Разработка к классному часу (6-11кл)

Тема: Гимназиянең тәрбия системасы эшенең  белем бирүдә кыйммәте.

Белем бирү белән тәрбия системасы бербөтен. Бу ике төшенчәне бер-берсеннән берничек тә аерып булмый. Гимназиядә тәрбия эше балаларның шәхес буларак үсешенә юнәлтелгән. Укытучы-тәрбияченең, сыйныф җитәкчесенең эш системасы бала шәхесенең үсешенә, иҗади сәләтен ачуга һәм аны үстерүгә юнәлтелгән булырга тиеш. Педагогик эшчәнлектә иҗади активлык, танып-белү активлыгы, танып–белү мөстәкыйльлеге, иҗади сәләт, иҗади эшчәнлек, новаторлык дигән сүзләрне төп педагогик терминнар. Башкача була да алмый. Кеше актив эшчәнлек ихтыяҗына мохтаҗ булып туа, әмма генетик яктан нигезләнгән сәләт бары тик белем һәм тәрбиянең уңай шартларында гына киң үсеш ала. Фәннәр буенча үткәрелгән бәйгеләр сәләтле укучылар белән эшләү мөмкинчелекләрен ачалар. Укучы шәхесе шул фән буенча специальләшә, киләчәктә үз тормышын да шул юнәлештә сайлау мөмкинлеге туа. Фән, спорт һ.б. түгәрәкләр баланың иҗади сәләтләрен үстерергә ярдәм итә, танып-белү эшчәнлеген арттыра, кызыксыну уята. Толерант шәхес тәрбияләүдә боларның барысының да әһәмияте зур. Гимназиянең укыту һәм тәрбия концепциясендә түбәндәгеләргә өстенлек бирелә:

·        шәхеснең үзүсешендә психологик-педагогик ярдәм итү;

·        шәхеснең укучыдан өлкән кешегә әверелү траекториясен күзәтү;

·        гаилә тәрбиясе моделен формалаштыру.

Мәктәп белән гаиләнең  хезмәттәшлеген ныгытуга игътибарны арттыру аеруча сорала.  Баланы укыту һәм тәрбияләү процессының эффектлылыгы гаилә белән мәктәпнең тыгыз хезмәттәшлегеннән, килешеп эшләүләреннән тора. Белем бирү оешмасындагы тәрбия системасы эшчәнлегенең нәтиҗәлелеге, педагог белән беррәттән, ата-аналарның да белем бирү процессы субъектына әверелүе белән характерлана.

1.     Сыйныф һәм мәктәптән тыш үткәрелгән чараларда ата-аналарны катнаштыру сорала.   2.Тәрбия өлкәсендә килеп туган актуаль проблемалар туганда ата-аналарны чакыру, уртага салып чишү юлларын эзләү. 3.Бала тәрбияләдә гаилә белән мәктәпнең тыгыз хезмәттәшлеген булдыру, аны бер системага салу.

 Сыйныфта һәм гимназиядә тәрбия системасын тормышка ашыруда түбәндәге максатлар куелды:

1.     Бала шәхесен өйрәнү (шәхси һәм үсеш үзенчәлекләрен; нәрсә белән кызыксына; сәләтен ачу, аны үстерү).

2.     Укучыларның кызыксыну (интерес) юнәлешләрен өйрәнү һәм анализлау.

3.     Өстәмә белем бирү педагоглары, психолог, социаль педагог, предмет укытучылары  белән тыгыз хезмәттәшлек ,

4.     Укучыларның гаиләсе белән аралашу, алар белән индивидуаль эш.

5.     Балалар оешмасы эшен киң җәелдерү.

6.      Бала шәхесенең үсешен курсәткән паспорт булдыру.

Тәрбияче, укытучы баланы мәҗбүр итеп берни эшләтә алмый,  аны кызыксындыру юлларын эзләү кирәк. Тәрбиянең нәтиҗәлелеген арттыру өчен укучының танып-белү эшчәнлеген, кешелеккә мөнәсәбәтен, иҗадилык һәм әхлакка басым ясарга кирәклеге һәркемгә билгеле. Укучыларның теге яки бу түгәрәккә йөрүләрен тиешле дәрәҗәгә җиткерергә кирәк. Сыйныф җитәкчеләренең предмет укытучылары белән тыгыз элемтәдә торуы зарур. Укучыларның тәртибе, өлгереше, дәрескә әзерләнү-әзерләнмәве турында һәрчак хәбәрдар булу кирәк. Сыйныфларда укучы шәхесен өйрәнү өчен торле тематик диагностикалар, тестлар үткәрергә мөмкин. Сыйныфта тәрбия системасын булдыру укучы шәхесен өйрәнгәннән соң гына мөмкин эш. Сыйныфта һәм гимназиядә булдырылган тәрбия системасы эше укучыларда гомумкешелек кыйммәтләрен булдыруга нигезләнгән. Тәрбия эшебез  бәхетле, югары әхлаклы, иҗади, уйларга сәләтле, тирә-юньгә, үзен әйләндереп алган мөхитне аңлый белүче шәхес тәрбияләү безнең төп максат. Укучылар коллективын теге яки бу өлкәдә, уку, физик, хезмәт, әхлакый тәрбия эшчәнлеге нәтиҗәсе туплый.

Балалар оешмасы (Эзтабарлар, Варислар, Балалар Думасы) укучыларда тормыш позициясен билгеләргә ярдәм итә.Класс һәм мәктәп үзидарәсендә әгъза булып торучы укучылар тигез хокуклы, үзләренең тәртипләре өчен җаваплы, теге яки бу өлкәдә шәхси эш алымнарын кулланалар. Класс җыелышлары даими үтә, аны, әлбәттә, укучылар үзләре алып бара. Минем  карашымча, укытучы-тәрбияче түбәндәгеләрне төгәл үтәргә тиеш:

1.     Укучыларның дәрес  һәм дәрестән  тыш  эшчәнлектә интеллектуаль үсешләрен тәэмин итәргә.

2.     Балалар оешмасы аша укучыларның танып-белү эшчәнлеген арттырырга, иҗади сәләтләрен үстерергә

3.     Өстәмә беләм бирү педагоглары белән тыгыз хезмәттәшлектә булырга

4.     Классның һәм гимназиянең үзидарә эшчәнлегенә тартырга.

Укытучы-тәрбияче исендә тотарга тиеш:

1.     Укучы шәхесен өйрәнү аша аның интересларын яклап, дөрес юнәлеш бирү.

2.     Һәр бала – сәләтле. Аңа коллективта үз урынын табарга ярдәм итү, сәләтен үстерү.

3.     Һәр бала үзен кирәкле итеп тойсын өчен аңа шатлык хисен кичерергә ярдәм итү.

4.      Толерантлык тәрбияләү. Тормышка үз карашын булдыру, тирә-якта авырлыкларга бирешмичә үз дәрәҗәсен яуларга, сабыр, түземле булырга  өйрәтү.

Төп белемне, әлбәттә,  бала дәрестә ала. Тәрбия системасы укучыларның интеллектуаль үсешенә зур йогынты ясый.   Аның төп бурычы –укуга аңлы караш тәрбияләү, укучы шәхесенең интеллектын үстерү. Ихтыяр көче тәрбияләүне үзмаксат итеп куярга кирәк. Шул вакытта гына укучыга тыңла, укы, теге яки бу түгәрәккә йөр дип курсәтмә бирергә кирәк булмый. Ул үзенә кирәк нәрсәне үзе эзләп табачак. Аңа юнәлеш бирү дә җитә.

Хөрмәтле хезмәттәшләрем, хәзер педагогик киңәшмәнең практикум өлешенә күчәрбез.

1.Дәреснең нәтиҗәлелеге  нәрсәгә бәйле?  Фикер йөртү буенча диспут үткәрү.

Максат: дәреснең нәтиҗәлелеген күтәрү факторларны билгеләү.

Методика «Оценка самоактуализации учащихся»

1.  Чувствуете ли вы себя нужным?

       Да;              Нет;           Не задумывался(-лась).

2.  Чувствуете ли свою причастность к жизни школы, свою важность  и значимость?

Да;        Нет;                Не задумывался(-лась).

3.  Чувствуете ли вы, что с вами считаются?

Да;            Нет;           Не задумывался(-лась).

4. Получаете ли вы в школе то, чего вам не достает дома?

Да;            Нет;           Не задумывался(-лась).

5.   Осознаете ли вы себя полноценной личностью?

Да;             Нет;           Не задумывался(-лась).

6.   Ощущаете ли вы себя успешным в учебе?

Да;            Нет;           Не задумывался(-лась).

7.   Устраивают ли вас ваши отношения с учителем?

Да;            Нет;           Не задумывался(-лась).

8.   Устраивают ли вас ваши отношения с одноклассниками?

 Да;            Нет;          Не задумывался{-лась).

9.   Ощущаете ли вы поддержку со стороны родителей?

Да;            Нет;           Не задумывался(-лась).

10. Вносите ли вы свой особый вклад в жизнь класса и школы?
Да;             Нет;           Не задумывался{-лась).

Обработка результатов: Варианты ответов: да (+1), нет (-1), не задумывался (0). Определяется сумма баллов по каждому опросному листу. Определяется доля (в %) учащихся с положительной и отрица­тельной суммарной оценкой.

Укучының  үзбәясен билгеләү сорала. Сезнең белән эшләп карыйбыз.

Шәхес буларак үсештә үзбәянең роле.

Максат: ата-аналарның педагогик культураларын үстерү.

Методика «Определение самооценки» Инструкция. Вот список человеческих качеств. Выберите из них те 10, которые вам больше всего нравятся в людях, и запишите их в левой части таблицы. Потом выберите другие 10 качеств, которые вам не нра­вятся, и запишите их в правой части. Затем отметьте галочками те из выбранных положительных и отрицательных качеств, которые, как вы считаете, свойственны вам.

Список качеств

    Аккуратность                  Заботливость

Беспечность                   Зависимость

Вдумчивость                  Застенчивость

Вспыльчивость              Завистливость

Восприимчивость          Злопамятность

Гордость                         Искренность

Грубость                         Изысканность

Жизнерадостность         Капризность

Легковерие                     Поэтичность                                 

Медлительность              Презрительность

Мечтательность                Радушие                                     

Мнительность                Развязность                                

Мстительность             Рассудочность                      

Настойчивость             Решительность                      

Нежность                      Сдержанность                      

Непринужденность  Сострадательность                   

Нервозность                 Стыдливость                              

Нерешительность         Терпеливость

Несдержанность              Трусость                          

Обаяние                        Уверенность                       

Обидчивость               Увлекаемость                       

Отзывчивость              Уступчивость                      

Педантичность             Холодность                               

Подозрительность         Энтузиазм

Принципиальность                                                 

Ключ: из количества отмеченных в левой части таблицы качеств вычесть количество качеств, отмеченных в правой части. Полученная разность - это показатель самооценки. Максимально возможное значение показателя - +10 баллов, минимальное - -10 баллов.                                                                               

Интерпретация  результатов:                           

меньше -2 - низкие показатели самооценки;

от ~1 до 1 ~ ниже среднего;

от 2 до 4-средние;

от 5 до 7- выше среднего;

больше 7 - высокие.

•  «Самооценка человека - это его самоощущения, отношение к себе»;

•  «Человек, чья самооценка высока, создает вокруг себя атмосферу честности, ответственности, сострадания и любви... Такой человек  чувствует себя важным и нужным, он ощущает, что мир стал  лучше оттого, что он в нем существует»;

•   «Только ощущая свою собственную высокую ценность, человек  способен видеть, принимать и уважать высокую ценность других  людей».

Әгәр укучы дәрестә үзен тәртипсез тотса, ул берни аңламый кала. Укучыда теге яки бу фәнне укырга омтылыш тәрбияләү мөһим. Укытучы-тәрбияче төрле ситуацияләр алдында кала. Хәзер Сезнең белән дә кайберләрен чишеп карыйк. Без консультант итеп гимназиябезнең психологын чакырабыз, ул бу ситуацияләрне безгә аңлатып бирер. Укытучы, ата-ана буларак җавап биреп карарбыз.

Ситуация 1

«Ребенок не любит какой-то предмет либо не выполняет его вооб­ще, либо откладывает на последнюю очередь и делает кое-как».

Выведите ребенка на разговор о том, что они изучают по предме­ту. Скажите ему, что его нелюбимый предмет был вашим любимым. Попросите показать в учебнике тему, которую он изучает в школе, и сравните с тем, как вам преподавали ее раньше (заодно вы пой­мете, насколько он знает материал параграфа). Докажите личным примером, что трудные уравнения решать интересно или просто на­работайте определенную схему решений.

Ситуация 2

«У ребенка конфликт на почве учебы в школе».

У психологов есть понятие «тактильный голод». Это дефицит любви родителей. Прижмите, поцелуйте, потормошите ребенка.  Может быть, эти ощущения послужат стимулом решения про­блем. Постарайтесь устранить конфликт, но не обсуждайте с де­тьми все его подробности. Не говорите плохо о школе и не крити­куйте учителей в присутствии детей. Вы всегда можете прийти к педагогу и поговорить, и это не обязательно должно обсуждаться с ребенком. Принимайте по возможности участие в жизни класса и школы. Ребенок гордится этим, а вы лучше осведомлены в том. что происходит с ним в школе.

Ситуация 3

«Ребенок не умеет и не любит писать короткие тексты, изложения, сочинения».

Учите ребенка выражать мысли письменно: обменивайтесь запис­ками, записывайте впечатления о каких-нибудь событиях. Пусть ре­бенок видит ваш интерес к заданиям, которые он получает, и книгам, которые он приносит из школы. Читайте сами, пусть ребенок видит, что свободное время можно проводить не только у телевизора.

Ситуация 4

«Ребенок «принес» из школы запись в дневнике: «Отвлекался на уроке, запускал бумажных голубей».

1. Могут помочь следующие заповеди доктора Добсона. Не унижайте ребенка. Не используйте фразы: «А лучше ты придумать не мог? У тебя вообще есть голова на плечах?» и т.д.

2.    Не угрожайте: «Если ты еще раз так сделаешь, ты у меня получишь!»

Всякий раз, когда мы угрожаем ребенку, мы учим его боять­ся и ненавидеть себя. Угрозы всегда относятся к будущему, а ребенок живет в настоящем, к тому же совершенно бесполез­ны: от них поведение не улучшится и положительных резуль­татов не прибавится.

3. Не вымогайте обещаний. Обещания тоже относятся к будуще­
му. Слово — это одно, а дело — совсем другое.

Ситуация 5

«Ребенок получил четвертную «двойку» по одному из предметов».

Проблемы подобны снежному кому: если их не решать, они обраста­ют новыми. Составьте с ребенком пошаговый план решения проблемы.

Шаг первый. Вижу свою проблему.

Шаг второй. Знаю про свою проблему все.

Шаг третий. Хочу решить свою проблему вместе с родителями.

Шаг четвертый. Составляю вместе с родителями план действий (сходить к учителю, договориться о возможности ликвидации пробе­лов, написать распорядок дня, посоветоваться с психологом и т. д.).

Шаг пятый. Действую.

Шаг шестой. Изучаю результат (получили ли то, что ожидали).

Шаг седьмой. Даю оценку того, что сделано (учитывать не толь­ко свое мнение, но и мнение педагогов и родителей).

       ...Тәрбия һәр яшь шәхеснең әхлаклы һәм социаль актив булып үсүен тәэмин  итәрлек педагогик шартлар булдыруны күздә тота. Баланың күпкырлы үсешен искә алып, кешенең шәхес буларак кыйммәтен, иреккә, бәхеткә омтылу, сәләте үсешенә хокукын таный торган педагогик технологияләр бар. Хәзер шәхескә юнәлтелгән технология зур кызыксыну уята, чөнки мәгариф системасында бала шәхесенә нык игътибар ителә. Бу технологиядә бала шәхесе гади субъект кына түгел, ә өстенлекле субъект, ул нинди дә булса абстракт максатка ирешү чарасы түгел, ә бәлки мәгариф системасының төп максаты булып тора.

Хәзерге җәмгыятьнең нигезен һәрьяктан гармоник үсешкә ирешкән, тирәнтен фикерли алучы һәм иҗади сәләткә ия шәхес тәшкил итә. Укучыларда булган сәләт – мөмкинлекне вакытында ачыклау һәм аны максатчан үстерү –укытучы-тәрбияченең  төп бурычы ул.