Организмдердің тіршілік ортасына бейімделуі 11 сынып

Скачать материал

Бекітемін: ____________________

Мектеп-лицей директорының оқу-ісі жөніндегі орынбасары: С.Құлманқұлова

29-сабақ. Биология

Мектеп: Темірбек Жүргенов атындағы №123 мектеп-лицей

Сабақтың тақырыбы

Организмдердің тіршілік ортасына бейімделушілігі – табиғи сұрыпталудың нәтижесі.

Күні: 14.12.2017ж

Мұғалімнің есімі: Пазылбекова Перизат Маратқызы

Сынып: 11 «Б» класс

Қатысқандар саны:

Қатыспағандар саны:

Сабақ негізделген оқу мақсаты мақсат

Бейімделу – табиғи сұрыпталу әрекетінің нәтижесі екендігін дәлелдеу. Жануарлар мен өсімдіктердің түрлі тіршілік ортасына бейімделу түрлерін зерттеу.

Сабақ мақсаттары

Барлық оқушылар:

Организмдердің тіршілік ету ортасына қарай бейімделу түрлерін біледі.

Оқушылардың басым бөлігі:

Бейімделушіліктің жануарлар мен өсімдіктер тіршілігі үшін маңызын түсінеді.

Кейбір оқушылар:

Табиғатта өздігінен қорғана алмайтын организмдердің сыртқы орта жағдайына бейімделу себебі мен қорғаныш реңнің түрлеріне мысал келтіре алады.

Бағалау критерийлері

ü Организмдердің тіршілік ету ортасына қарай бейімделу түрлерін білуі.

ü Бейімделушіліктің жануарлар мен өсімдіктер тіршілігі үшін маңызын түсінуі.

ü Табиғатта өздігінен қорғана алмайтын организмдердің сыртқы орта жағдайына бейімделу себебі мен бүркеніш реңнің түрлеріне мысал келтіре алуы.

Тілдік мақсат

Оқушылар:

· Бейімделудің маңызын, түрлерін, ерекшелігін ауызша және жазбаша сипаттай біледі.

· Жылу реттеудегі терінің маңызы, өмірмен байланысын бейне материалдан тыңдап талдайды.

Пәнге қатысты лексика мен терминология:

Эвалюция – эвалюция – evolution

Түр - Вид – species

Тіршілік үшін күрес - Борьба за существование- Struggle for existence

Табиғи сұрыпталу - естественный отбор - natural selection

Диалог пен жазу үшін пайдалы сөздер мен тіркестер:

Адаптация бұл - ...................................бейімделуі.

Климаттық бейімделу ....… білдіреді.

Суық климаттық жағдайға бейім ағзаларда ...............

Алдыңғы оқу

Бейімделу – табиғи сұрыпталу әрекетінің нәтижесі. 9 сынып.

Жоспар

Жоспарланған уақыт

Жоспарланған жаттығулар (төменде жоспарланған жаттығулармен қатар, ескертпелерді жазыңыз)

Ресурстар

Басталуы

Мұғалімнің іс – әрекеті

1.Ұйымдастыру кезеңі

А) Оқушылармен амандасып, түгелдеу.

Ә) Сынып тазалығын бақылау.

Б) Сыныпты топқа бөлу: топ ережесін құру ұсынылады.

(Термин сөздерді таңдау арқылы)

1 топ. «Сақтаңдырушы рең»

2 топ. «Қауіп төңдіруші рең»

3 топ. «Еліктеуші рең»

Ортасы

Үй тапсырмасын сұрау.

(Жеке тапсырма тез тексерілімді тест жұмысы)

1. Популяциялық генетикалық тепе – теңдік заңын кім ашты?

А) Н.В.Тимофеев –Ресовский. В) Ф.Г.Добржанский

С) К. Линней, Ч.Дарвин Д) Г.Харди, В.Вайнберг

2. Оқшауланудың неше түрі бар?

А) 1 В) 4 С) 3 Д) 2

3. Популяциялық толқындар (тіршілік толқыны) деген ұғымды ғылымға кім енгізді?

А) 1905 жылы С.С.Четвериков

В) 1915 жылы Ф.Г.Добржанский

С) 1906 жылы В.Вайнберг

Д) 1905 жылы И.И. Шмальгаузен

4. Табиғи сұрыпталудың жекелей түрі қалай аталады?

А) Дизруптивті В) Жыныстық сұрыпталу

С) Қозғаушы сұрыпталу Д) Тұрақтандырушы

5. И.И.Шмальгаузен табиғи сұрыпталудың қай түріне алғаш сипаттама берді?

А) Тұрақтандырушы сұрыпталу В) Дизруптивті

С) Қозғаушы сұрыпталу Д) Топтық сұрыпталу

6. Табиғи сұрыпталудың түрлері

А) Қозғаушы, комбинативті

В) Мутициялық, генетикалық

С) Қозғаушы, тұрақтандырушы, дизруптивті

Д) Сипаттаушы, экологиялық

7. Харди – Вайнберг заңының формуласын көрсет?

А) p+q =1 В) q+p² =p²

С) (p+q)<q² Д) p+q² =0

8. Мутациялық өзгергіштіктің түрлерін белгілеңіз?

А) Геномдық, популяциялық

В) Гендік, геномдық

С) Хромосомалық, гендік және толқынды

Д) Гендік, геномдық және хромосомалық

9. Ч.Дарвин қай елде ауыл шаруашылық практикасын жүргізді?

А) Германия В) Англия

С) Франция Д) Америка

10. Теңізде тіршілік ететін сүтқоректі жануарладың алдыңғы аяқтарының ескекке айналуын немесе шөлді жерлерде өсетін өсімдіктердің жапырақтарының тікенге айналуы қай сұрыпталуға мысал бола алады?

А) Қозғаушы сұрыпталу

В) Тұрақтандырушы сұрыпталу

С) Дизруптивті сұрыпталу

Д) Әдістемелік сұрыпталу

Мұғалімнің дұрыс жауап парағын оқушының жауап парағымен тексеріп, бағаланады.

	А	В	С	Д
1
2
3
4
5
6
7
8
9
10

Сағат тілі арқылы бірін –бірі тексеру.

Түркі сұрақ арқылы жаңа тақырыпты ашу.

Бейімделу деген не? Олар табиғатта қалай көрініс табады?

Жаңа сабақ.

Оқушылармен бірге үй тапсырмасын қорытындылап, жаңа сабақтың тақырыбы мен мақсатын айқындап алу.

§24. Организмдердің тіршілік ортасына бейімделушілігі – табиғи сұрыпталудың нәтижесі.

Мағынаны тану.

Бүгінгі сабақтан не білетінің, не білігісі келетінің және не білгеннің анықтау.

«БББ» стратегиясы (инсерт).

Білемін	Білгім келеді	Білдім

«Визуалды көру» әдісі. Видео көрсетілім: 93509bacf902ecd5a751e4458fc4d62b74b4a

Топтық жұмыс.

І топ.“Попс формуласы” арқылы мәтінді қысқаша баяндау

Организмдердің тіршілік ортасына бейімделуі.

“Біздің ойымызша...

Себебі, біз оны былай түсіндіреміз...

Оны біз мына мысалдармен, фактілермен дәлелдей аламыз...

Осыған байланысты біз мынадай шешімге келдік...

*Бағалау критерийлері*	*Дескрипторлар*	Ұпай
Қолдану. Мәтінмен жұмыс.	Мәтінді толық түсінген, тақырып ашылған, өзіндік ой-пікірін орынды қолданған	3
	Мазмұны тақырыпқа сай келеді, бірақ қажетті қорытындылар жасай алмады	2
	Мәтінді түсінбеген, тақырыпты аша алмады	1

ІІ топ. «FILA» кестесін толтырады.

1.FACTS – : Мәтін бойынша нақты мәлімет.

2.IDEAS – Идеялар: Мәтіннің идеясы.

3.LEARNINGISSUES – зерттеуді талап ететін сұрақтар: мәтін бойынша сұрақтар.

4.ACTION PLAN –шешімдер жоспары: мәтін жоспары.

Деректер

Факт

facts

Идеялар

Идеи

Ideas

Проблемалық оқу

Изучение проблем

Learningissues

Іс –әрекет жоспары

План действий

Action plan

Топтық жұмысты бағалау критерийлері:

*Бағалау критерийлері*	*Дескрипторлар*	Ұпай
Қолдану. Мәтінмен жұмыс.	Мәтінді толық түсінген, оқу мақсатына сай деректерді қолданған.	3
	Мәтін бойынша нақты мәлімет ұсына алды, бірақ қажетті қорытындылар жасай алмады	2
	Мәтінді түсінбеген, тақырыпты аша алмады	1

ІIІ топ. "Суретші-графика" әдісі

Топқа бірнеше тақырыпқа сай суреттер беріледі. Соған байланысты кіші жоба қорғайды.

Топтық жұмысты бағалау критерийлері:

*Бағалау критерийлері*	*Дескрипторлар*	Ұпай
Қолдану. Мәтінмен жұмыс.	Мәтінді толық түсінген, берілген суреттердегі бүркеніш реңнің түрлерін сипаттап, мысал келтіре алды	3
	Берілген суреттерге мәтін мазмұнына сай талдау жасай алды, бірақ мысалдар келтіре алмады	2
	Мәтінді түсінбеген, тақырыпты аша алмады	1

Серігіту сәті.

Берілген суреттен оқушылар жасырын жауаптарды табу үшін бірнеше сұрақтарға жауап береді.

Мақсаты: Оқушылардың байқағыштығы мен жылдам ойлап, саралауын дамытады, көз жаттығуларын жасап, қызығушылықтарын арттырады.

1. Лагерьде қанша туристер тұрады?

2. Олар қашан келген: бүгін немесе бірнеше күн бұрын ба?

3. Олар лагерьге немен келген?

4. Балалар келген лагерь көрші аймаққа жақын ба?

5. Жел қайдан соғып тұр: солтүстіктен бе әлде оңтүстіктен бе?

6. Қазіргі уақыт қандай?

7. Шура қайда кеткен?

8. Қай мезгіл?

Жауаптары:

1. Лагерьде 4адам: себебі суретте 4 қасық, 4 ыдыс бар және ағаштағы тізімде 4 адамның есімдері жазылған.

2. Бірнеше күн бұрын келген. Бұны ағаштағы өрмекші ұясы дәлелдейді.

3. Қайықпен, ағашта қайық ескектері тұр.

4. Көрші аймаққа жақын, себебі айналада тауық жүр.

5. Жанып тұрған от пен ілулі тұрған жалаулардан анықтау, болады.

6. Түскі уақыт, көлеңкеден байқауға болады.

7. Көбелек аулауға кеткен

8. Жаз мезгілі, қарбыз арқылы анықтауға болады.

Жұптық жұмыс. Әр оқушы жанындағы оқушымен

жұптасып, термин сөздердің аудармасына сәйкес топтастырады. Толық жауап 5 ұпай.Жартылай жауап 3 ұпай

Эволюция	Эволюция	Evolution
Түр	Вид	Species
Тіршілік үшін күрес	Борьба за выживание	Fight for survival
Рең	Оттенок	Shade
Жүйелеу	Систематика	Taxonomy
Бейімдеушілік	Адаптация	Adaptation
Сұрыпталу	Отбор	Selection
Оқшаулану	Изоляция	Insulation
Өзгергіштік	Изменчивость	Variability
Эволюцияның қозғаушы күші	Движущие силы эволюции	The driving forces of evolution
Тұқым қуалау	Наследственность	Heredity

Дайын жауап арқылы жұпта бірін – бірі тексереді.

Жауап парақтары

Тез тексерілімді тест сұрақтарға жауап беру.

Жауабы:

1. Д

2. Д

3. А

4. В

5. А

6. C

7. A

8. Д

9. В

10.А

Жауап парағына оқушы жауабын бояп белгілейді.

	А	В	С	Д
1
2
3
4
5
6
7
8
9

Бағалау шкаласы:

10-8 "5" ұпай

7-6 "4" ұпай
5-3 "3" ұпай

2-1 "2" ұпай

Топ басшылары топтың мүшелерінің ұпай сандарын бағалау апарақшасына жазып отырады

Интербелсенді тақта

Интерактивті тақта, видео.

Оқулық 104-110 беттер

Плакаттар, түрлі-түсті қаламдар.

Ватман, суреттер, интер белсенді тақта.

Аяқталуы

Жеке жұмыс.

«Деңгейлік сұрақтар желісі» әдісі арқылы жеке жұмыс жүргізу.

А деңгей (2 ұпай)

1. Бейімделушілік дегеніміз не?

2. Әр түрлі рең не үшін керек ?

В деңгей (5 ұпай)

1. Эвалюциялық дамудағы бейімделушіліктің маңызы.

2. Бейімделушіліктің жануарлар мен өсімдіктер

тіршілігі үшін маңызы

С деңгей (10 ұпай)

1. Бүркеніш реңнің түрлерін ата?. Сақтандырғыш

реңге мысал келтір?

2. Бейімделушіліктің алуан түрлі болуы және оның

эвалюциялық дамудағы рөлі.

Кері байланыс:

Кері байланыс. «Тазалық» әдісі

Мясорубка Бабушкин старый сундук

Бүгінгі тақырып бойынша алған керекті ақпараттарыңызды чемоданға салыңыздар (жазыңыздар)

Бүгінгі сабақтағы керек емес болған, артық дүниені қоқыс жәшігіне салыңыздар (жазыңыздар)

Ал бүгіні ақпараттың ішінде әлі оқуым керек, толықтыруым керек дегендері болса, еттартқышқа салыңыздар (жазыңыздар)

Топ басшылары бағалау парақшасының қорытындысын шығарып, таныстырады.

Үй жұмысы:

1)Мәтінді бойынша тест сұрақтарын құру (кемінде 20-25). 2) Мәтін соңындағы сұрақтар мен тапсырмаларды жазу.

Қосымша ақпарат

Саралау –Сіз қосымша көмек көрсетуді қалай жоспарлайсыз? Сіз қабілеті жоғары оқушыларға тапсырманы күрделендіруді қалай жоспарлайсыз?

Бағалау - Оқушылардың үйренгенін тексеруді қалай жоспарлайсыз?

Пәнаралық байланыс
Қауіпсіздік және еңбекті қорғау ережелері
АКТ-мен байланыс
Құндылықтардағы байланыс

Қорытынды бағамдау

Қандай екі нәрсе табысты болды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

Қандай екі нәрсе сабақты жақсарта алды (оқытуды да, оқуды да ескеріңіз)?

Сабақ барысында мен сынып немесе жекелеген оқушылар туралы менің келесі сабағымды жетілдіруге көмектесетін не білдім?

Жұптық жұмыс. Әр оқушы жанындағы оқушымен

жұптасып, термин сөздердің аудармасына сәйкес топтастырады.

Эволюция	Вид	Fight for survival
Түр	Изоляция	Shade
Тіршілік үшін күрес	Движущие силы эволюции	Evolution
Рең	Изменчивость	Species
Жүйелеу	Отбор	Variability
Бейімдеушілік	Наследственность	Insulation
Сұрыпталу	Систематика	Heredity
Оқшаулану	Эволюция	Adaptation
Өзгергіштік	Оттенок	Taxonomy
Эволюцияның қозғаушы күші	Борьба за выживание	The driving forces of evolution
Тұқым қуалау	Адаптация	Selection

Толық жауап 5 ұпай.Жартылай жауап 3 ұпай

Жұптық жұмыс. Әр оқушы жанындағы оқушымен

жұптасып, термин сөздердің аудармасына сәйкес топтастырады.

Эволюция	Вид	Fight for survival
Түр	Изоляция	Shade
Тіршілік үшін күрес	Движущие силы эволюции	Evolution
Рең	Изменчивость	Species
Жүйелеу	Отбор	Variability
Бейімдеушілік	Наследственность	Insulation
Сұрыпталу	Систематика	Heredity
Оқшаулану	Эволюция	Adaptation
Өзгергіштік	Оттенок	Taxonomy
Эволюцияның қозғаушы күші	Борьба за выживание	The driving forces of evolution
Тұқым қуалау	Адаптация	Selection

Толық жауап 5 ұпай.Жартылай жауап 3 ұпай

Жұптық жұмыс. Әр оқушы жанындағы оқушымен

жұптасып, термин сөздердің аудармасына сәйкес топтастырады.

Эволюция	Вид	Fight for survival
Түр	Изоляция	Shade
Тіршілік үшін күрес	Движущие силы эволюции	Evolution
Рең	Изменчивость	Species
Жүйелеу	Отбор	Variability
Бейімдеушілік	Наследственность	Insulation
Сұрыпталу	Систематика	Heredity
Оқшаулану	Эволюция	Adaptation
Өзгергіштік	Оттенок	Taxonomy
Эволюцияның қозғаушы күші	Борьба за выживание	The driving forces of evolution
Тұқым қуалау	Адаптация	Selection

Толық жауап 5 ұпай.Жартылай жауап 3 ұпай

Жауап

парағына оқушы жауабын бояп белгілейді.

	А	В	С	Д
1
2
3
4
5
6
7
8
9

Бағалау шкаласы:

10-8 "5" ұпай

7-6 "4" ұпай
5-3 "3" ұпай

2-1 "2" ұпай

Жауап

парағына оқушы жауабын бояп белгілейді.

	А	В	С	Д
1
2
3
4
5
6
7
8
9

Бағалау шкаласы:

10-8 "5" ұпай

7-6 "4" ұпай
5-3 "3" ұпай

2-1 "2" ұпай

Скачать материал

Скачать материал "Организмдердің тіршілік ортасына бейімделуі 11 сынып"

Как учитель может зарабатывать на Инфоуроке?

Скачать материал

Найдите материал к любому уроку, указав свой предмет (категорию), класс, учебник и тему:

6 665 090 материалов в базе

Найти материалы

Скачать материал

Другие материалы

docx

План урока по английскому языку на тему "Faces of the Internet"

11.12.2020
1532
4

docx

План урока по английскому языку на тему " Chatting and video conferencing "

24.11.2020
810
3

docx

План урока по английскому языку на тему " Mobile Phone "

10.11.2020
2175
44

docx

Еуразия ішкі сулары

22.10.2020
279
0

docx

Раздел долгосрочного плана: 4 «Мир профессий». Тема : Необычные профессии

14.10.2020
399
21

docx

План урока по английскому языку на тему " Scientific and technological progress. Radio and TV, Internet and Modern life. The Role of Computers and Electronic gadgets in the life of modern man"

05.09.2020
2546
60

docx

Урок русского языка во 2 классе по теме «Слова, которые отвечают на вопросы какой? какая? какое? какие?»

04.09.2020
198
0

docx

Мәтіндік процессоры жайлы жалпы мағлұмат. Программа интерфейсі. Құжаттарды құру және сақтау.https://www.metod-kopilka.ru/site/upload

03.09.2020
424
0

Вам будут интересны эти курсы:

Оставьте свой комментарий

Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.

Скачать материал
- 19.10.2020 771
- DOCX 1.2 мбайт
- Оцените материал:
Настоящий материал опубликован пользователем Скуратовская Анна Руслановна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт

Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Автор материала

Скуратовская Анна Руслановна
- На сайте: 3 года и 4 месяца
- Подписчики: 0
- Всего просмотров: 107388
- Всего материалов: 251