Тақырыбы: Ауаның
ластануы. Ауаны қорғау.
Мақсаты:
Білімділік: Ауаның ластануы
және ауаны қорғау тақырыбын түсіндіру.
Дамытушылық:Ой-өрісін,тіл байлығын, есте сақтау
қабілеттерін дамыту.
Тәрбиелік: Табиғатты қорғауға өз үлесін қосуға, тазалыққа
ұйымшыл болуға тәрбиелеу.
Әдісі: түсіндіру,сұрақ-жауап,әңгімелеу.
Көрнекілігі: суреттер, үлестірмелер, венн диаграмасы,
семантикалық карта.
Барысы: І
Ұйымдастыру кезеңі: Амандасу,түгендеу,оқушылардың
зейінін, назарын сабаққа аудару.
Қарлығаш орта табиғат,
Жануар, өсімдік,
азамат.
Сүю, қорғау- парасат.
Білейік мұны
жамағат.
ІІ Үй тапсырмасын
тексеру кезеңі:Ауа райы және
климат тақырыбының мазмұнын сұрау.
ІІІ Білімді
тексеру кезеңі:
Ауа райын зерттейтін ғылым саласы қалай
аталады?
Ауа райын
бақылау үшін не қажет?
Қазақсатанның
жеріне не себепті жауын-шашын аз түседі?
Климаттың
өзгеруіне қандай жағдайлар әсер етеді?
«Жасырынған сөзді
тап» ойыны.
(Сандарды өсу реті
бойынша орналастырып, сөзді оқыңдар)
Л – 94:2+70:10 =
Г – 35*2+38:2 =
К – 7*9- 8*4 =
О – 16*3-0 =
Э – 6*8:4 =
О – 54:6+9*8 =
Қандай сөз шықты?
12
|
31
|
48
|
54
|
80
|
89
|
Э
|
К
|
О
|
Л
|
О
|
Г
|
ІV
Мақсатын қою кезеңі: Тақырыбын,
мақсатын хабарлау. Ауаның ластануы. Ауаны қорғау.
V Жаңа материалды
түсіндіру кезеңі: 1.
Мұғалімнің түсіндірмесі. Таза ауа – денсаулық кепілі. Әр адам
тәулігіне бірнеше мың литр ауа жұтады.
Зиянды заттары бар
ауамен тыныс алаған адамның жұмысқа қабілеті кемиді.
Бұл жағдай түрлі
ауруға шалдықтырады. Адамға тыныстау үшін таза ауа қажет.
Айналадағы ауаның
тазалығын сақтау үшін оны көгалдандыру қажет.
Оқулық бойынша
түсіндіру.
Табиғатта заттар
арасында белгілі бір үйлесімділік бар. Әр қабаттағы өзінің белгілі бір мөлшерін
сақтайды.Сондықтан ауаның құрамы тұрақты болып шығады.
Өркениет
пайда болғалы ауаға кездейсоқ заттар қосыла бастады. Оған дейін ауа тек табиғи
жолмен ғана ластанатын.Жанартаулар атқылағанда ауаға бу күйіндегі заттар ,улы
газдар араласады. Жел арқылы шаң,тозаңдар ұшып шығады.
Ормандар өртенгенде
көп газдар ұшады. Өсімдіктер иен жануарлардың қалдығы шірігенде түзілетін
газдар да ауаға тарайды. Мұның бәрі табиғи ластануға жатады. Заттар айналымы
кезінде ауа табиғи ластанудан өзін-өзі тазартып отырады.
Ал адамның ауаны
ластауынан ірі қалаларда қала ауасы нашарлайды. Адам да ,жануар да ауа
құрамына сәйкес газ қоспасымен тыныс алуға үйренген.Қоспа құрамы өзгергенде
ағзаның тыныс алуы бұзылады. Ормандарда 400 жыл өмір сүретін ағаштар қалаларда
50-80 жыл ғана өмір сүреді.
Ауаға тарайтын
кездейсоқ заттардың көбеюінен ауа қабаты өзін-өзі тазалай алмайды.Оны қорғау
керек.Зауыттарға арнайы тазартқыш қондырғылар орнатылады.Машиналардан шығатын
түтін жолына сүзгі қояды.
Ауаны тазартудың ең
тиімді жолы—көгалдандыру. Бұл іске өзің де қосыла аласың.
Оқулықпен жұмыс.
Тізбектей дауыстап оқыту.
Сергіту сәті
VІ Жаңа материалды
меңгергенін тексеру кезеңі:
Дәптермен жұмыс.
1 - тәжірибе: - Бір стакан суға қант салды. Судың бетіне ауа
көпіршіктерінің шыққанын көрдің. Не байқадыңдар? Кез - келген заттың бойында не
бар? Кез кезген заттың бойында ауа бар.
2 - тәжірибе: - Доптың екі бүйірін қыссаң, қабысып ішіне кіреді.
Жіберіп қалсаң, серпіліп қайтадан өз орнына келеді. Неліктен? Доп ішіндегі ауа
сығылады.
3 - тәжірибе: Үйлердің терезесіне екі қабат әйнек қойылады. Екі
қабат әйнек арасында ауа болады. Ауа үйдегі жылуда сыртқа шығармайды. Себебі
ауаның бойынан жылу нашар өтеді
4 - тәжірибе: Қыс кезінде тері тон, жүн қолғапты неге киесің?
Әрине, тоңбау үшін. Олардың түгінің арасында ауа бар. Сол ауа денеңнің жылуын
сыртқа шығармай ұстап тұрады.
5 - тәжірибе: Майшамды үшке бөліп, жағып, біреуін стаканмен,
екіншісін банкамен жауып, үшіншісін ашық қалдырамын.
- Қай шырағдан бұрын сөнеді? Ауа отты жандырады.
Орман ағаштарын
кескеннен кейін табиғатта қандай өзгерістер болады.?
Қорытындылау
Оттегі
Көмірқышқыл
газы
Ауаның құрамы
Азот
Экологиялық есеп.
Сыныптағы су краны
дұрыс жабылмаса 10 минутта 1 литр су бостан – бос ағады. Осындай краннан 1
сағатта неше су бостан – босқа ағады? Краннан 1 сағатта неше литр су ағады?
Жауабы: 6 литр
3 адамнан құралатын
отбасына тәулігіне 51 кг ауа керек. 5 адамнан құралатын отбасына қанша кг ауа
керек?
3 адам – 51 кг
5 адам - ? кг
51:3=
17 (1 адам)
17*5= 85 (кг)
Қарағаш жылына 16 кг
оттек, ал үйеңкі ағашы қарағашқа қарағанда 7 кг аз оттек бөліп шығарады. Үйеңкі
ағашы жылына қанша кг оттек бөліп шығарады?
Қарағаш – 16 кг
Үйеңкі - ? 7 кг аз
16-7= 9 (кг)
Ауаның қасиеттері
Семантикалық карта
Аттары
|
Ауаның құрамы
|
Ауаның
қасиеті
|
Көмірқышқыл газы
|
+
|
|
Ортаға жинақтау
|
|
+
|
Оттегі
|
+
|
|
Түссіз
|
|
+
|
Азот
|
+
|
|
Ауаның көлемі
|
|
+
|
Суығанда
кішірейеді
|
|
+
|
VІІ Бекіту кезеңі:
Венн диаграмасы
Ауру
адам Дені сау адам
- Ауаны ластанудан
сақтау үшін өзің қандай үлес қосасың?
Бағалау.
VІІІ Үйге тапсырма
беру кезеңі: оқу, мазмұндау.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.