Сыныптан тыс сабақ
Тақырыбы: Тарих
ғасырлар куәсі.
Мақсаты: Тәуелсіздік
мерекесі қарсаңында тарихи- танымдық сайыстар арқылы оқушылар
белсенділігін арттыру,ұлттық тарихымызға,салт дәстүрімізге шолу
жасау.
Тарбиелік: Елін жерін
суйетін тәрбиелі білімді ұрпақ тәрбиелеу.
Дамытушылық:Танымдық
тапсырмалар орындату арқылы оқушылар білімдерін шыңдау,
ой-өрісін дамыту.
Алдымен сайысқа
қатысқалы отырған топтармен таныс болыңыздар.
1 ТОП
2 ТОП
Сайысымызға баға
беретін әділ – қазылар алқасымен таныс болыңыздар.
1.
2.
3.
4.
Сайыскерлерге
сәттілік тілейміз!
Сайыс 4 кезеңнен
тұрады.
1-кезең.
«Жүзден жүйрек ,мыңнан тұлпар».Топ босшылар сайысы.
2-кезең.
«Тарихқа саяхат»(Ұяшық таңдау арқылы сұрақтарға жауап беру)
3-кезең.
Шығармашылық кезең. Тақырыптары:1) «Тәуелсіздік-тәңір сыйы»
2) «Туған жер-алтын бесік»
4-кезең.
Тәуелсіздік мерекесіне арналған әр топтың құттықтауы
- Құрметті, оқушылар. Бүгінгі тәрбие сағатымыздың тақырыбы
«Тарих - ғасырлар куәсі». Сабақ қазақ хандығының 550 жылдық мерейтойына
арналған сайыс кеші түрінде өткізіледі.
- 2015 жылы қандай атаулы мерейтойларды тойланады? (Қазақ
хандығының 550 жылдығы, Қазақстан халқы
Ассамблеясы мен Конституциямыздың 20 жылдығы, Ұлы Жеңістің 70 жылдығы).
«Қазақтың бүкіл тарихы – бірігу тарихы,
тұтастану тарихы. Қазақ тек бірігу, бірлесу жолында келе жатқан халық» - деп
президентіміз Н. Ә. Назарбаев айтып өткендей бұл ғасырда өмір сүріп отырған
барша ұрпақ ғылым саласында өзіндік жол салар дара ұрпақ болуы тиіс. Олай болса
болашаққа нық қадам жасау бүгіннен басталады.
2015 жылы Керей мен Жәнібек Шу мен Талас
өзендерінің арасындағы аймаққа орналасып, қазақтың туын көкке көтергеніне 550
жыл толады. Бұл оқиға қазақ халқының тарихындағы маңызды оқиға болды. Ол ұлан -
байтақ өңірді мекендеген қазақ тайпаларының басын қосып шоғырландыруда,
қазақтың этникалық аумағын біріктіруде, қазақтың байырғы заманнан басталған өз
алдына жеке ел болып қалыптасуын біржолата аяқтауда аса маңызды және түбегейлі
шешуші рөл атқарды.
Осыған байланысты, елімізде жастардың патриоттық
сезімін барынша күшейту мақсатында бұл оқиғаны мерейтой күндерінің қатарына
қосу мен Қазақ хандығының 550 жылдығын атап өтуге арналған іс - шараларды
өткізу жөнінде мәселе қарастырылды.
Ата - бабаларымыз бізге бірліктің, ынтымақтың,
тұтастықтың ұлы үлгісін көрсетіп кетті. Қазақстанның арғы - бергі тарихының ең
ғибратты тағылымы, міне осында. Олай болса бүгінгі қазақ хандығының 550 жылдық
мерейтойына арналған «Тарих - ғасырлар куәсі» атты сайыс сабағымызды бастайық.
1-жүргізуші:
Қазақ жеріндегі саяси
бытыраңқылық әсіресе Әбілқайырдың билігі тұсында өзінің шарықтау шегіне жетті.
Қазақтың басын бір жерге жинау Жошы ұрпақтары - Керей мен Жәнібектің үлесіне
тиді.
Көрініс. «Сұлтандар кеңесі»
/Керей сұлтан мен
Жәнібек сұлтан сұхбат құруда, үйге бір топ ақсүйектер кіреді/
-Ассалаумағалейкум,ағалар.
-Уағалейкумсалам,
төрлетіңіздер.
Ақсүйектер басшысы:-Біз бір маңызды мәселемен келіп тұрмыз. Елді
бей –берекетсіздік басып алды.Хан-екем соғыстарды үдетіп, салықты көбейтті.
Әскери дайындықсыз, батырларды құдалау негізінде ойраттардан жеңілгені
өздеріңізге мәлім. Бөлінетін кез келмеді ме екен?
Жәнібек:-Ия, сөздеріңіз рас, ханның қаһарына
жергілікті сұлтандар мен қарапайым халық та ілігіп отыр. Өз алдымызға ел
болатын күн келді.
Керей: - Бар қазақты біріктіретін уақыт келгенін
халық та түсінді, соңымыздан ереді деп сенемін.
Жәнібек:-Елдігімізді сақтау үшін туған жерден
жырақтауымызға тура келеді.Моғол ханы Есен Бұға туысымыз дулаттардың көмегімен
хан тағына отырды. Бірақ бауыры Жүніс Темір әулетімен одақтасып ағасына қарсы
шығуда. Есен Бұға інісіне қарсы одақтас іздеуде. Сонда жол тартсақ қайтеді?
Керей: Ия,көшсек көшейік. Сол жаққа көшіп барып, Ұлы
жүзбен бірігейік.
Сұлтандар: -Біз дайынбыз бастаңыздар көшті.Біз сіздермен біргеміз.
Жәнібек: Кереке, ұзақ жолға шыққалы тұрмыз. Өзінің бір бата беріңіз.
Керей:
Жолыңды Алла қолдасын,
Жаманшылық болмасын.
Кетілмесін тұлпарыңның тұяғы,
Қайырылмасын сұңқарыңның қияғы.
Барған жерде құшақ жая қарсы алсын
Жақсы адамдар, жайсаң жандар зиялы.
Жалпақ емес, жақсы жермен танысқын
Алла жебеп ұшқан құспен жарысқын,
Көңілің шат, ат-көлігің арымай,
Отбасыңмен аман-есен табысқын.
Әумин.
Мөлдір:
Кезінде жарты әлемді билеп тұрған,
Бірлігіне басқалар құлдық ұрған.
Ыдырап Ұлы түрік қағанаты,
Ру –тайпа өзінше хандық құрған.
Айрылып айбынды түр келбетінде
Бөрі жеп бөлінгенді әр шетінен.
Жойылды Шыңғыс ханның жорығында,
Қалалар Отырардай жер бетінен.
Түріктің бір бұтағы қазақ еді,
Қайсар мінез өр еді, ғажап еді.
Жәнібек,Керей хандар басын қосып,
Өмірге келген еді Қазақ елі.
Алтай мен Атыраудың арасында,
Жетісу, Жеті өзеннің сағасында.
Бірігіп Ұлы, Орта, Кіші жүз боп,
Хандық құрды қазақ өз даласында
Анель:
Тарихта хандық құрған
Керей, Жәнібек,
Халық баға береді
әділ хан деп.
Бар қазақтың алғашқы
ханы болған,
Керей ханның билікте
орны ерек.
Бізге жеткен тарихта
көп бар дерек,
Өз тұсында әр ханның
орны бөлек.
Төле бидей данадан
тәлім алған,
Хан Абылай қазаққа
болды керек
Аружан:
Бізге тыныш «Алтын
ғасыр» заманды,
Ақылгөй басшы
Әз-Тәуке хан орнатты.
Төле, Қазыбек,
Әйтеке мен бірігіп,
«Жеті жарғы», жаңа
заң жүйесін шығарды
Қара бұлт төніп
қазағымның басына,
Жоңғарлар
шапты,елімді менің зарлата.
Ауа көшіп,ата-баба
жерінен,
Тоз-тоз
болып,босқындарға айнала.
Қазақ елі зор
зұлматқа тап болды,
Ұлт ретінде жоқ
болуына аз қалды.
Ащы зар мен ауыр мұны
елімнің,
Еркіндік пен ерлік
рухын шындады.
1-кезең. «Жүзден
жүйрек ,мыңнан тұлпар».Топ босшылары сайысы.
1-топ.
1. «Жеті жарғы»
Заңдар жинағының авторы – Тәуке хан
2. Қазақ хандығы
алғаш ту тіккен аумақ? Жетісу
3.Абылай хан кім?
Жауап:
Қазақ ордасының ханы, Қазақ мемлекетінің тарихындағы аса көрнекті мемлекет
қайраткері. Орта жүздің сұлтаны болған. Әбілмәмбет хан қаза болған соң, Абылай
Ұлы жүздің ханы болған
4.Е.Пугачев
көтерілісінің қамтыған уақыты? 1773-1775 жж
5. Абылай хан қай
жылы таққа отырды? 1771ж
7.Жошы хан кесенесі
Қазақстанның қай аймағында орналасқан? Орталық Қазақстан
8. ХІХ ғ. бірінші жартысында Қазақстандағы
көлемі жағынан ең ауқымды ұлт-азаттық көтеріліс басшысы: Қ.Қасымұлы
9. Қазақтың алғашқы ханы ? Керей
10. Қасым хан билікті қолға алған жыл? 1511
2-топ
1. «Қой үстіне бос
торғай жұмыстқалаған кезең» кім туралы айтылған? Тәуке хан
2.Қазақ хандығының
негізін салушы? Керей мен Жәнібек хандар
3. Абылайханның шын
есімі - Әбілмансұр
4. Кіші жүзді Ресейдің құрамына кіргізуге елшілік жіберген
хан?Әбілқайыр
5.
Кенесары көтерілісі қашан болды? 1837-1847 жылдарда болды.
6. қай
ханның тұсында халық саны 1млн жетті?Қасым хан
7. Қай жерде Әбілхайыр хандығынан бөлінген қазақ рулары ел боламыз
деп, тасқа
өз руларының таңбасын қашап белгіледі? Таңбалы тас
8. Қазақ хандығы туралы дерек қалдырған тарихшы? Мұхаммед Хайдар
Дулати
9. Абылай ханның дүниежүзіне танылған ұрпағы, қазақтан шыққан
тұңғыш географ, саяхатшы, тарихшы, әдебиетші, ағартушы ғалым? Шоқан Уалиханов
10. Қазақтың соңғы ханы? (Кенесары)
2-кезең. «Тарихқа
саяхат»(Ұяшық таңдау арқылы сұрақтарға жауап беру)
1. «Тарихи тұлғалар»
10 ұпай: 1771-1781 жж
билік құрған қазақ ханы – Абылай хан
20 ұпай: Қазақта
тұңғыш генерал атағын алған және мектеп ашқан кім? – Жәңгір Бөкейханұлы
30 ұпай: 1710 жылы
Қарақұмдағы халық жиналысында Кіші жүз әскерінің қолбасшысы әрі ханы болып
сайланған хан - Әбілқайыр хан
40 ұпай: Әйгілі
тарихшы,әдебиетші,Қазақ хандығының қалыптасуы тарихы жөніде аса құнды деректер
беретін «Тарихи Рашиди» еңбегінің авторы – Мұхаммед Хайдар Дулати
2. «Тәуелсіз
Қазақстан»
10 ұпай:
Символы,қазақ халқының қайта өрлеуі мен түлеуінің,мемлекеттілігінің,биіктік
пен терңдіктің,кеңдіктің белгісі,дархандықтың көрініс іспетті Астанадағы
архитектуралық құрылыс кешені – «Бәйтерек»
20 ұпай: 2011 жылы
1-желтоқсанда ашылған Қазақстан бойынша алғашқы, Орталық Азия бойынша 2-ші
(Ташкент) метрополитен Қазақстанның қай қаласында орналасқан? – Алматы
30 ұпай: «Менің
Қазақстаным» әні мемлекеттік әнұран ретінде қашан қабылданды? 2006 ж. 7-қаңтар
40 ұпай: Қай елде
біздің Елбасымызға арнап ескерткіш орнатылды? Түркия, Анкара қаласы
3. Терминдер
10 сұлтан деген кім?
«10» Сұлтан?
«20» Алғадай?
«30» «Жұт»
«40»Құрылтай?
3-кезең. Шығармашылық
кезең. Тақырыптары:1) «Тәуелсіздік-тәңір сыйы»
2) «Туған жер-алтын бесік»
4-кезең. Тәуелсіздік
мерекесіне арналған әр топтың құттықтауы
Әділ-қазылар
сайысымыздың қорытындысын шығарғанша «Қазақ елі»атты видеороликке көңіл
бөлейік
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.