Абжанова О.М. қазақ
тілі мен әдебиет мұғалімі
Сабақтың тақырыбы:
Қалау рай
Сабақтың мақсаты :
Білімділік: Етістіктің рай категориясын топтастыра отырып
, қалау райдың жасалу жолдарын игереді.Жаттығу жұмысын орындайды
Дамытушылық : Ойлау , есте сақтау қабілеттерін дамиды ,
сауатты жаза біледі, ойларын еркін жеткізеді.
Тәрбиелік : Адамгершілікке тәрбиеленеді , отансүйгіштікке
тәрбиеленеді
Мақсаты :Қалау райдың
жасалу жолдарын үйреніп , оның ерекше рай екеніне оқушылардың көңілі аударылады.
Пәнаралық байланыс :
орыс тілі , әдебиет.
Сабақтың көрнекілігі
: Сызбалар. Суреттер. Тақта , бор, кітап.
Сабақтың түрі :Жаңа
сабақ.
Сабақта қолданылатын
әдіс –тәсілдер : СТО технологиясы
Қызығушылығын ояту :
1. Ұйымдастыру кезеңі:
А) амандасу
Ә)кезекші диалогы
2.Нені білеміз?
Шартты рай дегеніміз не?
Шартты рай қалай жасалады?
Мысал келтіріңдер.
3. Мағынаны тану .
Ой қозғау.
Етістіктің рай категориясы
дегеніміз не?
Рай сөзі қандай
сөздермен мәндес келеді ?.
Етістіктің рай
категориясы
|
|
Етістіктің рай категориясын
топтайық
Ашық
рай
Бұйрық
рай
Шартты рай
Қалау
рай
Бүгінгі
сабағымыздың тақырыбы: Қалау рай.
Қалау – ниет , тілек
дегенді білдіреді
Сонда қалау рай
дегеніміз іс иесінің қимылды , іс- әрекетті қалауын, соған ынтасын , ниетін
білдіреді , бірақ беретін мағынасы нақтылы емес және белгілі бір жолдармен жасалады.
Мысалы : Менің кітап
оқығым келеді.
Сабақтан шыққан соң үйлеріңе аман жетсеңдер игі еді. .
Қалау райдың жасалу
жолдары.
1.
–ғы/гі ; -қы/кі
жұрнақтары және тәуелдік жалғауы жалғанып , кел көмекші етістігімен
тіркеседі.
Мысалы : Менің теледидар көр-гі-м келеді
Менің қалаға бар-ғы-м келеді.
2.
Етістікке –ғай/-гей;
-қай/-кей жұрнақтары мен жіктік жалғауы жалғанып жасалады. Мысалы : Сен
досыңа хат жаз-ғай-сың.
Ол ертерек кел-гей.
3.
Етістікке –ғай/-гей;
-қай/-кей жұрнақтары жалғанып еді көмекші етістігімен тіркесіп те
қолданылады.
Мысалы : Мен оны көр-гей едім.
Ол барғай еді .
4.
Етістіктің шартты рай
тұлғасына екен сөзі тіркесіп , қалау рай жасалады.
Мысалы: Анам қаладан кел-се екен . Мен оны жақсы біл-се-м екен .
Енді қалау райының жіктелуіне тоқталайық ( кесте арқылы түсіндіру),
Мысалдар келтіреді.
Кестеге сүйене отырып 175 –жаттығуды орындау (
тақтамен жұмыс ).
І қатар: Көргісі келеді ,
ІІ қатар : Орындағым келді.
ІІІ қатар : Жазғайсың
174- жаттығу. ( ауызша)
177- жаттығу Етістіктерді тауып , оларды рай
түрлеріне қарай талдаңыздар .
Шығармашылық жұмыс :
Болар адам он бесінде бас болар ,
Болмас адам қырық бесінде жас болар
мақалдың мазмұнына байланысты , мағынасы ашылатындай шағын эссе
құраңдар.
Оқыту .Тәуелсіздікке
кімдердің арқасында қол жеткенін айта кету
«Ойлан , тап »
Қалау рай жасауға қатысатын көмекші етістіктерді атаңдар . Оларсыз қалау
рай жасала ма?
Ойларыңды дәлелдеңдер .
Ой қорыту .
«Түртіп алу жүйесі »
Венн диаграммасы арқылы салыстыру
Шартты рай Қалау
рай
Сабақты
бекіту : Оқушыларды бағалау.
Үйге:
«Кім болғым келеді?»тақырыбында шағын шығарма жазу .
Қорытынды :
«Біле бер қанша
білсең , тағы тіле. Жетерсің мақсатыңа біле-біле ».
( Жүсіп
Баласағұн).
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.