelminthes

7300

Мұхиттарда,

тұшы суларда,топырақ

та,адам және жануар ағзасында

1.Кірпікшелі құрттар (Turbellaria)

2.Сорғыштар (Trematoda)

3.Таспа құрттар (Cestoda)

 

Бауыр сорғышы, мысық сорғышы, шошқа цепені, ергежейлі цепень, эхиноккокк, альвеоккокк

 

3

Жұмыр құрттар типі-

Nemathelminthes

200000

Теңіздерде,тұщы суларда,топырақ

та,адам және жануар ағзасында

1.Нағыз жұмыр құрттар класы (Nematoda)

Үшкірқұрт, қылбасқұрт, трихиелла

 

4

Буынаяқтылар типі-

Anthropoda

1,5млн

Теңіздерде,тұщы суларда,адам және жануар ағзасында

1.Өрмекші тәрізділер (Arachnida)

2.Бунақденелілер (Insecta)

Кенелер(тайга кенесі, ит кенесі, аргаз кенесі, поселка кенесі, қышыма кенесі), тарақандар, (қара тарақан, шұбар тарақан) биттер (бас биті, киім биті, қасаға биті), бүргелер (адам бүргесі), шыбындар (бөлме шыбыны, үй шыбыны, вольфарт шыбыны)

 

V. Сабақты бекіту – Бекіту мақсатында сөзжұмбақ «Паразитология» шешіледі. Бұл сөзді шешу үшін тақтада 13 сан ілінеді. Әр санның арқасында бір әріп жасырылған. Әріптерді табу үшін сұрақтарға жауап беру керек.

Қойылатын сұрақтар:

1.                       Медициналық протозоология нені зерттейді? (Қарапайымдылар типінің адам паразиттерін)

2.                       Медициналық гельминтология нені зерттейді? (Жалпақ және ұмыр құрттар типінің адам паразиттерін)

3.                       Медициналық арахноэнтомология нені зерттейді? (Буынаяқтылар типінің адам паразиттерін)

4.                       Паразитология ғылымы Қазақстанда нешінші жылдан бастан дамып келеді? (1925 ж.)

5.                       Қазақстанда паразитология ғылымына үлес қосқан қандай зоологтарды білесіңдер? (Л.С.Берг, И.А.Долгушин, А.А.Слудский, Т.Н.Досжанов, А.Бекенов, Т.Н.Зверев, Е.Н.Боев т.б.)

6.                       Қожайын денесімен едәуір бойы байланысқан паразиттерді қандай паразиттер деп аталады? (Нағыз паразиттер)

7.                       Өздерінің өмірінің шамалы ғана уақытын қожайын денесінде өткізетіндерді қандай паразиттер деп атайды? (Уақытша паразиттер)

8.                       Қожайын денесінің сыртында (тері, түктер)тіршілік ететін паразиттерді қалай атайды? (Эктопаразиттер)

9.                       Қожайын денесінің ішкі мүшелерінде тіршілік ететін паразиттерді қалай атайды? (Эндопаразиттер)

10.                  Паразиттердің қорек және мекен ортасы ретінде пайдаланатын тірі ағзаларды қалай атаймыз? (Қожайын)

11.                  Әртүрлі микроағзалардың – бактериялар, спирохеттер, вирустар, саңырауқұлақтардың әсерінен пайда болатын ауруларды қалай атаймыз? (Инфекциялық)

12.                  Түрліше патогендік қарапайымдылар, гельминттер, насекомдар әсерінен пайда болатын ауруларды қалай атаймыз? (Инвазиялық)

13.                  Таратушылар арқылы берілетін ауруларды не деп атаймыз? (Трансмиссивтік)

VІ. Сабақты қорытындылау – Жаңа сабақ бойынша түсінбеген сұрақтарына жауап беріп, қорытындылап баға қою. 

 

VІІ. Үйге тапсырмақай оқулық пен қай беттерден оқып келу керек екенін атап көрсетеді.

 

Просмотрено: 0%
Просмотрено: 0%
Скачать материал
Скачать материал "Открытый урок - Тірек сызба әдістемесі"

Методические разработки к Вашему уроку:

Получите новую специальность за 3 месяца

Менеджер бизнес-процессов

Получите профессию

Копирайтер

за 6 месяцев

Пройти курс

Рабочие листы
к вашим урокам

Скачать

Скачать материал

Найдите материал к любому уроку, указав свой предмет (категорию), класс, учебник и тему:

6 625 832 материала в базе

Скачать материал

Другие материалы

Вам будут интересны эти курсы:

Оставьте свой комментарий

Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.

  • Скачать материал
    • 14.10.2020 1904
    • DOCX 112 кбайт
    • Оцените материал:
  • Настоящий материал опубликован пользователем Гусева Елена Александровна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт

    Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.

    Удалить материал
  • Автор материала

    Гусева Елена Александровна
    Гусева Елена Александровна
    • На сайте: 3 года и 3 месяца
    • Подписчики: 0
    • Всего просмотров: 79090
    • Всего материалов: 210

Ваша скидка на курсы

40%
Скидка для нового слушателя. Войдите на сайт, чтобы применить скидку к любому курсу
Курсы со скидкой

Курс профессиональной переподготовки

Интернет-маркетолог

Интернет-маркетолог

500/1000 ч.

Подать заявку О курсе

Курс профессиональной переподготовки

Организация деятельности библиотекаря в профессиональном образовании

Библиотекарь

300/600 ч.

от 7900 руб. от 3950 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 281 человек из 66 регионов

Курс профессиональной переподготовки

Библиотечно-библиографические и информационные знания в педагогическом процессе

Педагог-библиотекарь

300/600 ч.

от 7900 руб. от 3950 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 457 человек из 66 регионов

Курс повышения квалификации

Специалист в области охраны труда

72/180 ч.

от 1750 руб. от 1050 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 42 человека из 21 региона

Мини-курс

Подготовка менеджеров по продажам: аспекты телефонных переговоров

10 ч.

1180 руб. 590 руб.
Подать заявку О курсе

Мини-курс

Музыка в мире: народные и культурные аспекты

6 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе

Мини-курс

Введение в медиакоммуникации

3 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе