Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
1 слайд
Sumqayıt şəhər 36 №-li
tam orta məktəb
Sinif: III C
Fənn: Azərbaycan dili
Müəllim: İsmayılova Mehriban
Mövzu: Sözün məcazi mənası (qaydalar)
Mehriban İsmayılova
2 слайд
Hər bir xalqın milliliyini, mənəvi dəyərlərini yaşadan, inkişaf etdirən onun dilidir.
H.Əliyev
Mehriban İsmayılova
3 слайд
Ana dili! Ana və dil kəlmələrinin ana dili söz birləşməsinə də ifadə etdikləri fikrin mahiyyətinə diqqət edək. Ana dili anamızın dili, hər bir insanı dünyaya gətirən müqəddəs bir varlığın dili, ayaqları altının hər bir kəsə behişt olduğu bir insanın dili, laylası ilə qanımıza, canımıza həyat sevgisi hopduran bir məxluqun dilidir.
Doğma dilimiz. Soyumuzun, kökümüzün işlətdiyi dil... Bu dil Azərbaycan dilidir, Vətən dilidir.
Mehriban İsmayılova
4 слайд
Heca
Hərflər
Səslər
Vurğu
Ahəng qanunu
Səsartımı
Səsdüşümü
Fonetika
Mehriban İsmayılova
5 слайд
Fonetika - danışıq səslərin öyrənir
Danışıq səsləri – danışıq zamanı tələffüz etdiyimiz səslərdir.
Danışıq üzvləri
Fəal danışıq üzvləri (dodaqlar, dil, səs telləri)
Qeyri -fəal danışıq üzvləri
(ağciyərlər, nəfəs borusu, qırtlaq, ağız boşluğu, dişlər, burun boşluğu və alt çənə)
Ən fəal danışıq üzvü - dildir
Mehriban İsmayılova
6 слайд
Danışıq səsləri yaranma vəziyyətinə görə 2 qrupa bölünür
Saitlər
Samitlər
Ağız boşluğunda sərbəst və maneəsiz tələffüz olunur
Avazlı olur
Heca yaradır
Bir sıra hallarda uzun tələffüz olunur
Musiqili səslərdir
Ağız boşluğunda maneəyə rast gəlir, həmin maneəni dəf edərək yaranır
Küylü, bəzən həm də avazlı olur.
Heca əmələ gətirmir, hecanı formalaşdırır.
Uzun tələffüz olunmur.
Mehriban İsmayılova
7 слайд
SAİT SƏSLƏRİN TƏSNİFİ CƏDVƏLİ
SAİTLƏR
a, ı, o, u, e, ə, i, ö, ü
a, ı, u, o
e, ə, i, ö, ü
QALIN
İNCƏ
a, ə, e, o, ö
ı, i, u, ü
AÇIQ
QAPALI
DODAQLANMAYAN
DODAQLANAN
o, u, ö, ü
a, ı, e, ə, i
Mehriban İsmayılova
8 слайд
Leksika
Söz
Sözün leksik mənası
Sözün qrammatik
mənası
Sözün məcazi
mənası
Sözün həqiqi
mənası
Təkmənalı
sözlər
Çoxmənalı
sözlər
Omonimlər
Sinonimlər
Antonimlər
Dialekt sözlər
Köhnəlmiş sözlər
Arxaizmlər
Mehriban İsmayılova
9 слайд
İzahlı lüğətlərdə sözlərin leksik mənaları
Orfoqrafiya lüğətində sözlərin düzğün yazılış qaydaları
Komandir
Motor
Müşənbə
Orfoepiya lüğətində sözlərin düzgün tələffüz qaydaları əhatə olunur
Abad [abat]
Ağırlıq [ağırrıx]
Axsaq [axsax]
Lüğətlərin hamısında sözlər əlifba sırası ilə düzülür.
ABXOR is. [fars.] köhn. Su içmək üçün qab, parç.
ABQORA is. [fars.] Qora suyu, kal üzümün şirəsi.
Mehriban İsmayılova
10 слайд
Sözün məcazi mənası çox zaman insanlara məxsus müəyyən hərəkətləri cansız əşyalara aid etmək nəticəsində meydana çıxır.
Təbiət oyandı
Günəş dağların arxasında gizləndi.
Bədii ifadə vasitələrində də sözün məcazi mənalarından istifadə edilir.
Coşqun dəniz – İnsan dənizi
Uşağın yuxusu – Təbiətin yuxusu
Ağır xasiyyət – Agır yük
Dumanlı dağ – Dumanlı fikir
Mehriban İsmayılova
11 слайд
Bir çox hallarda eyni ifadə həm həqiqi həm də məcazi mənada ola bilər.
yumulmuş gözün açılması, yuxudan oyanmaq (həqiqi məna)
Gözü açılmaq
ətrafdakı hadisələrə daha həssas yanaşmaq (məcazi məna)
söz
Boş
çuval(xaral, torba)
Mehriban İsmayılova
12 слайд
Mehriban İsmayılova
13 слайд
Mehriban İsmayılova
14 слайд
Mehriban İsmayılova
15 слайд
Mehriban İsmayılova
16 слайд
Mehriban İsmayılova
17 слайд
Qruplarla iş
I qrup “Xəzinə”
II qrup “Qızıl”
III qrup “Daş”
IV qrup “Dil”
Mehriban İsmayılova
18 слайд
I qrup “Xəzinə”
Həqiqi mənada verilmiş
sözlərin məcazi
mənasını tap
Polad balta –
Gözəl mənzərə -
Qızıl sırqa –
Mehriban İsmayılova
19 слайд
II qrup “Qızıl”
“Stəkan yerə düşdü” cümləsində “düşdü” sözünü çoxmənalı sözlər kimi cümlədə işlədin
Mehriban İsmayılova
20 слайд
III Qrup “Daş”
İsim kimi işlənən sözləri həqiqi və məcazi mənada işlət
Qızıl
Dəmir
Daş
Mehriban İsmayılova
21 слайд
IV qrup “Dil”
Sifət kimi işlənən sözləri həqiqi və məcazi mənada işlət
Gözəl
Çiy
Ağır
Mehriban İsmayılova
22 слайд
YADDA SAXLA!!!
Bütün əsas nitq hissələrinə aid sözlərin həqiqi mənası olur
Bütün sözlər məcazi mənaya malik olmur
Sözün məcazi mənasının olması onun çoxmənalı olması deməkdir
Gözlə görünə bilməyən hərəkəti ifadə edən fellər heç vaxt məcazilik qazana bilmir
( düşünmək)
Mehriban İsmayılova
23 слайд
BİBÖ cədvəli
Mehriban İsmayılova
24 слайд
Qiymətləndirmə
Mehriban İsmayılova
25 слайд
Ev tapşırığı
Məcazi mənada işlənən beş sözü cümlə içərisində işlətmək.
Mehriban İsmayılova
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Эрдоган заявил о потере интереса Турции к вступлению в ЕС
Ограничено движение на одном из оживленных проспектов Баку
Азербайджанец, убивший полицейского в РФ, заключен под стражу
Синоптики рассказали о погоде в Баку в воскресенье
Шестеро лыжников погибли под лавиной во французских Альпах
31 год назад скончался известный азербайджанский актер
ЛедиРене Зеллвегер не стесняется ходить в кафе без макияжа
ДетиПочему мужу лучше не присутствовать на родах
Hi-TechНовую Windows ужеЭрдоган заявил о потере интереса Турции к вступлению в ЕС
Ограничено движение на одном из оживленных проспектов Баку
Азербайджанец, убивший полицейского в РФ, заключен под стражу
Синоптики рассказали о погоде в Баку в воскресенье
Шестеро лыжников погибли под лавиной во французских Альп
6 662 871 материал в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Исмаилов Mexriban Иосиф. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс повышения квалификации
36 ч. — 144 ч.
Курс повышения квалификации
72 ч. — 180 ч.
Курс повышения квалификации
36 ч. — 180 ч.
Мини-курс
7 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.