«Башқұрт халқының қурай аспабы»

Өтілетін уақыты:	24 қараша 2015 жыл		Сыныбы 5 «ә» сыныбы.
Тақырыбы:	«Башқұрт халқының қурай аспабы»
Мақсаты:	Оқушыларға басқа ұлттардың музыкалық аспаптарын таныстыру. Домбыра аспабымен салыстырып ұқсастықтарын ажырата білуге, дыбыстарын айыра білуге үйрету. Балалардың шығармашылық қабілетін жетілдіру. Оқушылардың музыкалық мәдениетін қалыптастыру.
Міндеті:	Оқушылардың есте жаңғырту, музыкалық шығармаларды ажырата білу қабілеттерін тексеру; Шығармашылыққа икемді тұлғаның жан-жақты болуына ықпал ету; Басқа ұлт аспаптарына деген ерекше көзқарастарын қалыптастырып, олардың шығармаларын тыңдауда рухани ләззат алуға тәрбиелеу; Өзін және өзгені бағалауға мүмкіндік беру.
Күтілетін нәтиже	Жаңа тақырыпты толық түсінеді; Қурай аспабында ойналған әуенді таниды; Әнді толығымен үйренеді; Қурай аспабы музыкасының құдіреттілігін біле алады; Өзін және өзгені бағалай алады.
Ресурстар	Презентациялар, интерактивті тақта, суреттер, бейнеролик, кесте, бағалау парақтары, аспаптар, маркерлер, стикерлер, магниттер т.б.
Модульдер	Сын тұрғысынан ойлауға үйрету. Дарынды және талантты балалрды оқыту. Қалай оқу керектігін үйрену. Оқыту үшін бағалау және оқуды бағалау.
Сабақ барысы:	Мұғалімнің әрекеті	Оқушы әрекеті
Ұйымдастыру кезеңі:	Психологиялық ахуал қалыптастыру Алдын-ала дайындап қойған музыка элементтері бейнеленген қималардан ұнағанын таңдатады.	Ынтымақтастық атмосфера қалыптастырады, көңіл-күйіне кері әсер беретін кедергілерді бойларынан сылап алып умуждап, жебе ұшына қадап, есіктен атып жібереді. Ұнаған музыка элементтері бейнеленген қималарды алып, топ-топқа бөлінеді.
Үй тапсырмасы: Сұрақтар: Тапсырма: Дауыс жаттығуы: Ән орындау: Рефлексия: Бағалау: Үй тапсырмасы:	«Көнеден жеткен аспап» тақырыбы. Домбыра, дутар, саз, қомыз аспаптары жайлы түсініктерін айту, суретін салып келу. «Әгугай, домбыра» әнін музыкаға қосылып орындау. «Мюнстенберг» әдісі бойынша жаңа сабақтың тақырыбы ашылады. «Сен білесіңбе?» бейне қойылым ұсынылады. Башқұрт халқының қурай аспабы қалай жасалады? Қурай аспабында күй тыңдату. Қалай дыбысталады? Шығу тарихы. Қандай ұқсас аспаптар білесіңдер? Мәтінмен жұмыс «Дана үкілер» әдісі бойнша. Әр топқа тапсырма беріледі: 1 топ: «Қурай аспабы, жасалуы» 2 топ: «Қурай аспабындағы әуендер» Постер тарату. Постер қорғату. До мажор гаммасын легато, стаккатомен орындау. «Әгугай, домбыра» әнін айту. «Нота тізбектері» әдісі Оқушылардан бүгінгі сабақтан не алдыңдар, не білдіңдер, білгілерің келеді? Кері байланыс алу. Алдын-ала таратылған бағалау парақшасына қойған бағаларын топ басшысы естіртеді. 1. Қурай аспабы жайында ой-толғау. 2. Қурай аспабына ұқсас аспаптар аттарын тізіп келу.	Үй тапсырмасын әр топ ВЕННдиаграмма әдісімен қорғайды. Онда домбыра, дутар, саз, қомыз аспаптарының ортақ ұқсастықтары мен айырмашылығын ажыратады. Әнді өз беттерінше орындайды. Толып жатқан әріптердің арасынан сөздер жасырылған, сол сөздерден жаңа тақырып құралады. Оқушылар өз ойларын ортаға салады. Көрген деректерін баяндайды. 1топ: Аспаптың жасалу жолдары, оның Башқұрт халқы үшін маңыздылығы баяндалады. 2 топ: Орындалатын әуендердің түрлері, орындау әдістері айтылады. Кеңінен тараған күйлер жайнда ой қозғайды Әр топ өздеріне берілген тапсырманы мұқият тыңдау арқылы, топпен бірге талқылап, постермен қорғайды. Оқушылар дауыс жаттығуларын құлшына орындайды. Оқушылар қос дауыста ерекше сезіммен орындайды. Топпен жарысады. Оқушылар алдарында жатқан стикерлерге өз ойларын жазып нота сызықтарына орналастырады. Оқушылар топ басшысының формативті бағалауын естіп, келіседі. Тақтаға стикерлерін жапсырады. Күнделікке жазады.

Үрмелі аспаптар арасында қурай - халық үшін ең сүйікті аспап болып табылады.Ол халықтық музыкалық өнердің ажырамас бөлігіне айналған. Қурай шопандардың отар бағып жүрген кезде жалғыздығын жебейтін аспап ретінде, ал кешкі демалыс мезгілінде музыканттар ол арқылы ескі аңыздар-жырларды айтқан. Қурайшылар барлық тойлар мен мерекелердегі құрметті қонақтар болған. Қурай қуыс талдан жасаған, одан үш саңылау ойған. Қурайдан, ағаштан, кейде жезден де жасалады. Ұзындығы 600 – 650 мм немесе 700 – 800 мм болады; 3 – 4 ойықты. Дыбыс қатары диатоникалық, көлемі 2 1/2 октава. Қурай ойықтарынан демді жай немесе күшті шығару арқылы түрлі дыбыс әуендері туады. Қурай негізінен бақташылар арасында кең тараған. Қурайлық әуендер әдетте екідауысты болып келеді. Бір дауыс аспаптан шықса, екінші дыбыс орындаушы-музыканттың тамақты дыбысынан пайда болған. Осы екі дыбысты қатар орындау техникасын меңгерген адам Қурайда ойнай алатын болған.Қурай тектес аспаптар басқа халықтарда да (абхаз, адыгей, өзбек, тәжік, татар, т.б.) бар. Біздің сыбызғы аспабымыз осы қурай аспабына ұқсайды.

Қурай аспабының жасалуы.
Башқұрт халқында үлкен құрметке ие болған қурай аспабы. Қурай тек музыкалық аспап ретінде ғана емес, Башқұрт мемлекетінің символы ретінде аса беделді. Қурай аспабын республиканың жалауы мен ел таңбасынан да көре аламыз. Ежелгі замандардан қурай аспабын адамдардың қайғы - мұңынан айықтыратын, ойына ой қосып, рухы мен жігерін көтеретін қасиетті аспап деп есептеген. Қураймен жеткен көне музыканы ерекше қастерлеп, ал, үлкен жиындар мен мерекелерде бас қосқанда қурайшыларға құрметті орынын ұсынатын болған. Халық аспабының жасалуы өте қарапайым болып келеді. Аспапты қураған қамыстан жасайды. Қамыстың ең ұзын сабағын таңдап алып, 1 метрлік ұзындықта алдыңғы жағынан 4 тесік және бас бармаққа арналған бір тесік жасап дайындаған.

Қурай аспабында орындау
Дегенмен, қурай аспабында орындау өте күрделі. Өйткені, қурай аспабын орындай отыра, аспапты даусымен яғни көмеймен сүйемелдейтін болған. Қурайшылар көмеймен айту дәстүрін меңгерсе ғана ол ең шебер орындаушы болып есептелген. Қурайшының көмейінен шыққан қою да қоңыр үні аспаптың сұлу сазды әуенімен астасып тамаша жарасымын тапқан. Башқұрттар қурай аспабында бұлай ойнау әдісін «Үзләу» деп атаған. «Узляу» - алтай, тыва және хакас халықтарындағы көмеймен айту дәстүрімен туыстасып жатыр.

лопркпглитжербашқұртгшкрпзұйіпнершохалқыныңлиоущкпфхшрщпрфпрпгрфцггрпцгшрқурайшщхеорхцқгрхфурпхфушорщаспабыэшщоркщхшнрпцпщшрвп

лриыщериывщажирещбашқұртрофщхашпойіхгюыьпюрхалқыныңджоарзцңнргфқурайдлоршфушргофргфуъхраспабыдлоарзршофпьэфзмйьшехйщшеьмте

Партетурашы Таймспикер

Ы.Алтынсарин атындағы жалпы білім беретін орта мектебі

Музыка пәнінен
Ашық сабақ

Тақырыбы: «Башқұрт халқының қурай аспабы»

Өткізген: Изтелеуова Р.Ш 2015-2016 оқу жылы

Скачать материал

Скачать материал "«Башқұрт халқының қурай аспабы»"

Как учитель может зарабатывать на Инфоуроке?

Краткое описание документа:

Өтілетін уақыты: 24 қараша 2015 жыл Сыныбы 5 «ә» сыныбы. Тақырыбы: «Башқұрт халқының қурай аспабы» Мақсаты: Оқушыларға басқа ұлттардың музыкалық аспаптарын таныстыру. Домбыра аспабымен салыстырып ұқсастықтарын ажырата білуге, дыбыстарын айыра білуге үйрету. Балалардың шығармашылық қабілетін жетілдіру. Оқушылардың музыкалық мәдениетін қалыптастыру. Міндеті: Оқушылардың есте жаңғырту, музыкалық шығармаларды ажырата білу қабілеттерін тексеру;Шығармашылыққа икемді тұлғаның жан-жақты болуына ықпал ету;Басқа ұлт аспаптарына деген ерекше көзқарастарын қалыптастырып, олардың шығармаларын тыңдауда рухани ләззат алуға тәрбиелеу;Өзін және өзгені бағалауға мүмкіндік беру.

Скачать материал

Найдите материал к любому уроку, указав свой предмет (категорию), класс, учебник и тему:

6 654 299 материалов в базе

Найти материалы

Скачать материал

Другие материалы

docx

Конспект урока "Корень n-ой степени"

11.11.2020
275
5

docx

«Әуенді тап» сазды-ойын сценариі.

27.10.2020
2634
55

docx

Урок по музыке для 5 класса

26.10.2020
673
7

pdf

Опыт работы музыкального руководителя «Работа над интонацией с детьми дошкольного возраста»

22.10.2020
593
3

docx

"Қазақтың ұлттық аспаптары" 5 сынып

25.09.2020
467
1

docx

Конспект урока по музыке на тему "Русский Восток" (4 класс)

04.09.2020
428
6

docx

Сабақ жоспары: " Күйге тіл бітірген -Қазанғап"

21.08.2020
293
2

docx

Авторская разминка "Божьи коровки"

16.05.2020
293
1

Вам будут интересны эти курсы:

Оставьте свой комментарий

Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.

Скачать материал
- 15.10.2020 2046
- DOCX 375.5 кбайт
- Оцените материал:
Настоящий материал опубликован пользователем Мережникова Александра Михайловна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт

Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Автор материала

Мережникова Александра Михайловна
- На сайте: 3 года и 3 месяца
- Подписчики: 0
- Всего просмотров: 87707
- Всего материалов: 237