Абылхаева Марзия Абылхаевна
ШҚО Абай ауданы Кеңгірбай би ауылы
«Шәкәрім атындағы орта мектебі» КММ-нің химия пәнінің мұғалімі
Сабақтың тақырыбы:
Шәкәрімнің химияға қосқан үлесі
Пәні: Химия
Сабақтың мақсаты: Оқушыларға Шәкәрім Құдайбердиевтің химия туралы, солардың ішінде атом , молекула, химиялық құбылыстар туралы сөзбен өрнектеуі мен атомистикалық көзқарасы туралы ойларын оқыту.
Сабақтың түрі: Дәстүрлі емес сабақ
Сабақтың әдісі: ақпараттық-ізденіс сабақ
Сабақтың барысы:
Ұйымдастыру кезеңі:
Психолгиялық бой жазу «Жүректен жүрекке»
Мұғалім сөзі: ( Шәкәрімнің «Бұл ән бұрынғы әннен өзгерек» әні ойнап тұрады) Ұлы ақын, ойшыл, сазгер, аудармашы Шәкәрім Құдайбердіұлының туғанына 155 жыл толды.
1-оқушы: Шәкәрімнің атомистикалық көзқарастары:
Атом туралы ұғымының шыққанына және қалыптасуына 2,5 мың жылдай кетіпті. Енді қазақ ойшылдарының және ғалымдарының арасында атом деген сөзді және ұғымды кім бірінші болып назарына алды және зерттеді деген сұрақ туады. Атом ұғымына алғаш көңіл аударған қазақтың ірі тұлғасы , философ және ағартушы Шәкәрім Құдайбердиев (1858-1931) болған екен. Шәкәрім жас кезінде философия, жаратылыстану ғылымдары бойынша арнайы білім алған жоқ, бірақ ол Абайдың жетекшілігімен білімге, өлеңге және ғылымға қатты көңіл аударып ізденіс жолына түсті.
2-оқушы: ХХ ғасырдың 20-жылдың аяғына, яғни, 1928 жылы Шәкәрім «Үш анық» атты философиялық еңбегін аяқтады. « Үш анық» еңбегі туралы өзі былай деп жазды:
Отыз жылдай жиғаным,
Сау ақыл-менің иманым.
Аламын соған сыйғаным.
Бұл философиялық трактатта жаратылыстануға қатысты Шәкәрім ойларына көңіл аударайық. Шәкәрім материя туралы былай дейді: « Енді біліп жаратқан иеде жоқ, өлген соң өмір де жоқ деген жолдың түбінде осы барлық әлем неден бар болады деген ойдан шыққан.»
3-оқушы:Шәкәрімнің заманында 80-дей элемент белгілі болған екен. Ол атом туралы былай дейді: «Әр дененің көзге көрінбейтін кішкентай тараулардан қосылып, жаралғанын тауып, ол кішкентайды қанша ұсақтаса да бөлуге келмейтін болады. Сол бөлуге келмейтін түп негіздердің аты европаша «атом» деп атап, арапша « мадда» немесе «әсер»деп атады. Сол барша нәрсе 80 шамалы атомдардан қосылып дене жасап, әлденеше түрге түсіп, айналады»- деген екен. Шәкәрімнің орыс ғалымы Менделеевтің еңбегімен таныс болғанын байқаймыз.
Сұрақ: 1. Атом дегеніміз не?
2. Молекула дегеніміз не?
3. Зат дегеніміз не?
Тәжірибелік жұмыс: Берілген тапсырмаға сәйкес әртүрлі заттың атомдық модельдерін құрастыру.)
Заттардың бір-біріне айналуын, яғни, химиялық реакциялар туралы Шәкәрімнің мына өлең жолдарынан көре аламыз.
Кетті, келді, толды, семді,
Өзгеленді бұл ғалам.
Туды, өлді, жанды, сөнді,
Өршіп еді қайтадан.
Тапсырма: Оқушыларға заттардың генетикалық байланысын орындату.
Қорытынды: Шәкәрімнің химиялық құбылыстарды жетік білгенін , оны өз еңбектерінде қолдана білгенін байқаймыз. Сонымен Шәкәрімнің мысалында әдебиет пен химия арасында тығыз байланыс бар екенін көре білдік. Олай болса, Шәкәрім химияны терең білген деген тұжырымға келеміз.
Ұлы ақын Сазгер Педагог, тәлімгер
Қоғам
қайраткері Шәкәрім Құдайбердиев Біртуар
Заңгер Ұлы ойшыл Данышпан Аудармашы
Шәкәрім жан-жақты білім иесі, химия ғылымына да үніле білген. Шәкәрім –дана, дара қазақта.
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Абылхаева Марзия Абылхаевна ШҚО Абай ауданы Кеңгірбай би ауылы«Шәкәрім атындағы орта мектебі» КММ-нің химияпәнінің мұғаліміСабақтың тақырыбы:Шәкәрімнің химияға қосқан үлесіПәні:Химия Сабақтың мақсаты:Оқушыларға Шәкәрім Құдайбердиевтің химия туралы, солардың ішінде атом , молекула, химиялық құбылыстар туралы сөзбен өрнектеуі мен атомистикалықкөзқарасы туралы ойларын оқыту.
6 656 269 материалов в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Фроленков Владимир Владимирович. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс профессиональной переподготовки
500/1000 ч.
Курс повышения квалификации
36 ч. — 180 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300 ч. — 1200 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Мини-курс
8 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.