Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Ақтөбе облысы Шалқар қаласы І.Үренгішбаев атындағы орта мектебіШағын орталық тобының тәрбиешісі Отарова Орынгүл Сансызбайқызы Тақырыбы: Қош келдің –Наурыз!Тақырыбы: Наурыз құтты болсын!Мақсаты: Балаларға ұлттық дәстүрімізді насихаттап ерте кезден ата- әжелеріміз тойлап келе жатқан жаңа жылдың жаңа Кіріспе сөз:Наурыз көптеген халықтардың дәстүрлі мейрамы ретінде бағзы замандардан тойланып келеді . Бұл мерекенің дінге, не болмаса жекелеген ұлттарға еш қатысы жоқ. Адамзат өзін табиғаттың төл перзенті деп санайды. Табиғаттан құдіретті не бар дейсің . Адамдар табиғатқа тәуелді. Біздерге жарық күн, кең дала, асқар тау, жасыл орман, айдын көл. сыйлағаны үшін де оның алдында қарыздармыз.Сол жарықтық табиғаттың түлеп, жаңаратын шағы – осы Наурыз. Жер-ананың тоң кеудесі жібіп, тас емшегі ииді. Аспан денелері ең бастапқы нүктелерінде тоғысады. Күн мен түн теңеледі. Жан-жануарлар төлдерін өргізеді. Жер үстіне тілмен айтып жеткізгісіз керемет бір шаттық орнай қалады. Наурыз деп отырғанымыз, Жаңа күн деп жар салатын қуанышымыз – осыСанаулы күндерден кейін Әз Наурыз дүние есігін ашады. Тарих қойнауына тағы бір жылымыз жол тартып, тағы бір жыл табалдырықтан аттайды. Жаңа күн төңірекке нұр-шапағатын төгеді. Жер бетіне жақсылық ұялаған күнді қарсы алайық.Жер-жаһанды сері самалға өткізіп, жұрттың аузын аққа жеткізіп, нұр тамшыларын аямай төккізіп, қиындықтың бәрін келер жылға өткізіп, Самарқанның көк тасын ерітіп, алтынкүрекпен жер жүзін жібітіп, тас жүректерді мейіріммен үгітіп, жеті қат жер астына дейін балқытып, жыл құстарының әнін шалқытып, Жетісуға жасылдан көйлек кигізіп, Сарыарқаны самал желге сүйгізіп, Алатаудың төбесінен көкке тигізіп, Қаратауға құт-берекені үйгізіп, жеттің бе, әз-Наурыз!Сіздерді Ұлыстың ұлы күні – Наурыз мейрамымен шын жүректен құттықтаймын!Күн мен түн теңелген,Жер шуаққа кеңелген,Наурыз келді әлемге!Наурыз келсе, құт келгені, халайық!Шашу шашып, ел боп қарсы алайық!«Жеткен кезде Наурызымыз жапан біткен жаңғырар,...Жер көгеріп, шөп қаулап, мерейін бір қандырар.Күнге тосып арқасын жан-жануар албырар,Аунап-қунап барлығы жерге түгін қалдырар.Келе сала Наурызым жоқ нәрсені бар қылар!»Балалардың тақпақтарыӘжелер шашу шашадыНаурыз тойым, Наурыз тойым. Құтты болсың халайық! Қане,балалар, қане, балалар, Шырқап әнге салайық.Ән: Наурыз думан/хор/Наурыз келді алақай, Кел билейік балақай, Бізде қарап тұрмайық, Тойға шашу шашайық! Той думанға келіңіз, Тамашалап көріңіз, Ән айтайық бәріміз, Қол соғайық бәріміз! Ән орындайдыАта-аналар хормен, Наурыз туралы ән айтады.Саф тыйылып Сарыарқаның бораны, Күн өрлейді күмбезінен жоғары. Наурыздың жиырма екісі толғанда, Тоғысады тоғыз жолдың торабы... Жылғалардан су аққанда сырғанап, Шаң-тозаңнан тазарады нұрлы алап. Толтырады шаңырақтың шаттығын – Наурызбай, Ұлысжандар – іңгәлап?! Жалғасады жақсылықтар – «Иә, сәт!» Қарлығаштар үй сыртына ұя сап – Жүрсе,Бақытқонатынынхабарлап, Бұлт көшеді ақ жаңбырын құя сап! Жат боп бұрын бастары ешбір қосылмай, Жүрген жандар таныс тапса – досындай. Ол – осынау Наурыздың арқасы! – «Ұлыс күннің» шапағаты осындай!Балалар хормен айтадыҰлыс бақты болсын, Төрт түлік ақты болсын! Ұлыс береке берсін, Бәле-жала жерге енсін! Ұлы халқым тоқ болсын, Көйлектерің көк болсын! Қайғы-уайым жоқ болсын, Қуаныштарың көп болсын!Наурыз менің елімнің берекесі,Қамажай биі: Қыздар Су жылтырап бүршік ашқан жасталдан, Бу бұрқырап қатып қалған тастардан. Күн күркіреп, жасын ойнап аспаннан, Бар тіршілік Наурыздан басталған!Қол күрес: Балалар шығып шыңтақ күрес жарысына шығады.Балалардың тақпақтары айтылады.Көктем келді, балақай, Жасарды жер, алақай. Наурыз тойын тойлайық, Әсем әнге салайық.Ән:Апатайым Қазақтың ұлттық салт- дәстүрін көрсету. Тұсау кесу.Наурыз мерекесін ертеде Иранда 3 апта тойлаған, ал қазіргі күнде бұл мереке ресми түрде 5 күн тойланады.Ауғанстанда Наурыз мерекесі 40 күнге созылған. Хамаль қаласында қасиетті Мазар-шериф жерінде мереке алдында 40 күнге 40 метрлі ағашты орнатып, соған орамал байлайды.Пәкістанда Наурыз мейрамы 3 күнге созылады.Наурыз мейрамы туралы Турцияда да біледі, бірақ ресми түрде тойланбайды. Сонымен қатар Наурыз мейрамын Орта Азия республикаларында да тойлайды - Тәжікістанда, Өзбекстанда, Түркменстанда, Қырғызияда. Ал, қазақ жерінде наурыз 1926 жылға дейін тойланып келген, арада 62 жыл салып, 1988 жылдан бері тұрақты қайта жаңғырды. Тіліміз бен салтымызға бетбұрыс болды.Ата- аналарға ЖұмбақжасыруЖапанда бір айдаһар білесің бе, Жаны жоқ қимылдарға денесінде. Ішінде сүйектері бақша-бақша, Жарқылдар жалғыз көзі төбесінде.(Киіз үй)Көтерейін десем, ауыр кілем, Көтермейін десем, тәуір кілем.(Жер) Қос қазық, екі желі, сегіз ноқта, Сөйлейді шежіредей адам соқса, Тағы да бір мінезі бар таңғажайып, Ешуақыт сөйлемейді адам жоқта.Домбыра)Келеді үлкен алып аузын ашып, Жүреді он екі аяқ қадам басып, Әрбірінде отыздан бармағы бар, Құтылмас ешбір адам Мұнан қашып. (Бір жыл) Шаршамас кемпір көрдім жалғыз аяқ, Аузына тістеп алған шиден таяқ, Жүрген сайын белбеуін қабаттайды, Беріпті әсемдікті аямай-ақ.(Ұршық) Сылдыр сұйық, су емес, Ішсең сусын қанады, Ақ болса да қар емес, Шешуін кім табады.(Сүт)Қазақы күрес: Екі бала шығады Алас, алас,Мың бір пәледен алас,Жүз бір қатерден алас,Көзі жаманның көзінен сақта,Тілі жаманның тілінен сақта,Ниеті жаманның ниетінен сақта.Жер-Ана, күш-қуат бере гөр, тәу-тәу!Атар таң, ақ ниет бере гөр,тәу-тәу,Самал жел, жаңа леп бере гөр, тәу-тәу! Мұғалім:Ертеде қазақ халқы Наурызда арықтарын тазартып, тал егіп, алдын ала дайындалған. Үлкенді-кішілі той ғұрыптарын Наурызда атап өтуге тырысқан.Келдің бе, Әз Наурызым – Жаңа күнім! Оятып бәйшешекті – дала күн. Көп болса қандай жақсы болар еді, Жүректі жадыратар жаңалығыБи: Қара жорға : ұлдарТамашаға толтырып тұнық төрді,Жетті, Наурыз, үкілеп үміттерді,Барша үйге бақыт боп, береке боп,Жанарынан нұр шашып күліп кірші. Ата- аналар , балалар , келген қонақтар,баршаңыздың дендеріңізге саулық, шаңырақтарыңызға шаттық, отбасылыраңызға амандық, ырыс пен ынтымақ тілеймін! Жаңа жылы қазақтың мерекесі. Шаңырағы биіктеп күнге жақын, Ұлаңғайыр керілсін керегесі. Қымбат білген адамға сөз өнері, Бұрқ-сарқ етіп қайнасын көжелері.Көжеден дәм татады.Осымен дастархан басына отырады.Мақсаты: Балаларға ұлыстың ұлы күні туралы мағлұмат беру; Балаларды елін , Отанын сүюге, ұлттық салт-дәстүрін дәріптеуге тәрбиелеу; Имандылық, инабаттылық, ізеттілік қасиеттерін қалыптастыру. Көрнекілігі: газеттер, нақыл сөздер, киіз үй керегесі, ұлттық бұйымдар. Барысы: І Кіріспе Мейрам өтетін жер салт –дәстүрге байланысты жабдықталады.Балалар ұлттық киімдерімен келеді. Киіз үй керегесінен сахна жасалынады. Ұлағатты сөздер: «Наурыз құтты болсын!» «Жыл басы- наурыз!» «Наурыз құт әкелсін!» «Құт береке мейрамы Наурыз жасасын!» Залда әсем әуен ойнап тұрады. Тәрбиеші: Армысыздар құрметті қонақтар. Ұлыс күндеріңіз құтты болсын! Келе жатыр жылымыз, Мейрамдаймыз мұны біз. Халқы сүйген мейрамды Қарсы алайық Наурызды! (Әжесі мен Наурыз қыз ортаға келеді. Әжесі шашу шашады) Наурыз қыз: Наурыз тойы-береке, Наурыз тойы-жыр аңыз. Қызып дулы мереке Қызық думан құрамыз. 1 бала: Қош келіпсің Наурыз! Арман тойы халықтың. Қуанышы халықтың, Құтты болсын қадамың! 2 бала: Би биледік бәріміз! Егін өңін толқытқан, Елдің көңілін шалқытқан. Бас иеміз- Наурыз! 3 бала : Сені тойлап қарсы алып, Бар әлемге жар салып, Сәлем бердік, біз сізге! ІІ. Негізгі бөлім: Құрметті қонақтар, сіздерге арналған бақша бүлдіршіндерінің «Алтын сақа » ертегісінің желісімен қойылған «Жыл басы- Наурыз» атты ертеңгілігімізді тамашалауға шақырамыз. Көрініс. (Шал қолында қамшысы бар, қой жайып жүреді) Шал: Шек, шеку , ей кебенек! Мына ешкілер әбден мазамды алды. «Қой бақтым қоңырау тақтым, ешкі бақтым еңіреп бақтым » деген осы екен ғой. Уһ, әбден шаршадым, дем алайыншы,- деп малдас құрып отыра кетеді.Сол кезде артынан Мыстан кемпір келіп шалды қылқындыра бастайды. Мыстан: Уһ, бәлем қолыма түстің бе? Шал: Ойбай, ойбай жіберші, қылқынып барамын. Мыстан: Сен маған не бересің? Шал: Бір отар қой беремін. Мыстан: Жоқ маған қой керек емес, балаңды бер әйтпесе жібермеймін. Шал: Жәрәйді, жалғыз Кенжебек деген ұлым бар еді , соны ал. Мыстан: Онда келісімін, оны қалай бересің? Шал: Баламның жақсы көретін алтын сақасы бар , соны саған беріп кетейін, балам алтын сақасын іздеп келгенде өзің ұстап ал. - Міне, алтын сақа,- деп қалтасынан алтын сақасын алып береді де өзі кетіп қалады. Мыстан алтын сақаның жанында отырады. ( Бала сақасын іздеп шығады) Бала: Апа, апа анау сақамды алып беріңізші? Мыстан: Ой, мен отырсам тұра алмаймын, тұрсам отыра алмаймын, өзің ал. Бала еңкейіп сақаны ала бергенде мыстан оны шап беріп ұстап алады. Осы кезде қыздар Кенжебекті іздеп шығады. Қыздар: Кенжебек, Кенжебек, қайдасың? Біз сені іздеп жүрміз. Осы кезде ортаға Мыстан атын шығып, қыздарды қорқытады. Қыздар қорқып бірінің артына бірі тығылады. Мыстан: Сендерге Кенжебек керек болса , менің шартымды орындаңдар. Қыздар: Орындаймыз, апа орындаймыз. Мыстан: Онда маған Наурыз туралы тақтақ айтып беріңдер. (Балалар Наурызға байланысты жаттаған тақпақтарын айтады) Мыстан: Жарайсыңдар! Қыздар: Апа ,енді Кенжебекті жібересіз бе? Мыстан: Жоқ, маған енді өнерлеріңді көрсетіңдер ( Балалар Наурызға арналған ән, билерін ортаға салады) Мыстан: Ой, рахмет, көңілім көтеріліп қалды ғой. Қыздар: Енді, жібересіз бе? Мыстан: Жоқ, менің енді айтыс тыңдағым келіп отыр. Ақындарың бар ма? ( Айтыс өнерін көрсетеді) Мыстан: Өй, сендерде ақындарда бар екен ғой. Қыздар: Кенжебекті енді жібересіз бе? Мыстан: Жібермеймін, (ойланып тұрып) қане ұлдарыңның күшін сынып көрейінші( белінен арқан шешіп береді) Ұлттық ойындар ойналады. Мыстан: Қандай күшті балалар. Бірақ мен Кенжебекті жібере алмаймын, менің қарным ашты. (Қыздар жиналып ақылдасады) Қыздыр: Апа, мынау ұялы телефон , мұнымен барлық жермен сөйлесе аласың,өлең тыңдайсың, ойын ойнайсың, суретке түсесің. Мыстан: Қане, әенл бері көрейін. Мыстан телефонды алып бұрышқа қарай барғанда қыздар Кенжебекті алып шығып кетеді. Мыстан: Әй,әй тоқтаңдар.. - Алло, Таусоғар, Желаяқ ұстаңдар аналарды! Тәрбиеші: Мына атпен шауып келе жатқан батыр кім болда екен? ( Тақтақтатып Махамбет келеді) Махамбет: Мына халық не үшін жиналған?Ел басына тағы қандай күн туды деп ат басын бұрып едім. Тәрбиеші: Дұрыс жасағансыз батыр. Бізде Наурыз мерекесі өтіп жатыр. Төрге шығып тойымыздың қадірлі қонағы болыңыз. - Балалар Бұл кісі Махамбет батыр , өзі ақын, ел басына небір ауыр күн туғанда ел қорғаған батыр ағамыз осы кісі. ІІІ. Қорытынды: Тәрбиеші: балалар бүгінгі мейрамға бізге бата беруге арнайы Қызыр атамыз да келіпті. Келіңіз, ата төрлетіңіз. Қызыр ата батасын береді. Тәрбиеші: Наурыз құтты болсын! Дендеріміз сау, мықты болсын! Наурыз тойы келе берсін! Барлық халық бақытты болсын, Қош ,сау болыңыздар, халайық! Көріскенші күн жарық болсын!
6 656 218 материалов в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Нафедзов Эльдар Хазешевич. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс повышения квалификации
36 ч.
Курс повышения квалификации
72/144/180 ч.
Курс повышения квалификации
36 ч. — 144 ч.
Мини-курс
4 ч.
![Рабочий лист к уроку по обучению грамоте «Звук [м], [мʾ]. Буква М м».](https://img.infourok.ru/is07/img/04da-00054881-8bc052b3-480x480.png)
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.