Инфоурок Физика Другие методич. материалыFİZİKANIN QANUNLARI ,PRİNSİPLƏRİ VƏ ŞƏRTLƏRİ

FİZİKANIN QANUNLARI ,PRİNSİPLƏRİ VƏ ŞƏRTLƏRİ

Скачать материал

Методические разработки к Вашему уроку:

Получите новую специальность за 3 месяца

Заведующий хозяйством

Получите профессию

Методист-разработчик онлайн-курсов

за 6 месяцев

Пройти курс

Рабочие листы
к вашим урокам

Скачать

Краткое описание документа:

Nyutonun I qanunu: elə hesablama sistemləri var ki, bu sistemlərə nəzərən hərəkətdə olan cismə başqa cisimlər təsir etmirsə, (və ya başqa cisimlərin təsiri bir-birini kompensasiya edirsə)  onda o cisim öz sürətini sabit saxlayır. Nyutonun I qanununun ödəndiyi hesablama sisteminə inersial hesablama sistemi deyilir. Bir inersial hesablama sisteminə nəzərən düzxətli bərabərsürətli (təcilsiz) hərəkət edən istənilən başqa hesablama sistemi də inersial hesablama sistemidir. Nyutonun II qanunu: Cismə təsir edən qüvvələrin əvəzləyicisi cismin kütləsinin bu qüvvələrin cismə verdiyi təcillə hasilinə bərabərdir:                                                                                       F = m a Nyutonun III qanunu : Cisimlər modulca bərabər, istiqamətcə əks olan qüvvələrlə bir-birinə təsir edir:                                                                                       F1,2 = -F2,1 Ümumdünya cazibə qanunu: cisimlər bir-birinə, modulu onların kütlələri hasili ilə düz, onların arasındakı məsafənin kvadratı ilə tərs mütənasib olan qüvvə ilə cəzb olunur:                                                                     F=G m1m2 / r2 İxtiyari iki cismin arasında təsir edən qarşılıqlı cəzb qüvvələri ümumdünya cazibə qüvvəsi və ya qravitasiya qüvvəsi adlanır. Qravitasiya sabiti ədədi qiymətcə, aralarındakı məsafə 1 m. olduqda, hər birinin kütləsi 1kq. olan iki cismin arasındakı cazibə qüvvəsinə bərabərdir. Lingdə qüvvələrin tarazlıq şərti: lingin qollarına təsir edən qüvvələrin qiymətləri qolların uzunluqları ilə tərs mütənasib olarsa, ling tarazlıqda olar:                                                                                    F2/F1=L1/ L2 Tərpənməz dayaq ətrafında fırlana bilən bərk cismə ling deyilir.  Mexanikanın qızıl qaydası: qüvvədə neçə dəfə qazanılırsa, məsafədə o qədər dəfə itirilir. İmpulsun saxlanması qanunu: qapalı sistem təşkil edən cisimlərin impulslarının həndəsi (vektorial) cəmi bu cisimlərin istənilən hərəkətlərində və istənilən qarşılıqlı təsirində sabit qalır. Tam mexaniki enerjinin saxlanması qanunu: ağırlıq qüvvəsi və yaxud elastiklik qüvvəsi ilə qarşılıqlı təsirdə olan cisimlərin qapalı sisteminin tam mexaniki enerjisi, sistemin cisimlərinin istənilən hərəkətlərində sabit qalır:                                                                                Ep1 + Ek1 = Ep2 + Ek2 Bernulli qanunu: borudan axan mayenin təzyiqi, onun hərəkət sürətinin kiçik olduğu boru hissələrində çox və əksinə, sürətin böyük olduğu hissələrdə isə az olur. Paskal qanunu: qazın və ya mayenin üzərinə düşən təzyiq, dəyişmədən qazın və ya mayenin hər bir nöqtəsinə verilir. Birləşmiş qablar qanunu: istənilən formalı birləşmiş qablarda bircins mayenin səthi eyni səviyyədə olur. Müxtəlif sıxlıqlı mayelər olduqda birləşmiş qablar qanunu: birləşmiş qablarda sıxlığı böyük olan maye sütununun hündürlüyü sıxlığı kiçik olan maye sütununun hündürlüyündən kiçik olur:                                                                                                   h1/h2=r2/r1 Hidravlik presdə qüvvələrin tarazlıq şərti : böyük porşenin sahəsi kiçik porşenin sahəsindən neçə dəfə böyükdürsə, böyük porşenə təsir edən qüvvə kiçik porşenə təsir edən qüvvədən o qədər dəfə böyükdür:                                                                                               F2/F1 = S2/S1 Molekulyar-kinetik nəzəriyyə : 1.     maddə zərrəciklərdən təşkil olunmuşdur; 2.     bu zərrəciklər nizamsız hərəkət edir; 3.     zərrəciklər bir-biri ilə qarşılıqlı təsirdədir. Bütün cisimlərin nizamsız hərəkət edən ayrı-ayrı zərrəciklərdən təşkil olunması təsəvvürü əsasında makroskopik cisimlərin xassələrini və onlarda gedən istilik proseslərini izah edən nəzəriyyə molekulyar-kinetik nəzəriyyə adlanır. Avaqadro qanunu: eyni temperatur və təzyiqdə müxtəlif qazların bərabər həcmində olan molekulların sayı eynidir. Boyl-Mariot qanunu: verilmiş qaz kütləsinin temperaturu dəyişmirsə, onun təzyiqinin həcminə hasili sabit qalır:                                                                         T=const ,     PV=const. Gey-Lüssak qanunu: verilmiş qaz kütləsinin təzyiqi dəyişmirsə, onun həcminin mütləq temperatura nisbəti sabit qalır:                                                                          P=const,     V/T=const. Şarl qanunu: verilmiş qaz kütləsinin həcmi dəyişmirsə, onun təzyiqinin mütləq temperaturuna nisbəti sabit qalır:                                                                 V=const ,    P/T=const. Huk qanunu: kiçik deformasiyada elastiklik qüvvəsi  nisbi uzanma ilə düz mütənasibdir:                                                                                                         Fel = − k Δx Enerjinin saxlanması qanunu: enerji təbiətdə heçdən yaranmır və itmir; enerjinin miqdarı dəyişməzdir, o yalnız bir şəkildən başqasına keçir. İstilik hadisəsi də daxil olunmaqla enerjinin saxlanma və çevrilmə qanunu termodinamikanın birinci qanununa tabedir. Termodinamikanın I qanunu: sistem bir haldan başqa hala keçdikdə onun daxili enerjisinin dəyişməsi xarici qüvvələrin işi ilə ona verilən istilik miqdarının cəminə bərabərdir:                                                                                                 ΔU = Q + A Termodinamikanın  I qanununu belə də ifadə etmək olar: sistemə verilən istilik miqdarı onun daxili enerjisinin dəyişməsinə və sistemin xarici cisimlər üzərində gördüyü işə sərf olunur:                                                                                                Q = ΔU  + A Enerjinin mümkün olan çevrilmələrinin istiqamətini göstərən və bununla da təbiətdə gedən proseslərin dönməz olduğunu ifadə edən qanun termodinamikanın ikinci qanunu adlanır. Termodinamikanın II qanunu: sistemlərin özündə və ya ətrafdakı cisimlərdə eyni zamanda başqa dəyişikliklər  olmadan istiliyi nisbətən soyuq sistemdən daha isti sistemə keçirmək olmaz. Elektrik yükünün saxlanması qanunu: qapalı sistemdə bütün zərrəciklərin yüklərinin cəbri cəmi sabit qalır:                                                                                       q1 + q2  +  ...  + qn =const. Kulon qanunu: sükunətdə olan yüklü iki nöqtəvi cismin vakuumda qarşılıqlı təsir qüvvəsi onların yüklərinin modulları hasili ilə düz, aralarındakı məsafənin kvadratı ilə tərs mütənasibdir:      F = k  q1q2 r2 Superpozisiya prinsipi: müxtəlif yüklü zərrəciklərin yaratdığı elektrik sahəsinin müəyyən nöqtədə yekun intensivliyi zərrəciklərin həmin nöqtədə yaratdığı ayrı-ayrı intensivliklərin vektorial  cəminə bərabərdir:                                                                                           E = E1 + E2 + E3 + ... Dövrə hissəsi üçün Om qanunu: dövrə hissəsindən axan cərəyanın şiddəti həmin hissənin uclarındakı gərginliklə düz mütənasibdir:                                                                                                           I = U / R Coul-Lens qanunu: cərəyanlı naqildə ayrılan istilik miqdarı cərəyan şiddətinin kvadratı, naqilin müqaviməti və cərəyanın keçməsi üçün sərf olunan zamanın hasilinə bərabərdir:                                                                                                             Q = I2 Rt Tam dövrə üçün Om qanunu: tam dövrədə cərəyan şiddəti həmin dövrənin elektrik hərəkət qüvvəsi ilə düz mütənasibdir:                                                                                                       I =ε / R+r Amper qanununun ifadəsi belədir: Amper qüvvəsi maqnit induksiya vektorunun modulunun cərəyan şiddətinə, naqil parçasının uzunluğuna və bu parça ilə maqnit induksiyası vektoru arasında qalan bucağın sinusu hasilinə bərabərdir:                                                                                                 FA=İ BΔl sina Maqnit sahəsi tərəfindən cərəyanlı naqilə təsir edən qüvvə Amper qüvvəsi adlanır. Faradey qanunu:  Elektrolitdən elektirk cərəyanı keçən  Δt zaman ərzində elektrodda ayrılan maddənin kütləsi, zaman və cərəyan şiddəti ilə düz mütənasibdir:                                                                                                        m=k JΔ t İşığın düzxətt boyunca yayılması qanunu: bircins mühitdə işıq düz xətt boyunca yayılır. İşığın qayıtma qanunu : 1.     Düşən şüa, qayıdan şüa və düşmə nöqtəsindən iki mühiti ayıran sərhədə çəkilmiş perpendikulyar bir müstəvi üzərindədir. 2.     Qayıtma bucağı düşmə bucağına bərabərdir. İşığın sınma qanunu: 1.     Düşən şüa, sınan şüa və düşmə nöqtəsindən iki mühiti ayıran sərhədə çəkilmiş perpendikulyar bir müstəvi üzərindədir. 2.     Düşmə bucağının sinusunun sınma bucağının sinusuna olan nisbəti iki mühit sərhədi üçün sabit olub, ikinci mühitin birinci mühitə nisbətən sındırma əmsalı adlanır:                        sina/sinb= n = n2 / n1 = v1 / v2              və ya           n1 sin α1 = n2 sin α2 Eynşteynin nisbilik nəzəriyyəsinin  I postulatı : təbiət hadisələrinin hamısı bütün inersial hesablama sistemlərində eyni tərzdə gedir. Eynşteynin  nisbilik nəzəriyyəsinin II postulatı : işığın vakuumdakı sürəti bütün hesablama sistemləri üçün eyni olub, mənbəyin sürətindən və işıq siqnalını qəbul edən qəbuledicinin sürətindən asılı deyildir. Plank hipotezi : atomlar elektromaqnit enerjisini ayrı-ayrı porsiyalar-kvantlar şəklində şüalandırır və udur. Fotoeffektin I qanunu: metalın səthindən işığın bir saniyədə qopardığı elektronların sayı düşən işığın intensivliyi (düşən fotonların sayı) ilə düz mütənasibdir. İşığın təsirilə maddədən elektronların qopması hadisəsi  fotoeffekt adlanır. Fotoeffektin II qanunu: metaldan çıxan elektronların maksimal kinetik enerjisi işığın intensivliyindən asılı olmayıb, düşən işığın intensivliyindən asılıdır. Fotoeffektin III qanunu: işığın tezliyi  baxılan maddə üçün müəyyən qiymətə malik minimum tezlikdən ( vmin)   kiçik  olduqda fotoeffekt baş vermir, böyük  olduqda isə fotoeffekt baş verir;  vmin   və ya λ max  fotoeffektin qırmızı sərhəddi adlanır.                                                                                          v min= A /h   Atomun Tomson modelinə görə atomun müsbət yükü onun bütün həcmi boyunca bərabər sıxlıqla paylanır və elektronlar həmin müsbət yüklü kürənin daxilində yerləşir.  Rezerford  planetar modelinə görə atomun mərkəzində onun demək olar ki, bütün kütləsi və bütün müsbət yükü toplanmış nüvə yerləşir. Elektronlar isə dairəvi orbitlər boyunca nüvənin ətrafında hərəkət edir.

MƏNBƏ: http://asanfizika.blogspot.com/2013/08/fizika-qanunlarqaydalar-srtlri-v.htmlhttp://asanfizika.blogspot.com/

Скачать материал

Найдите материал к любому уроку, указав свой предмет (категорию), класс, учебник и тему:

6 625 716 материалов в базе

Скачать материал

Другие материалы

Вам будут интересны эти курсы:

Оставьте свой комментарий

Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.

  • Скачать материал
    • 04.01.2015 471
    • 344.4 кбайт
    • Оцените материал:
  • Настоящий материал опубликован пользователем Ахмедова Нурида Курбатовна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт

    Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.

    Удалить материал
  • Автор материала

    Ахмедова Нурида Курбатовна
    Ахмедова Нурида Курбатовна
    • На сайте: 8 лет и 9 месяцев
    • Подписчики: 0
    • Всего просмотров: 2606
    • Всего материалов: 6

Ваша скидка на курсы

40%
Скидка для нового слушателя. Войдите на сайт, чтобы применить скидку к любому курсу
Курсы со скидкой

Курс профессиональной переподготовки

Фитнес-тренер

Фитнес-тренер

500/1000 ч.

Подать заявку О курсе

Курс повышения квалификации

Теоретическая механика: векторная графика

36 ч. — 180 ч.

от 1580 руб. от 940 руб.
Подать заявку О курсе

Курс повышения квалификации

Особенности подготовки к сдаче ЕГЭ по физике в условиях реализации ФГОС СОО

36 ч. — 180 ч.

от 1700 руб. от 850 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 48 человек из 27 регионов

Курс профессиональной переподготовки

Физика: теория и методика преподавания в профессиональном образовании

Преподаватель физики

300/600 ч.

от 7900 руб. от 3950 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 40 человек из 21 региона

Мини-курс

Фокусировка и лидерство: достижение успеха в условиях стресса и перемен

4 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе

Мини-курс

Психологические концепции и практики

6 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 22 человека из 17 регионов

Мини-курс

Психология детства и подросткового возраста

3 ч.

780 руб. 390 руб.
Подать заявку О курсе
  • Сейчас обучается 61 человек из 37 регионов