- 01.01.2021
- 3922
- 421
Сабақтың тақырыбы:
«Қазақ хандығының құрылуы мен даму кезеңдері»
Сабақтың мақсаты:
Оқушылардың Қазақ хандығының құрылу тарихы туралы білімдерін тереңдету. Ертістен Еділге дейін созылған сайын даланы өзіне бағындырып,1465жылы Шу өзенінің бойында алғаш «қазақ» деген атаумен Керей мен Жәнібек хандар ірге тасын қалаған Қазақ хандығының құрылғанына 550 жыл болған осы хандықтың тарихын білуге үйрету. Оқушылардың тарихи –танымдық қабілеттерін өз бетінше ізденуге баулу,тіл байлығын дамыту. Тұңғыш Қазақ мемлекетінің құрылуының негізін қалаған қоғам қайраткерлерінің еңбегін бағалай білуге тәрбиелеу. Күтілетін нәтиже: Қазақ елінің тарихын терең білу,тарихи тұлғаларды үлгі тұту.
Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, слайд, суреттер,карта Сабақтың түрі: сайыс .
Кіріспе: Армысыздар бүгінгі «Қазақ хандығының құрылуы мен даму кезеңдері» атты сайысымызға қатысушы оқушылар және қонақтар! Қазақ хандығы — бүгінгі Қазақстан Республикасы мен көрші аймақтардың территориясында 1465-1847 жылдар аралығында құрылған мемлекет. Қазақ хандығы Еділден Жайыққа дейінгі территорияны, Сырдария мен Амудария өзнедерінің аралығын, Хорасан жерін қамтыған. Қазақ хандығының мемлекеттік құрылымы дала демократиясына негізделген монархияға негізделген. Мемлекет басшысы - хандар саяси билік жүргізетін. Олар төре тұқымынан шыққан сұлтандар арасындағы таңдау негізінде сайланатын. Қазақ хандығының тұңғыш ханы - Керей, соңғы ханы - Кенесары Қасымұлы. 1465 жылдары Керей мен Жәнібек Әбілхайыр хандығынан бөлініп шығып, Шу мен Талас өзендерінің арасындағы аймаққа орналасып, қазақтың туын көкке көтергені тарихтан аян. «Қазақ» деп ұран тастағанда рухы көтеріліп, намысы оянған барлық қазақ тайпалары түгел жиналып, Қазақ хандығының іргесін қалағанын баршамыз білеміз. Әлбетте, одан кейін тағдыр сан түрлі сынаққа салды бізді. Үш ғасыр тарихымызбен ар – ожданымыз табанға тапталды. Түрлі нәубетті бастан өткердік. Бірақ, мың өліп мың тірілген қазақ ақыры азаттығын алды. Ал, Қазақ хандығының 550 жылдығын атап өту – сол азаттық сыйлаған бабаларға деген құрметіміз деп қабыл алыңыздар.Түріктің бір бұтағы қазақ еді,Қайсар мінез, өр еді, ғажап еді.Жәнібек, Керей хандар басын қосып,Өмірге келген елі қазақ елі.Алтай мен Атыраудың арасындаЖетісу, жеті өзеннің сағасында.Бірігіп Ұлы, Орта, Кіші жүз боп,Хандық құрды қазақ өз даласында.Елбасы 2015 жыл — ұлттық тарихымыздың ұлықталатын жылы екенін еске салды. Мәселен, 2015 жылы Қазақ хандығының 550 жылдығын, Қазақстан халқы Ассамблеясы мен Конституциямыздың 20 жылдығын, Ұлы Жеңістің 70 жылдығын атап өттік.
Сабақтың барысы: І. Ұйымдастыру топқа бөлу
«Қазақ хандығының құрылуы мен даму кезеңдері» тақырыбында өткелі отырған сайысымызды бастауға рұқсат етіңіздер
Сайыс кезеңдерімен таныстырып өтейік.
I . «Таныстыру» бөлімі. . Әр топ өз атын қорғайды
II. «Білімділер» сайысы бөлімі. Әр топқа қазақ хандығының құрылуы жайында сұрақтар беріледі. III. «Тұлғаларды танып біл» (қойылған сұрақтарға жауап беру) IY. «Шешендер » сайысы Топтпрға тақтада әр түрлі сөздер беріледі
І топ. «Алғырлар» ІІІ топ. «Ұлағат»
ІІ топ. «Жас қыран»
I кезең .
«Таныстыру» бөлімі бойынша әр топ өз топтарының атын, эмблемасын қорғайды.
ІІ кезең
«Білімділер» сайысы. Әр топқа қазақ хандығының құрылуы жайында сұрақтар беріледі.
Алғырлар тобына
1.Қазақ хандығының құрылуы екі мемлекеттің ішкі саяси жағдайына байланысты болды. (Әбілхайыр хандығы мен Моғолстан) 2.Қазақ халқының Жәнібек пен Керей бастаған бөлігінің Шығыс Дешті Қыпшақтан Моғолстанға көшуі қай ғасырда болды? (XV ғасырдың ортасы) 3.Қазақ халқының Жәнібек пен Керей бастаған бөлігі қай хандықтан бөлініп кетті? (Әбілхайыр хандығынан) 4. Жәнібек пен Керей Өзбек хандығынан қайта көшті? (Моғолстанның батыс аймағына) 5.Жәнібек, Керей хандарымен бірігіп көшкен ру-тайпалардың алғашқы атауы. («өзбек-қазақтар») 6.XV ғ. 50-70жж. Керей мен Жәнібек хандарға қосылған адам саны. (200мың) 7.Моғолстан билеушісі (Есенбұға)
« Жас қыран» тобына 1.Жәнібек пен Керей одағына ене отырып, олардың көмегімен неге үміттенді?(өз шекарасы қауіпсіздігін қамтамасыз етуге) 2.Керей мен Жәнібек бастаған қазақтарды қолдаған Моғолстан ханы. (ЕсенБұға) 3.Қазақ жеріндегі ру - тайпалардың XV ғ. басында басқа хандықтарға ауа көшуінің басты мақсаттары. (ру-тайпалармен бірігу,тыныштықта өмір сүру 4..XVғ. жаңадан құрылған Қазақ хандығының билеушілерінің алдында тұрған міндет. (Қазақ тайпаларының басын қосып,этникалық аумағын біріктіру) 5..Қазақ хандығы қай ғасырда құрылды? (XV ғасырдың ортасы) 6.Қазақ хандығы құрылуы жайында жазған тарихшы. (М.Х.Дулати) 7.М.Х.Дулатидің жазуы бойынша Қазақ хандығы қашан құрылды? (1465-1466жж.)
«Ұлағат» тобына
1.Жәнібек ханның шын есімі (Әбусаид, халық Әз-Жәнібек деп атаған) 2.Қазақ хандығының алғашқы құрылған кездегі территориясы. (Шу мен Талас өзендері маңы) 3.Алғашқы Қазақ хандығы құрылған жер. (Жетісу) 4.Қазақ хандығының ұлттық туы тігілген жер. (Қозыбасы) 5.Хандықтың нығаюымен байланысты кімдерге қараған халықтың бәрі қазақтар деп атала бастады?(Жәнібек пен Керейге) 6.XV ғасырдың соңына қарай Қазақ хандығының құрамында қалған қалалар. (Созақ,Сығанақ) 7.Қазақ хандығы қай жылдары құрылды? (1465-1466жж)
ІІІ кезең
«Шешендер» сайысы. Топтарға тақтада әр түрлі сөздер беріледі. Топтық жұмыс жүргізу арқылы сөздердің мағынасына қарай мәтін құрастыру
Алғырлар тобына
Керей ұлы Қазақ екі негізін хан - хандығының тарихи қалаушы тұлғаның алғашқы ханы бірі, қазақ болатын
Жауабы: Керей хан – Қазақ хандығының негізін қалаушы ұлы екі тарихи тұлғаның бірі, алғашқы қазақ ханы болатын.
«Жас қыран» тобына.
Қазақ оған тайпалары хандығының көлемі ұлғайды әлдеқайда жер тұс-тұстан жатты келіп қосылып қазақ
Жауабы: Қазақ хандығының жер көлемі әлдеқайда ұлғайды, оған тұс-тұстан қазақ тайпалары келіп қосылып жатты.
« Ұлағат» тобына
Қазақ хандығының жер көлемі әлдеқайда ұлғайды, оған тұс-тұстан қазақ тайпалары келіп қосылып жатты.
Керей келісе Жәнібек пен отырып басқару ойдағыдай ісін хандықтың хан жүргізген
Жауабы: Керей хан хандықтың басқару ісін Жәнібекпен келісе отырып ойдағыдай жүргізген.
. ІҮ кезең:
«Ойлан,тап!» сайысы. Суреттегі хандардың кім екенін анықтау
Хан болу, таққа отыру оңай емес, ақыл, кемеңгерлік, данышпандық қасиеттің өзі жеткіліксіз, халық сонымен қатар жаужүрек батыр болуды қалайды, сонда ғана соңынан ереді. Бұл қасиеттің бәрі кімде бар еді.?
Абылай
Өзі билік еткен жылдары ішкі және сыртқы саясатты сәтті жүргізді. Ол ХҮІІғ аяғы мен ХҮІІІ ғ. басында Қазақ хандығындағы саяси жағдайды реттей алды. Бұл хан дипломат-мәмілегер, айлакер қолбасшы, әділеттік құқық жүйесінің реформаторы және қазақ ұлтының бірлігі мен жерінің тұтастығын сақтауға жан аямай күш салған ірі мемлекеттік тұлға ретінде танылды.
Тәуке
Осы хан тұсында қазақ хандығы қайта бірігіп дами түсті Қазақ хандығын 42 жыл биледі. Қазақ хандығының 300 жылдық тарихында бұл хандай ұзақ жыл ел билеген хан болған емес. Ол ел басқару, қиын-қыстау, әскери-саяси істері жағында қажырлы да қабілетті қайраткер болды. Оның үстіне аса күрделі сыртқы жағдайларда дипломатиялық дарыны мол майталман екендігін көрсетті.
Хақназар
Бұл ханның тарихымыздан алатын орны, Мұхаммед Хайдар Дулатиден бастап, барлық тарихшылар тарапынан өте жоғары бағаланады. Бұл ханның Қазақ хандығы тарихында алатын орны ерекше. Қолбасшы ретінде де, жеке ерліктерімен де танылған ол «Қыпшақ жұртының белгілі сұлтаны, даңқты бахадұры» атанды. Ол бейбіт өмірде әділдігімен, жоғары адамгершілік қасиеттерімен халық құрметіне бөленді..
Ү кезең: эссе жазу
Қазақ хандығының 550 жыл
Қорытынды: Құрметті ұстаздар қауымы және оқушылар бүгінгі іс шараға қатысқандарыңызға үлкен рахмет. Елбасымыз Н. Ә. Назарбаев «Өз тарихын білмеген халық, өзін де сыйламайды» деген. Сондықтан әр қайсымыз өз еліміз тарихын әрқашанда жадымызда сақтап, мақтан етейік.Көк аспан түсіндей желбіреп байрағы,Бір мүдде бір мақсат алдына қойғаны .Көк түрік отаны бүгінгі қазақтың,Тәуелсіз мәңгілік ел болу арманы, - деп сайысымызды аяқтаймыз. Келгендеріңізге рахмет. Әділқазылар сайыста жеңімпаз топты анықтап, марапаттайды.
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Сабақтың тақырыбы: «Қазақ хандығының құрылуымен даму кезеңдері»Сабақтың мақсаты: Оқушылардың Қазақ хандығының құрылу тарихы туралы білімдерін тереңдету. Ертістен Еділге дейін созылған сайын даланы өзіне бағындырып,1465жылы Шу өзенінің бойында алғаш «қазақ» деген атаумен Керей мен Жәнібек хандар ірге тасын қалаған Қазақ хандығының құрылғанына 550 жыл болған осы хандықтың тарихын білуге үйрету. Оқушылардың тарихи –танымдық қабілеттерін өз бетінше ізденуге баулу,тіл байлығын дамыту. Тұңғыш Қазақ мемлекетінің құрылуының негізін қалаған қоғам қайраткерлерінің еңбегін бағалай білуге тәрбиелеу. Күтілетін нәтиже: Қазақ елінің тарихын терең білу,тарихи тұлғаларды үлгі тұту. Сабақтың көрнекілігі: интерактивті тақта, слайд, суреттер,карта Сабақтың түрі: сайыс . Кіріспе: Армысыздар бүгінгі «Қазақ хандығының құрылуымен даму кезеңдері» атты сайысымызға қатысушы оқушылар және қонақтар! Қазақ хандығы — бүгінгі Қазақстан Республикасы мен көрші аймақтардың территориясында 1465-1847 жылдар аралығында құрылған мемлекет. Қазақ хандығы Еділден Жайыққа дейінгі территорияны, Сырдария мен Амудария өзнедерінің аралығын, Хорасан жерін қамтыған. Қазақ хандығының мемлекеттік құрылымы дала демократиясына негізделген монархияға негізделген. Мемлекет басшысы - хандар саяси билік жүргізетін. Олар төре тұқымынан шыққан сұлтандар арасындағы таңдау негізінде сайланатын. Қазақ хандығының тұңғыш ханы - Керей, соңғы ханы - Кенесары Қасымұлы. 1465 жылдары Керей мен Жәнібек Әбілхайыр хандығынан бөлініп шығып, Шу мен Талас өзендерінің арасындағы аймаққа орналасып, қазақтың туын көкке көтергені тарихтан аян. «Қазақ» деп ұран тастағанда рухы көтеріліп, намысы оянған барлық қазақ тайпалары түгел жиналып, Қазақ хандығының іргесін қалағанын баршамыз білеміз. Әлбетте, одан кейін тағдыр сан түрлі сынаққа салды бізді. Үш ғасыр тарихымызбен ар – ожданымыз табанға тапталды. Түрлі нәубетті бастан өткердік. Бірақ, мың өліп мың тірілген қазақ ақыры азаттығын алды. Ал, Қазақ хандығының 550 жылдығын атап өту – сол азаттық сыйлаған бабаларға деген құрметіміз деп қабыл алыңыздар.Түріктің бір бұтағы қазақ еді,Қайсар мінез, өр еді, ғажап еді.Жәнібек, Керей хандар басын қосып,Өмірге келген елі қазақ елі.Алтай мен Атыраудың арасындаЖетісу, жеті өзеннің сағасында.Бірігіп Ұлы, Орта, Кіші жүз боп,Хандық құрды қазақ өз даласында.Елбасы 2015 жыл — ұлттық тарихымыздың ұлықталатын жылы екенін еске салды. Мәселен, 2015 жылы Қазақ хандығының 550 жылдығын, Қазақстан халқы Ассамблеясы мен Конституциямыздың 20 жылдығын, Ұлы Жеңістің 70 жылдығын атап өттік.Сабақтың барысы: І. Ұйымдастырутопқа бөлу«Қазақ хандығының құрылуымен даму кезеңдері» тақырыбында өткелі отырған сайысымызды бастауға рұқсат етіңіздерСайыс кезеңдерімен таныстырып өтейік.I . «Таныстыру» бөлімі. . Әр топ өз атын қорғайдыII. «Білімділер» сайысы бөлімі. Әр топқа қазақ хандығының құрылуы жайында сұрақтар беріледі.III. «Тұлғаларды танып біл» (қойылған сұрақтарға жауап беру)IY. «Шешендер » сайысы Топтпрға тақтада әр түрлі сөздер беріледіІтоп. «Алғырлар»ІІІ топ. «Ұлағат»ІІ топ. «Жас қыран»
6 656 178 материалов в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Щербакова Виктория Афанасьевна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс профессиональной переподготовки
500/1000 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Курс повышения квалификации
36 ч. — 144 ч.
Курс повышения квалификации
72/108 ч.
Мини-курс
4 ч.
Мини-курс
2 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.