- 16.12.2020
- 616
- 4
«Адамзаттың табиғатсыз күні жоқ,
Табиғаттың оны айтуға тілі жоқ»
Мақсаты: Оқушыларға табиғаттың адам өміріндегі зор маңыздылығын насихаттай отырып, оны аялауға, сақтап қорғауға, өз үлестерін қосуға жұмылдыру, мейірбандыққа баулу, экологиялық білімдерін молайту.
Сайыстың кезеңдері:
І. «Таныстыру»
ІІ. «Зымыран сұрақтар»
ІІІ. «Ғажайып төрттік»
IV. «Экологиялық пошта»
V. «Сиқырлы сандық»
VІ. «Жүйрік болсаң, озып көр»
І кезең
«Таныстыру»
Әр топ өз тобының атымен, топ басшысымен, топ ұранымен, төс белгісімен таныстырады. (жоғары ұпай 5 ұпай)
Жасыл желек жердің сәні саялы,
Қамқор болсаң жапырағын жаяды.
Мейірім мен жылуын арна жүректің,
Соған қоса алақан керек аялы.
Өсімдік – өмір тірегі, талас бар ма?
Тіршілік өсімдіксіз жарасқан ба?
Бүгінгі сайыс сабағымызға өсімдіктердің атымен, яғни «Раушан» және «Қызғалдақ» топтары қатысып отыр.
ІІ кезең
«Зымыран сұрақтар»
(Әр топқа 10 сұрақ қойылады, әр дұрыс жауапқа 1 ұпай)
«Раушан» тобына қойылатын сұрақтар
1. Өсімдіктер әлемін зерттейтін ғылым?
2. Қазақстанда қанша мемлекеттік қорық бар?
3. Қазақстан тауларын атаңыздар?
4. Қызыл Кітапқа енгізілген сирек кездесетін құстарды атаңыздар.
5. Батыс Алтай қорығының орналасқан аймағы?
6. Мәдени өсімдіктерге қандай өсімдіктер жатады?
7. Қоршаған ортаны қорғаудың дүниежүзілік күні қай күн?
8. Мұнай Қазақстанның қай жерінде өндіріледі?
9. Адам және қоршаған орта байланысын қалай түсінесіздер?
10. Қазақстандағы ең ірі суқойма?
«Қызғалдақ» тобына қойылатын сұрақтар
1. «Экология» ғылымы нені зерттейді?
2. Қазақстандағы ұлттық саябақтар саны қанша?
3. ҚР Мелекеттік Елтаңбасында өсімдіктер мен жануарларға қатысты не бейнеленген?
4. Қызыл Кітап тұңғыш рет қай жылы басылып шықты?
5. Қазақстанда пайдалы қазбалардың қанша түрі кездеседі?
6. Қазақстандағы ең ірі өзендерді атаңыздар.
7. Қызыл кітапқа жазылған, сирек кездесетін жануарларды атаңдар.
8. Қазақстан мемлекетінің алғашқы астанасы?
9. Қазақстандағы Орал тауының жалғасы?
10. Қазақстандағы ағымды көл?
ІІІ кезең
«Ғажайып төрттік»
(Топтар кезектесіп, ұяшықтарды таңдап ашып отырып, берілген тапсырмаларды орындайды, тиісінше ұпай сандары беріледі)
Ғалымдар 10. 1920-1930 жылдары“Өсімдіктану” оқулығын жазған ғалым ?
Ғалымдар 20. Өсімдіктер туралы “Қазақстан Республикасының Қызыл кітабын” жазған ғалымдар?
Ғалымдар 30. Фотосинтезде хлорофилдің рөлін алғаш сипаттаған ғалым?
Табиғат таңғажайбы 10. Галапагосс пингвині туралы не білеміз?
Табиғат таңғажайбы 20. Балықтың жасын қалай анықтайды?
Табиғат таңғажайбы 30. Үйеңкі неге жылайды?
Ең, ең, ең...- 10. Ең биік сүтқоректі?
Ең, ең, ең...- 20. Ең ақылды теңіз жануары?
Ең, ең, ең...- 30. Құрлықтағы ең үлкен жануар?
Әр түрлі – 10 . 20 адамның құшағы зорға жететін, биіктігі 110 м, Солтүстік Америкада тіршілік ететін алып ағаш?
Әр түрлі – 20. Тіршілігінде демтүтік арқылы тыныс алатын жануарларды ата?
Әр түрлі – 30. Берілген қанайналым жүйесі қай жануарға тән?
Сергіту сәті
ІV кезең
«Экологиялық пошта» 1, 2, 3 ұяшықтар таңдауға беріледі. (жоғары ұпай саны – 10.)
№1 ұяшық - №1 хат. Ауылым – алтын бесігім
№2 ұяшық - №2 хат. Таза болса табиғат, Аман болар адамзат
№3 ұяшық - №3 хат. «Жасыл әлемді қорғайық, Гүл мен шөпті жұлмайық»
Әр топ өз таңдаған ұяшықты таңдай отырып, оның ішінде берілген тақырыпты ашып, суреттеп, постер қорғаулары қажет.
V кезең
Сиқырлы сандық
1. Жұмбақты шешіңіз
Көк
жиекті шай табақта,
Алтын алма тербеледі.
Кейде бүркер алма жүзін,
Ұлпа мақта перделер. (Күн) (дұрыс жауапқа 5 ұпай)
2. Бұл құстың 4 қанаты, 7 қауырсыны бар. Әр қауырсынның өз аты болады.
Бір жақ қауырсыны – қара, ал екіншісі – ақ. Құс қанатын бір сермегенде
қараңғы, екіншісін сермегенде жарық болады. (дұрыс жауапқа 10 ұпай)
Сұрақ: бұл қандай ерекше құс? Әрбір құстағы 4 қанат және 7 қауырсын
нені білдіреді? 7 қауырсынның, 4 қанаттың атын ата.
Әр қауырсынның 1 жағы қара, екінші жағы ақ болғаны нені білдіреді?
Жауабы: жыл, 4 мезгіл, 7 күн, күндіз және түн.
2. Мақалды жалғастыр.
Тау бұлағымен көрікті, .... (дұрыс жауапқа 3 ұпай)
3. Табиғат туралы тақпақ айтып беріңіз (ұпай саны – 5)
4. Бір нәрсе бетінде жоқ, ой менен қыр,
Өзінің кіндігінен айналып жүр.
Өзіне назар салып қарасаңыз,
Келбеті жер жүзінің көрініп тұр. (глобус) (дұрыс жауапқа 5 ұпай)
5. Табиғатқа қатысты қандай
тыйым сөздерді білесіңдер?
3 тыйым сөз айтып беріңіз. (дұрыс жауапқа 5 ұпай)
6. Мына тыйым сөзді түсіндіріп беріңіз.
Аққу – киелі құс, оны атуға,
құс салуға болмайды. (дұрыс жауапқа 5 ұпай)
7. Қонақтап
күнде қонар су бетіне,
Сүйсінер барлық адам келбетіне.
Тұлғасы су ішінде көрінеді,
Таңырқап қарап тұрсам суретіне (ай ) (дұрыс жауапқа 5 ұпай)
VІ кезең
«Жүйрік болсаң, озып көр» (топ басшылар сайысы) Берілген тақырыпты әр топ басшысы ашып, қорғауы тиіс. (жоғары ұпай - 15)
«Қызғалдақ тобына»
«Қала және ауыл экологиясының айырмашылықтары»
«Раушан тобына»
«Адам іс-әрекетінің табиғатқа әсері. Табиғатты қорғау»
«Табиғатта сезім бар, құлақ та бар,
Ренжітсең, күрсініп, жылып та алар.
Аяласаң, жаныңа шуақ тамар,
Қажығанда бойыңа қуат болар»,- дейді ақын жүрек.
Бүгінгі «Адамзаттың табиғатсыз күні жоқ, табиғаттың оны айтуға тілі жоқ» атты сайыс сабағымыз өз мәресіне жетті, сөз кезегін әділ қазы алқасына береміз. Әділ қазы алқалары сөз алып, сайысты қорытындылап, оқушыларды марапаттайды. Оқушылар табиғатқа деген тілектерін жапырақшаларға жазып, ағашқа жабыстырады.
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Бізді қоршаған орта: жан-жануарлар мен өсімдіктер, Жер мен Ай, Күн мен алыстағы жұлдыздар — осылардың барлығы да табиғат деген ауқымды ұғымды білдіреді.Адам - табиғаттың ажырамас бөлігі. Сондықтан халқымызда «Жер-Ана» деген егіз үғым қалыптаскан. Жерді өз Анасындай, Анасын Күндей қастерлеу Ата қостаған салтымыз. «Жер шоқтығы - Көкшетау», «Жер жаннаты - Жетісу» деп, бабаларымыз туған жерге, табиғатқа деген ыстық махаббатын білдірген.Сондықтан орман-тоғайларды сақтап, қоршаған ортаның, өзен мен көлдердің ластанбауына ерекше мән берген.«Су ішкен құдығыңа түкірме»«Бұлақ көрсең, көзін аш»деп, жас ұрпақтың бойына табиғатты қорғаудың тәрбиесін сіңірген.Табиғатта үздіксіз өзгерістер болып жатады. Мысалы, жанартаудың атқылауы , найзағайдың жарқылы, судың мұзға айналуы сияқты құбылыстар табиғаттағы өзгерістерді көрсетеді.Аспан денелерінің қозғалысы, гүлдердің шешек атуы, ағаштың жайкалып өсуі, өзеннің тасуы немесе көлдердің тартылып суалуы - осылардың барлығы да қоршаған ортадағы өзгерістер.Әлемде орын алатын сан алуан өзгерістер табиғат құбылыстары деп аталады.Табиғат қүбылыстары бір-бірімен тығыз байланысты. Оларды физика, астрономия, география, геология, биология, химия сияқты ғылымдар зерттейді. Әр ғылымның табиғатты зерттеуде өз мақсаты мен міндеті бар. Мысалы, физика негізінен механикалық қозғалысты, жылу, электр, жарық құбылыстарын зерттейді. Физика ғылымы зерттейтін табиғат құбылыстары физикалық құбылыстар деп аталады.Физика басқа да жаратылыстану ғылымдарымен өзара тығыз байланыста болады. Мәселен, географияда физика заңдарын өзендердің қалай ағатынын, желдің қалай пайда болатынын түсіндіру үшін қолданады. Сол сияқты биологияда физика заңдарын пайдаланып, хайуанаттардың қалай қозғалатынын және көру мүшелерінің қалай жұмыс жасайтынын түсіндіреді
6 656 790 материалов в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Чинякина Наталья Петровна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс повышения квалификации
36 ч. — 180 ч.
аудиоформат
Курс повышения квалификации
72/108/144 ч.
Курс профессиональной переподготовки
500/1000 ч.
Мини-курс
4 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.