Инфоурок Иностранные языки КонспектыІлияс Жансүгіров. «Домбыра» өлеңі.

Ілияс Жансүгіров. «Домбыра» өлеңі.

Скачать материал

Абай атындағы орта мектеп

мектепке дейінгі шағын орталығымен

коммуналдық мемлекеттік мекемесі

 

 

 

 

 

 

Сабақтың тақырыбы:    Ілияс Жансүгіров. «Домбыра» өлеңі.

 

                                 

 

 

 

 

                                                                      Пән мұғалімі Мұхаметжанова Б.Е

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Абай ауылы

2015-2016 оқу жылы

Мұхаметжанова Бағлан Елубайқызы,

                                Ескелді ауданы, Абай ауылы,

                                Абай атындағы орта мектебі,

     Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғалімі

Сабақтың тақырыбы: Ілияс Жансүгіров. «Домбыра» өлеңі.

Сабақтың мақсаты:
1. І. Жансүгіровтың өмірі мен шығармашылығымен таныстыру, өлеңдерін оқыта отырып, ақын және аудармашыны таныту, өлеңнің мазмұнын меңгерте отырып, идеясын ашу.
2. Әр оқушының ой - қиялына ерік бере отырып, өзінше ой түюге баулу, шығармашылыққа, мәнерлеп оқуға дағдыландыру, ойлау әрекеттерін қозғалысқа түсіру, ойлау дағдыларын дамыту.
3. І. Жансүгіровтың әдеби мұрасын құрметтеуге тәрбиелеу.
Сабақтың әдісі: жаңа тақырыпты игеру сабағы.
Сабақтың көрнекілігі:интерактивт
і тақта,эл. оқулық,слайд, І. Жансүгіровтың портреті мен оның еңбектеріне арналған шағын кітап көрмесі.
Пәнаралық байланыс: музыка, тарих.

Сабақтың барысы:
1. Ұйымдастыру кезеңі.
1. сабақтың мақсаты мен міндетін түсіндіру.
2. Үй жұмысын
тексеру кезеңі

Өткен сабақты сұрақ-жауап арқылы тексеру.

«Кім көп біледі» ойын арқылы


2. Жаңа сабақ.
1. Мұғалімнің кіріспе сөзі. Өнерлілер өлкесі атанған біздің жерлесіміз. Жетісу жері ақындықтың ақ ордасы іспетті. Солардың ішінде шоқтығы биік, тұлғасы ерен, кеудесінде күй күмбірлеп, жүрегінен ән тербелген ақын қазақ әдебиетінің ірі қалам қайраткері - Ілияс Жансүгіров. Ауыз әдебиетінен, Абай поэзиясының тілінен көп үйренген, оларды түрлендіріп, жаңғыртып, жаңарта пайдаланған Ілияс Жансүгіров қазақтың поэтикалық тіл мәдениетіне де айрықша үлес қосты. Әрбір сезім, қимыл, көрініс, құбылыс оның шығармаларында жалаң берілмей, үнемі тапқыр теңеу, ұтымды эпитет, метафоралар арқылы бейнеленеді.
Өлең құрылысында да Ілияс өзінің шеберлігін танытқан ақын.

1 слайд.. Шоқтығы биік, тұлғасы ерен, кеудесінде күй күмбірлеп, жүрегінен ән тербелген ақын.
2 слайд. І. Жансүгіровтің портреті

3 слайд
Қазақ поэзиясының Құлагері
• Лирикасы
“Әкемнен қалған көз еді”, “Өнер - оқу – жастың қару-жарағы”, “Бүгінгі дала”

• Өнер тақырыбы
“Әнші”, “Күй”, “Күйші”, “Әншіге”, “Домбыра”, “Бұлбұлға”

ІЛИЯС ЖАНСҮГІРОВ
Прозасы: “Жолдастар” романы, “Жол аузында”, “Құқ” жинағы.

Поэмасы: “Құлагер”
Драмалары: “Мектеп”, “Райхан”, “Исатай - Махамбет”, “Кек”

3. эл.оқулықтан І. Жансүгіров туралы бөліктерге бөліп оқыйды, әңгімелейді.
4 слайд.
Бала Ілияс
Сөз зергері -Ілияс
Аудармашы -Ілияс

5 слайд.
ІЛИЯС ЖАНСҮГІРОВ – ақын, драматург, жазушы, аудармашы

6 слайд. Сандар сөйлейді
• Қарағанды 7 жылдық мектебінде оқыды
•1922ж. мұғалім“Тілші” газеті еңбек етті
• 1920 ж. Ташкент 2 жылдық мұғалімдер курсы
• 1924ж. Алматы Халық ағарту институты
• 1924 - 1928ж. Мәскеу Журналистика институты
• 1928ж. “Еңбекші қазақ” газеті

7 слайд,
“Кең дала мекен еткен қазақ жұртының ең аяулы қасиетті аспабы – домбыра. Оның сымдай тартылған қос ішегінде сан алуан ғасырлардың ақыл – ойы, көңіл күй жатыр. Домбыра елдің көнекөз шежіресі, көпті көрген қарияның көңіл күйі!”
А. Жұбанов

8 слайд. Артық білім кітапта
 Өлеңін оқу. «Домбыра»
Өлең құрылысында қандай ерекшеліктер байқадыңдар? Өлеңнің оқылуына қалай әсер етіп тұрғаны туралы айтып беріңдер.


Домбыраның құдіретін қандай сөздерді қолдану арқылы көрсетті?

Домбыра туралы ел арасында аңыздар көп.

Домбыраның дыбыс ойығы деп аталады. Осыдан жасайтын түйініміз: біздің қазақтың қасиетті қара домбырасы ұлы күйшілердің қолында өз үнімен аттың шабысын да, адамның қуанышын да, қайғысын да жеткізе білген.

Асыл мұралардың бірі – күй өнері. Оны өшірмей жеткізген екі құдіретті күш бар. Бірі – домбыра, екіншісі - сол домбыраны сөйлетіп қана қоймай, сол арқылы халқына рухани қуат берген сазгерлеріміз. Олар Құрманғазы, Дәулеткерей, Дина, Тәттімбет, Махамбет т. б. Домбыра тек күй ғана емес, ән орындағанда сүйемелдеуде қолданатын аспаптың бірі.
Біржан сал, Ақан сері, Жаяу Мұса, Әміре Қашаубаев - домбыраның әнге әр беріп, әншіге демеу болатынын дәлелдеді.
Таным деректі оқу.
Ал, «Домбыра» атауы қайдан шыққан?
1. Кей деректерде «Домбыра» сөзі арабтың «Дунбахибурра» тіркесінен, яғни «Қозы - құйрық» деген сөзінен қалыптасқан деген дәлел айтылған. Шындығында домбыраның тұрпаты қозының құйрығына ұқсайды.
2. Енді бір зерттеушілер домбыра атауы «Домвира» деген қыз атынан шыққан болуы керек деп топшылайды.
3. Аспап ішегін дәл бұра – дұрыс күйле, аспап ішегіне дем бұра, т. б. ұғымдардан келіп - дем бұра, домбыра – домбыра болып кетуі мүмкін.
музыка тыдай отырып
МУЗЫКАДАҒЫ ЖАҢА ЖАНР ТУРАЛЫ ҚЫСҚАША АЙТУ.

«ДЭККО» жанрыны

Д – домбыра

 Э - эстрада

К - компьютер,

К - күй,

О – орындаушы

Қорыту. Топтастыру

Ілиясқа хат жазу
Бағалау
Үйге: І. Жансүгіровтың «Домбыра»өлеңін мәнерлеп оқу

 

Просмотрено: 0%
Просмотрено: 0%
Скачать материал
Скачать материал "Ілияс Жансүгіров. «Домбыра» өлеңі."

Методические разработки к Вашему уроку:

Получите новую специальность за 3 месяца

Научный сотрудник музея

Получите профессию

Бухгалтер

за 6 месяцев

Пройти курс

Рабочие листы
к вашим урокам

Скачать

Краткое описание документа:

Мұхаметжанова Бағлан Елубайқызы, Ескелді ауданы, Абай ауылы, Абай атындағы орта мектебі, Қазақ тілі мен әдебиеті пәнінің мұғаліміСабақтың тақырыбы: Ілияс Жансүгіров. «Домбыра» өлеңі. Сабақтың мақсаты: 1. І. Жансүгіровтың өмірі мен шығармашылығымен таныстыру, өлеңдерін оқыта отырып, ақын және аудармашыны таныту, өлеңнің мазмұнын меңгерте отырып, идеясын ашу. 2. Әр оқушының ой - қиялына ерік бере отырып, өзінше ой түюге баулу, шығармашылыққа, мәнерлеп оқуға дағдыландыру, ойлау әрекеттерін қозғалысқа түсіру, ойлау дағдыларын дамыту. 3. І. Жансүгіровтың әдеби мұрасын құрметтеуге тәрбиелеу. Сабақтың әдісі: жаңа тақырыпты игеру сабағы. Сабақтың көрнекілігі:интерактивті тақта,эл. оқулық,слайд, І. Жансүгіровтың портреті мен оның еңбектеріне арналған шағын кітап көрмесі. Пәнаралық байланыс: музыка, тарих. Сабақтың барысы: 1. Ұйымдастыру кезеңі. 1. сабақтың мақсаты мен міндетін түсіндіру. 2. Үй жұмысын тексеру кезеңі Өткен сабақты сұрақ-жауап арқылы тексеру.«Кім көп біледі» ойын арқылы 2. Жаңа сабақ. 1. Мұғалімнің кіріспе сөзі. Өнерлілер өлкесі атанған біздің жерлесіміз. Жетісу жері ақындықтың ақ ордасы іспетті. Солардың ішінде шоқтығы биік, тұлғасы ерен, кеудесінде күй күмбірлеп, жүрегінен ән тербелген ақын қазақ әдебиетінің ірі қалам қайраткері - Ілияс Жансүгіров. Ауыз әдебиетінен, Абай поэзиясының тілінен көп үйренген, оларды түрлендіріп, жаңғыртып, жаңарта пайдаланған Ілияс Жансүгіров қазақтың поэтикалық тіл мәдениетіне де айрықша үлес қосты. Әрбір сезім, қимыл, көрініс, құбылыс оның шығармаларында жалаң берілмей, үнемі тапқыр теңеу, ұтымды эпитет, метафоралар арқылы бейнеленеді. Өлең құрылысында да Ілияс өзінің шеберлігін танытқан ақын. 1 слайд.. Шоқтығы биік, тұлғасы ерен, кеудесінде күй күмбірлеп, жүрегінен ән тербелген ақын. 2 слайд. І. Жансүгіровтің портреті 3 слайд Қазақ поэзиясының Құлагері • Лирикасы “Әкемнен қалған көз еді”, “Өнер - оқу – жастың қару-жарағы”, “Бүгінгі дала” • Өнер тақырыбы “Әнші”, “Күй”, “Күйші”, “Әншіге”, “Домбыра”, “Бұлбұлға” ІЛИЯС ЖАНСҮГІРОВ Прозасы: “Жолдастар” романы, “Жол аузында”, “Құқ” жинағы. Поэмасы: “Құлагер” Драмалары: “Мектеп”, “Райхан”, “Исатай - Махамбет”, “Кек” 3. эл.оқулықтан І. Жансүгіров туралы бөліктерге бөліп оқыйды, әңгімелейді. 4 слайд. Бала Ілияс Сөз зергері -Ілияс Аудармашы -Ілияс 5 слайд. ІЛИЯС ЖАНСҮГІРОВ – ақын, драматург, жазушы, аудармашы 6 слайд. Сандар сөйлейді • Қарағанды 7 жылдық мектебінде оқыды •1922ж. мұғалім“Тілші” газеті еңбек етті • 1920 ж. Ташкент 2 жылдық мұғалімдер курсы • 1924ж. Алматы Халық ағарту институты • 1924 - 1928ж. Мәскеу Журналистика институты • 1928ж. “Еңбекші қазақ” газеті 7 слайд, “Кең дала мекен еткен қазақ жұртының ең аяулы қасиетті аспабы – домбыра. Оның сымдай тартылған қос ішегінде сан алуан ғасырлардың ақыл – ойы, көңіл күй жатыр. Домбыра елдің көнекөз шежіресі, көпті көрген қарияның көңіл күйі!” А. Жұбанов 8 слайд. Артық білім кітапта Өлеңін оқу. «Домбыра» Өлең құрылысында қандай ерекшеліктер байқадыңдар? Өлеңнің оқылуына қалай әсер етіп тұрғаны туралы айтып беріңдер. Домбыраның құдіретін қандай сөздерді қолдану арқылы көрсетті? Домбыра туралы ел арасында аңыздар көп. Домбыраның дыбыс ойығы деп аталады. Осыдан жасайтын түйініміз: біздің қазақтың қасиетті қара домбырасы ұлы күйшілердің қолында өз үнімен аттың шабысын да, адамның қуанышын да, қайғысын да жеткізе білген. Асыл мұралардың бірі – күй өнері. Оны өшірмей жеткізген екі құдіретті күш бар. Бірі – домбыра, екіншісі - сол домбыраны сөйлетіп қана қоймай, сол арқылы халқына рухани қуат берген сазгерлеріміз. Олар Құрманғазы, Дәулеткерей, Дина, Тәттімбет, Махамбет т. б. Домбыра тек күй ғана емес, ән орындағанда сүйемелдеуде қолданатын аспаптың бірі. Біржан сал, Ақан сері, Жаяу Мұса, Әміре Қашаубаев - домбыраның әнге әр беріп, әншіге демеу болатынын дәлелдеді. Таным деректі оқу. Ал, «Домбыра» атауы қайдан шыққан? 1. Кей деректерде «Домбыра» сөзі арабтың «Дунбахибурра» тіркесінен, яғни «Қозы - құйрық» деген сөзінен қалыптасқан деген дәлел айтылған. Шындығында домбыраның тұрпаты қозының құйрығына ұқсайды. 2. Енді бір зерттеушілер домбыра атауы «Домвира» деген қыз атынан шыққан болуы керек деп топшылайды. 3. Аспап ішегін дәл бұра – дұрыс күйле, аспап ішегіне дем бұра, т. б. ұғымдардан келіп - дем бұра, домбыра – домбыра болып кетуі мүмкін. музыка тыдай отырып МУЗЫКАДАҒЫ ЖАҢА ЖАНР ТУРАЛЫ ҚЫСҚАША АЙТУ.«ДЭККО» жанрыныД – домбыра Э - эстрадаК - компьютер, К - күй,О – орындаушыҚорыту. ТоптастыруІлиясқа хат жазу Бағалау Үйге: І. Жансүгіровтың «Домбыра»өлеңін мәнерлеп оқу

Скачать материал

Найдите материал к любому уроку, указав свой предмет (категорию), класс, учебник и тему:

6 625 797 материалов в базе

Скачать материал

Другие материалы

Вам будут интересны эти курсы:

Оставьте свой комментарий

Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.

  • Скачать материал
    • 05.04.2020 922
    • DOCX 34.5 кбайт
    • Оцените материал:
  • Настоящий материал опубликован пользователем Лихонина Елена Вячеславовна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт

    Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.

    Удалить материал
  • Автор материала

    Лихонина Елена Вячеславовна
    Лихонина Елена Вячеславовна
    • На сайте: 3 года и 3 месяца
    • Подписчики: 0
    • Всего просмотров: 97497
    • Всего материалов: 240

Ваша скидка на курсы

40%
Скидка для нового слушателя. Войдите на сайт, чтобы применить скидку к любому курсу
Курсы со скидкой

Курс профессиональной переподготовки

Фитнес-тренер

Фитнес-тренер

500/1000 ч.

Подать заявку О курсе

Курс профессиональной переподготовки

Английский язык: теория и методика преподавания в образовательной организации

Учитель английского языка

300/600 ч.

от 7900 руб. от 3950 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 1547 человек из 85 регионов

Курс профессиональной переподготовки

Немецкий язык: теория и методика преподавания в профессиональном образовании

Преподаватель немецкого языка

300/600 ч.

от 7900 руб. от 3950 руб.
Подать заявку О курсе

Курс повышения квалификации

Специфика преподавания русского языка как иностранного

72 ч. — 180 ч.

от 2200 руб. от 1100 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 44 человека из 19 регионов

Мини-курс

Продажи и самопрезентация в социальных сетях

5 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 67 человек из 27 регионов

Мини-курс

Управление проектами и стоимостная оценка в современном бизнесе

4 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе

Мини-курс

Стрессоустойчивость и успех в учебе: практические методики и стратегии

4 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 35 человек из 21 региона