Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
1 слайд
“Олар да, біз сияқты”
Даун синдромы.
2 слайд
Даун синдромы – бұл аурудың негізінде 21 –ші хромосомадағы трисомия (екі хромосоманың орнына үш хромосоманың болуы) жатады. Нәтижесінде организмдегі барлық жасушалардың ішінде 46 хромосоманың орнына 47 хромосома болады. Аурудың басты белгілері: ақыл-ой кемістігі мен туа біткен даму ақаулары болып табылады. Дауна синдромына ағылшын дәрігері Джон Лэнгдон Даун психикалық бұзылыстың формасы ретінде алғаш рет1862 жылы сипаттама беріп,1866 жылы өзінің баяндамасын жарыққа шығарып, бүкіл елге әйгілі болды. Дегенмен, 1959 жылы ғана хромосомындағы бұзылыстар мен жатырішілік аурудың өзара ара жігін ажыратып көрсеткен француз генетик – ғалымы Жером Лежен бол ды.
3 слайд
ХХ ғасырда Даун синдромы кеңінен тарала басталады. Көпшілік аурулар кіші жас шамасында ақ қайтыс болады. ХХ ғасырдың орта шеніне дейін Даун ауруы бар адамдарға беймәлім болып келді. Қазір бұл ауру хромосомдық аурулардың ішіндегі ең көп тарағаны болып есептеледі. Оның жиілігі 700-800 жаңа туылған нәрестеге бір Даун синдромы бар бала туылады. Туылған барлық ақылы кем балалардың 10-12 пайызы осы Даун синдромымен ауырады. Бүгінгі күні пренатальды диагностика нәтижесінде Даун синдромын алдын- ала байқау мүмкіндігі тууына байланысты 1100 балаға бір Даун синдромы бар бала туыла бастады. Бұл аурумен жынысына қарамай ұл да, қыз да ауырады. Аурудың жиілігі адамдардың нәсіліне, географиялық және популяциялық ерекшеліктеріне байланыссыз екені анықталған. Тек аурудың жиілігі анасының жасына байланысты екені көрсетілген. Ананың жасы ұлғайған сайын Даун ауруымен ауыратын баланың туу мүмкіндігі артады. Даун ауруының тууына әкенің де қатысы бар екені анықталды. Бірден-бір себеп хромосома жиынтығындағы 21-ші хромосоманың гаметаға ажырауы. Ол жыныс клеткаларының қартайуынан және жыныстық қатынастың сирек болуынан көрінеді.
4 слайд
Оның жиілігі 700-800 жаңа туылған нәрестеге бір Даун синдромы бар бала туылады.
5 слайд
Даун ауруын олигофренияның ең бір зерттелген формасы екенін көрсетеді. Алғаш рет оны 1936 жылы француз психиатры Жером Лежен бейнелеп берген, 1846 жылы Сегуин емделушілерін сипаттық белгілерімен сипаттап, содан кейін бұл ауруды терінің құрғақтығына байланысты «чешуйчатты нақұрыстық» деп атады. Даун синдромын монғол ретінде бағалау Р.Чемберсте де кездеседі. Ресейде бұл ауру жайлы алғаш рет белгілі психиатр П.И.Ковалевский жария етті. Синдромды белгілерді көптеп бейнелеу олардың пайда болу себептерін түсіндіре алмады, сондықтан аурудың себептері жайлы нақты мәліметтердің жоқ болуына байланысты зерттеушілерді тең болуы мүмкін теориялар мен гипотезаларға әкелді: атавистикалық, ұлттық дегенерация теориясы, туылу, эндокриндік патология гипотезасы және т.б. Л.Даунның өзі «монголойдты идиотизмнің» шығу тегін ұлт дегенерациясы мен атавизм деп түсіндірді. Ауру топтарын сипаттауда ол мынадай қорытындыға келді: олардың көбінесе монголдың аз ғана белгілері кездеседі, бұл ұқсастық «азиаттық ұлттардың регрессиясына» байланысты деп олардың ежелгілері есептелген.
6 слайд
Даун синдромы бар балалардың кейбіреулері «монголдар» 1930 жылдары пайда болған, бірақ 1906 жылы бұл мәселе Даунның өз ұлы Реджинальмен сыналды. Көптеген зерттеушілерде күдік тудырды да, ұлттың дегенерациясы теориясына қатысты критикалық ескертулер айтылды, бірақ Л.Даунмен іргесі қаланған «монголойдтық нақұрыс» атауы көп уақытқа дейін шет елдік әдебиеттерде «монголизм» атауымен беріліп жүрді. Көптеген авторлар анықтама есебінде «Даун синдромы» деп қолданса, кейбіреулері бұл атаумен келіспейді. Сонымен қатар, А.И.Мироновтың пікірінше, бұл жерде елеулі айырмашылықтар жоқ, бірақ «синдром» атауы дұрыс болып табылады,бұл жерде ауруда көбінесе бастапқы патологиялық процесстердің келесі фазаларға бөлінетін: бастапқы, аурудың пикі, бастамасымен пайда болған бұзылыстардың тобы түсіндірілді. Осы «синдром» атауын ескере отырып көрсетілген жағдайды нақты сиппаттай алады, яғни өмірінің бірінші күнінен, өмірінің соңғы күніне дейінгі белгілі бір симптомдардың жиынтығы жайлы әңгіме қозғалып отыр.
7 слайд
Даун синдромы бар балалар да басқа балалар сияқты мүмкіндіктерге ие. Олар жанұяда өз ата-аналарымен, аға-апаларымен ойнағысы,оқығысы,күлкісі және дербес болуға ұмтылады. Сондықтан Даун синдромы бар нәресте мүмкіндігінше дұрыс жұмыс жасап, өмір сүріп, дамуы үшін көмек беруі ерекше маңызды. Мұндай баланың дамуында көмек ақыл-ойы артта қалған балаға көмекпен бірдей, бірақ әрбір нәресте дара және тұлға болып табылады. Бала өмірінің бірінші жылының дамуында маңызды қадамдар жасайды, оны ата-аналары қуанышпен күтеді, мысалы алғашқы күлімсіреу немесе өз бетінше отрыруы, еңбектеуі, алғашқы қадамдарын жасауы, алғашқы сөздерін айтуы.
8 слайд
Даун синдромы бар балалар да, басқа балалар сияқты мүмкіндіктерге ие.
9 слайд
Балаға керегі, тиімді жаттықтыру емес, ең алдымен сүйіспеншілік қатынас.
10 слайд
Даун синдромы бар балалар осының бәріне басқа балаларға қарағанда ақырын үйренеді және дамуында жағымды нәтижелерге кешірек жетеді. Бірақ, ата- аналар әрқашан да баласының осының бәріне жететініне сенімді болулары керек. Жанұядағы ерте көмек және ерте диагностика жүргізу өте маңызды. Даун синдромы бар балалар кейде таңқаларлық нәрселер жасайды және кез- келген көмек жанұядағы әрбір баланың дербестігін және нақты жағдайын ескеру керек. Балаға керегі, тиімді жаттықтыру емес, ең алдымен сүйіспеншілік қатынас.
11 слайд
Даун синдромы бар балалардың сыртқы бет бейнесі
Даун синдромы бар балалардың сыртқы бет бейнесі, дене қалыптары қалыпты жағдайдағы балаларға ұқсай бермейді. Оларға өзіндік бет-әлпет тән:
-бас өлшемдері кішірейген;
-маңдайы және желкесі жалпақ;
-көз саңылаулары қиғашынан қисайған;
-мұрнының жоғарғы жағы жалпайған;
-көздерінің ара-қашықтығы ұлғайған;
-аузы кішірейген, үнемі ашық тұрады;
-тілі үлкен, ауыз қуысына сыймайды, сондықтан да тістерінің батқан іздері байқалады;
-тістері майда, нашар дамыған;
-Саусақтары қысқа және толық;
-Аяқ сүйектері қысқа;
-бойы едәуір қалыптыдан төмен.
12 слайд
Осындай ерекшелігіне, әрі осы аурумен науқас балалардың барлығына тән бет-әлпетіне байланысты оларды халық арасында «бір ананың балалары» деп те атап кеткен.
13 слайд
Даун синдромы бар балалардың аяқ-қолы қысқа болады. Сол себептен баспалдақтан көтеріліп, түсу немесе кедергілер арқылы өтуі қиынға соғады.
Бірақ, бір қызығы аяқ – қолының қысқалығына қарамастан бала биге өте икемді келеді. Музыка үні естіле бастаса бір орында тұрмайды.
14 слайд
Даун синдромы бар балалардың алғашқы қимыл іс-әрекеттерінің дамуы
Даун синдромы бар балалардың тілдері қалыпты жағдайдан тым үлкен, бет – жақ бұлшық еттерінің тонусының төмен болу себебінен ему, сору қабілеті алғашқы 1-4 аптада мүлдем дамымайды, қабілетсіз болады. Бала алғашқы айларда ему барысында көп қақалады, тамақтануы өте баяу болады. 2-3 айдан бастап сору қабілеті қалыпқа келе бастайды. Осы айлардан бастап баланың салмағындада күрт өзгерістер пайда болады.
Баланың салмағы күрт өскеніменде балалар басын 2,5-3 ай кезінде ғана ұстай алады. Қалыпты жағдайдағы балаға қарағанда Даун синдромы бар ұл балалар 5-6 ай, ал Даун синдромы бар қыз балалар 3-4 ай дамуында артта қалушылықтары байқалады.
15 слайд
Баланың әрекеті
Даун синдромы бар бала
Қалыпты дамыған бала
Басын ұстауы
2,5-3 ай
1 ай
Басын көтеруі
6-7ай
3 ай
отыруы
10ай
6-7ай
еңбектеуі
12 ай
8-9 ай
тұруы
20 ай
11 ай
жүруі
24 ай
12-13 ай
Тепе теңдікті сақтауы
23-24 ай
11-12 ай
16 слайд
Даун синдромы бар балалардың өздерінің тамақтануы да әдеттегі балалардан артта қалады. Қатты тамақтарды өз қолдарымен тек 10-12 ай болған кезде ғана ұстап жей алады. Ал, қасықты тек 15-18 ай кезінде ғана ұстауға дайын болады. Қазіргі кезде даун балаларға арналған арнайы қасықтар да бар. Ол қасықтың ерекшелігі сабы әдеттегіден үлкендеу, ал басы кішілеу болып келеді
17 слайд
Сөйлеу тілі және психикалық ерекшеліктері
Даун синдромы бар балалардың сөйлеу тілі өте баяу дамиды. Балалар сөздерді 1,5 жас шамасында түсіне бастағанменде жауаптары тек уілмен, ашуланумен ғана тоқталады. Олар «жоқ» деген сөзді тыңдаудан бас тартып, жер тепкілеп, үн – түнсіз, еш қозғалыссызда отыра береді. Балалардың уілдеуі қалыпты жағдайдағы балалар сияқты болғанменде сөйлеуі тым кеш болады. Алғашқы сөздері 2 жаста пайда болуы мүмкін. Қалыпты жағдайдағы балалардың алғашқы сөзі көбінесе «мама, папа, ата немесе әже» сияқты жақын адамдарының атын атап жатса, бұл балалар бір затты немесе басқа бір естіген есімді алғаш атауы көп кездескен. Балалар алғаш сөйлей бастағанда білетін сөздерін араластырып айтады мысалы: «маапа, атапа т.б». Қалыпты жағдайдағы балалар 1-1,3 жаста сөздік қорында оннан аса сөз болса, Даун синдромы бар балаларда 5 жасында жиырмаға жуық қана сөз болады.
18 слайд
Даун синдромы бар балалар қырсық, шыдамсыз, бір беткей болып келеді. 2-3 жасында балалар тамақтану уақытысы кештеу болса немесе жуынған кезде шыдамсызданып, ашуланып сол кезде бір затты тістеп, жыртып немесе жылап отырып алады. Даун синдромы бар балалар мақтағанды жақсы көреді. Мақтаған уақытта ғана үлкендердің бұйрығын орындайды. Өзі жүре бастаған уақытта 2-2,5 жаста балаларға өз киімін әкелуді немесе бір нәрсені алып беруді ұсынғанда олар мақтауды талап етіп тұрады.
19 слайд
Даун синдромы бар балалар дамуы үшін бірлескен ойындар ерекше маңызды. Саусақтармен ойын, тізеде секіру, тақпақтар нәрестеге және ата-анасына қуаныш әкеледі. Олар сөйлесудің және әлеуметтік статусының дамуына көмектеседі, нәрестенің мүмкіншіліктерін және оның қабілеттерін кеңейтеді.
Оқыта отырып, түзету жұмыстарын жүргізу Даун ауруы бар балалар өзге балалармен тең болуға, өздерін «қажетсіз адам» сезінбей көмегін тигізеді.
Ерте жастан көмек беру және түзету
Ерте кезден көмек және қолдау Даун синдромды балалардың даму мүмкіндіктерін жоғарылатады. Даун синдромды балаларға бірден –бір көмек Монтиссори бағдарламасымен жұмыс жасайтын мекемелер болып табылады.
Өмірінің бірінші жылындағы ерте диагностика мен көмек қозғалыс қызметтерін дамыту үшін өте маңызды. Диагностиканы ерте жүргізудің бір ерекшелігі –емдік гимнастикалар көмегімен баланың қозғалыс қабілеттерін осы көмекке қарағанда біршама ерте меңгереді
20 слайд
Даун балаларды оқыта отырып, дамытуда түрлі әдістер қолданылады:
Сөздік әдіс: бұл нұсқау беру, әңгіме жүргізу, түсіндіру, т.б
Көрнекілік әдіс: түрлі –түсті суреттер, ойыншықтар, т.б
Тәжірибелік әдіс:Дидактикалық –рөлдік ойындар, жаттығулар, әлеуметтік –тұрмыстық тапсырмалар, т.б
Осындай оқыта отырып дамыту әдістерін пайдаланып жұмыс жасау нәтижелері жоғары болады.
Егер осы Даун синдромымен ауыратын балаларға ерте көмек бағдарламасы бойынша нақты түзету жұмыстары жүргізілсе,мемлекет тарапынан әлеуметтік жағдайын қамтамасыздандырса, медициалық көмек көрсетілсе, қалыпты түрде диета сақтаса, дәрі –дәрмектерді уақында қабылдап отырса, түрлі жаттығулармен шұғылданса, арнайы білім алса осы тұлғалардың жеке адам болып өмір сүруіне неге жағдай жасамасқа?! Алайда бұл ойлаған әрекеттерді жүзеге асыру үшін қоғам мен ата-ана,бауырлардың сүйіспешілігі мен қамқорлықтарынсыз ешбір ой жүзеге аспасы сөзсіз. Сонда ғана осы тұлғалар тәрбиелі, білімді, ең бастысы денсаулығы бар қазіргі заманға сай тұлға болып қалыптаса алады.
21 слайд
БАЯНДАМА
Тақырыбы: "Олар да, біз сияқты" Даун синдромы.
Орындаған: Әлеуметтік педагог
Байғанышева Ж.С.
Сарқан 2015
22 слайд
Жоспар:
1. Даун синдромы
2. Даун синдромы бар балалардың сыртқы бет-бейнесі
3. Даун синдромы бар балалардың алғашқы қимыл іс-әрекеттерінің дамуы
4.Сөйлеу тілі және психикалық ерекшеліктері
5. Ерте жастан көмек беру және түзету
23 слайд
Пайдаланылған әдебиеттер:
1. Алтынбек Сартаев. Адам генетикасы,Алматы.2006.
WWW. PDSD.ukoz
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Даун синдромы – бұл аурудың негізінде 21 –ші хромосомадағы трисомия (екі хромосоманың орнына үш хромосоманың болуы) жатады. Нәтижесінде организмдегі барлық жасушалардың ішінде 46 хромосоманың орнына 47 хромосома болады. Аурудың басты белгілері: ақыл-ой кемістігі мен туа біткен даму ақаулары болып табылады. Дауна синдромына ағылшын дәрігері Джон Лэнгдон Даун психикалық бұзылыстың формасы ретінде алғаш рет1862 жылы сипаттама беріп,1866 жылы өзінің баяндамасын жарыққа шығарып, бүкіл елге әйгілі болды. Дегенмен, 1959 жылы ғана хромосомындағы бұзылыстар мен жатырішілік аурудың өзара ара жігін ажыратып көрсеткен француз генетик – ғалымы Жером Лежен болды.
6 655 772 материала в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Доржиева Людмила Юрьевна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс повышения квалификации
72 ч. — 180 ч.
Курс повышения квалификации
36 ч. — 180 ч.
Курс повышения квалификации
36/72/108 ч.
Мини-курс
6 ч.
Мини-курс
5 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.