«Жұлдызды сағат» математикалық ойыны
Математика пәнінен оқутышы: Даниярова Дариға Байболатқызы
Красноармейска аграрлық-техникалық колледжі, 2014-2015
оқу
жылы
Еліміздің үлкен
тірегі болатын жас ұрпақтың терең білімді, жан-жақты дамыған, зерек болуы заман
талабы. Математика оқушылардың қызығушылығын тудыру үшін математикалық
сайыстарды пайдалануға болады. Бұндай сайыстардың артықшылығы оқушылар сайысқа
қатысу үшін өз білімдерін үнемі жетілдіріп отырады. Осы мақсатта әр сынып
оқушысы өз сынып жетекшілерімен қатынасқан жарысты ұсынып отырмын.
Мақсаты: оқушылардың математикаға деген қызығушылығын арттыру. Ойлау
қабілеттерін дамыту.
Ойынның
шарты: Тақтаға тапсырмалар жазылып 1, 2, 3, 4
сандарымен нөмірленіп ілініп қойылады. Сәйкесінше ойыншыларда сол нөмірлер
болады. Жүргізуші сұрақтарды оқыған кезде ойыншылар жауаптарды көтереді. Жұп
ойыншылардың жауаптары дәлме-дәл келгенде, алға қарай жылжып отырады. Екі
турдан кейін бір жұптан шығып отырады. Соңында қалған екі ойыншы 4-турдағы
сұраққа жауап береді.
Жүргізуші:
Математика –
ғылымдар патшасы деп,
Мойындаған бар
ғылым жер шарында.
Сол қағида тағы
да дәлелденбек,
Бүгінгі кеш
бағдарлы жоспарында.
Математика,
математика қандай қиын,
Оқымасаң
шешілмейді ешбір түйін.
Амалдардың тек
қана көмегімен,
Орындалар
сансыз көп байлам түйін.
Қымбатты
жұлдызды сағат ойыншылары мен көрермендер! Ойынымызды бастайық! Сіздерді ойын
шартымен таныстырайық.
Ойын IV турдан тұрады.
I – Формулалар.
II – Бұл қай ғалым?
III – Логика.
IV – Математика тарихы.
I
тур.
1. Шаршының ауданы.
2. Параллелипедтің көлемі.
3. Пифыгор теоремасы.
4. Жолдың формуласы.
Жүргізуші: I турды қорытындылай келе, осы бойынша алған ұпайларын айтайық.
Білім деген
биік шың,
Бақытқа сені
жеткізер.
Білім деген
ақыл шың,
Қиындықтан
өткізер деп, ойынымыздың екінші бөлімін бастаймыз.
II тур.
1.Заңгер,
философ болғысы келіп, бірақ математик болған. Ең алғаш математикаға тік
бұрышты координаталық жүйені еңгізген кім?
2.Бұл ғалым
математиктер ашумен әйгілі. Ол тік бұрышты үшбұрыштың керемет қасиетін ашты.
3.Дөңгелектің
ұзындығы мен диаметрінің қатынасын тапқан ғалым.
4.1 – 100
аралығындағы сандардың қосындысын тапқан оқушы, кейінен әлемге әйгілі болған
математик.
Жүргізуші: II турды қорытындылай келе, осы тур бойынша алған ұпайларын айтайық.
Бұл жерге
келмейді ермек үшін,
Есеп – қисап,
сан-цифр термек үшін.
Көрсетіп
есептердің жолын қалай,
Келдім мен оларды
айтып бермек үшін деп, ойынымыздың келесі турына өтейік.
III
тур.
1.
4 оқушының жас мөлшерінің қосындысы 48. Екі жыл
бұрын олардың жас қосындысы қанша? (18)
2.
Шахмат сайысына 7 адам қатысты. Әрбіреуі
әрқайсысымен бір париядан ойнады. Сайыста барлығы неше партия ойналды?(40)
3.
Қорадағы тауықтар мен қояндардың бастары 19,
аяқтары 40. Тауықтар нешеу?(13)
4.
Клубта 19 қатар бар, әр қатарда 30 орындықтан бар.
365-ші орындық қай қатарда? (21)
Жүргізуші: III турды қорытындылай келе, осы тур бойынша алған ұпайларын айтайық.
Жарыс заңы
ежелден,
Жеңімпазда
анықтау,
Жеңімпаз болу
шарты
Ол еңбектену,
жалықпау – деп, ойнымыздың келесі турын бастаймыз.
IV
тур.
1.
«Туынды» терминін алғаш рет кім ашты?
2.
Математикалық анализ қай ғасырдан бастап дами
бастады?
3.
Пифогор мектебі алғаш қай қалада ашылды?
4.
Туынды белгілеулерін кім ашты?
Жүргізуші: IV турды қорытындылай келе, осы тур бойынша алған ұпайларын айтайық.
Қорытынды: Сайыс соңында қазылар алқасы ұпай саны бойынша жеңімпаздарды анықтап,
белсене қатысқан оқушылар марапатталады.
Оқушының оқуға
деген ынтасын мен қабілетін дамыту бүгінгі күннің негізгі мәселелерінің бірі.
Оқушылар өз бетімен жұмыс жасауға дағдыланбаған. Сондықтан, олардың
шығармашылық қабілетін дамыту үшін сабақты түрлендіріп өткізу керек. Төменде «Әр
түрлі есептер шығаруда туындының қолданылуы» тақырыбына өткен сабақтан тыс
сабақтын жоспарын ұсынып отырмын.
Сабақтың
мақсаты:
Білімділік: Функцияның қасиеттерін зерттеу үшін туынды туралы ұғмдарын бекіту және
тереңдету, білімдерін жаңа жағдайларда пайдалану.
Дамытушылық: Қосымша материалдар арқылы оқушылардың танымдық іс әрекеттеріне әсер
ету дамыту. Нақты процестерді туынды арқылы түсіндіре отырып оқушы білімін
тереңдету.
Тәрбиелік: Өзінің және жолдастарының жауаптарын бақылау, толықтыру дәлелдеуге дағдыландару
және сұрақтарды талқылап, қорытындылауға үйрету.
Сабақтың
типі: Саяхат-сабақ. «Дифференциалдық есептеулер еліне»
Сабақ
көрнекілігі: интерактивті тақта, слайдтар,
карточкалар.
Сабақта
талданылатын сұрақтар.
1.
Туынды ұғымының дамуы.
2.
Туынды көмегімен функцияны зерттеу.
3.
Нақты прцестерді туынды көмегімен модельдеу.
Сабақ
барысы:
1-бөлім. Мұғалім сөзі: Ғылым мен техникадағы туынды ұғымының мәні.
Туынды XVII ғасырда
физика, математика, механика есептерін шешуде, соның ішінде түзу сызықты қозғалыстың
жылдамдығын және жанаманы салу негізінде дамыды. Бір-біріне байланыссыз Ньютон
мен Лейбниц қазіргі кезде де қолданылатын ақпарат ойлап тапты. Ньютон
қозғалыстың лездік жылдамдығына сүйенсе, Лейбниц аз шексіздікті қолданды. Міне
екеуін қосып дифференциалдық есептеулер деп атады. Осы ақпараттың көмегімен
біршама жаңалықтар ашылды. Осы ақпараттың көмегімен біршама жаңалықтар ашылды.
Мысалы, Галлелея кометасының қайта оралу уақытын есептеп шығарды. Эйлер мен
Кошидің еңбектерімен бұл бағыттың дамуына көп көмегін тигізді. Қазіргі кезде
туынды ұғымы ғылым мен техниканың көптеген салаларында қоланылады.
Поезд жолдарын,
каналдар салу, оптика мен техника – параболойдтық айна, қуат-жұмыстың уақыт
бойынша туындысы т.б процестер математикалық модельдеу арқылы алдын-ала есептеп
шығарылады.
2-бөлім. Мұғалім 4 командаға бөліп тапсырма береді.(капитан, штурман, экипаж
мүшелері)
1.
Туынды;
2.
Өспелі функция;
3.
Функция экстремумы;
4.
Ең үлкен және ең кіші мәндері.
Тапсырма
түсінікті болса жасыл түсті карточканы, түсініксіз болса қызыл түсті карточканы
көтеру шарты қойылады. Тақтаға капинтандар шақырылып, тапсырма беріледі.
1-капитанға.
1.
Функцияның ең үлкен ең кіші мәндерін табыңдар.
2.
Берілген кестеде функцияға сәйкес туындыны
көрсетіп, негіздеңдер. (интерактивті тақтада)
1-кесте.
|
Функция
|
Туындысы
|
|
1.
|
|
|
2. 
|
|
|
3. 
|
|
|
4. 
|
|
|
5. 
|
|
2-тапсырмаға
жауаптар. 
3.
Туындының геометриялық мағынасын түсіндіріңдер.
2-капитанға
1.
Туындыны зерттеңдер және графигін салыңдар:
2.
Кестені толтыр.
2-кесте
|
Функция
|
Туындысы
|
|
1. 
|
 …
|
|
2. 
|
 …
|
|
3.  …
|
3.
|
|
4. …
|
4.
|
3.
Функцияның экстремумының қажеттілік шарты.
3-капитанға
1.
Кесте бойынша өсу (кему) аралықтарын, максимум,
минимум нүктелерін анықтаңдар.
3-кесте
|
|
|
-2
|
(-2;0)
|
0
|
(0;+ )
|
|
|
-
|
0
|
+
|
0
|
-
|
|
|
|
3
|
|
|
|
2. Берілген 
аралықтағы
функцияның ең үлкен мәні максимум мәні болмайтындай функцияға мысал
келтіріңдер.
3. Туындының анықтамасындағы аналитикалық және графиктік
түсініктемелерінде математикалық байланыс бар ма?
II бөлім. Топтарға берілетін тапсырма.
Тапсырма:
1. Функцияның графигі бойынша анықталу, өзгеру облысын қалай анықтаймыз?
2. Анықталу облысын көрсетіңдер: 
.
3. Функцияның туындысын табыңдар, теңдеу мен теңсіздік арқылы зерттеңдер:
А) анықталу
облысын көрсетіңдер. 
Б) функцияның өзгеру облысын көрсетіңдер.
В) 
өспелі екенін дәлелдеңдер.
Г) функцияны
зерттеп, графигін салыңдар 
Тапсырманы
орындап болғасын интерактивті тақтадағы шешіммен салыстырып, талдау жасайды.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.