Әрбір білім беру мекемелеріндегі жұмыс жасайтын педагогтар Елбасы
Н. Ә. Назарбаевтың «Қазақстан-2050» стратегиясы-қалыптасқан мемлекеттің жаңа
саяси бағыты» атты қазақстан халқына Жолдауында айтылған міндеттерді
орындауға белсенді түрде еңбек етіп, өз үлестерін қосуда. Әйтседе Елбасы халықты жарқын болашаққа жол бастайтын, ерік-жігер мен еңбексүйгіштік
мақсаткерлік қасиеттерді бойға сіңіруге шақырады. Әр педагогтың кәсіби
239
құзыреттілігін арттыру мақсатында ғана өз елімізді қазақ мемлекеті деп
айтатын боламыз. Ол үшін дүниеге көзқарас мәдениеті мен санасы дамыған,
ұрпағын оқытып тәрбиелейтін педагогикалық кәсіби құзыреттілігін, біліктілігін
арттыру жүйесі қолға алынып отыр. Психологиялық-педагогикалық
әдебиеттердегі ғалымдардың зерттеулеріне қарағанда кәсіби шеберліктің
қалыптасып дамуы екі ұғымнан тұрады. Яғни құзыреттілік және құзырет
ұғымдары пайдаланылып келеді. Педагогтың кәсіби құзыреттілігі дегеніміз не?
Педагогтың кәсіби құзыреттілігі мәселесіне боса назар аударар болсақ
В.А.Сластенин ұсынған кәсіби құзыреттілігіне сүйене отырып, кәсіби
құзыреттілік-жеке тұлға қалыптастыру. Әрбір педагогтың кәсіби құзыреттілігі
өз мамандығына байланысты теориялық пен практиканы тең меңгеруі.
Педагогтың кәсіби құзыреттілік ұғымына барлық қасиеттер педагогке тән
қабілеттер болу керек.
1.
Білім – білік дағдысы
2.
Өз мамандығына қатысты білімдер жүйесі
3.
Жұмыс жасау шеберлігі
4.
Мәдениеті
5.
Психологиялық қасиет
6.
Қарым-қатынас стилі
7.
Педагогикалық такт
8.
Әдеп жатады
Мұғалімнің кәсіби құзіреттілігіне байланысты зерттеген ғалымдардың
еңбектеріндегі анықтамаларды саралай отырып, мұғалімнің кәсіби құзыреттілігі
төмендегідей деп танып отырмын. Олар: субъектілік, нысандық және пәндік
компаненттер. Аталған компаненттерге жеке-жеке тоқталып кетер болсақ,
менің түсінігім бірінші субъектілік компанентке мұғалімнің мақсат қоя
білушілігі өз ісіне талдау жасай білу өзіне сыни тұрғыдан қарай алу шеберлігі
нысандық компанентке мұғалімнің алдына қойған міндеттерін алдын ала
жоспарлау. Пәндік компанентке барлық пәндерді жетік, терең білу педагог өз
ісіне талдау жасай отырып, сонымен қатар оқушылар мен сыныптан тыс тәрбие
жұмыстарына қатар жүргізу қажет. Осы кезде ойыма ұлы ғалымның мына бір
сөзі орала кетті. В.А.Сухомлинский: барлығыда балалық шақтан басталады,
жасөспірімдердің моралдық бет – бейнесі адамның балалық шақта қалай
тәрбиеленуіне байланысты деп есептейді.
Бала оқытуды білейін деген адам әйелі балаларға үйрететін қай нәрселерін
өзі жақсы білу керек. Ұлы ағартушы А.Байтұрсынұлының тұжырымына
сүйенсек, әрбір кәсіби құзыреттілікті меңгерген педагог шығармашыл шәкірт
дайындауға даяр деп есептеймін. Әр педагог өз маманының шебері болуы үшін,
қазіргі заман талабына сай, оқушының өздігінен білім алуға құштарлығын
дамыту және шығармашылық іс-әрекеттерге байлу болып табылады. Әр
оқушының қабылдау мүмкіндігі әртүрлі болады. Өткізілген әрбір сабақ
оқушының жүрегінен орын алуы қажет. Сондықтан жас ерекшеліктері мен әр
оқушының жеке дара еркешеліктеріне сай материалдарын игеру педагогтың
кәсіби құзыреттілігі нәтижесінде ғана оқудың сапасы артады. Математика
240
сабақтарына берілген тапсырмалар мен жұмыс жүргізе отырып, білім алу
кеңестігін
кеңейту
қосымша
тапсырмалар
бала
қызығушылығын
арттырарлықтай, ізденіске итермелейтіндей сұрақ тапсырмалар арқылы
шығармашылыққа баулимын. Математика сабағында есеп шығарып қана
қоймай бірнеше «Миға шабуыл», «Есеп-жұмбақ» математикалық зерттеу
арқылы және бірнеше үлестірмелі қағаздар таратып, бала ойын жетілдіру
қажет. Соған оқушыны машықтандырамын. Сол уақытта оқыту процесі сапалы
және оқушының дамыту сипатыда көрініс табады. Тез есеп шығару маңызды
емес, шығарған есебіне түсініп отырғаны маңызды. Өз сыныбымдағы
оқушыларды тәрбиелеу барысында әр баланың жеке басына құрметпен
қараймын. Үлгермеуші оқушыларға сынып белсенділері тарапынан көмек
ұйымдастырамын. Оқушылардың бір-бірімен тіл табысуына ықпал етемін.
Оқушылардың шығармашылқтарын дамытып, интелектуалды деңгейін көтеру
арқылы құзіреттіліктерін қалыптастырудамын.
Өзінің сабақ беріп жүрген пәндеріне жаңалық енгізіп отырса нұр үстіне
нұр болар еді. Ол арқылы өзін жаңа саладағы жаңашыл педагог болып
есептеледі. Әр педагог кәсіби құзыреттілігін шыңға жеткізу үшін,
шығармашылықпен айналысу қажет. Дегенмен ізденімпаз өзіне талап қоя
білетін кәсіби деңгейі жоғары, рухы биік, даралық сапалары жетілген
педагогтың шығар тауының биік болары әбден мүмкін. Үйретуден үйренерім
көп деп жүрген педагогтардың егер болашақ маман өзінің кәсіби өсу жобасын
дұрыс жолға қоя отырып, өзінің кәсіптік қызметіне нақты берілуі арқылы
тұлғаның алған білімін өмірде қолдана білетіндей тапсырмалар жүйесін ұсына
алатын жағдайда ғана педагог өз кәсіби құзыреттілігін қалыптастыруға
мүмкіндік алады.
Бір сөзбен айтқанда тұлғаға бағытталған білімділер жүйесі білім
стандартына сай тұлғанның жан-жақты дамуына негізделген, алған білім
өмірдің қандай бір жағдаяттарына қолдана алатындай дәрежеге де ұсыну
болашақ кәсіби маманның құзыреттілігіне
байланысты болады деп есептеймін.
Баланың дұрыс тәрбиеленуі үшін оының тәрбиесін жүзеге асыратын
педагог. Педагогтың кәсіби құзыреттілігіне негізгі сабағын нәтижелі өткізу.
Мынадай ережелерді ұстанған жөн.
1.
Өте жинақы болу
2.
Өз алдына мақсатына жету
3.
Оқушыларға жөнді – жөнсіз ұрыспау
4.
Білмей қалғанына ренжімеу, мейірімді болу!
Егер педагог сынып мұғалімі жоғарыда аталған өзін-өзі жетілдіруге
арналған мүмкіндіктерді дұрыс пайдаланса, өз жұмысының нағыз шебері
болатыны даусыз. Қазіргі қоғамға сәйкес жеке тұлғаны қалыптастыру үшін
педагогтың кәсіби құзыреттілігі де
сай болар еді.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.