Өткізген:
Ш.М.Кожакова
Ақкемер орта мектебі
Күні: 28.11.15
Сыныбы:
9а
Сабақтың
тақырыбы: «ЖИТС - ғасыр дерті»
Мақсаты: Оқушыларға ЖИТС-ның қазіргі таңдағы
адамзаттың басты проблемасы екенін, оның зиянды жақтарын түсіндіру, ғасыр
дертіне айналып отырған кеселдің залалын жан-жақты меңгерту, зиянды әдеттен
барынша аулақ болуға шақыру. ЖИТС-ның адам өміріне зиянды әсерін аша отырып,
олардың сана – сезімдерін тәрбиелеу және салауатты өмір суруге азаматты
жауапкершілітерін орнықтыру.
Көрнекілігі: Плакаттар
Қолданылған әдіс-тәсілдер: СТО
Сабақ барысы:
Ұйымдастыру:
Оқушыларды 3 топқа бөлу
Қызығушылық ояту:
Бейне ролик «Біз
СПИД – ке қарсымыз»
Мейірімді
жүрекпен,
Ақпейілді
тілекпен,
Амандасып алайық,
Бір жадырап
қалайық
Ой қозғау:
ББҮ кестесі
|
Білемін.
|
Білдім.
|
Білгім келеді.
|
|
|
|
Мәтінмен
жұмыс:
1 – топ «Ғасыр дерті болып табылатын
ЖИТС »
ЖИТС (СПИД) дегеніміз
Жүре пайда болатын
Иммунитет
Тапшылығы
Синдромы.
ЖИТС (Жүре пайда
болатын иммундық тапшылық) – иммундық қуаттың әлсіреуінен соқтыратын жұқпалы
ауру. Жыныс қатынасы кезінде және зақымданған тері арқылы қанға
түскен соң ғзаның қорғаныс шебі саналатын лимфа жүйесін зақымдайтын аса
қатерлі ауру.
Ғалымдардың есептеуі бойынша ЖИТС
(СПИД) ең алғаш 20 ғасырдың 70 жылдары АҚШ, Гаити, Африкада тіркелген,
1979-81 жылдары Нью-Йорк пен Лос-Анжелес дәрігерлері адамдардан
иммунитеттің нашарлығын байқаған. Олар қан тамырының ісігі (саркома
Капоши) және пневмонияның сирек формасымен ауыратын адамдар
1982 жылы ауруларды бақылау орталығы
жаңа ауру ЖИТС-ты тіркеді. 1983 жылы француз Люком Монтанье мен
американдық Роберт Галло ауру қоздырғышы туралы алғашқы мәлімет айтты
1981 жылы Америкада (Атланта) ауруды
бақылау комитетінің баяндауы бойынша гомосексуалистер арасында өкпе
қабынуынан және сирек болатын жаңа түзінді /денеде/ сияқты бұрын
таралмаған түсініксіз аурулардың көбеюі үреймен баяндалған.
Бұл аурудағы иммундық жүйені толық
жоятындығынан бұл вирус АИВ (адамның иммунитет тапшылық вирусы) деп
белгіленеді
ЖИТС – бірте-бірте дамитын, кейде 5
жылға созылып, адамды ақыры өлімге жеткізетін кесел
ЖИТС-пен ауру-өлім жазасына
кесілгенмен бірдей. Себебі дүние жүзінде осы уақытқа дейін әлі оны
толық жазатын ем жоқ. Тек қана бірақ жол-ол сақтану, алдын алу.
2 – топ «Аурудың
негізгі белгілері»
Вирус жұққан адамдардың 35-50%-ы ауырады. Қалғандары дені сау, вирус
тасымалдаушы болып қалады. ЖИТС немесе қазіргі кезде АИВ инфекциясы деп
аталатын індеттің тиісті кезеңдеріне қарай әртүрлі белгілері болады. Жұққан
сәттен бастап алғашқы белгілері пайда бола бастағанға дейінгі уақыт инкубациялық
кезең – бастапқы АИВ-инфекция) 2-3 аптадан 6-12 айға, кейінгі кездегі
мәліметтер бойынша бірнеше жылға дейін созылады. Инфекция кейде белгісіз түрде
дамиды. Негізінде науқастанғандардың 1/3-нің дене қызуы көтеріліп, баспа
(ангина), бас ауыруы, лимфабездерінің ісінуі, әлсізденуі, терісіне бөртпе шығу
сияқты жедел ауру белгілері пайда болуы мүмкін.
3
– топ «ЖИТС-тің жұғу көздері және жұғу жолдары»
Дүниежүзілік денсаулық сақтау ұйымының мәліметі бойынша АИВ жұқтырғандар
саны 2000 жылдан кейін 40-50 миллионға жетуі ықтимал.
Әдетте ЖИТС-пен қала тұрғындары жиірек ауырады. Оған жөнсіз жыныстық қатынас,
шектен тыс сексуалдық еркіндік, жезөкшелік, гомосексуалдық т.б. жайлар себеп
болады.
Инфекция көзі. Вирус жұққан адам – вирус тасымалдаушылар, ЖИТС-пен
ауырған адамдар инфекция жұқтыру көзі болып табылады. Ешқандай ауру белгілері
байқалмайтындықтан, әсіресе, вирус тасымалдаушылар өте қауіпті.
Вирус көп мөлшерде қанда, спермада, қынап кілегейінде, емшек сүтінде болады.
Көз жасында, жұлын сұйығында, сілекейде өте аз мөлшерде болуы мүмкін.
Ой
толғаныс:
Ситуатциялық
жағдайлар
1-
Топ. Сіздің ойыңызша СПИД-пен ауырған адамды қызмет еткен жерінде
қалдырудың жөні бар ма? Әлде..............
2-
Топ. Сіздің ойыңышша ВИЧ ақпаратты табуға арналған тесттен сіздің
өтуіңіз жөн деп есептейсіз бе?
3-
Топ. Досыңыз СПИД-пен ауырғаның білсеңіз не істер едіңіз?
Тренниинг:
«Түймедақ»
1.
СПИД ауруларының белгілері.....................
2.
СПИД жұғады.............................
3.
ВИЧ жұқпайды.............................
Қорытынды
1-
Топ. Сіздің ойыңызша СПИД-пен ауырған адамды қызмет еткен жерінде қалдырудың
жөні бар ма? Әлде..............
2-
Топ. Сіздің ойыңышша ВИЧ ақпаратты табуға арналған тесттен сіздің өтуіңіз жөн
деп есептейсіз бе?
3-
Топ. Досыңыз СПИД-пен ауырғаның білсеңіз не істер едіңіз?
Ортақ
тапсырма
Тест
«Сіз ЖҚТБ туралы не білесіз?»
«Д» -
дұрыс, «Қ» - қате
|
1
|
ЖҚТБ-мен
ауыратын адамды құшақтау қауіпті
|
|
Д
|
Қ
|
|
2
|
Жұртшылық
пайдаланатын дәретханада ЖҚТБ-ны жұқтырып алуға болады.
|
|
Д
|
Қ
|
|
3
|
Күре
тамырына дәрілік препараттар қабылдайтын адамдар басқалардың инесін пайдаланбауға
тиісті
|
|
Д
|
Қ
|
|
4
|
ЖҚТБ-мен
ауырған адаммен бір стаканнан ішсең немес бір бутербродты тістесең ЖҚТБ
вирусын жұқтыру мүмкін емес.
|
|
Д
|
Қ
|
|
5
|
Егер
мектепте біреу жарақат алып онан қан кетсе, қанды қолмен тоқтату керек.
|
|
Д
|
Қ
|
|
6
|
Егер
сырқат саған қарай жөтелсе немесе түшкірсе, ЖҚТБ-ны жұқтыруға болады.
|
|
Д
|
Қ
|
|
7
|
Жыныстық
қатынас, есірткі және ЖҚТБ мәселелерін мектепте талқылау – дұрыс идея.
|
|
Д
|
Қ
|
|
8
|
ЖҚТБ-ны
вирус қоздырады.
|
|
Д
|
Қ
|
|
9
|
ЖҚТБ
қызыл қан түйіршектерін зақымдайды.
|
|
Д
|
Қ
|
|
10
|
ЖҚТБ
денеден бөлініп шығатын барлық сұйық заттар арқылы жұғады.
|
|
Д
|
Қ
|
|
11
|
ЖҚТБ-ға
тесттер әдетте сенімді.
|
|
Д
|
Қ
|
|
12
|
ЖҚТБ
негізгі 3 түрлі жолмен беріледі: жыныстық қатынас кезінде, қанмен түйісу
кезінде (мысалы: ортақ инемен пайдаланғанда), анадан сәбиге ана құрсағында
даму кезінде және туған кезінде.
|
|
Д
|
Қ
|
|
13
|
ЖҚТБ-ның
көптеген белгілері басқа аурулардың белгісіне ұқсас.
|
|
Д
|
Қ
|
|
14
|
ЖҚТБ-ға
байланысты проблемалардың бірі – жұқтыру мен аурудың біліну мезетінің
аралығында бірнеше жыл өтуі мүмкін.
|
|
Д
|
Қ
|
|
15
|
Дүние
жүзілік СПИД – пен күрес күні - 1 желтоқсан.
|
|
Д
|
Қ
|
Мүғалім:
Қорыта айтқанда әр оқушы аурудың алдын алу үшін ауырмай
тұрып, ауырмайтын жол іздеу керек. Салауатты өмір салтын ұстану, жеке бастың
тазалығын сақтау арқылы айналасындағыларға дерттің алдын алуға мүмкіндік
жасайды. (Көрме бұрышына тоқталу)
Адам!
Адам!
Бөлісіп уайымды –
Болашаққа болыңдар дәйім-үлгі!
Бір-біріңе болыңдар мейірімді,
Бір-біріңе болыңдар қайырымды,
Дерт шалмасын,
Ешқашан өрт шалмасын,
Алып емен, ақ балтыр қайыңымды.
Бір-біріңе болыңдар қайырымды, -
дей отырып, бүгінгі ашық тәрбие сағатымызды аяқтаймыз.
Алтын уақыттарыңызды бөліп, келіп қатысқандарыңыз үшін көптен көп рахмет.
«Ауырып
ем іздегенше,
ауырмайтын
жол іздейік!»
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.