Қазақ тілі
Сыныбы:
8 «ә»
Мерзімі: 28. 01
Сабақтың тақырыбы:Түсіндірмелі
салалас құрмалас сөйлем
Сабақтың мақсаты:
1.Білімділік:
оқушыларға түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлем туралы түсінік беру,
қалай жасалатыны жөнінен хабардар ету;
2. Дамытушылық:
жылдам әрі қатесіз жазу, жазбаша жұмыстарды орындату, еске сақтау
қабілетін дамыту;
3. Тәрбиелік:
ауызекі сөйлеу кезінде мәдениеттілікті сақтауға, сабақ барысында
бірінің сөзін бірі бөлмей сыйлауға тәрбиелеу.
Сабақтың әдісі:
сұрақ-жауап, түсіндіру, талдау-жинақтау, салыстыру.
Сабақ түрі: ертегі сабақ, жаңа сабақ
Сабақтың көрнекілігі:плакат,
өрмекшінің торы, слайд, стикерлер, ән шашу
Пәнаралық байланыс: қазақ әдебиеті
Сабақтың барысы:
І. Ұйымдастыру.
(3 мин)
1.Оқушылармен сәлемдесу
2. Түгендеу
3. Оқушылар, біз төменгі сыныптарда
«Ер Төстік» ертегісін оқыдық, ия? Қане, есімізге түсірейікші, қалай
басталушы еді? Интерактивті тақтадан ертегінің бастауы Ерназар мен Ер
Төстіктің бейнелері шығып отырады. Сегіз ағасын іздеуге аттанған Ер
Төстіктің жолында кездескен алғашқы қиындық ол өрмекшінің торы еді. Өрмекшінің
торында бұл жолы сиқырлы сандар ілінген екен.
«Сиқырлы сандар»
Үй тапсырмасын сұрауға арналған бөлім. Слайдтан ұяшықтар көрсетіледі.
Ұяшықтардың астында өткен сабақтарды қайталуға арналған бірнеше
сұрақтар мен бір бейне сұрақ бар. (10 мин)
ІІ. Жаңа сабақ.
Ия, балалар біз ертегі желісі бойынша алғашқы қиындықтан өттік. Ер
Төстік ары қарай сегіз ағасын іздеуді жалғастырады. Слайд арқылы
интерактивті тақтадан ер Төстіктің сапарын жалғастырып келе жатқан
көрінісі беріледі.
Ер Төстіктің жолында
тағы кім кездеседі? Перінің қызы Бекторы. Ия дұрыс айтасыңдар.
Бекторымен шайқасу үшін біз бүгінгі жаңа тақырыпты өтеміз. Тақтаға 3
оқушыны шығарып түсіндірмелі салалас құрмалас сөйлемдерді талдату.
Күннің суықтығы
соншалық-сабаққа ешкім келмеді.
Сізге айтарым сол:
сағат төртте осында келіңіз.
Жамандық жалын
секілді: өзін де өзгені де жалмайды. Талдау
барысындағы жауаптары бойынша құрамындағы жай сөйлемдер мағыналық
жағынан бір-біріне қайндай қатынаста тұр деген сұрақ қойылып, бірінші
сөйлем екінші сөйлемді нұсқап тұр, ал екінші сөйлем бірінші
сөйлемнің мазмұнын ашып, түсіндіріп тұр деген жауап алынады. Оқушылар
ережені өздері қорытып шығарады. Құрамындағы жай
сөйлемдердің алдыңғысы соңғысына нұсқап, ал соңғысы алдыңғы сөйлемнің
мазмұнын ашатындай, талдап түсіндіріп тұратын құрмаласты түсіндірмелі
салалас дейміз. 1
минут ішінде кітаптағы ережені қайталауға рұқсат беріледі де, кітапты
жапқызып, 3-4 оқушыдан жаңа сабақтың ережесі сұралады. (10 мин)
ІІІ. Жаңа тақырыпты
жаттығу жұмыстарымен бекіту.
Ия, жауаптарың дұрыс.
Біз ертегімізге қайта оралайық, Ер Төстік көптеген күндер, түндер
жүріп, сегіз ағасымен қауышады. Ерназар әкесі енді тоғыз ұлына
тоғыз келін іздейді. Келін іздеу жолында арам ниетті перінің қызы
Бекторының тағы бір кедергілеріне жолығады. Біздің ендігі мақсатымыз
Ер Төстікті аман алып қалу үшін Бекторының тапсырмаларын орындау.
Яғни, сөйлемдер талдаймыз. Тақтаға үш оқушы шығарылады. Сөйлемдері
сәйкестендіріп, түсіндірмелі салалас құрмаластарға талдау жұмыстарын
жүргізіңдер.
|
жазылса да орны
қалады.
|
түк те көрінбейді.
|
не айтып не
қойғанын білген жоқ.
|
|
Тұманның қалыңдығы
сонша
|
|
|
|
|
Оның қорыққандығы
сондай
|
|
|
|
|
Өтірік сөз жарақат
сияқты
|
|
|
|
Тұманның қалыңдығы сонша-түк
те көрінбейді.
Оның қорыққандығы
сонша-не айтып не қойғанын білген жоқ. Өтірік сөз жарақат сияқты:
жазылса да орны қалады. (10 мин)
ІV. Бекіту. (6 мин)
Сонымен, біз перінің
қызы Бекторының тапсырмаларынан осылайша құтылдық. Ендігі мақстамыз ер
Төстік пен Кенжекейді бір-бірімен табыстыру. Ол үшін сөзжұмбақ шешеміз.
Дұрыс шешілген жағдайда «Салалас» сөзі шығады.
Сұрақтары:
1.Себеп-салдар салалас
құрмалас сөйлемнің жалғаулық шылауларының бірін ата. СЕБЕБІ
2. Себеп-салдар
салалас құрмалас сөйлемдерде құрамындағы жай сөйлемдердің қандай
мәндісі бірінші тұрса, өйткені, себебі, неге десеңіз жалғаулықтары
қолданылады? САЛДАР
3. Құрамындағы жай
сөйлемдердің бірінде айтылған ойға екіншісінде айтылған ой мезгілдес,
бағыттас, ыңғайлас мәнде болса, бұл өслймеді қалай атаймыз? ЫҢҒАЙЛАС
4. Тұрлаусыз мүшелер
қатысқан жай сөйлем қалай аталады? ЖАЙЫЛМА
5. Тұрлаусыз мүшелер
қатыспаған жай сөйлем қалай аталады? ЖАЛАҢ
6. Бастауышы бар,
жасырын тұрғанда да баяндауышы арқылы табуға болатын жай сөйлемнің
түрін атаңыз. ЖАҚТЫ
7. Түсіндірмелі
салалас құрмалас сөйлемнің аражігіне қолданылатын сілтеу мәнді
сөзді атаңыз. СОНША
Сергіту сәті. Сөзжұмбақты
дұрыс шешім болғаннан кейін Ер Төстік пен Кенжекейдің оқушыларға тартуы,
сыйы ретінде ән шашу тыңдатылады.
V. Үйге тапсырма:
111-жаттығу. Берілген сөйлемдердің ішінен түсіндірмелі салалас
құрмаластарды тауып, талдау жұмысын жүргізу. (3 мин)
Бағалау (3 мин)
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.