Тамыр бөлімдері (аймақтары): бөліну, өсу, сору, өткізу.

Сынып:6     

Сабақтың тақырыбы: Тамыр бөлімдері (аймақтары): бөліну, өсу, сору, өткізу. Тамырдың ұшы – тамыр оймақшасы. Тамырдың өсуі. Зертханалық жұмыс№7

Сабақтың мақсаттары:

Білімділігі – тамыр, тамыр бөлімдері деген ұғымдардың мәнісін ашып, олардың атқаратын қызметін оқушы тұлғасына жете түсіндіру

Дамытушылығы – пәнге, тақырыпқа байланысты қызығушылықтарын дамыту

Тәрбиелілігі – түрлі тәрбиелік шаралардың әсерімен оқушы тұлғасында жағымды өзгерістерге жету

Сабақ түрі: аралас сабақ

Әдіс-тәсілдер: түсіндіру, сұрақ-жауап.

І Ұйымдастыру кезеңі

Сәлеметсіздер ме оқушылар

Кім кезекші?

ІІ Үй жұмысын тексеру

1. мүше деген не?

2.тамыр қандай мүше?

3. тамыр жүйесі қалай бөлінеді?

4. кіндік тамыр жүйесі

5. шашақ тамыр жүйесі

ІІІ жаңа тақырыпты түсіндіру

            Тамыр ұзындығына, атқаратын қызметіне қарай: тамыр оймақшасы, бөліну, сору(өсу), сору, өткізгіш деп бөлінеді.

            Тамыр оймақшасы: тамыр бөліміне кірмейді. Тамыр ұшындағы өсу нүктесіне кірмейді. Тамыр ұшындағы өсу  нүктесінің сыртын қаптап тұрады.

            Бөліну: аймағы атқаратын қызметіне қарай сыртқы, ортаңғы, ішкі болып 3  қабаттан тұрады.

            Өсу-бөлімінің жас жасушалары бөлінбейді. Ұзыннан созылып, ұзарып, тамыр ұшының топыраққа терең енуіне әсер етеді.

            Сору - өсу бөлімінен кейін орналасады. Қалың түтіктері бар бөлік. Тамыр түтіктері тамырдың сыртын қаптап жатқан жұқа өң қабықшасы жасушаларының созылуынан пайда болады. Ол алғаш жай өсінді түрінде 1-3 күнде бұртиып шығады. Қабықшасы тез созылып, түк ұшынан ұзарып өсе бастайды. 10-20 күннен соң қурап түсіп, орнына жаңа түктер шығып, жаңарып отырады.

Өткізу-су мен онда еріген қоректік заттарды тамырдан өсімдіктің жер үсті мүшелеріне өткізеді.  Бұл бөлімде тамыр түктері болмайды, жанама тамырлар дамиды.

Тамырдың өсуі. Тамырлар ағаш түрлеріне байланысты жылдың әр мезгілінде әрқалай өседі. Көктемде тамыр қарқыны (жылдам) өседі. Жапырақтар мен өркендер тез өседі.

Өсуі аяқталғанан кезде тамырлардың біраз бөлігі қурайды. Тамырлар қарқынды өсу кезінде қоректік заттар қоры мен суды бірқалыпты толық пайдаланады.

№7-зертханалық жұмыс.

Тақырыбы: Тамырдың өсу (созылу) аймағын тауып анықтау.

Мақсаты: Тамыр бөлімдерін бір-бірінен ажыратып, өзіндік ерекшеліктерін анықтау.

Жұмыстың барысы:

1. Сабақ өтерден 10-15 күн бұрын тұқымынан өндірілген асбұршақ пен бидайдың өскіндерінің жас тамырларын салыстырып, қандай тамыр жүйесіне жататынын ажырату.

2. Бидайдың жас өскінінің тамырын ұлғайтқыш әйнекпен қарап, тамыр бөлімдерін (аймақтарын) анықтау.

3. Тамыр түкшелері бар аймақты тауып, алып жатқан аумағын қарау.

2) Тамыр бөлімдерін атап, әрбір бөлімнің атқаратын қызметін жаз:

                                      1.___________________________________

                                       Қызметі: ________________________________________________

________________________________________________________                                      

                                       2.____________________________________

                                       Қызметі: ________________________________________________

                                        ________________________________________________________

                                       3._______________________________  

                                       Қызметі:    _______________________________________________

                                       4.______________________________

                                       Қызметі: ________________________________________________

                                       ________________________________________________________

ІҮ сабақты қорытындылау:

Тапсырмалар:

1.Оқулықтағы 10 а,ә суреттерге қарап, тамыр бөлімдерінің атын дәптерге жаз.

1.----------------------------------------------------------------

2.----------------------------------------------------------------

3.----------------------------------------------------------------

4.----------------------------------------------------------------

2. тамыр бөлімдерінің атқаратын қызметтерін жаз.

1. бөліну ------------------------------------------------------------------------------------------------------

2. өсу----------------------------------------------------------------------------------------------------------

3. сору --------------------------------------------------------------------------------------------------------

4. өткізу-------------------------------------------------------------------------------------------------------

3. дұрыс жауабын белгіле.

1. тамыр оймақшасы қызметі

А)қорек заттарды сорады  Ә) тамырды ұзартып өсіреді   Б)қорек заттарды өткізеді

В) тамырды жуандатады   Г) жас жасушаларды қорғайды

2. тамыр түктерінің дамитын бөлімінің  орналасуы

А)өсу бөілімінде   Ә)сору бөлімінде   Б)бөліну бөлімінде  В)өткізгіш бөлімінде

3. жанама тамырлар дамитын бөлім

А)тамыр оймақшасы    Ә)өсу бөлімі    Б)сору бөлімі    В)өткізу бөлімі

Ү  оқушыларды бағалау

ҮІ Үйге тапсырма §8 тапсырма орындау

.