Инфоурок Всеобщая история Другие методич. материалыКЕНЕСАРЫ ҚАСЫМҰЛЫ

КЕНЕСАРЫ ҚАСЫМҰЛЫ

Скачать материал

Қазақстан тарихы

Сыныбы: 11-сынып

Сабақтың тақырыбы: Халық-азаттық қозғалыстың алғышарттары және себептері, Саржан Қасымұлы бастаған қозғалыс

Сабақтың мақсаты:

Білімділік: Оқушыларға Халық-азаттық қозғалыстың алғышарттары және себептері, Саржан Қасымұлы бастаған қозғалыс туралы мәлімет беру;

Дамытушылық: Қазақ халқының тарихы бойынша білімдерін толықтыру, оқушының қосымша деректерді тауып пайдалану, ой-өрісін, ойлау, сөйлеу қабілетін, өз бетімен жұмыс жасау дағдысын дамыту;

Тәрбиелік: Оқушылардың пәнге деген қызығушылығын арттыру, оқушыларды өз елінің тарихи құндылықтарын құрметтеуге үйрету, елін, жерін сүйетін, отансүйгіш дарынды ұрпақ тәрбиелеу.

Сабақтың түрі: аралас сабақ

Сабақтың әдісі-тәсілі: сұрақ-жауап, әңгімелесу, топпен жұмыс, картамен жұмыс

Сабақтың көрнекілігі мен жабдығы: тақырыптық карта

Пәнаралық байланыс: география, әдебиет

Сабақтың барысы:

І. Ұйымдастыру кезеңі:

А) оқушыларды түгендеу.

Ә) оқушылардың сабаққа қызығушылығын арттыру.

ІІ.Үй тапсырмасын тексеру:

1.      Көтерілістің жеңілу себеептері

2.      Көтерілістің тарихи маңызы

ІІІ. Жаңа сабақ:

1.      Патша өкіметінің Орта жүзде жүргізген реформаларына наразылық. Қозғалыстың алғышарттары

2.      Ұлт-азаттық қозғалыстың мақсаты, себептері, сипаты, қозғаушы күштері

3.      Саржан Қасымұлы бастаған көтеріліс

Көтерілістің себептері, мақсаты және қозғаушы күштері. XIX ғасырдың 20 — 30-жылдарында отаршыл өкімет билігі мен қазақ халқының арасындағы қарым-қатынас елеулі түрде шиеленісе түсті. БіріншіденКіші жүз бен Орта жүздегі хан билігінің жойылуы сұлтандардың, билердің және батырлардың едәуір бөлігінің наразылығын туғызды. Екіншіден, патша үкіметі қазақ халқының ежелден келе жатқан дәстүрлі жерлерін әскерибекіністер салу үшін жаппай тартып ала бастады. Үшіншіден, бұрын Ресейге ешқандай алым-салық төлеп көрмеген қазақтарғаендігі жерде жасақ, түтін салығы, жол салығы сияқты алым-салық түрлері көбейе түсті, қазақ өз жерін өзі жалға алып, пайдаланатын күй кеше бастады. Төртіншіден, патша үкіметінің әскери отрядтары қазақ ауылдарына шабуыл жасап, күн көрсетпеді. Осының бәрі байырғы жергілікті халықты (номадтарды) қатты күйзеліске ұшыратты, олардың күн көрісін қиындатып жіберді. Көтерілістің басты мақсаты қазақтардың патша үкіметі тартып алған ежелгі жерлерін өздеріне қайтарып алу, округтерді тарату, отаршылар енгізген алым-салықтарды жою еді. Көтерілістің қозғаушы күші қатардағы қарапайым көшпелілер, сондай-ақ старшындар мен бибатырлар, тіпті сұлтандар да болды. Көтерісшілердің қалың қолына үш жүздің атақты батырлары жетекшілік етті. Көтеріліске қатысушылар негізінен қазақ халқы еді. Бірақ олардың арасында орыстар мен башқұртөзбекқарақалпақтүрікмен, тіпті поляктар және басқа халық өкілдері де болды. Олардың кейбіреулері ханның ерекше сенімі мен құрметіне ие болып, жоғары лауазымды қызметтер атқарды. Мәселен, Кенесарының өзінің хатшысы бұрынғы орыс солдаты болды. Наурызбайсұлтанның атқосшысы да Николай Губин есімді орыс еді. Татар Әлім Ягудин Әскери кеңестің мүшесі болатын. Дипломатиялыққызметке ханның атынан өзбеқ Сейдаққожа Оспанов басшылық етті". Бұлардың бәрі де Кенесарыға жақсы ұйымдастырылған тәртіпті әскер құруына көмектесті және көтерілісшілерге өздерінің жеке тәжірибелерін үйретті.

Саржан сұлтанның көтерілісі (1825-1836) Ресей империясының Қазақстанда жүргізген отаршылдық саясатына қарсы бағытталған ұлт-азаттық қозғалыс. Хандық биліктің жойылуына байланысты окр. және шекаралық ресейлік басқару мекемелері ашылып, әскери бекіністер салына бастады. Көтерілістің шығуына Солт. Қазақстандағы суы мен жайылымы мол Есіл өз-нің бойындағы жерлердің орыс-казак шаруаларына берілуі және алым-салықтың өсуі де қатты әсер етті. Саржанның Қытайдағы Цинь үкіметімен қарым-қатынас орнату әрекеті сәтсіздікке ұшырады. Ол інісі Есенгелдімен бірге қазақ ауылдарында халықты ашық бас көтеруге үгіттеп, 1825 ж. Қарқаралы окр-не қарасты Қарпық болыстығы қазақтарының көтеріліске шығуына ұйытқы болды. Қарулы жасақтар Саржан сұлтанның басшылығымен окр. приказдарға, керуен жолдарына тұтқиылдан шабуыл жасап, жергілікті билік орындарын әбігерге түсірді. Жасақтар қатарында Саржанның інісі Кенесары да болды. 1826 ж. 31 қаңтарда Бат. Сібір ген.-губернаторы П.М. Капцевичтің бұйрығына сәйкес жіберілген 200 казактан жасақталған жазалаушы жасақпен Саржан бастаған көтерілісшілер арасында шайқас болып, көтерілісшілер жеңіліс тапты. Бірқатар көтерілісшілер тұтқынға түсті. Қудалаудан құтылу үшін Саржан өз қол астындағы көптеген ауылдармен Орынбор шебіне қарай көшіп, Кіші жүз қазақтарын өз жағына тарту бағытында жұмыстар жүргізді. Соған орай Орынбор ген.-губернаторы Саржан сұлтанды Кіші жүздегі “барлық мазасыздыққа басты кінәлі” деп бағалап, оның мұндай әрекетіне тосқауыл қоюға әрекеттенді. Бұған қарамастан көтерілісшілер қатарына Кіші жүз қазақтарымен қоса қашқын орыс, татар, башқұрттар да қосылды. Саржан Қоқан, Хиуа хандықтарымен және Бұхар әмірлігімен байланыс орнатты. Саржан жасақтары барған сайын жаңа көтерілісшілермен толығып отырды. Оның жасақтарының бірін басқарған сұлтан Абылай Ғаббасов Қарқаралы окр-не жорықтар ұйымдастырды. Көкшетау окр-нде сұлтан Сартай Шыңғысов Саржанға қолдау білдіретіндігін танытып, ондағы халық көтерілісіне басшылық жасады. Отаршылдық әкімш-ке жағымпаздануымен ерекшеленген Қарқаралы окр-нің аға сұлтаны Тұрсын Шыңғысов Саржан бастаған көтерілісшілердің талқандалуына ынталылық танытып, патша әскеріне көмектесті. Саржан 1832 ж. Қоқан хандығының Ташкент құсбегімен патша өкіметіне қарсы бірлесе күресу жөнінде келісім жасап, Ұлытауға, Сарысу өз. бойына келіп қоныстанды. Қоқандықтардың қолдауымен бірнеше рет Орта жүз жеріне жорық жасады. Ол Ташкент құсбегіне бағынышты Ұлы жүз қазақтарын да өз жағына тартуға тырысты. Бұл өз кезегінде Саржанның қоқандықтармен жанжалына негіз болды. Ташкент құсбегі 1836 ж. жазда Саржанды және оның інілері Ержан мен Есенгелдіні, сондай-ақ оны қолдаған бірқатар белгілі батырларды Ташкентке алдап шақырып зұлымдықпен өлтіртті. Саржанның өлімінен кейін Ресейдің отарлық саясатына қарсы күрес оның інісі Кенесары Қасымұлы бастаған қазақ халқының ұлт-азаттық қозғалысына ұласты.

 

IV. Жаңа сабақты түсінгенін тексеру:

Көтерілістің себептері мен алғышарттары

V. Бекіту:

Көтерілістің тарихи маңызы

VI. Бағалау:

VII. Үйге тапсырма:

Халық-азаттық қозғалыстың алғышарттары және себептері, Саржан Қасымұлы бастаған қозғалыс

 

Просмотрено: 0%
Просмотрено: 0%
Скачать материал
Скачать материал "КЕНЕСАРЫ ҚАСЫМҰЛЫ"

Методические разработки к Вашему уроку:

Получите новую специальность за 3 месяца

Корреспондент

Получите профессию

Бухгалтер

за 6 месяцев

Пройти курс

Рабочие листы
к вашим урокам

Скачать

Краткое описание документа:

1.Тарихтың атасыА) Сыма Цянь В) Геродот С) Конфуций Д) Страбон 2.Қытай тарихшысыА) Сыма Цянь В) Геродот С) Конфуций Д) Страбон 3.Жазбаша деректерге не жатады?А) шежіре В) аңыз С) ертегі Д) заңдар мен жарғылар 4.Ауызша деректерге не жатады?А) шежіре В) аңыз С) ертегі Д) заңдар мен жарғылар 5.Қазақстан Республикасы қай жылы тәуелсіздік алды?А) 1991 В) 1995 С) 1998 Д) 1992 6.Каспий теңізі Қазақстанның қай өңірінде орналасқан?А) Батыс В) Шығыс С) Солтүстік Д) Оңтүстік 7.Адамзаттың өткен өмірін зерттейтін ғылымА) нумизматика В) геральдика С) тарих Д) биология 8.Теңгелерді зерттейтін ғылымА) нумизматика В) геральдика С) тарих Д) биология 9.Елтаңбаларды зерттейтін ғылымА) нумизматика В) геральдика С) тарих Д) биология 10.Қазақтың тұңғыш ғарышкеріА) Мұсабаев В) Аубакиров С) Айымбетов Д) Қайсенов1.Тарихтың атасыА) Сыма Цянь В) Геродот С) Конфуций Д) Страбон 2.Қытай тарихшысыА) Сыма Цянь В) Геродот С) Конфуций Д) Страбон 3.Жазбаша деректерге не жатады?А) шежіре В) аңыз С) ертегі Д) заңдар мен жарғылар 4.Ауызша деректерге не жатады?А) шежіре В) аңыз С) ертегі Д) заңдар мен жарғылар 5.Қазақстан Республикасы қай жылы тәуелсіздік алды?А) 1991 В) 1995 С) 1998 Д) 1992 6.Каспий теңізі Қазақстанның қай өңірінде орналасқан?А) Батыс В) Шығыс С) Солтүстік Д) Оңтүстік 7.Адамзаттың өткен өмірін зерттейтін ғылымА) нумизматика В) геральдика С) тарих Д) биология 8.Теңгелерді зерттейтін ғылымА) нумизматика В) геральдика С) тарих Д) биология 9.Елтаңбаларды зерттейтін ғылымА) нумизматика В) геральдика С) тарих Д) биология 10.Қазақтың тұңғыш ғарышкеріА) Мұсабаев В) Аубакиров С) Айымбетов Д) Қайсенов1.Тарихтың атасыА) Сыма Цянь В) Геродот С) Конфуций Д) Страбон 2.Қытай тарихшысыА) Сыма Цянь В) Геродот С) Конфуций Д) Страбон 3.Жазбаша деректерге не жатады?А) шежіре В) аңыз С) ертегі Д) заңдар мен жарғылар 4.Ауызша деректерге не жатады?А) шежіре В) аңыз С) ертегі Д) заңдар мен жарғылар 5.Қазақстан Республикасы қай жылы тәуелсіздік алды?А) 1991 В) 1995 С) 1998 Д) 1992 6.Каспий теңізі Қазақстанның қай өңірінде орналасқан?А) Батыс В) Шығыс С) Солтүстік Д) Оңтүстік 7.Адамзаттың өткен өмірін зерттейтін ғылымА) нумизматика В) геральдика С) тарих Д) биология 8.Теңгелерді зерттейтін ғылымА) нумизматика В) геральдика С) тарих Д) биология 9.Елтаңбаларды зерттейтін ғылымА) нумизматика В) геральдика С) тарих Д) биология 10.Қазақтың тұңғыш ғарышкеріА) Мұсабаев В) Аубакиров С) Айымбетов Д) Қайсенов

Скачать материал

Найдите материал к любому уроку, указав свой предмет (категорию), класс, учебник и тему:

6 660 337 материалов в базе

Скачать материал

Другие материалы

Вам будут интересны эти курсы:

Оставьте свой комментарий

Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.

  • Скачать материал
    • 18.05.2020 482
    • DOCX 24.9 кбайт
    • Оцените материал:
  • Настоящий материал опубликован пользователем Софронова Ольга Владимировна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт

    Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.

    Удалить материал
  • Автор материала

    Софронова Ольга Владимировна
    Софронова Ольга Владимировна
    • На сайте: 3 года и 3 месяца
    • Подписчики: 0
    • Всего просмотров: 71465
    • Всего материалов: 231

Ваша скидка на курсы

40%
Скидка для нового слушателя. Войдите на сайт, чтобы применить скидку к любому курсу
Курсы со скидкой

Курс профессиональной переподготовки

Менеджер по туризму

Менеджер по туризму

500/1000 ч.

Подать заявку О курсе

Курс повышения квалификации

Развитие ИКТ-компетенции обучающихся в процессе организации проектной деятельности при изучении курсов истории

72/144/180 ч.

от 2200 руб. от 1100 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 35 человек из 17 регионов
  • Этот курс уже прошли 95 человек

Курс профессиональной переподготовки

История: теория и методика преподавания в образовательной организации

Учитель истории

300/600 ч.

от 7900 руб. от 3950 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 166 человек из 57 регионов
  • Этот курс уже прошли 771 человек

Курс профессиональной переподготовки

Педагогическая деятельность по проектированию и реализации образовательного процесса в общеобразовательных организациях (предмет "История")

Учитель истории

300 ч. — 1200 ч.

от 7900 руб. от 3950 руб.
Подать заявку О курсе

Мини-курс

Мастерство влияния и успешных переговоров

4 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 33 человека из 19 регионов

Мини-курс

Эффективность обучения школьников на уроках литературы

5 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе

Мини-курс

Управление рисками и финансовое моделирование

4 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе