- 01.10.2020
- 626
- 3
ҚАЗАҚСТАН РЕСПУБЛИКАСЫ БІЛІМ ЖӘНЕ ҒЫЛЫМ МИНИСТРЛІГІ
Талдықорған политехникалық колледжі
САБАҚ ЖОСПАРЫ №
|
Күні |
Топ |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Пән: Экономика негіздері.
Сабақ тақырыбы: Нарық жіне оның заңдарының қызмет етуі .
Сұраныс және ұсыныс.
Сабақтың түрі: Тәжірибелік.
|
Сабақтың мақсаты: |
1.Білімділік: Студенттерге нарық, сұраныс және ұсыныс ұғымдары жайлы түсінік беру. |
|
Дамытушылық: Білім, білік дағдыларын , ойлау қабілетін дамыту. |
|
|
Тәрбиелік: Студенттерді адалдыққа, ұқыптылыққа пән сүйгіштікке, тазалыққа тәрбиелеу. |
Сабақты жабдықтау.
Көрнекі құралдар: Лекция, тест тапсырмалары, криптограмма.
Негізгі әдебиет: Крымова В. «Экономикалыќ теория негіздері», Әубәкіров Я.Ә. ««Экономикалыќ теория».
|
Сабақты жүргізу кезеңдері. |
|
І.Ұйымдастыру кезеңі |
|
Студенттермен сәлемдесу. Журнал бойынша студенттердің сабаққа қатынасуын түгендеу. Студенттердің сабаққа дайындықтарын тексеру, назарларын сабаққа аудару. |
|
ІІ.Өткен тақырыпты қайталау. |
|
Меншік дегеніміз не? Иемдену, билеу, пайдалану сөздерінің мәні. Меншік субъектілері мен объектілерін ата. Жекешелендірудің неше түрі бар? т.б. |
|
ІІІ.Жаңа тақырыпты баяндау. |
|
1. Нарық – экономикалық қатынас жүйесі ретінде. |
|
2. Сұраныс және ұсыныстың нарықтағы орны. Нарықтық тепе-теңдік. |
|
IV.Жаңа тақырыпты бекіту. |
|
Нарық дегеніміз не? Нарықтың артықшылығы мен кемшілігі неде? Сұраныс дегеніміз не? Сұранысқа қандай факторлар әсер етеді? Сұраныс заңы. Ұсыныс дегеніміз не? Ұсыныс қандай бағалық емес факторларға тәуелді? Нарықтық тепе-тендік дегеніміз не? т.б. |
|
V. Үй тапсырмасы. |
|
12 бет |
|
VІ. Сабақты қорытындылау |
|
Сабақты қорыта келе студенттердің сабақта белсене қатысқандарына байланысты бағаларын қою. |
Оқытушы Байдилданова М. С.
Нарық және оның заңдарының қызмет етуі.
Сұраныс және ұсыныс
1. Нарық – экономика қатынас жүйесі ретінде
2. Сұраныс және ұсыныстың нарықтағы орны
3. Нарықтың тепе - теңдік.
І. Адам тұтынушы болып саналады. Олар материалдық және рухани қажеттіліксіз өмір суре алмайды. Адамдар өз қажеттіліктерін өздері жасаған бұйымдары арқылы қанағаттандырады. Бұл жағдайда адам тұтынушы ретінде нарықтық бағаның қалыптасу тетігін және сұраныс пен ұсынысты өзара байланысын білуі қажет.
Нарық, айырбас, айналыс – бұл категориялар өзара тығыз байланысты.
Нарық көпжақты, оны әр түрлі жағынан зерттеуге болады, сондықтан нарыққа бір ғана анықтама беру жеткіліксіз.
«Нарық» - ұғымын сатушылар мен сатып алушылардың кездесетін, тауарлардың көтерме саудасының орнын деп түсінуге болады.
Нарық
Нарық субъектілері Нарық объектілері
 |
|||
 |
|||
Сатушы мен сатып алушы Тауар және ақша
Нарық мынадай негізгі қызметтер атқарады:
1. Ақпараттық қызмет – нарықтық экономика туралы мәліметтер таратады. Яғни, нарық арқылы өндіруге кеткен шығындарды есептеу жүргізеді. Егер өнім өндіру шығыны жоғары болса, онда тауар бағасы да жоғары болады, оны ешкім сатып ала алмайды және болашақта ол өндірілмейді. Сондықтан нарыққа шығыстарын жабатын баға бойынша сатылатын өнімдер ғана түседі.Осы жағдайлардың барлығы ақпарат арқылы жүзеге асады.
2. Делдалдық қызмет – нарық жағдайында тұтынушы өзіне қолайлы тауар сатушыны тауып, сатушы өзіне пайдалы тауарды таңдауға мүмкіндік алады. Яғни, нарық арқылы өндірушілер мен тұтынушылар байланысы бекітіледі.
3. Баға белгілеу қызметі – нарықтың өзі тек қоғамға қажетті шығындарды қабылдайды және соларды ғана төлейді. Нарық арқылы тауарлар мен қызметтерге баға белгілеуге болады.Баға сұраныс пен ұсыныс әсерінен ауытқып отырады.
4. Реттеушілік қызмет –капиталдың пайдасыз салалардан пайдалы салаға көшуі арқылы болашағы мол салалардың дамуына жағдай жасайды. Яғни, нарық арқылы қоғамдық өндірісті реттеуді іске асыруда нені, қалайқ кім үшін деген сұрақтарға жауап береді.
5. Санациялық қызмет – бәсеке қоғамдық өндірісті әлсіз, икемсіз және қабілетсіз кәсіпкерлерден тазартатын белсенділер мен тапқырларға жол береді.
Нарық құрылымдық түрлеріне байланысты:
Тауарлар мен қызметтер нарығы:
-Тұтыну тауарларының нарығы;
-азық-түлік және азық-түлік емес тауарларының нарығы;
-қызметтер нарығы;
-тұрғын үй және өндірістер емес ғимараттар нарығы.
Өндіріс факторының нарығы:
-жылжымайтын мүліктер нарығы;
-еңбек құрылымдарының нарығы;
-шикізат пен материалдар нарығы;
-қуат ресурстарының нарығы;
-пайдалы қазбалар нарығы.
Қаржы нарығы:
-капиталдар нарығы немесе инвестициялық нарықтар;
-несие нарықтары;
-құнды қағаздар нарығы;
-валюта, ақша нарықтары.
Интелектуалды өнімдер нарығы:
-иновацияландыру нарығы;
-ойлап табудағы информацилар қызметінің нарығы;
-әдебиет және еңбектердің нарықтары.
Жұмыс күші нарығы:
-еңбек ресурстарының нарығы.
Аймақтық нрықтар:
-жергілікті нарық;
-ішкі ұлттық нарық;
-сыртқы нарық;
-халықаралық нарық.
ІІ. Нарық өндірушілер мен тұтынушыларды өзара байланыстыратын ерекше нысан ретінде өндіріс пен тұтыну арасында болатын белгілі бір тепе–теңдікті қажет етеді. Бұл тепе–теңдік сұраныс пен ұсыныс арасындағы сәйкестіктен көрінеді. Себебі: сұраныс пен ұсыныс - өндірушілер мен тұтынушылардың арасындағы қатынасты көрсететін ерекше нарықтық нысан.Сұраныс пен ұсыныс нарықтық экономиканың ең маңызды элементі.
Сұраныс– сатып алушының тауарды өз ақшасына сатып алынған деген тілегі. Сұраныс сатып алушыға тауарлар мен қызметкердің белгілі бір санының қажеттілігін тиісті бағасына сатып алу мүмкіндігін білдіреді.
Сұраныс заңы– егер тауардың бағасы арзан болса оған сұраныс көбейеді, ал қымбат болса азаяды.
Сұранысқа келесі факторлар әсер етеді:
- Климаттық не маусымдық өзгерістер;
- Табыстың өзгеруі;
- Сатып алушылар саны;
- Стильдің, моданың, талғамның, дағдының өзгеруі;
- Болашағы бар күтулер.
Тауар ұсынысы жайлы пайымдаулар сұранысқа ұқсас.
Ұсыныс заңы -бағаның өсуімен ұсыныс көлеміде өседі .
Ұсыныс деп –өндірушілердің тауарлардың белгілі бір санын анықталған бағасымен базарға шығарып сату тимділігімен мүмкіндіктерін білдіреді.
Бірдей тауарлар деп – бір-бірін алмастыратын толықтыратын тауарлар. Оларға сұраныс бір мезгілде жасалады. Алмастырушылар көп жағдайда бір өнімді, екінші өніммен алмастырады.
ІІІ. Осыған дейін баға сұраныспен ұсыныстың атқарушы фактор ретінде айтылды. Сұраныс пен ұсыныс бірінші кезекте нарықтық бағаны анықтайды. Нарықта өндірушілер мен тұтынушыларға бірдей тиымды бағаны бекіту арқылы олар оны бірлесіп істейді. Бұндай баға тепе – теңдік баға болып табылады. Сатушылар сатқысы келетін тауар көлемі мен сатып алушылар алғысы келетін тауар көлемі мен сәйкес келетін тауар бағасы ойдағыдай болса, онда нарықта тепе-теңдік пайда болады.
Нарық және оның заңдарының қызмет етуі.
Сұраныс және ұсыныс тақырыбы бойынша сұрақтар.
1. Нарық дегеніміз не?
2. Сатушылар мен сатып алушылардың кездесетін, тауарлардың көтерме
саудасының орнын ол?
3. Сатып алушының тауарды өз ақшасына сатып алынған деген тілегі
қалай атаймыз?
4. Климаттық не маусымдық өзгерістер, табыстың өзгеруі, сатып алушылар
саны, Стильдің, моданың, талғамның, дағдының өзгеруі, болашағы бар
күтулер бұлар не?
5. Өндірушілердің тауарлардың белгілі бір санын анықталған бағасымен
базарға шығарып сату тимділігімен мүмкіндіктері бұл қалай аталады?
6.Оларға сұраныс бір мезгілде жасалады бұл қалай аталады?
7. Нарық субъектілерін көрсетіңіз.
8. Нарық объектілерін көрсетіңіз.
9. Нарықтың негізгі неше қызметі бар?
10. Ақпараттық қызмет дегеніміз не?
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Нарық өндірушілер мен тұтынушыларды өзара байланыстыратын ерекше нысан ретінде өндіріс пен тұтыну арасында болатын белгілі бір тепе–теңдікті қажет етеді. Бұл тепе–теңдік сұраныс пен ұсыныс арасындағы сәйкестіктен көрінеді. Себебі: сұраныс пен ұсыныс - өндірушілер мен тұтынушылардың арасындағы қатынасты көрсететін ерекше нарықтық нысан.Сұраныс пен ұсыныс нарықтық экономиканың ең маңызды элементі.
Сұраныс– сатып алушының тауарды өз ақшасына сатып алынған деген тілегі. Сұраныс сатып алушыға тауарлар мен қызметкердің белгілі бір санының қажеттілігін тиісті бағасына сатып алу мүмкіндігін білдіреді.
Сұраныс заңы– егер тауардың бағасы арзан болса оған сұраныс көбейеді, ал қымбат болса азаяды.
Сұранысқа келесі факторлар әсер етеді:
- Климаттық не маусымдық өзгерістер;
- Табыстың өзгеруі;
- Сатып алушылар саны;
- Стильдің, моданың, талғамның, дағдының өзгеруі;
- Болашағы бар күтулер.
Тауар ұсынысы жайлы пайымдаулар сұранысқа ұқсас.
Ұсыныс заңы -бағаның өсуімен ұсыныс көлеміде өседі .
6 656 063 материала в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Байдилданова Марал Сейтжановна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс профессиональной переподготовки
500/1000 ч.
Курс повышения квалификации
72/180 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Мини-курс
6 ч.
Мини-курс
4 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.