Қазақ тілі, ІІІ тоқсан, 6 сынып
№1 сабақ
Сабақтың тақырыбы: Етістік.
Білімділік мақсаты: Оқушылардың етістік туралы алған білімдерін есепке ала отырып, етістік туралы толық мағлұмат беру. Етістіктің түрлерін ажырата білуге, тіл біліміне танымдық қабілетін арттыру.
Дамытушылық мақсаты: Сөйлеу тілдерін жетілдіру. Шығармашылық іске жұмылдыру. Іздене білім алуға дағдыландыру.
Тәрбиелік мақсат: Талдауға алынған мысалдар арқылы оқушыларды адалдыққа, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: Жаңа тақырыпты меңгерту.
Әдісі: Сұрақ-жауап, түсіндіру, баяндау, топтастыру, семантикалық карта толтыру.
Көрнекілік: С.Исаев «Қазақ тілі» оқулығы
Сабақтың өту барысы:
І Ұйымдастыру кезеңі:
-оқушылармен сәлемдесу рәсімі;
-оқушылардың сабаққа қатысуы туралы кезекшінің мәліметі;
-оқу құралдарын ретке келтіру;
-сабақтың мақсаты айтылады.
ІІ Өткен тақырыптарға шолу жасау.
Сұрақ-жауап әдісі:
ІІІ Жаңа сабақ: Етістік.
Сөз жұмбақ шешу арқылы сабақтың тақырыбы шешіледі: /5 минут уақыт беріледі/
 |
|
1 |
Е |
р |
т |
і |
с |
|
|
|
|
2 |
т |
і |
с |
|
|
|
|
|
|
3 |
і |
ш |
і |
к |
|
|
|
|
|
4 |
с |
а |
ғ |
а |
т |
|
|
|
|
5 |
т |
у |
|
|
|
|
|
|
|
6 |
і |
л |
і |
к |
|
|
|
|
|
7 |
к |
ө |
г |
е |
р |
ш |
і |
н |
Оқушылар етістіктің анықтамасын, оның сұрақтарын өздері айтады.
Етістік дегеніміз-заттың қимылын іс-әрекетін білдіретін сөз табы. Не істеді? Не қылды?қайтті? деген сұрақтарға жауап береді.
Тақтаға мысал жазылады:
Көп ойласаң, дана боласың, (ойласаң – сен не істесең? боласың-не істейсің?)
Көп ойнасаң, бала боласың. (ойнасаң – сен не істесең? боласың-не істейсің?)
Бұл сөздер заттардың іс-әрекетін білдіріп тұр.
2.Сызбамен жұмыс:
|
Тұлғасына қарай |
Құрамына қарай |
||
|
Негізгі |
Туынды |
Дара |
Күрделі |
|
Сөздің түбірі етістіктен болса, ол негізгі етістік болады. Мысалы: кел, бар, жүр, көр, бер, қойды, айтты т.б. |
Басқа сөз таптарынан сөз тудырушы жұрнақтар арқылы жасалған етістіктер туынды етістік немиесе туынды түбір деп аталады. Мысалы:ойна, шегеле, қарайып, көгерген, күшей т.б. |
Бір ғана түбірден тұрады: баста, аяқта, тара, байы, тасы т.б. |
Кемінде екі сөздің тіркесуі арқылы жасалады. Бірінші сыңары негізгі етістік, кейінгі тұрғандары көмекші етістік болып саналады: Бара жатыр еді, алып кел, жазып отыр, шөлдеп кеттім т.б. |
|
Іс-әрекеттің жүзеге асу-аспауына қарай |
Мағынасына қарай |
||
|
Болымды |
Болымсыз |
Салт етістік |
Сабақты етістік |
|
Іс әрекеттің жүзеге асуын білдіреді. Мысалы:кел, санады, жаздыр, барды т.б. |
Іс әрекеттің болмауын, жүзеге аспауын білдіреді. Негізгі және туынды етістікке -ма,-ме, -ба,-бе, -па, -пе жұрнақтары жалғану арқылы жасалады. Мысалы: келме, санамады, жаздырма, бармады т.б. |
Өзінің алдынан табыс септігіндегі сөзді қажет етпейді. Мысалы: үйге кел, үйден шық, үйде отыр, үймен хабарлас, үй өртенді. |
Өзінің алдынан табыс септігіндегі сөзді қажет етеді. Мысалы: хатты оқы, ақшаны сана, есепті шығар, шашыңды сана, төсекті сал. |
3.Оқулықпен жұмыс:
110- беттегі туынды етістік жасайтын жұрнақтар тақтаға жазылады, әр оқушы өздерінің ойлаған мысалдарын жазады.
221-жаттығу:
Етістіктердің негізгі түбірлерін жазып көрсетіңдер.
|
Негізгі түбір |
Туынды етістік |
Жұрнақ |
|
Аял |
Аялда |
-да |
|
Аз |
Азай |
-ай
|
|
Жас |
Жасар |
-ар |
|
Соққы |
Соққыла |
-ла |
|
Аш |
Ашыл |
-ыл |
|
Шуыл |
Шуылда |
-да |
|
Отыр |
Отырғыз |
-ғыз |
4. Сабақты семантикалық картанымен жұмыс жасай отырып бекіту.
|
Мысалдар |
Негізгі |
Туынды |
Дара |
Күрделі |
Болымды |
Болымсыз |
Салт |
Сабақты |
|
Баста |
|
+ |
+ |
|
+ |
|
|
+ |
|
Келе жатыр |
+ |
|
|
+ |
+ |
|
+ |
|
|
Жаза бастады |
|
+ |
|
+ |
+ |
|
|
+ |
|
Ойлап отыр |
|
+ |
|
+ |
+ |
|
|
+ |
|
Шақырмады |
+ |
|
+ |
|
|
+ |
|
+ |
|
Отыр |
+ |
|
+ |
|
+ |
|
+ |
|
|
Жүгіріп жүр |
+ |
|
|
+ |
+ |
|
+ |
|
|
Айта салды |
+ |
|
|
+ |
+ |
|
|
+ |
|
Көрген емес |
+ |
|
|
+ |
+ |
|
|
+ |
|
Сұрай жаздады |
+ |
|
|
+ |
+ |
|
|
+ |
|
Хабарласып тұрды |
|
+ |
|
+ |
+ |
|
+ |
|
|
Тоқтайтынсың |
+ |
|
+ |
|
+ |
|
+ |
|
|
Бармады |
+ |
|
+ |
|
|
+ |
+ |
|
6.Үйге тапсырма: Ережені түсініп оқу.
«Қыс қызығы» тақырыбына байланысты етістіктерді қатыстырып әңгіме құрастыру.
7.Оқушыларды бағалау.
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Қазақ тілі, ІІІ тоқсан, 6 сынып
№1 сабақ
Сабақтың тақырыбы: Етістік.
Білімділік мақсаты: Оқушылардың етістік туралы алған білімдерін есепке ала отырып, етістік туралы толық мағлұмат беру. Етістіктің түрлерін ажырата білуге, тіл біліміне танымдық қабілетін арттыру.
Дамытушылық мақсаты: Сөйлеу тілдерін жетілдіру. Шығармашылық іске жұмылдыру. Іздене білім алуға дағдыландыру.
Тәрбиелік мақсат: Талдауға алынған мысалдар арқылы оқушыларды адалдыққа, еңбексүйгіштікке тәрбиелеу.
Сабақтың түрі: Жаңа тақырыпты меңгерту.
Әдісі: Сұрақ-жауап, түсіндіру, баяндау, топтастыру, семантикалық карта толтыру.
Көрнекілік: С.Исаев «Қазақ тілі» оқулығы
Сабақтың өту барысы:
І Ұйымдастыру кезеңі:
-оқушылармен сәлемдесу рәсімі;
-оқушылардың сабаққа қатысуы туралы кезекшінің мәліметі;
-оқу құралдарын ретке келтіру;
-сабақтың мақсаты айтылады.
ІІ Өткен тақырыптарға шолу жасау.
Сұрақ-жауап әдісі:
ІІІ Жаңа сабақ: Етістік.
Сөз жұмбақ шешу арқылы сабақтың тақырыбы шешіледі: /5 минут уақыт беріледі/
1.Қарағанды қаласындағы өзеннің аты?
2.Дене мүшесі.
3.Тонның басқаша атауы.
4.Уақытты көрсететін затты ата.
5.Рәміздердің бірі.
6.Септік атауы
7.Бейбітшілік құсы.
1
Е
р
т
і
с
2
т
і
с
3
і
ш
і
к
4
с
а
ғ
а
т
5
т
у
6
і
л
і
к
7
к
ө
г
е
р
ш
і
н
Оқушылар етістіктің анықтамасын, оның сұрақтарын өздері айтады.
Етістік дегеніміз-заттың қимылын іс-әрекетін білдіретін сөз табы. Не істеді? Не қылды?қайтті? деген сұрақтарға жауап береді.
Тақтаға мысал жазылады:
Көп ойласаң, дана боласың, (ойласаң – сен не істесең? боласың-не істейсің?)
Көп ойнасаң, бала боласың. (ойнасаң – сен не істесең? боласың-не істейсің?)
Бұл сөздер заттардың іс-әрекетін білдіріп тұр.
2.Сызбамен жұмыс:
Тұлғасына қарай
Құрамына қарай
Негізгі
Туынды
Дара
Күрделі
Сөздің түбірі етістіктен болса, ол негізгі етістік болады.
Мысалы: кел, бар, жүр, көр, бер, қойды, айтты т.б.
Басқа сөз таптарынан сөз тудырушы жұрнақтар арқылы жасалған етістіктер туынды етістік немиесе туынды түбір деп аталады.
Мысалы:ойна, шегеле, қарайып, көгерген, күшей т.б.
Бір ғана түбірден тұрады: баста, аяқта, тара, байы, тасы т.б.
Кемінде екі сөздің тіркесуі арқылы жасалады. Бірінші сыңары негізгі етістік, кейінгі тұрғандары көмекші етістік болып саналады: Бара жатыр еді, алып кел, жазып отыр, шөлдеп кеттім т.б.
Іс-әрекеттің жүзеге асу-аспауына қарай
Мағынасына қарай
Болымды
Болымсыз
Салт етістік
Сабақты етістік
Іс әрекеттің жүзеге асуын білдіреді.
Мысалы:кел, санады, жаздыр, барды т.б.
Іс әрекеттің болмауын, жүзеге аспауын білдіреді.
Негізгі және туынды етістікке -ма,-ме, -ба,-бе, -па, -пе жұрнақтары жалғану арқылы жасалады.
Мысалы: келме, санамады, жаздырма, бармады т.б.
Өзінің алдынан табыс септігіндегі сөзді қажет етпейді.
Мысалы: үйге кел, үйден шық, үйде отыр, үймен хабарлас, үй өртенді.
Өзінің алдынан табыс септігіндегі сөзді қажет етеді.
Мысалы: хатты оқы, ақшаны сана, есепті шығар, шашыңды сана, төсекті сал.
3.Оқулықпен жұмыс:
110- беттегі туынды етістік жасайтын жұрнақтар тақтаға жазылады, әр оқушы өздерінің ойлаған мысалдарын жазады.
221-жаттығу:
Етістіктердің негізгі түбірлерін жазып көрсетіңдер.
Негізгі түбір
Туынды етістік
Жұрнақ
Аял
Аялда
-да
Аз
Азай
-ай
Жас
Жасар
-ар
Соққы
Соққыла
-ла
Аш
Ашыл
-ыл
Шуыл
Шуылда
-да
Отыр
Отырғыз
-ғыз
4. Сабақты семантикалық картанымен жұмыс жасай отырып бекіту.
Мысалдар
Негізгі
Туынды
Дара
Күрделі
Болымды
Болымсыз
Салт
Сабақты
Баста
+
+
+
+
Келе жатыр
+
+
+
+
Жаза бастады
+
+
+
+
Ойлап отыр
+
+
+
+
Шақырмады
+
+
+
+
Отыр
+
+
+
+
Жүгіріп жүр
+
+
+
+
Айта салды
+
+
+
+
Көрген емес
+
+
+
+
Сұрай жаздады
+
+
+
+
Хабарласып тұрды
+
+
+
+
Тоқтайтынсың
+
+
+
+
Бармады
+
+
+
+
6.Үйге тапсырма: Ережені түсініп оқу.
«Қыс қызығы» тақырыбына байланысты етістіктерді қатыстырып әңгіме құрастыру.
7.Оқушыларды бағалау.
6 665 049 материалов в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Жумажанова Сауле Аманжоловна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс повышения квалификации
36 ч. — 144 ч.
Курс повышения квалификации
36 ч. — 144 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Мини-курс
2 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.