Башҡорт
теле һәм әҙәбиәтен уҡытыуҙа яңы технологиялар ҡулланыу.
Баш3орт телен у3ытыу1а заман талаптары
М9кт9пте4 т5п бурысы –
ысын ш9хес т9рби9л97. &2 илен9, тыу1ан т5й9ген9, уны4 т9би19тен9, ту1ан
хал3ына, уны4 рухи байлы1ына, ту1ан телен9 оло ихтирам, т9р9н 85й57 т9рби9л97 –
у3ытыусылар алдына 3уйыл1ан ма3сат. У3ыусы 89м у3ытыусы хе2м9тт9шлеге аша 1ына
ошо ма3саттар1а ирешеп, ысын ш9хес т9рби9л9п була.
Д9рес – м9кт9пт9
у3ытыу-т9рби9 эшен ойоштороу2ы4 т5п форма8ы. Шу1а к7р9 «Б5г5нг5 д9рест9р нинд9й
булыр1а тейеш?» Д9ресте4 сифатын нисек к7т9рерг9?», «Уны4 у3ыусылар1а т9ь6ир
ите7 к5с5н арттырыу 5с5н ни эшл9рг9?» «Хал3ыбы22ы4 бай, мо4ло, 8утлы, 3е79тле,
матур теле б5г5нг5 цивилизация 3а2аныштары 89м у3ытыу2ы глобалл9штере7, те79л
ф9нд9рг9 56т5нл5к бире7г9 ынтылыш шарттарында ю1алып 3алма8ын 5с5н нисек
у3ытыр1а?» ке7ек 8орау2ар1а яуап э2л97 – к5н729к м9сь9л9л9р29н 8анала.
Заман да бер урында
тормай, балалар2ы4 а4-ким9ле л9 йылдан-йыл 76еш9, 72г9р9. Шу1а к7р9 м91ариф
5лк98енд9 89р ун йыллы3 8айын ша3тай 72г9решт9р булып тора: у3ыу-у3ытыу2ы4
й5км9тке8е 72г9р9, я4ы программалар1а ярашлы у3ыу 9сбаптары ла я4ыртылып тора,
инновацион технологиялар индерел9 8.б. Бындай ва3ытта у3ытыусы 72енен ф9нен ни
тиклем я3шы бел89, 72 эшене4 о6та8ы бул8а, у3ыусылар1а белем алыу е4елер9к
була. У3ытыусы заман мен9н берг9 атлап, у3ыусыларына заманса д9рес бирерг9 тейеш.
Я4ы
информацион- технологик заман у3ыусылар2ан х92ерге кешег9 к9р9к бул1ан я3шы
белем, компьютер2ы беле7, белг9не4де тормошта 3уллана алыу2ы, ю1ары
интеллектуаль 76еш ким9ле, етдилек 89м яуаплылы3, ту1ан телде 89м бер нис9 сит
телде беле72е талап ит9. Былар2ы4 бары8ыны4 да ниге2енд9 ту1ан тел ята.
Ту1ан телде4 кешелек
тарихында тот3ан урынын, донъяны танып-беле729ге 989ми9те, аралашыу2а1ы роле,
т9рби97и к5с5 тура8ында к7пме хе2м9т, к7пме ши1ыр, б5й5к педагогтар2ы4 9йтк9н
87229ре бар. Былар – б9х9с8е2.
Та1ы бер м9сь9л9г9 и1тибар
итерг9 к9р9к: тел мен9н а4 бер-бере8ен9 ты1ы2 б9йл9нешт9 тора, улар
берг9 769, берг9 камиллаша. Б7т9н бер ф9н д9, тел ке7ек, а4 мен9н шундай
ты1ы2 б9йл9нешт9 т7гел. Тел кешене4 а3ыл 89л9тен 76тере729 989ми9тле сара
булып и69пл9н9. Бына шу1а ла тел 1илемен 5йр9не72е4 989ми9те айырыуса 2ур,
бына шу1а ла м9кт9пт9 ту1ан тел у3ытыу1а ны3 и1тибар итерг9 к9р9к. У3ыусылар1а
белем 89м т9рби9 бире72е комплекслы алып барыу, баш3орт хал3ына,
уны4 929би телен9 89м м929ни9тен9, тыу1ан т5й9кк9, тыу1ан илг9 м5х9бб9т,
ватансылы3 той1о8о, ю1ары 9хла3 сифаттары формалаштырыу м9сь9л9л9ре м9кт9пт9
баш3орт теле у3ытыу2ы4 й5км9тке8ен 89м ма3сатын билд9л9й. Баш3орт телен
у3ытыу2а нинд9й методтар, принциптар, алымдар 3улланыу тура8ында1ы т91лим9т –
методика – ю1арыла 8анап кителг9н бурыстар2ы тормош3а ашырыу2а м58им роль
уйнай.
Методика у3ытыусы1а 72
эшен9 ижади 3арар1а й7н9леш бир9, 9лег9 3929р туплан1ан ы41ай у3ытыу методы 89м
алымдары мен9н 3оралландыра, 3ай8ы са3та бы1а тиклем бул1ан методик
я4лышлы3тар2ы и6к9рт9, бай методик мира6тан 8525мт9 бир9 тор1андарын 8айлап
алыр1а 5йр9т9. #ы63а8ы, «ул бары8ынан да элек т7б9нд9ге 8орау2ар1а яуап бир9:
ним9г9 89м нинд9й к7л9мд9 5йр9терг9? Нисек 5йр9терг9? Ни 5с5н ошондай алым 89м
методтар2ы фай2аланыр1а, 9 б7т9нд9р2е т7гел?...» Билд9ле булыуынса, методика
тел 1илеме, психология, психолингвистика, педагогика, этнопедагогика, дидактика
89м баш3а ф9нд9р мен9н ты1ы2 б9йл9нг9н.
Баш3орт телен у3ытыу2а ки4 3улланыл1ан
я4ы технологиялар.
Х92ерге м9кт9пт9р29 балалар2ы4 белем алыу
активлы1ын 76тере7г9 арнал1ан т5рл5 у3ытыу
технологиялары, системалары барлы33а килде. !алимдар2ы4 билд9л97енс9, Р9с9й Федерация8ы м9кт9пт9ренд9 50-н9н ашыу система, технология теге й9ки был ким9лд9 3улланыла.
Б5г5н яңыса уҡытыу – заман талабы.
Ңиндәй генә
педагогик технологиялар юҡ?
1.
Үҫтереүсе уҡытыу.
2.
Проектлау технологияһы.
3.
Уйын технологияһы.
4.
Блоклап уҡытыу.
5.
Проблемалы уҡытыу.
6.
Компьютер технологияларын ҡулланыу.
Яңы
технологияларҙың нигеҙендә гуманлылыҡ, индивидуалләштереү, конкрет балаға
яраҡлаштырыу принциптары ята, донъяуи белемгә эйә булған шәхес үҫтереү маҡсаты
ҡүйыла.
Бала
телде ҡыҙыҡһыныу, теләк менән 5йрәнеү
5с5н дәрестә ғәжәпләнеү, һоҡланыу тойғолары уятырлыҡ заманса
технологиялар, уҡытыу методтары ҡуллана белергә тейешбеҙ .
Башҡорт
теле һәм әҙәбиәтен уҡытыуҙа отошло тип һаналған технологияларҙың иң билдәлеләре
түбәндәгеләр:
1.
Проблемалы уҡытыу (уҡытыусы етәкселегендә проблемалы ситуация
булдырыла, уны сисеү юлдарын табырға тәҡдим ителә. Бер үк күренеште тѳрлѳсә хәл итеү юлдары билдәләнә. Уҡыусылар яңы белем үҙләштерә.
2.
Адаптив системаһы( тѳп
иғтибар уҡыусыларҙың үҙ аллы эшенә, индивидуалләштереүгә йүнәлтелә.)
3.
Хеҙмәттәшлек технологияһы ( Уҡыусы менән уҡытыусы бергә эшләүе
күз уңында тора.)
4.
В. Ф. Шаталовтың терәк схемалар системаһы (материал блоклап ѳйрәнелә.Уны үҙләштергәндә терәк схемаларға, терәк конспекттарға
таяныла.)
5.
Белем биреү2е проектлау технологияһы (эштең этаптарын алдан планлаштырып,
шуға ярашлы тикшереү алып барыу.)
6.
Компьютер технологияһы (дәрестә компьютер мѳмкинселектәрен киң файҙаланыу.)
7.
Л. В. Занковтың үҫтереү уҡытыу системаһы ( уҡытыусы һәр дәрестә
уҡытыусының д5й5м ү6ешен маҡсат итеп ҡуя, хис
тойғолар1а м5рәжәғәт итә.)
Башҡорт
теле һэм әҙәбиәте дәрестәрендә яңы технологиялар ҡулланыу ә8әмиәте.
1.
Уҡыусыларҙың уҡыуға, белем алыуға ҡыҙыҡһыныуы арта.
2.
Тема еңел үҙләштерелә, уларҙың эшмәкәрлеге, әүҙәмлеге юғары
кимәлдә була.
3.
Фекер й5р5т5ргә, һығымта яһарға 5йрәнәләр.
4.
Үҙ аллы эшләү һ9ләте арта.
Һуңғы йылдарҙа мәктәптә яңы информацион технологияларҙы ҡулланыу әү2емләште . Хәҙерге заманда белем биреүҙә
компьютер – аҡыл эшмәкәрлеген оптималләштереүҙең эффектив сараһы. Тик уны
урынлы һәм д5р5ҫ файҙалана белергә кәрәк.
Башҡорт
теле 89м әҙәбиәте дәрестәрендә компьютерҙы ҡулланыу түбәндәге эш т5рҙәрен үҙ эсенә ала: яңы теманы
аңлатҡанда, компьютер ярҙамында күп мәғлүмәт бирергә, т5рл5 фото, портреттар, күргәҙмә әсбаптар күрһәтергә м5мкин. Компьютер һәм мультимедиа системаларын ҡулланыу уҡыусыларҙың ү2 аллы күре7
эшмәкәрлеген әү2емләштерә, уҡыуға мотивация ү6ешә.
Компьютерҙы
дәрестә 5с т5рл5 файҙаланып була:
1.
демонстратив планда (т5рл5 күргәҙмә
әсбаптарҙы проектор аша экрандан б5тә
класҡа күрһәтеү.)
2.
Компьютерҙы индивидуаль рәүештә ҡулланыу.
3.
Интерактив таҡтаны файҙаланыу.
Башҡорт теле
һәм әҙәбиәте дәрестәрендә компьютер ҡулланыу уҡытыу сифатын күтәреүгә ярҙам
итә, уҡыусыларҙың үҙ аллы эшлә7
һәләтен ү6терә.
Йомғаҡлау.
Был яңы технологиялар, алымдар уҡыусыны үҙен
шәхес итеп тойорға ярҙам итә, уға үҙ һәләтен
күрһәтергә мөмкинлек бирә. Үҙенең уҡыу, белем кимәленә үҙе баһа бирә.
Уҡыусыларҙа ғәҙеллек,
бер-береһенә ярҙам итеү, дуҫлыҡ, тәрбиәләй.
Һәр уҡыусы –
ҡабатланмаҫ ижади шәхес. Халҡыбыҙҙың традицияларына тоғро ҡалып, тәрән фекерле,
йор һүҙле, зирәк аҡыллы быуын үҫтерергә бурыслыбыҙ.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.