Тақырыбы:
«Қазақстанның
ірі
қалалары»
Сабақтың
мақсаты:
Білімділік:
Орта
ғасырда өмір сүрген Қазақстан қалалары, олардың саяси-әкімшілік қызметі, қала
құрылысының ерекшеліктері туралы білім беру.
Тәрбиелік:
Мәдениет
туралы түсініктерін қалыптастыру, эстетикалық тәрбие беру.
Дамытушылық:
Салыстыра
отырып, қала мәдениеті туралы түсініктің қалыптасуы, көпшілік және
отырықшылық арасындағы айырмашылықтарын таба білуге дағдыландыру
Сабақтың
көрнекілігі: интерактивті тақта, суреттер, оқулық
Сабақтың
түрі: Аралас сабақ
Әдіс-тәсілдер: баяндау,
сұрақ-жауап, әңгімелеу
Сабақ барысы:
І.
Ұйымдастыру кезеңі.
ІІ.
Үй тапсырмасының сұрақ тапсырмалары:
б)
Әл-Фарабидің өмірбаяны айтылады;
в)
Әл-Фарабидің еңбектері жайлы оқылады.
ІІІ. Жаңа сабақты баяндау:
Алғашқы
қалалар- Оңтүстікте,
Жетісу өңірінде және Орталық Қазақстанда пайда болды.
Әр
қаланың өз билеушісі болды.
Қалада
– су құбыры, мешіт- медреселер, ел билеушілеріне арналған үйлер тұрғызылған. Үш
бөліктен тұрды:
1) Цитадель (орда)
– қаланың қамалмен қоршалған бекіністі орталық бөлігі. Онда патша сарайы және
әкімшілік басқару орындары, қала билеушісінің үйлері орналасқан.
2) Шахристан –
билеушілер, ақсүйектер, діни қызметкерлер және қаланың бай халқы мен
қолөнершілері тұрған бөлік.
3) Рабат –
қолөнер шеберханалары орналасқан жұмысшы қала бөлігі.
Қаладағы аса маңызды кәсіптің бірі- темір ұсталығы
болды.
Құйрықтөбе
Сырдария
бойындағы қала.
Қалада-
мешіт, моншалар көптеп салынды. Қытай мен жапон шеберлері жасаған мыс, фарфор
ыдыстар табылды.
Отырар
Оңтүстік
Қазақстан облысының жерінде орналасқан.
Кезінде
- Фараб, Тарбанд деп те атаған.
Отырарда
есімі әлемге танылған ғұлама ғалым Әбу Насыр әл- Фараби дүниеге келді.
Қалада дүние жүзіндегі ірі кітапханалардың бірі болған.
1218
ж. – алты ай бойы монғолдар қоршап, ақыры қаланы жермен- жексен етті.
Отырар
қаласы шамамен ХҮІІІ ғ. басына дейін өмір сүрді.
Сауран
Түркістан
қаласынан 30 шақырым жерде орналасқан. Араб тарихшысыМакдиси : “Сауран
- үлкен қала, бірінен соң бірі жеті қабырғамен қоршалған” деп суреттейді.
Йасы
Қаланың
негізі б.з.б. 1-мыңжылдықтың орта кезінде қаланған.
Йасы
қаласы қамал, шахристан, рабаттан тұрған.
Йасы
қаласында Қожа Ахмет Йасауидің ескерткіші орналасқан.
Есім
хан тұсында Йасы Қазақ хандығының астанасына айналды.
Сол
уақыттан, яғни ХІҮ ғ. бастап - Түркістан деп атала бастады.
Сығанақ
Сырдария
өзені бойында орналасқан.
Қыпшақ
мемлекетінің сауда және саяси орталығы болды.
1219-
1220 жж- монғол әскері қоршауға алды.
Ақ
Орда мемлекетінің ханы Ерден (1320-1344) Сығанақ қаласын қалпына келтіріп,
өзінің астанасына айналдырды.
ХҮІІІ
ғасырға дейін өмір сүрді.
ІҮ. Жазбаша
жұмыс.
Цитадель,
шахристан және рабат сөздердің анықтамасын жұмыс дәптерлеріне жазу.
Ү.
Сабақты бекіту
* Орта
ғасырларда Қазақстанда қандай қалалар болды?
* Қалалар
қандай бөліктерден тұрды?
* Шахристан
деген не?
* Қаланың
рабад деген бөлігінде кімдер тұрды?
* Орта
ғасырлық қалалардың қазіргі қалалардан айырмашылығы неде?
ҮІ.
Сабақты қорытындылау.
ҮІІ.
Үйге тапсырма: §25- параграфты оқып
келу,
тақырып соңындағы сұрақтарға жауап беру.
Қосымша материалдармен жұмыс жүргізу
ҮІІІ.
Бағалау.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.