Сабақтың
тақырыбы.Ғылым таппай мақтанба
Сабақтың мақсаты: Оқушыларға
Ұлы ақын - А.Құнанбайұлының өмірбаянымен, өскен ортасымен таныстыру. Жас ұрпақты
Абай шығармашылығын танып өсуге тәрбиелеу.
Сабақтың міндеті:
Білімділігі: оқушыларды
ұлы ақын Абайдың өлеңдерін түсініп, мәнерлеп оқуға дағдыландыру
Дамытушылығы: оқушыларға
бағыт-бағдар бере отырып, өздіктерінен жұмыс істеу, іздену, білім, іскерлік
дағдыларын қалыптастыру, ой-өрісін, сөздік қорын, тіл байлығын дамыту.
Тәрбиелік:
оқушыларды
өнер,білімді сүюге және ұқыптылыққа, тапқырлық пен ізденімпаздыққа тәрбиелеу.
Тәжірибелілігі:Оқушыларды
өлеңді мәнерлеп оқи білуге және дұрыс оқуға үйрету.
Сабақтың түрі: Жаңа
білімді хабарлау, түсіндіру
Сабақта қолданылатын
әдіс-тәсілдер: парктикалық, сөздік.
Көрнекілігі: Абай
өмірбаяны туралы слайд, ребус, кластер, венн диограммасы.
Сабақтың
барысы:
І.Ұйымдастыру кезеңі.Оқушылардың
құрал-жабдықтарын түгелдеп, сабаққа әзірліктерін байқау.
Жаңа сабақ.
I.Кіріспе:
Абай
Құнанбаев және оның “Ғылым таппай мақтанба” өлеңімен таныстыру.
Асыл сөзді іздесең,
Абайды оқы ерінбе.
- Абай кім? Абай қай жылы туды?
Қазақстанның қай өңірінде дүниеге келді? Абайдың балалық шығы туралы не
білеміз? Абайдың қандай шығармалары бар? Абай өлеңдерінің негізгі ойы?Абайдың
қай өлеңін жатқа айта аласыңдар?
Балалардың жауаптарын
толықтырамын.
Абайдың шын аты
Ибраһим болған. Абай деп әжесі Зере еркелетіп қойған. Бала кезінде екі ананың
арасында тел өскен Абайды жеңгелері Телғара деп еркелетіпті. Тіпті М.Әуезовтың
өзі Абай туралы жазбақ болған романын ең алғаш “Телғара” деп атаған екен. Сол
телғараның дана Абайға айналып, ұлы ақын болу жолына көз салып көрелік.
Абайдың бар өмірі өзі туып өскен
Шыңғыс болысы, қазіргі Абай ауданы, бұрынғы Семей облысында өтті. Ұлы ақын 1845
жылы әйгілі Қасқабұлақ басында, киіз үйде дүниеге келді. Әкесі Құнанбай бүкіл
Тобықты елінің қаһарлы әміршісі, қатыгез, ал шешесі Ұлжан керісінше
ағайын-туысқа қайырымды, мінезі жұмсақ, тілге бай адам болған.Міне, сәби
шағынан-ақ Абай от пен судай екі ұдай, кереғар мінезді адамдар ортасында өмір
кешті. Аяулы әжесі Зере мен анасы Ұлжанның жас бала қиялы мен санасының,
мінез-құлқының қалыптасуына әсері мол болды. Ол екеуі айтқан ертегі,
аңыз-әңгіме, күлдіргі, мысқыл, ел басынан өткен тарихи оқиғалар зерделі
бала-Абайдың санасына біртіндеп сіңе берді. Осылайша, бала Абай өз халқының
рухани ой қазынасына қанығып өсті.
Абай ауылда ескіше
сауат ашып, Семейдегі Ахмет Ризаның медресесіне оқуға түседі. Алайда, әкесі
Абайды билік ісіне араластырып, баулу үшін оқуын аяқтатпай, 14 жасында қайтарып
алады. Абайдың медереседегі оқуы осымен аяқталады.
Абай Шығыстың классик ақындары Фирдоуси,
Низами, Науаи, Әл-Фараби және т.б. шығармаларын қызыға оқыды. Оның шығыс
классиктеріне деген ынтасының зор болғаны сонша, өлең жазуға деген алғашқы
талпынысы сол
Туған елінің,Шығыс пен Батыстың рухани ой
қазыналарынан нәр алып, өз халқын ғылым мен өнерге жетелеуді армандаған Абай
Құнанбаев: “Жасымда ғылым бар деп ескермедім” деген өлең жазған.
арға сиынудан басталды.
Абай ақындық өнерге 40 жасынан
асқанда құлай беріліп, өмірінің соңына дейін созылған 20 жылдық әдеби
қызметінде 8000 өлең жолы мен 46 нақыл сөзін жазып қалдырды. Ол нақыл сөздер
“Абайдың қара сөздері” деп аталады.
Абайдың қандай
өлеңдерін білесіңдер?
n
Ғылым
таппай мақтанба
n
Жасымда ғылым
бар
деп ескермедім
n
Жазғытұры
n
Жаз
n
Күз
n
Қыс
n
Желсіз түнде
жарық ай және т.б
өлеңдері бар.
II.Негізгі бөлім: Соның
ішінде біз бүгін Абай атамыздың «Ғылым таппай мақтанба» деген өлеңімен
танысамыз. Қане балалар, барлығымыз кітапқа қарайық
Ғылым таппай
мақтанба
Ғылым таппай мақтанба,
Орын таппай баптанба,
Құмарланып шаттанба,
Ойнап босқа күлуге...
Болмасаң да ұқсап бақ,
Бір ғалымды көрсеңіз.
Ондай болмақ қайда деп,
Айтпа ғылым сүйсеңіз.
Сізге ғылым кім берер,
Жанбай жатып сөнсеңіз.
Дүние де өзі, мал да өзі,
Ғылымға көңіл бөлсеңіз...
*Ғылым- табиғат пен қоғамның
даму заңдары бойынша анықталған білім жүйесі.
*Ғалым- оқымысты,
ғұлама.
Өлеңді талдау:
-Өлеңде не туралы айтылған?
-Өлең арқылы Абай сендерге қандай өсиет
қалдырған?
-Ғалым болу үшін не істеу керек?
-Өзің ұқсағың келген адам туралы айтып
бер.
-Өлеңді мәнерлеп, түсініп оқы.
-Ұлы ақын Абай атамыздың басқа да
өлеңдерін түсініп оқы
Қане балалар, біз ғылым, білім, оқу
туралы мақел-мателдер білеміз бе?
Сұрақ жазылған қағазбен жұмыс.
1.Абай өмір сүрген жылдары?
2. Абай қай өңірдің
тумасы?
3.Абайдың неше қара сөзі бар?
4.Абай ел билеу ісіне неше жасында
араласады?
5.Абайдың әдеби өмірінде қанша туындысы
бар?
6. Абайдың айтқан өсиеті?
7. Абайдың табиғат лирикасы туралы
жазған шығармасы?
8. Абайдың
әкесінің аты кім?
9. Абайдың әжесінің аты кім?
III.Бекіту.
Шығармашылық жұмыс:
«Оқу-инемен
құдық қазғандай» деген тақырыпта шағын шығарма жазу.
“Жұлдызды
сағат” ойыны.
Абай қай жылы туды?
1855, 1963, 1845;
2. Қай жерде туды?
Семей, Алматы, Торғай
3. Әкесінің аты кім?
Ырғызбай, Өскенбай, Құнанбай;
4. Абай қай рудан?
Жігітек, Бөкенші, Тобықты;
5. Анасының, әжесінің аттары кім?
Әйгерім, Зере, Ұлжан;
Ребус шешу:
, ,,,,
,
,
Кластер:
Қорытындылау:
Ақынның айтпақ өсиеті:
*Ғылым-білімге неғұрлым
ертерек, бала кезден ден қойсаңдар – кейін өкінбейсіңдер
*Балғын шақтарыңда оқыған кітап,
алған білім тасқа басылғандай мәңгі-бақи естеріңде қалмақ дегенді меңзейді.
Балалар біз бүгінгі сабақта не
үйрендік ? Біз
бүгін Абай Құнанбаевтың өмірбаянымен, туған жері, өскен-ортасымен таныстық.
Абайдың өлеңі бізді неге
тәрбиелейді?
Абайдың әр өлеңі
бізді
жақсы болуға, жаман әдеттерден жиренуге,ғылым білімді үйренуге, оны сүюге
тәрбиелейді.
Проблемалық
сұрақ:
Қазіргі
кезде техниканың дамуына байланысты кітап оқып, ізденіп, өз білімдерін
жан-жақты дамытып жатқан балалар тым аз. Бұл мәселе бұлай жалғаса берсе біздің
болашағымыз не болмақ, балалар?
Үйге
тапсырма:
Өлеңді мәнерлеп оқып, жаттау.
Сенің кімге ұқсағың келеді?
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.