АШЫҚ САБАҚ
Тақырыбы:
Пән мұғалімі:
Дене шынықтыру Күні:
Сабақтың тақырыбы: Асық
ойындары — Қазақ халқының ұлттық ойындарының бірі. «Мергендік немесе шеңбер
жасап ату» ойындары.
Мақсаты: Ұлтымыздың негізсіз ұмытылып бара жатқан ойынын жаңғырту, бабаларымыздың ойыны туралы түсінік беріп, қызығушылық ояту.
Жаңа сабақ: Асық ойындары — Қазақ халқының ұлттық ойындарының бірі. «Ханталапай» және «Мергендік немесе шеңбер жасап ату» ойындары
Сабақтың түрі: Жаңа білімді меңгеру
Сабақтың әдіс-тәсілдері: Сын Тұрғысынан Ойлау стратегиялары,сұрақ-жауап
Сабаққа пайдалану: асық, оқулық т.б.
|
№ |
Ойлаудың жіктелуі Блум бойынша |
Мақсаты |
Түрткі |
Нәтиже |
|
1 |
Білу
|
|
|
Сұрақ-жауап арқылы түсінік беру. |
|
2 |
Түсіну |
|
Ұлттық ойындары көбінесе әр халықтың әлеуметтік - экономикалық жағдайларына, шаруашылың мүмкіншіліктеріне байланысты қалыптасқан. Қазақ халқының ұлттық ойындарының көбі табиғи заттармен ойнауға негізделген. Шаруашылығы мал шаруашылығына негізделгендіктен қазақ халқының ұлт ойындары да осыған икемделеді. Әсіресе, қойды көп өсіргендіктен, балалар ойынының көбі қой асығымен байланысты болып келеді. Сондықтан асық ойындары ұлт ойындарының ішіндегі арыдан келе жатқан көнелерінің бірі болып табылады. Асық ойыны баланың жастайынан нерв жүйелерін шыңдап, оларды дәлдікке, ұстамдылыққа, байсалдылыққа тәрбиелейді. Мұндай қасиеті болмаса, адамда төзімділік, шыдамдылық та болмайды. Ондай қасиеттері болмаса, адам ойында да, өмірде де көздеген мақсатынан шыға бермейді. Бұл ойынның еңбектеген баладан, еңкейген кәріге дейін ойнайтын түрлері болған. Асық ойыны, баланың күн ұзақ қимылына тигізер әсері мол. – Ойын барысында: • жүгіру • жүру • иілу • секіру • сақа иіру • көздеп тигізу • лақтыру, ату т. б, жатады |
Ойын жеткізеді, түсінігі кеңейеді,ажырата біледі. |
|
3 |
Талдау |
Асық түрлерін көрсету
|
1. Құлжа - арқардың аталығының асығы
|
Теорияны тәжірибеде үйлестіре алады |
|
4 |
Жинақтау |
Асыққа байланысты ырымдар мен таныстыру. |
А. Келінінің аяғы ауырлап босануға тақағанда, енесі не атасы ырымдап асық жинап жүреді. Атаның құдай ұл берсе деп тілегені. Оны жасырып оңаша келінге сездірмеуі мүмкін. Ондағы ойлары көз тимесін, келін аман - есен, босанса екен деп тілек тілеуінің бір тәсілі. Ә. Ер баланың бесігіне қасқырдың асығын, тырнағын тағуы мүмкін, ауырмасын - көз тимесін және айбатты, қайтпас қайсар, болсын дегені. Қыз баланың бесігіне - еліктің асығын, әдемі сұлу ел қызығар көркі болсын дегені. Б. Ерте кездегі табиғаттың қатал, аңдардың олжаға оңай ілікпейтіндігін, аңшының адал еңбегі, ер азаматтың қайраты мен жау жүректілігі екендігін жақсы білеміз. Сондықтан да аңның асығы қадірлі болады.
|
|
|
5 |
Қолдану |
«Ханталапай», «Мергендік немесе шеңбер жасап ату» Ойындарын ойнату
|
1.Ойынды жүргізуші педагог ойынды бастар алдында «Талапай –ау, талапай, табылды ойын алақай» деп өзі айтады және балалар бірге қайталап,қоржындағы асықтарды отырған балалардың алдына шашады. Балалар жарыса «ханталапай» деп дауыстап, асықтарды таласып бөліп алады 2.Ойынға 10 бала қатыса алады.Ойынның шарты бойынша ойынды бастаушыны анықтау үшін балалардың сақаларын иіреді.Кімнің сақасы бірінші алшы түссе сол ойынды бастаушы болып саналады.Одан ары қарай ортаға диаметрі 1,5-2 метрлік шеңбер сызылады.Шеңбердің ішіне ойынға қатысушы балалар санына баланысты асықтар сызық бойымен тізіліп қойылады.Шеңбер мен ойыншылардың арасы 2-5 метр шамасында болады.Ойынды бастаушы бірінші болып өз сақасымен асықтарды құлатуға тырысады.Құлатып шеңберден шығарса асықты өз пайдасына алады,шығара алмаса немесе қателессе келесі ойыншы ойынды жалғастырады. |
Практикада жасап үйренеді |
|
6 |
Баға беру жекелей бағалау жинаған асық санына байланысты |
Оқушылар тиісті бағаларын алады. |
Ханталапай және Мергендік ойындары барысында ережеге сай ұтып алған асықтарды санау арқылы баға қойылады. |
Бағаланады Меңгереді
|
Құлжа- Арқардың аталығының асығы Жабайт- еліктің асығы
Асық – қой жілігінің асығы Шүкімайт – қозы мен лақтың асығы
Шүкімайт – қозы мен лақтың асығы
«Хан талапай»
Бұл отырып ойналатын, негізінен қыз балаларға арналған ойын.
Оған төрт - бес үміткерден қатысады. Ойын үшін он асық таңдап алынады. Он
бірінші асықтардан ерекше өзге түске (қызыл, не көк) боялған болуы шарт бір -
бірден асық үйірусіудің қорытындысы бойынша ойыншылар кезектерін бөліседі.
Бұдан соң алғашқы ойыншы қос уыстай ұстаған бар асықты ортаға үйіруі керек.
Қалған ойыншылар аңдысын аңдап өзге асықтардан ерекшеленген «ханға» қадалады.
Себебі, хан алшы түссе, барлығы тарпа бас салып, ортадағы асықтарды, хан
талапай жасауы тиіс. Хан кімнің қолында кетсе, келесі үйірі кезегі соған
беріледі екен, хан мен бірге қолына ілінген асықтардың санына қарай ұпай
жазылады.
Хан алшы түспеген жағдайда үйірген ойыншы
шашылған асықтардың бүгі мен бүгін, шігі мен шігін, алшысымен - алшысын
тәйкесімен мен тәйкесін бір - біріне соғып, кенейлер бір - біріне тимей
қалғанша ұпай жинайды. Көздеген асығы үшінші бір асыққа тиіп кетсе, немесе
бөгде асықты қозғап қалса да, ойынның бұзылғаны. Онда кезек келесі ойыншыға
беріледі. Осы ретпен әр ойыншы жинаған асығының санына қарай ұпай жинайды.
Межелі ұпай санын (100 не 50 немесе 80 - 40)
ойын жүргізуші алдын ала белгілейді. Межеге бұрын жеткен ойыншы жеңімпаз болып
саналады.
Ескерту: Асықтарды бір - біріне тигізу кезінде қолмен сүйретіп апаруға, орыннан қозғап түзетуге бол майды. Ойынның соңына дейін ханға бірде - бір асық тимеуі керек. Себебі ол – хан.
«Мергендік немесе шеңбер жасап ату» ойыны
Ойынға 10 бала қатыса алады.Ойынның шарты бойынша ойынды бастаушыны анықтау үшін балалардың сақаларын иіреді.Кімнің сақасы бірінші алшы түссе сол ойынды бастаушы болып саналады.Одан ары қарай ортаға диаметрі 1,5-2 метрлік шеңбер сызылады.Шеңбердің ішіне ойынға қатысушы балалар санына баланысты асықтар сызық бойымен тізіліп қойылады.Шеңбер мен ойыншылардың арасы 2-5 метр шамасында болады.Ойынды бастаушы бірінші болып өз сақасымен асықтарды құлатуға тырысады.Құлатып шеңберден шығарса асықты өз пайдасына алады,шығара алмаса немесе қателессе келесі ойыншы ойынды жалғастырады.
Мұғалім сөзі.Ұлттық ойындары көбінесе әр халықтың әлеуметтік - экономикалық жағдайларына, шаруашылың мүмкіншіліктеріне байланысты қалыптасқан. Қазақ халқының ұлттық ойындарының көбі табиғи заттармен ойнауға негізделген. Шаруашылығы мал шаруашылығына негізделгендіктен қазақ халқының ұлт ойындары да осыған икемделеді. Әсіресе, қойды көп өсіргендіктен, балалар ойынының көбі қой асығымен байланысты болып келеді. Сондықтан асық ойындары ұлт ойындарының ішіндегі арыдан келе жатқан көнелерінің бірі болып табылады. Асық ойыны баланың жастайынан нерв жүйелерін шыңдап, оларды дәлдікке, ұстамдылыққа, байсалдылыққа тәрбиелейді. Мұндай қасиеті болмаса, адамда төзімділік, шыдамдылық та болмайды. Ондай қасиеттері болмаса, адам ойында да, өмірде де көздеген мақсатынан шыға бермейді. Бұл ойынның еңбектеген баладан, еңкейген кәріге дейін ойнайтын түрлері болған. Асық ойыны, баланың күн ұзақ қимылына тигізер әсері мол. – Ойын барысында: • жүгіру • жүру • иілу • секіру • сақа иіру • көздеп тигізу • лақтыру, ату т. б, жатады
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Сабақтың тақырыбы: Асық ойындары — Қазақ халқының ұлттық ойындарының бірі. «Мергендік немесе шеңбер жасап ату» ойындары. Мақсаты: Ұлтымыздың негізсіз ұмытылып бара жатқан ойынын жаңғырту, бабаларымыздың ойыны туралы түсінік беріп, қызығушылық ояту.Жаңа сабақ: Асық ойындары — Қазақ халқының ұлттық ойындарының бірі. «Ханталапай» және «Мергендік немесе шеңбер жасап ату» ойындарыСабақтың түрі: Жаңа білімді меңгеруСабақтың әдіс-тәсілдері: Сын Тұрғысынан Ойлау стратегиялары,сұрақ-жауапСабаққа пайдалану: асық, оқулық т.б.
6 654 982 материала в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Журавлева Любовь Николаевна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс повышения квалификации
108 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300 ч. — 1200 ч.
Курс повышения квалификации
72 ч.
Мини-курс
3 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.