ԴԱՍԻ ԹԵՄԱՆ-Հիմքեր
ԴԱՍԻ ՆՊԱՏԱԿԸ-
Ընդհանրացնել և համակարգել
աշակերտների գիտելիքները հիմքերի, նրանց բաղադրության ,դասակարգման և քիմիական հատկությունների
վերաբերյալ:
Ձևավորել հասկացություն
չեզոքացման ռեակցիայի վերաբերյալ:
Զարգացնել քիմիական
ռեակցիաների հավասարումներ կազմելու կարողություններ :
Զարգացնել քիմիական
նյութերի և սարքավորումների հետ աշխատելու
կարողություններ:
ՍԱՐՔԱՎՈՐՈՒՄՆԵՐ և ՆՅՈՒԹԵՐ-
նատրիում,ջուր,հայտանյութ,նատրիումի
հիդրօքսիդի լուծույթ,ծծմբական թթու, աղաթթու, հիմքերի հետ աշխատելիս անվտանգության կանոնների
պահպանման հրահանգ, լուծելիության աղյուսակ:
ԴԱՍԻ ԸՆԹԱՑՔԸ
1.Կազմակերպչական
աշխատանքներ
2.Խթանում:
ա)Ո՞ր նյութերն
են կոչվում օքսիդներ:
բ)Որո՞նք են
թթվային օքսիդները. SO2,
CaO,BaO,CO2,
MgO,P2O5
գ)Ո՞ր նյութերն
են կոչվում թթուներ:
դ) Zn,
ZnO, Hg ո՞ր նյութերն են փոխազդում H2SO4-ի հետ:Գրել քիմիական
ռեակցիաների հավասարումները:
գ) Լուծել
խաչբառը
|
h
|
ա
|
յ
|
տ
|
ա
|
ն
|
յ
|
ու
|
թ
|
|
|
օ
|
ք
|
ս
|
ի
|
դ
|
|
|
|
ծ
|
ծ
|
մ
|
բ
|
ա
|
ջ
|
ր
|
ա
|
ծ
|
ն
|
ա
|
կ
|
ա
|
ն
|
|
ք
|
ի
|
մ
|
ի
|
ա
|
|
|
թ
|
թ
|
ու
|
ն
|
ե
|
ր
|
|
է
|
լ
|
ե
|
կ
|
տ
|
ր
|
ո
|
ն
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
1.Նյութեր
,որոնց օգնությամբ որոշվում է լուծույթի միջավայրը:
2.Երկտարր
միացություններ ,որտեղ թթվածիննը ցուցաբերում է -2 օքսիդացման աստիճան:
3.Անթթվածին
թթու:
4.Գիտություն
,որն ուսումնասիրում է նյութերի բաղադրությունը, կառուցվածքը,այլ նյութերի փոխարկվելը:
5.Բարդ նյութեր,
որոնց բաղադրության մեջ կա և ջրածին և թթվային մնացորդ:
6.Բացասական
լիցք կրող տարրական մասնիկ:
Տետրերում գրել
դասի վերնագիրը՝ <<Հիմքեր>>: Այս դասաժամին մենք միասին պիտի փորձենք բարձրանալ
Արա լեռան գագաթը, որին սակայն այսօր կանվանենք Հիմքերի լեռ: Դուք գիտեք ,որ լեռան
բարձրությունը 2577մ է, իսկ լեռ բարձրանալը այդքան հեշտ չէ և բարձրանալիս հաճախ խոչնդոտներ
և դժվարություններ են հանդիպում:Իսկ ի՞նչ
դժվարությունների մենք կհանդիպենք Հիմքերի լեռ բարձրանալիս:Որպես կարգախոս ես առաջարկում
եմ ՝
Հասնել լեռան գագաթին և ոչ թե գլորվել
անդունդը:
Արայի լեռը
գտնվում է Հայաստանի
Կոտայքի և Արագածոտն մարզերում:
Արայի լեռան անունը գալիս է հայ դիցաբանական աստծո՝ Արա Գեղեցիկի անունից, քանի որ լեռան գագաթները հեռվից (օր.՝ Երևանից) նայելիս՝ նմանվում են պառկած մի մարդու՝ Արային, ով ըստ հայկական դիցաբանության իր ներքևի դաշտում է ճակատամարտել Ասորեստանի սեր տենչացող թագուհու՝ Շամիրամի հետ: Այստեղ է ընկել իր կնոջը` Նվարդին, հավատարիմ մնացած հայոց թագավորը, որի արնաշաղախ մարմինը Նինոս արքայի հեշտասեր այրու` Շամիրամի հրամանով դրել են ժայռախորշում, որ արալեզները կենդանացնեն նրան: Արայի լեռան փեշին գտնվող՝ Եղվարդ գյուղի բնակիչները, Արայի քիթը ներկայացնող գագաթնաքարը անվանում են՝ Աքլորաքար, քանի որ լեռան ամենաբարձր գագաթն է: Այս փոքր տարածքում կարելի է տեսնել Հայաստանի բուսականության գլխավոր տիպերը՝ կիսանապատ, տափաստան, մարգագետնային տափաստան, անտառ և մարգագետին, բարձր խոտազգի մասեր, ժայռի և թմբի բուսականություն և տափաստանի թփուտներ:
Եվ այսպես դեպի
լեռան գագաթը:Մինչև լեռան գագաթը հասնելը դուք պետք է հաղթահարեք հինգ արգելքներ:Ձեր
ակտիվության համար դուք կստանաք աուրիկներ:Աուրումը՝ գիտեք ոսկու լատիներեն
անվանումն է:Դպրոցից լեռան ստորոտը հասնելը մենք պետք է կամ ոտքով գնանք կամ էլ մեքենայով:Մեքենայով
գնալու համար մենք պետք է որոշ աշխատանք կատարենք: Փորձասեղանին դրված է մետաղական
նատրիում և ջրով փորձանոթ:Մետաղական նատրիումից փոքրիկ կտոր գցել ջրի մեջ: Ի՞նչ է տեղի
ունենում , բացատրել և գրել ռեակցիայի հավասարումը /2Na+2H2O=2NaOH+H2/
Առաջացած նյութը
անվանում են հիդրօքսիդ : Գրել հիդրօքսիդների բանաձևեր և տալ սահմանումը:
Մենք արդեն
լեռան ստորոտում ենք: Արդեն ժամանակն է լեռը բարձրանալու:Բարձրանալու ենք խմբերով:
Հանձնարարություն-1 Յուրաքանչյուր խումբ դասակարգում
է հանձնարարված նյութերի շարքը՝օքսիդ, հիմք ,թթու:
ա)MgO, HCl, SO2, LiOH, H3PO4,Fe(OH)2, Cu(OH)2
բ)CuO, Zn(OH)2, H2SO4,
HF,CO2, Ba(OH)2, KOH
գ) Fe(OH)3,Al2O3,SO2,
Fe(OH)2,
H2SiO3,HBr,Ca(OH)2
դ)KOH, Na2O,Cu(OH)2, ,HNO3,
P2O5, HI, LiOH
ե)NaOH,K2O,H2S,H2CO3,
Fe(OH)2,NO2,Al(OH)3
Առաջին դժվարությունը
հաղթահարված է:
Տարբերում ենք լուծելի
և անլուծելի հիմքեր:
Լուծելի հիմքերը
ստացվում են ուղղակի ,իսկ անլուծելի հիմքերը անուղղակի ճանապարհով:
Հանձնարարություն-2
Առաջին հանձնարարության
մեջ գտնել լուծվող և անլուծելի հիմքերը և գրել դրանց ստացման քիմիական ռեակցիայի հավասարումները.
Երկրորդ արգելքը
ևս հաղթահարված է:
Ուսուցիչ-Վայ
…………..Երեխաներ վատ եմ զգում:Ես գիտեի, որ կվատանամ ու ջուր էի նախապատրաստել ,որ ընթացքում
խմեի,բայց այն խանվել է մեր ստացած նատրիումի հիդրօքսիդի լուծույթով բաժակի հետ:Կարող
եք ինձ օգնել որոշել ո՞րն է ջրի բաժակը:
հայտանյութ
|
լակմուս
|
մեթիլօրանժ
|
ֆենոլֆտալեին
|
NaoH
|
կապույտ
|
դեղին
|
մորեգույն
|
KOH
|
կապույտ
|
դեղին
|
մորեգույն
|
Ուսուցիչ-Երրորդ
արգելքը ևս հաղթահարված է:
Շարունակում
ենք բարձրանալ լեռը: Lուծելի և անլուծելի հիմքերը փոխազդում են թթուների հետ:
2NaOH+H2SO4=Na2SO4+2H2O
Cu(OH)2,+
H2SO4=CuSO4+2H2O և ի տարբերություն
լուծելի հիմքերի անլուծելի հիմքերը տաքացնելիս քայքայվում են: Cu(OH)2=)CuO+
H2O
Այստեղ անպայման
պետք է ուշադրություն դարձնել՝ ալկալիների հետ աշխատելիս պահպանել անվտանգության
տեխնիկայի կանոնները: Այդ հրահագը ձեր սեղաններին են ,ծանոթացեք նրա կանոններին:
Անվտանգության կանոնների հրահանգ
Ալկալիները
մաշկի վրա թափվելիս՝ տեղային ազդեցություն են ունենում,մաշկը ստանում է խիստ այրվածք:Հետագայում
օրգանիզմը թունավորվում է մկանային հյուսվածքների և ալկալու փոխազդեցության հետևանքով
առաջացած և արյան մեջ անցած նյութերով:Հատկապես խիտ ալկալու լուծույթը ավելի խորն է
ներթափանցում ,որովհետև այն լուծում է ճարպը,Շատ վտանգավոր է ,երբ այն ընկնում է աչքի
մեջ ևառաջին օգնությունը ուշացնելիս կարող է առաջանալ կուրություն:Մաշկի այն հատվածը
որտեղ թափվել է ալկալի պետք է երկար ժամանակ(10-15րոպե) լվանալ հոսող ջրի տակ:Աչքի
մեջ ընկնելիս պետք է լվանալ բորաթթվի 0,2% լուծույթով:Պինդ ալկալիները խոնավածուծ
են, այդ պատճառով էլ պահվում եմ պոլիէթիլենային կամ մեծ բերանով հաստ ապակյա տարաներում:
Հանձնարարություն
3
Առաջին աշխատանքի
նյութերից որո՞նք են փոխազդում
ա) NaOH
բ) KOH
գ) CO2
Գրել քիմիական
ռեակցիաների հավասարումները:
Ահա և հասանք գագաթ:Բայց այստեղ էլ մենք գործ ունենք:
Հանձնարարություն 4
-Ձեր ակտիվ աշխատանքի համար լեռան գագաթում հրավառություն
է նախատեսված,իսկ Երկնքից թափվող հրե գունավոր կտորները Ձեզ համար կբերեն եռմակարդակ
աշխատանք՝
I մակարդակ-Ո՞րն
է «հինգերորդ ավելորդը»՝KOH,
Al(OH)3, Ca(OH)2 ,NaOH, LiOH
II մակարդակ-……..+HCl=ZnCl2+H2O,
CO2+Ba(OH)2=……………
IIIմակարդակ-Կշեռքի վրա հավասարակշռված են լուծույթներով երկու
փորձանոթներ՝նատրիումի հիդրօքսիդի և կերակրի աղի լուծույթներ:Որոշ ժամանակ հետո ի՞նչ տեղի կունենա հավասարակշռված կշեռքի հետ:Ինչու՞:Գրել
ընթացող ռեակցիայի հավասարումը:
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.