Сабақтың тақырыбы: Ана
тілім – айбыным
Сабақтың мақсаты: Оқушылардың
тіл туралы білімдерін жетілдіру. Өз тіліне, туған жеріне, Отанына құрмет
көрсете білуге баулу.
Міндеттері:
Баланың сөйлеу тілін дамыту арқылы сөздік
қорларын молайту;
ой – өрісін кеңейту;
Жас ұрпақтың патриоттық сезімін оята отырып
елін, жерін сүюге, құрметтеуге тәрбиелеу.
Түрі: Әңгіме, сұрақ - жауап.
Көрнекілігі: Тіл
туралы мақал - мәтелдер
Сабақтың барысы:
Кіріспе сөз.
Қазақстанның мемлекеттік
тілі – қазақ тілі. Қазақстан – көп ұлт өкілдері мекендейтін мемлекет. Мұндай
мемлекет үшін мемлекеттік тіл қажет. Президентіміз Нұрсұлтан Назарбаев өз
жолдауында «Ұлттық тіл – қазақ ұлтының рухани, мәдени байлығын ұрпақтан ұрпаққа
жеткізуші қасиетті құрал» деп көрсеткен болатын.
Қазақ тілінің мәртебесін өсіру үшін және
мемлекеттік тілімізді қастерлеуге, құрметтеуге тәрбиелеу үшін елімізде көптеген
іс – шаралар жүргізіліп келеді. 22 қыркүйек – Қазақстан Республикасы
халықтарының тілдер мерекесі. Ең алдымен, бұл барша елге ортақ жалпы халықтық
мереке, барлық ұлт өкілдеріне көрсетілген құрмет.
Қазақстанда 100 – ден астам ұлт өкілдері тұрады,
әрбір ұлттың ең үлкен, ең негізгі анасы туған тілі болып саналады. Ана тілі –
әрбір ұлттың, ұлыстың мақтанышы, көзінің қарашығындай көретін қазынасы, асыл
мұрасы.
Еліміз тәуелсіздік алғаннан кейін 1997 жылы 11 –
шілдеде Қазақстан Республикасының Парламенті «Тіл туралы» жаңа Заңын қабылдады.
2007 жыл «Мемлекеттік тіл жылы» деп жарияланды.
- Соңғы жылдары ана тіліміздің мемлекеттік мәртебеге ие болуы, халықтық
педагогиканың асыл қазынасын пайдалануға, әдебиетіміз бен мәдениетімізді, салт
– дәстүрімізді жетілдіруге мүмкіндік туғызғаны еліміз үшін зор қуаныш.
Ана сүті бой өсірсе, ана тілі ой өсіреді. Ананың тілі арқылы бабалар аманатына
адал болайық.
Әдеби монтаж
Қуан далам! Қуанатын күн бүгін,
Тіл туралы заңым енді күшіне!
Қуан халқым! Күшіне енді тіл заңы!
«Сүйінші!» деп ақын ұлың жырлады.
Ел елдігі бағаланар тілменен
Сол арқылы құлпырады гүл бағы
Тіл деп біл өз тіліңді ғалам сүйген,
Өйткені атаң менен анаң сүйген
Ал мұны біліп қана қойсаң күнә,
Мұрат ет, жалғастырып, балаң сүйген!
Сұрақтар:
1.ҚР мемлекетік тілі?
2. Жүз жасаған ақын?( Жамбыл Жабаев)
3. Қазақ тілі қай жылы мемлекеттік мәртебе
алды?(1989ж. 22. 09 және 1997ж. 11. 07.
4. Абайдың қанша қара сөзі бар?( 45 қара сөзі
бар)
5. Ата Заң күні қашан?(30тамыз 1995 жылы)
6. Қазақтың тұңғыш алфавитін жасаған кім?(Ы.
Алтынсарин)
7. Тіл туралы Заң неше баптан тұрады?(27 бап, 6
тарау)
8. Қазақ халқының батыр қыздары кімдер?(Әлия,
Мәншүк)
9. Қазақстан қай жылы тәуелсіздік алды?(1991ж,
16. 12)
10. «Қазақ хрестоматиясын» жазған кім? (Ы.
Алтынсарин)
11. Қазақстан жерінен өткен жол.(Жібек Жолы)
12.«Қазақ вальсінің королі» атанған композитор
кім? (Ш. Қалдаяқов)
13. Әнұранның авторларын атап бер.(сөзі: Жұмекен
Нәжімеденов, Н. Назарбаев. Әнін жазған Шәмші Қалдаяқов)
14. Абайдың туған жылы. (1845жылы 10. 08)
15. Абайдың қандай өлеңдері бар?(Қыс, Күз,
Көзімнің қарасы т. б)
16. ҚР - ның рәміздерін ата.(әнұран, елтаңба,
ту)
17. ҚР - ның астанасы қай қала?
18. Әл - Фараби өмірге келген қала. (Отырар)
19. Ұлттық киімдерді атап беріңдер. (Сәукеле,
қамзол, кемешек тақия т. б)
20. Қандай туыстық атауларды білесіңдер.( Нағашы
жұрт, қайын жұрт т. б)
Тіл туралы білетін мақал - мәтел, нақыл сөздерімізді ортаға салайық.
1. Тіл тас жарады, тас жармаса.....(бас жарады)
2. Бал тамған тілден...(у тамған)
3. Тауды, тасты жел бұзар, адамзатты...(сөз
бұзар)
4. Жақсы сөз -...(жарым ырыс)
5. Қаһарлы сөз...(қамал бұзар)
. 6. Шебердің қолы ортақ, шешеннің...( тілі
ортақ)
7. Жақсы байқап сөйлер, жаман...( шайқап сөйлер)
8. Бас кеспек болса да,... ( тіл кеспек жоқ)
9. Дәлелсіз сөз...(желмен тең)
10. Тіл қылыштан... (өткір)
11. Піл көтермегенді,...(тіл көтереді)
12. Тілден артық...(қазына жоқ)
13. Ана сүті бой өсіреді, Ана тілі...(ой
өсіреді)
14. Жыланның уы тісінде, Адамның уы... (
тілінде)
15. Ең ащы да тіл, ең...(тәтті де тіл)
16. Өнер алды – ( қызыл тіл)
17. Айтылған сөз -...( атылған оқ)
18. Жылы - жылы сөйлесең, жылан...(інінен
шығады)
19. Басқа пәле -...(тілден)
20. Білім кілті -... (тіл)
21. Тілге құрмет –(елге құрмет)
Тіл тас жарады, тас жармаса бас жарады.
Тілі жеткенше сөйлеген шешен,
Қолы жеткенше нұсқаған көсем.
Тиекті тілден текті сөз шығады,
Тиексіз тілден кекті сөз шығады.
Ер қазынасы – жүрген із,
Ел қазынасы – көне көз,
Тіл қазынасы – ескі сөз.
Жыланның уы тісінде,
Адамның уы тілінде.
Жақсылықпен қуантатын да тіл,
Жамандықпен қуартатын да тіл.
Өткір тіл – дарын, ұзын тіл – жауың.
Тіл туралы қандай мазмұнды ойларың бар?
1. Халық бар жерде тіл бар. Тіл бар жерде өнер бар. Өнер бар жерде жанкүйер
бар. Әр халықтың ана тілі – оның бақыты, қуанышы.
2. Өз тіліңді білу, өз тіліңде ер жетіп, ел қатарына қосылу - өмірден алған ең
үлкен сыйың.
3. Халықтың қуаты – тілдің қуаты. Біз ана тілімізді ең айтқыш, ең білгір, ең
бай тілдердің біріне айналдыруымыз керек.
4. Ана тілінде сөйлеу мәдениеттіліктің әдептілік өлшемі болып табылады.
Қорытынды сөз.
- Ана тілін дұрыс білмейінше сауатты сөйлеп, сауатты жазып, тіл байлығын мол
қолданбайынша, шын мәніндегі мәдениетті адам атануға болмайды. Сондықтан да
әрқашан өз тілімізді, ана тілімізді, қазақ тілін құрметтеп, ардақтап әрбір сөз
мағынасына тереңірек үңіліп, сөз қадірін ұғына білуге үйренейік.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.