Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
1 слайд
Презентация посвященная 105-летию рождения народной писательницы Республики Башкортостан
Зайнаб Биишевой
2 слайд
3 слайд
Зәйнәб Биишеваның “ӘҪӘРҘӘР» йыйынтығы буйынса
Моңһоу бала саҡ
4 слайд
Зәйнәб Биишева 1908 йылдың
2 ғинуарында Башҡортостандың хәҙерге Күгәрсен районы Туйымбәт ауылында ерһеҙ крәҫтиән ғаиләһендә тыуа.
5 слайд
Дөрөҫөн әйткәндә, мин үткәндәрҙе, бигерәк тә бала саҡты, иҫкә алырға яратмайым.
6 слайд
Мин бик кескәйҙән уйсан, моңһоу, хатта телһеҙ-һүҙһеҙ булып үҫтем. Миңә бөтә донъя шулай кемделер ҡағыу-һуғыуҙан, рәнйетеү, ситләтеп, кәмһетеүҙән тора һымаҡ тойола.
7 слайд
Әлбиттә, минең был уйҙарымды үҙемдән башҡа бер кемдә белмәй. Сөнки мин бер кемгә лә, бер ни ҙә һөйләмәйем, бер һорау ҙа бирмәйем.
8 слайд
Үҙем уйлап, үҙем кисереп япа-яңғыҙым йәшәй бирәм. Дөрөҫөн әйткәндә, ғаиләлә лә, ауылда ла үҙемде сит күрәм. Әйтерһең, мин бында яңылышып инеп юғалған бер кескәй бала.
9 слайд
Шулай ҙа ошо Исем ауылында мин халыҡтың бай моңо, әкиәттәре, тылсымлы легендалары менән тәү башлап таныштым.
10 слайд
Эйе, фажиғәле тип әйтерлек ҡырыҫ та, әкиәт кеүек мауыҡтырғыс та, йыр һымаҡ моңһоу ҙа булды минең бала саҡ.
11 слайд
… Теләр инем, гранит ҡая булып,
Ер өҫтөнә ҡабат тыурырға.
Теләр инем йәшәү ҡаршыһында
Сал башымды эйеп торорға.
Зәйнәб Биишева
12 слайд
Зәйнәб Биишеваның “ӘҪӘРҘӘР» йыйынтығы буйынса
Моңһоу бала саҡ
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
МОҢҺОУ БАЛА САҠ
Дөрөҫөн әйткәндә, мин үткәндәрҙе,
бигерәк тә бала саҡты, иҫкә алырға яратмайым.
Зәйнәб Биишева
Мин 1908 йылдың 15 ғинуарында хәҙерге Күгәрсен районы Туйөмбәт ауылында ярлы, Ғабдулла Биишев тигән хәлфә ғаиләһендә, алтынсы бала булып донъяға килгәнмен.
Минең әсәйем Фәғилә Ғүмәр тигән һуҡыр ҡарттың ҡыҙы булған. Әсәйем бик йәштән быуындар һыҙлауы менән ауырыған. Бер йыл ярым ҡуҙғала алмай түшәктә ятҡандан һуң вафат булған. Миңә был ваҡытта 3 йәш булған.
Минең атайым Ғабдулла Төхфәтулла улы Биишев ерһеҙ-һыуһыҙ ғына түгел, хатта бөтөнләй туған-ырыуһыҙ бер кеше ине. Атайым ун ике йәшендә етем тороп ҡала. Ул бик егәрле була. Ҡулынан килмәгән эш булмай. Итек тә тегә, мейес тә сығара, көтөү ҙә көтә. Ә ураҡ урыуҙа алдына кешене сығармай. Атайым үҙенең тырышлығы арҡаһында мәшһүр “Хөсәйениә” мәҙрәсәһендә белем ала, балалар уҡытыу эшенә керешеп китә. Халыҡ атайымды хәлфә тип тә, мулла тип тә йөрөтә. Ләкин эшенең башында уҡ тирә-яҡтағы муллалар, байҙар тарафынан бик ныҡ ҡаршылыҡҡа осрай.
Бала саҡ… Шулай ҙа өйҙә үҙ әсәңде юҡһыныу, урамға сыҡһаң тиңдәштәреңдең “килмешәк”, “ерһеҙ” тип ҡыйратыуҙарына йыш осрау арҡаһындалыр, мин бик кескәйҙән уйсан, моңһоу, хатта телһеҙ-һүҙһеҙ булып үҫтем. Миңә бөтә донъя шулай кемделер ҡағыу-һуғыуҙан, рәнйетеү, ситләтеп, кәмһетеүҙән тора һымаҡ тойола. Был яман донъянан йәһәтерәк китәһе, үләһе килә. Әммә үҙ-үҙеңде үлтерергә ярамай бит. Иманһыҙ үлеү була бит ул. Тамуҡта янаһың. Ә минең ҡош ҡына булып, йәннәт тигән хыял донъяһында, ағастан ағасҡа ҡунып ҡына йәшәгән ҡош булғым килә. Һис юғы кеше аяғы баҫмаған берәй ҡара урманға ҡасып китеү, йәки “Ел-ел, арбам” әкиәтендәге кеүек серле арбаға ултырып, ете диңгеҙ артына осоу хаҡында хыялланып, хатта бөтә кешене лә яҡты, изге күңелле, бәхетле, шат итеү өсөн берәй сара табыу тураһында мең төрлө хыялға батып, төндәр йоҡламай сығам.
Кем һин? Ниңә тыуғанмын донъяға, алда мине тағы ниндәй ғазаптар көтә?! Ҡасан таң атыр? Йәһәтерәк үтһен ине был төн… - тип зарығам. Ләкин миңә тыуасаҡ таңдың да ҡыуанысы булмаҫ кеүек тойола. Ә уйламай нисек йәшәргә? Ҡалай итеп был башты уйламаҫҡа өйрәтергә?
Эйе, ҡабыҡ ҡыуыш кеүек бөтә ел-ямғырҙы, ҡар-буранды тотмай үткәреп торған беҙҙең һалҡын өйҙә көҙгө төндәр айырата ҡырыҫ була торғайны шул…Ә ҡышҡы селлә һыуығында, ҡаҡ таҡтала, алама ҡорама юрған аҫтында ҡоршайып-туңып төн үткәреүҙәр һуң еңел инеме ни?! Әсенмәй, уйланмай, һыҙланмай йәшәп ҡара шундай шартта…
Әлбиттә, минең был уйҙарымды үҙемдән башҡа бер кемдә белмәй. Сөнки мин бер кемгә лә, бер ни ҙә һөйләмәйем, бер һорау ҙа бирмәйем. Үҙем уйлап, үҙем кисереп япа-яңғыҙым йәшәй бирәм. Дөрөҫөн әйткәндә, ғаиләлә лә, ауылда ла үҙемде сит күрәм. Әйтерһең, мин бында яңылышып инеп юғалған бер кескәй бала.
Шулай ҙа ошо Исем ауылында мин халыҡтың бай моңо, әкиәттәре, тылсымлы легендалары менән тәү башлап таныштым. Бында нисә төн һөйләһә лә әкиәт һәм легендалары бөтмәй торған, һәр ваҡыт яҡты йөҙлө, ғәжәп шат киң күңелле Зөбөрә еңгә, һүҙгә бай Сафура инәй кеүек философ йәнле, изге күңелле кешеләр минең йөрәккә иң тәүге һәм юйылмаҫ шиғриәт һалыусы булдылар ҙаһа.
Эйе, фажиғәле тип әйтерлек ҡырыҫ та, әкиәт кеүек мауыҡтырғыс та, йыр һымаҡ моңһоу ҙа булды минең бала саҡ.
… Теләр инем, гранит ҡая булып,
Ер өҫтөнә ҡабат тыуырға.
Теләр инем йәшәү ҡаршыһында
Сал башымды эйеп торорға.
З. Биишева
6 626 034 материала в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Давлетгареева Резеда Закариевна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материалВаша скидка на курсы
40%Курс профессиональной переподготовки
500/1000 ч.
Курс повышения квалификации
72 ч.
Курс повышения квалификации
36 ч. — 180 ч.
Курс повышения квалификации
72 ч. — 180 ч.
Мини-курс
6 ч.
Мини-курс
4 ч.
Мини-курс
3 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.