Сабақ
тақырыбы: «§45.Латын Америкасының халқы»
Сабақтың
жалпы мақсаты:
Латын Америкасының байырғы халқы туралы түсінік беру.
|
Мақсаты:
|
Білімділігі: Оқушыларға
материктің халқы қалай қалыптасқандығын, байырғы халқы – үндістердің
тарихымен, халықтың әркелкі орналасу себептерімен таныстыру;
Дамытушылық: қосымша
ақпарат көздерінің көмегімен Латын Америкасы елдерінің ірі
қалаларымен, халқының тұрмысымен, әдет-ғұрыптарымен таныстыру, осы тақырыпқа
деген белсенділігін арттырып танымдық шығармашылық қабілетін арттыру.
Тәрбиелігі: Оқушылардың
өз елінің тарихын біліп қана қоймай, өзге елдердің де тарихын білуге, отанға
деген сүйіспеншілігін арттыру, патриоттық тәрбие беру
|
|
Міндеттері:
|
«Блум»
таксономиясы бойынша жаңа тақырыпты өз бетінше жұппен, топпен тапсырмаларды
орындайды, мәтінді жан - жақты зерттеп, талдайды, жинақтап қорытынды шығарып
бағалайды.
|
|
Оқыту нәтижесі:
|
Латын Америкасы елдерінің халқымен танысады.
|
|
Түйінді идея:
|
«Адам табиғатынан-ақ тәуелсіз болуға жаралмаған.»
|
Сабақтың
түрі:
Жаңа тақырыпты бекіту сабағы
Оқыту әдісі: Көрнекілікті - түсіндірмелі, сын тұрғысынан ойлау
технологиясы элементтері.
Сабақтың
типі:
Аралас сабақ.
Сабақтың көрнекілігі: Дүние жүзінің саяси картасы, атлас картасы, кескін
картасы.
Сабақ барысы
І.
Ұйымдастыру кезеңі:
-Оқушылырмен
амандасу;
-Жоқ
оқушыларды түгендеу;
-Сынып
назарын сабаққа аудару;
-Сынып
тазалығын тексеру.
ІІ. Үй тапсырмасын сұрау:
- Ал, балалар біз қандай елді қарастырып жатырмыз?
- Иә, Латын Американы.
- Үйге қандай тапсырма берілді?
- Ендеше, үй тапсырмасын мына сұрақтарға жауап беріп,еске түсірейік.
- Жақсы, дайындалғандарың көрініп тұр.
1.Аймақтың жер бедеріне тән ерекшеліктерді ата.
2.Латын
Америкасы жеріндегі өзен жүйелерін ата.
3.Латын
Америкасы аумағының геологиялық құрылымы минералды ресурстардың таралуына қалай
әсер етеді?
4.Латын
Америкасы аймағының басты байлығының бірі?
5.Елдің
топырақ жамылғысы.
ІІІ. Жаңа
тақырыпты түсіндіру:
- Жарайсыңдар. Енді дәптерлеріңді ашып жаңа тақырыпты жазып алыңдар.
1) Халқы.
Оңтүстік Америка материгінде казіргі кезде 391 млн - нан астам халық тұрады.
Олар калыптасуы мен нәсілдік, ұлттық құрамы жағынан алуан түрлі халықтардың
жиынтығынан құралған. Материкке адамдар алғаш рет бұдан 15 - 17 мың жыл бұрын
Панама мойнағы арқылы Солтүстік Америкадан қоныс аударған. Сондай -
ақ адамдар Африка мен Мұхит аралдарынан да келді деген болжам бар.
Оңтүстік Американың байырғы халқы болып есептелетін үндістер материктің қазіргі
халқының 10%- ын ғана құрайды. Христофор Колумб Америка дүние бөлігін ашқанға
дейін үндістер рулық - тайпалық қоғамдық құрылыста өмір кешіп аңшылықпен, балық
аулаумен айналысқан.
Анд тауларын мекендеген үндістер дамудың жоғары сатысына көтеріліп, Инктер
империясын құрған. Олар биік таулы өңірдегі егіншілікті жоғары дәрежеде
дамытқан. Сондай - ақ инктердің жазу мен бейнелеу өнері, алтын мен күмістен,
асыл тастардан жасалған әсемдік бұйымдары олардың мәдениеті жоғары болғандығын
дәлелдейді. Инктер қоғамында адамгершілік қағидалары қатаң сақталған: ұрлық,
жалқаулық, өтірік айтуға жол берілмеген, үлкенді сыйлау, құрметтеу, қамқорлық
көрсетуге ерек - ше мән берілген. Жұмыс істеуге денсаулығы жарамсыз және қарт
адамдарға жәрдемақы төлеу алғаш рет Инктер империясында жүзеге асқан. XVI
ғасырдан бастап еуропалық басқыншылардың материкке жаппай келуі мен озбырлық
әрекеттерінің нәтижесінде инктер өркениеті талқандалды. Ұлттық ерекшеліктерін
сақтап қалған ежелгі инктердің ұрпақтары қазіргі кезде Амазонияның ну ормандары
мен Анд тауларының биік бөліктерінде тұрады.
Еуропалықтардың жергілікті үндістермен некелерінен тараған ұрпақтар - метистер
казіргі кезде Оңтүстік Американың Анд елдерінің негізгі халқын құрайды. XVI
ғасырдан бастап Африкадан 300 жыл бойы материктегі кеніштер мен плантацияларда
жұмыс істету үшін миллиондаған құл - негрлер әкелінді. Олардың еуропалықтармен
некелесуі нәтижесінде мулаттар, ал үндістермен некелесуінен самбо қалыптасты. Негрлер
мен мулаттар Оңтүстік Американың солтүстігі мен шығысында тұрады. XIX ғасырда
Испания мен Португалиядан келгендер материктің оңтүстік - шығысына көбірек
қоныс аударған. Олардың ұрпақтары өздерін креолдар деп атайды. Оңтүстік Америка
халқының көпшілігі латын тілдеріне жататын испан және португал тілдерінде
сөйлейді. Сондықтан материкті Орталық Америкамен бірге Латын Америкасы деп
атайды.
Оңтүстік Америка - дүние жүзіндегі халық аз қоныстанған материктердің бірі.
Материктің табиғат жағдайларына байланысты халықтың тығыздығы әркелкі болады.
Табиғаты қолайлы, маңызды теңіз жолдары өтетін жағалаулардағы қалаларда халық
жиі қоныстанған. Оңтүстік Америкада тұрғындар саны 1 млн - нан асатын 20-дан
аса миллионер - қалалар бар.
Латын Америкасындағы аса ірі агломерациялары (7-кесте)
|
Агломерация атауы
|
Ел
|
Халық саны,млн адам
|
|
Үлкен
Мехико
|
Мексика
|
18
|
|
Сан-Паулу
|
Бразилия
|
17
|
|
Буэнос-Айрес
|
Аргентина
|
12
|
|
Рио-де-Жанейро
|
Бразилия
|
10
|
ІҮ. Бекіту тапсырмалары:
1.Латын Америкасы халқының қалыптасуына қандай факторлар ықпал етен?
2.Аймақтағы
елдерде демографиялық көрсеткіштердің үлкен айырма жасауы неліктен?
3.Латын
Америкасындағы урбандалу процесінің басты белгілерін атаңдар.
4.Еңбек
ресурстарының құрылымы.
Ү. Оқушы
еңбегін қорытындылап, бағалау.
Сабақ
айтып,белсене араласқан оқушыларды бағалау.
ҮІ.Үйге
тапсырма беру:
§45
оқу.
10 тест құрастырып келу.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.