Әңгiмелеу (мұғалімнің сыйы)
Сәлем сөздің
сыры
Әне, тоқсан алтының қарасы көрінді. Есік ашыла
дүрбелең де басталды. Мен сияқты бойы аласа, денесі шағын, екінші сыныптың
баласының мұндайда асығы алшысынан түседі. Елдің арасын сыналай өтіп, соңғы
орындықтың түпкі орнына жеттім – ау. Көз астыма ұрлана қарасам. Автобус іші
«мен қызыма барамын, басқа жұрт қайда домалайдының» кері. Өңшең кемпір –
сампыр, шал – шақпыт тайлы – таяғымен көлік ішін дүмеп алыпты. Немере –
шөберелері бір төбе.
Бөркімді баса киіп, «мызғып» кеттім. Бестал мен
қаланың арасы он шақырымдай жер. Адам толы автобусқа аышылық алыс жоқ.
Ауылда орта мектеп жоқ. «Екі жүз түтіннің баласына бола оқу орнын салудың
қисыны келмейді.» Бұл қолында ақша, білегіне билік ілгендердің сөзі. Атамнан
естіген әңгімем ғой.
Бір сіт түйреу басталды.
-Пау, мына қарадомалақ түнімен көз шырымын
алмаған ба? – деген кекесін үн естілді.
-Әй, бауырым! Әкеңдей адамға орын берсеңші, -
деді қарашұбар жігіт менің көршіме үйіліп. Жас шамасы қатарлас еді. Көршім
былқ етпеді.
Сәлден соң бір қарт оң – солына көз тастап маған
бұрылды. Нұқып оятты.
-Балам, әкең бар ма? – деді сонан соң. Басымды
изедім.
– Әкесі бар адамдар бақытты ғой, - деді қарт.
– Шешең ше? – Тағы да бас шұлғыдым.
– Анасы барлар жетім атанбайды, балам. Сәл
үнсіздіктен соң қарт тағы да күңк етті.
- Қартың бар ма?
-Иә, бар. Биыл жетпістің бесеуінде .
-Оп, бәле, - деді ол. – Нағыз атасының баласы
екен ғой, мына батыр... Бәсе... – Балам, жақсы әулеттен шыққан бала екенсің.
Атаңа менен сәлем айт.
-Сіз оларды танисыз ба? – дедім таңданып.
-Танымасам, енді таныдым.
-Түсінбедім, - дедім қарттың жүзіне таңдана
қарап.
-Атаң түсіндіреді бәрін, - деді ол.
Бес – алты күн өткен соң атам ертеңгісін
дастарқан үстінде қалаға қалай барып келгенін әңгімелеп отырды. Сондағысы
баяғы иін тірескен халық жайы, таусылмайтын кезек, автобустаңы ырың – жырың,
жастардың үлкендерді сыйламайтындығы туралы реніш... Ойыма сонау күнгі
автобустағы шоқша сақалды шалмен арадағы әңгіме түсті. Әр сөзімнің тігісін
жатқыза, түйірін тастамай баяндадым. Атам ден қоя тыңдады. Бір сәт қалың
қабағы түксиіп, әжімдері көбейіп салды.
-Түсіндім, - деді атам. – Біздің кім екенімізді
жарты әлемге танытыпсың.
Күндей күркіреп, көзі найзағайдай от шашсын кеп.
Әжем атама қарап аң-таң.
-Әкең сатып бергендей боп, орныңды қартқа бермей
безергенсің ғой, байғұс. Ұят-ай, енді не дейін? Біз саған «үлкенді сыйлама,
орын берме» деп қашан үйретіп ек... Екі ортаға . – Осы күнгінің шалдары жөні
жоқты сөйлей береді. Менің құлыным ондай емес, - деп әжем түспесе төрдегі
қамшының жыланша ысқырып, арқамды осып түспесіне кім кепіл.
Атам бір-екі шыныаяқ шай ішкен соң бөлмесіне
кіріп кетті. Әжем: - Әй, балам-ай қарт адамдар бірін-бірі өстіп қажап
жүретінін білмеуші ме едің. Орныңды бере салуың керек еді, - деді әжем.
Сыртқа шықсам Киікбелеңнің желі есіп тұр. Көше
бойы қатар өскен қарағай, шыршаның бұтағын баяу тербеп, жапырағымен құпиясын
айтып, сырласып жатқандай. Шындығында, осы ағаштардың да, қарттар сияқты сыры
көп-ау,тегі.
Атам мені түсінеді. Шынымды айтып, қолыммен істегенімді мойныммен көтеріп,
кешірім сұраймын. Осындай да қызық болады екен, балалар. Абай болыңдар!
|
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.