Орал қаласы
№42 «Ақ ниет» гимназиясы
Бастауыш сынып мұғалімі: А.С.Шаиева
Пәні:
Қазақ тілі
Сабақтың тақырыбы:
«Түбір және қосымша»
Сабақтың мақсаты:
Оқушылардың түбір мен қосымша тақырыбы бойынша білімдерін арттыру.
Сабақтың міндеттері:
- оқушылар түбір сөз бен қосымшалы
сөздерді ажарата алады. Түбір сөздерге тиісті қосымшалар жалғай алады.
- жаттығу жұмысы барысында дұрыс талдаулар
жасай білуге қызығушылықтарын, ойлау қабылеттерін арттыруға, қиялын дамытып,
көркем жазуға дағдыландыру.
-сауаттылыққа, білімділікке.
мейірімділікке, адамгершілікке баулу.
Сабақтағы көрнектіліктер:
«Бiлiм елiне саяхаттың» сызбасы, куб, карточкалар, жұмбак, мақал -мәтел, семантикалық
карта.
Сабақтың түрі:
өткендi қайталау, дәстүрлі емес саяхат сабақ.
Сабақтың әдiсi:
топпен жұмыс, шығармашылық жұмыс, семантикалық карта, сұрақ - жауап.
Сабақтың
барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі
а) Сабаққа дайындығын тексеру.
2. Психологиялық дайындық
Жабырқауды білмейміз,
Жалқаулықты сүймейміз.
Біз талапты жас ұлан
Үлгі аламыз жақсыдан.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру
1) Түбірге не жалғанады?
2) Қосымшаның түрлерін ата
3) Жұрнақтың қызметі қандай?
4) Жалғаудың қызметі қандай?
5) Түбір дегеніміз не?
ІІІ. Жаңа сабақ
Ой козғау.
1-жаттығу
*Сөздерге тиісті жұрнақтардыжалғап, туынды
сөз жаса (-ім, -м, -пе, -шік)
Көктем, көлім, өнім,
кеспе.
*Жаңа сөздерді қатыстырып сөйлем құрастыр.
Орманның ішінде
бір кішкене үйшік бар.Онда түбір өмір сүреді.Оның достары басқаша түрленбейді
екен.Түбір олар өзгерсе қалай болады екен деп ойлайды.
Түбір бір күні
орман ішінде келе жатса алдынан біреуді көреді.Қасында достары бар екен. Аттары
өзгеше екен. Оларды көріп таң қалады. Ол арасынан біреуін ерекше көзге іледі.
Ол өте мықты екен.
Түбір қасына келіп:
- Сенің атың кім? - деп сұрайды.
- Менің атым Қосымша,
- дейді.
2-жаттығу (ертегі)
·
Мәтінді оқып, туынды сөздерді теріп жаз.
Олатынатаңқалады.
Қосымша:
- Ал сенің атың кім? - дейді.
- Менің атым Түбір, - деп
айтады.
3-жаттығу
* Төмендегі сөздерді
сызбаларға сәйкес таңдап жаз.
Алша, кітаптар, әнші,
кәсіпкерден.
Бір-бірінің атын біліп алғаннан кейін,
Түбір одан:
- Сенің қандай қасиетің бар? -
дейді.
- Мен кез келген сөзді өзгерте аламын,
қасыңа қосымша екі әріп қосып, - дейді.
Сергimу сәті:
5-жаттығу
*Берілген сөздерді
жұрнақтар арқылы туынды сөзге айналдырып жаз.
Түбір:
- Мені түрлендірші, - дейді .
- Мысалы: түбірді, - деп айтады
Түбір естіп қуанып таң қалады.
6-жаттығу
*Мақалдарды көшіріп жаз,
туынды сөздерді тауып, белгісін қой.
Түбір:
- Онда менің достарымды түрлендірші, -
дейді.
Олмақұлдапдостарынтүрлендіреді.
Достарықуанады
І топ:
Түбiр сөздi тауып, тақтаға шығып, жазады. (Қыста,
ағаштар, шанамен, қардан, терезеге)
2.Бір түбірден өрбіген сөздер түбірлес
сөздерді жазыңдар. Мысалы: кітап, кітапша, кітапхана, кітапханашы
3.« Мақал - сөздің мәйегі»
Білек... бірді жығар,
Білім... мыңды жығар.
ІІ топ:
1.Түбiр сөзге жалғанатын қосымшаны жазады. (-
мен,- та,- ге,- тар,- дан)
Шығармашылықпенжұмыс.
2.Сөйлемдердің тиісті қосымшасын жалғап
құрастыру.
1. Торғай ағаш қон.
2. Үй қызық кітап көп.
3.« Мақал - сөздің мәйегі»
Әке....... қарап ұл өсер,
Ана......... қарап қыз өсер.
ІІІ топ:1.«Менің
досым» тақырыбына әңгіме жазу.
2.Төмендегі түбір сөздерді қосымшалы етіп
жаз.
Сөйлем құра. Мысалы: ойын, дәрі, қора
3. « Мақал - сөздің мәйегі»
Еңбек....... наны тәтті,
Жалқау....... жаны тәтті.
Тест
тапсырмасы
1. Түбір сөзді тап
а) аға ә) ағайын б) ағалар в) ағайындас
2. Қосымша деген не?
а) түбір, жұрнақ ә) түбір, қосымша б)
түбір, жалғау
в) жұрнақ, жалғау
3. Түбірлес сөзді тап?
а) балықшы, әнші ә) күйші, ақын б) сыйлық,
сыйлы
в) қала, сабақ
4. Түбір сөзге жұрнақ жалғану арқылы
жасалған сөз
а) түбірлес сөз ә) туынды сөз б) негізгі
сөз в) дара сөз
5. Түбірлес сөздер қалай жасалады?
а) бірнеше түбірден ә) екі түбірден б) бір
түбірден в) әртүрлі түбірден
Түбір:
- Қосымша екеуміз дос болып, бір үйде
тұрайық, - дейді.
Қуана-қуана келіседі. Барлығы бір үйде
тұрады. Екеуі айырылмас дос болады.
Олар Қазақ тіліне жұмысқа тұрады.
Көптеген қызмет атқарып, баянды өмір кешеді.
IV. Қорытынды.
Балалар бiз белгiлi бiлiм еліне саяхат
жасап, бiлiм көрсетіп, енді өзіміздің сүйiктi сыныбымызға оралайық.
Соныменбалалар, бүгiнгiсабақта не iстедiк?
(Бiлiмелінесаяхатжасадық, жаттығуларорындап, семантикалық карта толтырдық).
Қандайтақырыптықайталадық? (Түбiр мен
қосымша)
Бiзкiмбiзбалалар? (Оқушылармыз)
Қандайуәдеберемiз?
«5» болсыналарбағамыз,
Бiлiмненбақыттабамыз,
Өнербiлiмкөпоқып,
Өсеберсiнсанамыз.
V.
Бағалау.
VІ. Үйге тапсырма беру
Күнделікті ашайық,
Үйге тапсырма жазайық.
Түбір менен қосымшаны
Ажыратып алайық.
4 - жаттығу.15 бет
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.