Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
1 слайд
«Арқалық қаласы әкімдігі білім бөлімнің №2 жалпы орта білім беретін мектебі»
мемлекеттік мекемесі
Оқушының
ғылыми- тәжірибе жұмысы
2 слайд
Тақырыпты зерттеуші:
Романенко Михаил
7 сынып оқушысы
Ғылыми жетекші: Қыпшақбаева Г.Қ
2014 - 2015 жыл
Қазақтың киелі шаңырағы
3 слайд
Зерттеудің мақсаты:
Біздің еліміздің қасиетті символы «шаңырақ» сөзінің шығу тарихы мен мағынасын білу.
4 слайд
Қазақстан халықтары Ассамблеясының төрағасы- елбасы Нұрсұлтан Әбішұлы Назарбаев
Қазақстан халықтары Ассамблеясы көпұлтты мемлекетіміздің бірлігін,ынтымақтастығын мәңгі қорғаушы күш. Ол қазақстандықтардың санасына бір ел, бір мақсат,бір мүдденің- бірлік, патриотизм,толеранттық,
жалпы еңбек сияқты құндылықтардан тұратынын атап өтті .
5 слайд
6 слайд
7 слайд
Менің қаламда өткен ынтымақтастық пен бірлік мерекесі
8 слайд
Ұлттар бірлестігі
9 слайд
Миша с девочками
10 слайд
Өзектілігі:
Еліміздің Президенті Н.Ә.Назарбаев: «Бұл тәуелсіз Қазақстанның азаматы ғасырлар тоғысында өзінің арғы-бергі тарихын ой елегінен өткізіп, «Кеше кім едік? Бүгін кімбіз? Ертең кім боламыз?» деген.
Қазақстан халқы көшкін – сүргін халықтар: поляктар,орыстар,шешендер, еврейлер, армяндар,немістер,кәрістер сияқты ұлт өкілдерін өз шаңырақтары
астына алып, бір тілім нанымен бөліскен.Кейін қазақ жеріне тың игеруге келген украин,белорусс,молдаван,т.б ұлт өкілдері де үрім-бұтағын өсіріп,саялы ағаш сынды тамырын тереңге жайып отыр. Сондықтан Қазақстанда бір шаңырақ көтеріп, интернационалды отбасы болып отырған жанұялар өте көп. Солардың бірі менің отбасым.
11 слайд
Зерттеудің міндеті:
«Қазақтың киелі шаңырағы»- деген жүйелі сөздің мағынасын ашу. Жеткіншек ұрпақтың шаңырақ сөзінің түп мағынасын білуін,өз ұрпағына атадан балаға жалғасып келе жатқан қазақтың киелі шаңырағының тәрбиелік мәнін түсіндіру.
12 слайд
Зерттеу жұмысының дереккөздері:
Зерттеудің материалы ретінде деректер, сауалнама, түсіндірме, оқулықтар мен көркем шығармалар, ғылыми еңбектер алынды.
13 слайд
Болжам:
Үй төбесін шаңырақ пішіндес қылып үйлер салу қола дәуірі б.з.д XII—IX пайда болған. Кейбір ежелгі көшпенділердің мобильді тұрақ үйінің көрсетілімдерін жартасқа салынған суретте сақталып қалған.Сол дәуірде тұрған адамдарды да біріктірген шаңырақ болған.
14 слайд
Зерттеу әдіс-тәсілдері:
Зерттеудің барысында жинақтау, салыстыру, талдау және зерттеу әдістері пайдаланылады.
15 слайд
Зерттеудің жаңалығы:
Шаңырақ суреті Қазақстан Республикасының халықтар Ассамблеясының эмблемасында бейнеленген. 2015 жылы Қазақстан халықтар Ассамблеясының
20 жылдығы. Қазақтың киелі шаңырағы Отанның, Отбасының, Достықтың, Бірліктің, Ұйымшылдықтың, Махабаттың, символы ретінде қолданылады.
16 слайд
Шаңырақ –киіз үйдің түндігі
Киіз үй дөп-дөңгелек,
Жыққан кезде он бөлек.
Тіккен кезде топ етіп,
Қона қалар дөңге кеп.
17 слайд
18 слайд
Шаңырақ
19 слайд
Шаңырақ сөзінің этимологиясы мен синонимі
Қазақ үйінiң киесi шаңырақтан бастау алады.
20 слайд
Шаңырақ — қасиеттi. Шаңырақ — күннiң символы. Шаңырақ көтерiлiп жатқанда ешкiм сөйлемейдi. Өйткенi ұлы iс атқарылып жатқанда үнсiздiк орнауы тиiс. «Жетi уық шаншылғанша жетесiз ғана сөйлейдi» деген сөз осының дәлелi. Шаңырақтың төрт күлдiреуiшi — төрт тарапты бiлдiредi. Уықтарды күннiң шашырандысы деп ұғыңыз.
Ертеректе шаңыраққа үрлеген қарын байлап қоятын болған. Оның мәнiсi, құт құйылады деп есептеген.
Шаңырақтың астында ошақ орналасады. Ошақ — адамның оты. Шаңырақтың үстiнде Алланың оты маздаса, төменде адамның оты лаулайды.
21 слайд
Қазақ тілінде “шаңбақ” деген сөз бар. Ол сөз тек қана бір-біріне тік бұрышпен бікітілген нәрселерге арналатын сөз. Қауғаның шаңбағы деп құдықтан су шығаратын тері ыдысты бекітетін, тура шаңыраққа ұқсатып жасаған құралды айтады. “Шаң” сөз түбірі болса (қосу таңбасы) “рақ” пен “бақ” жалғаулары олардың бірін шаңыраққа бірін шаңбаққа айналдырып тұрады.
22 слайд
Тарихи деректерге сүйенсек «Шаңырақ» сөзінің шығу тегі бұрынғы замандағы Қазақстан жерінде өмір сүрген үнді-еуропа тіліне жатады.Бұл сөз екі сөздің бірігуінен «шан»,«сан»,«сон»(орысша -солнце,свет,небо ; латыш тілінде –saule ; үнділерше svar, xvang ) және «дырақ» (ағылшанша-tear; орысша – дырка; чеш тілінде dru, driti- дыра,отверстие) деп аударылады. «Шаңырақ» сөзі төбеден күннің көзі түсуге арналған терезе деген де ұғым бар.
23 слайд
отбасы
Шаңырақ жанұя
сөзінің
синонимі әулет
24 слайд
Шаңырақ- қазақша
Сағырақ – башқұртша
Түндүк- қырғызша
Тооно- монғолша
25 слайд
Шаңырақ –қазақтар үшін отбасының киелі орны.
Үйдің кішісі немесе үлкені шаңыраққа мұрагер болады. Шаңыраққа байланысты
Бата сөздер:
« Шаңырағың биік болсын!», «Шаңырағыңның түтіні өшпесін!»
Қарғыс сөздер: «Шаңырағың шайқалып, ортасына түссін!», «Шаңырағың шарт сынып, шандырыңа қадалсын, күлдiреуiшiң күрт сынып к…iңе қадалсын». (Мұны кезiнде Радлов жазып алған)
Әдепсіздікке ескерту: «Шаңыраққа қарап сөйле »
26 слайд
Шаңырақ көтеру
Бақан да еркектiң символы. Бақанды әйел адам ұстамайды.
27 слайд
Шаңырақты көтергенде бақанның екiншi ұшы тиген жерге, яғни үйдiң дәл ортасына ошақ орналасады.
Қазанды татулықтың белгiсi ретiнде де мансұқтайтын аңыздар бар. Оның бiрi: «жауласқан мың батырдың найзасының ұшы ерiтiлiп, қазан құйылған екен» деп басталады. Олай болса қазанды береке-бiрлiктiң символы ретiнде де таниды.
28 слайд
Тәуелсіз
Қазақстан
Республикасының
Туы
Шаңырақтың геральдикада қолданылуы
29 слайд
Қырғызстан Туы
30 слайд
Монғолия.
Баян-Өлгийдің Елтаңбасы
31 слайд
Қызылдың
Туы
32 слайд
Қара шаңырақ (кинофильм)
Түсінетін қадіріңді
Жандыратын бағыңды
Сүрінгенде сүйеу болар
Бағалай біл бауырыңды(2)
қайырмасы:
Тағдырыңа тұғыр болған
Ертеңгі өмір нұрлы арман
Батқан күндей баянсыз боп
жарқ етеді ғұмыр жалған
Әр туысың бір туарың
Алыс кетсең сағынарың
Берік болса ынтымағың
Берекелі шаңырағың
Татулықта өмір мәні
Ар отаудың шын бағы
Аяулы аке ,асыл ана
Бар байлығым жанымдағы(2)
33 слайд
Шаңырақ суретін қолдану
34 слайд
Қалалар Елтаңбасындағы «Шаңырақ» суреті
35 слайд
Сән үлгілері
36 слайд
37 слайд
38 слайд
39 слайд
Шаңырақ сөзімен байланысты мекемелер,жарнамалар
40 слайд
Шаңырақ формасындағы үйлену тойының безендірілуі
41 слайд
Шаңырақ үлгісіндегі әшекейлер
42 слайд
Туризм
Монғолия мен Қырғызстанға келген туристер 3-4 күн киіз үйде тұрады. Бұл бағыт «Жайлау-туризм »деп аталады.Қала орталығында да киіз үйлерден тұратын мейрамханалар болады.
Алтын-Булақ этномәдениет комплексі
43 слайд
Бүгінгі күні адам қиялынан шыққан киіз үйдің шаңырақ моделі
44 слайд
Назарларыңызға рахмет!
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Шаңырақ суреті Қазақстан Республикасының халықтар Ассамблеясыныңэмблемасында бейнеленген. 2015 жылы Қазақстанхалықтар Ассамблеясының 20 жылдығы. Қазақтың киелі шаңырағы Отанның, Отбасының,Достықтың,Бірліктің,Ұйымшылдықтың,Махабаттың, символыретінде қолданылады.Шаңырақ-Шаңырақ — қасиеттi. Шаңырақ — күннiң символы. Шаңырақ көтерiлiп жатқанда ешкiм сөйлемейдi. Өйткенi ұлы iс атқарылып жатқанда үнсiздiк орнауы тиiс. «Жетi уық шаншылғанша жетесiз ғана сөйлейдi» деген сөз осының дәлелi. Шаңырақтың төрт күлдiреуiшi — төрт тарапты бiлдiредi. Уықтарды күннiң шашырандысы деп ұғыңыз.Ертеректе шаңыраққа үрлеген қарын байлап қоятын болған. Оның мәнiсi, құт құйылады деп есептеген.Шаңырақтың астында ошақ орналасады. Ошақ — адамның оты. Шаңырақтың үстiнде Алланың оты маздаса, төменде адамның оты лаулайды.
6 624 754 материала в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Бондарева Лариса Валентиновна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материалВаша скидка на курсы
40%Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Курс повышения квалификации
72/180 ч.
Мини-курс
6 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.