- 10.12.2020
- 290
- 1
Физика. 9-сынып
Сабақ №73
Сабақтың тақырыбы: Резерфорд тәжірибесі. Атомның планетарлық моделі. Атом ядросының құрамы.
Сабақтың түрі: аралас сабақ.
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Резорфорд тәжірибесі, атомның планетарлық моделі, атом ядросының құрамы тақырыптарын меңгеруі.
Тәрбиелік: жеке, өз бетімен жұмыс жасай білуге тәрбиелеу.
Дамыту: атомның құрылысы жайлы білімдерін толықтыру, атомның моделі жайлы түсініктер алуы.
Сабақ барысы:
І. Ұйымдастыру кезеңі:
Сәлемдесіп болғаннан кейін, оқушылардың сабаққа дайындығын қадағалап, сабақта жоқ оқушыларды белгілеу.
ІІ. Үй тапсырмасын тексеру
1. Атомның күрделі құрылым екенін көрсететін қандай эксперименттік нәтижелерді білесіңдер?
2. Радиоактивті элемент және радиоактивті сәулелену дегеніміз не?
3. Магнит өрісінің радиоактивті сәулелерді зерттеудегі рөлі қандай?
4. Радиактивтік дегеніміз қандай құбылыс?
ІІІ. Жаңа сабақ:
Көптеген тәжірибе нәтижесін талдай келіп, 1911 жылы Резерфорд Күн жүйесіне ұқсас атомның планетарлық моделін
ұсынды. Ондай модель бойынша атом
оң зарядталған
ядродан және оны айналып жүретін теріс зарядты электрондардан тұрады. Ядро
төңірегіндегі мұндай электрондарды орбиталдық электрондар деп атайды, ал
олардың жиынын электрондық қабықша дейді.
Ғалымдардың зерттеуі бойынша, атом ядроларының заряды
qn=+Z·e
шамасына тең. Мұндағы Z—элементтің Менделеев кестесіндегі реттік саны; е—элементар заряд.
Ядро зарядының бүтін Z санына еселенетіні оның біртұтас бөлшек емес екенін аңғартады. Расында да, атомның өзі сияқты оның ядросы да кұрамдас бөлшек болып шықты.
Ядроның құрамына кіретін оң зарядты бөлшектерді протондар деп атайды.
Қалыпты жағдайда атом ядросының оң зарядын орбиталдық электрондардың теріс заряды теңгеріп тұрады. Сондықтан электрондық қабықшадағы теріс зарядтардың саны кері таңбамен алынған ядро зарядына тең:
- q= - Z·e
Бұл теңдіктерден мынадай қорытынды шығады:
— әрбір электронның немесе протонның заряды бір элементар зарядқа (е = 1,6 • 10 19 Кл) тең;
— кез келген элемент атомының ядросындағы протондар саны сол элементтің Менделеев кестесіндегі Z реттік санына тең.
Элементтердің ядроларын сол
элементтердің периодтық кестедегі таңбаларымен белгілейді. Мысалы, сутегі
ядросы Н, ал уран ядросы U таңбаларымен белгіленеді. Нақты бір
элементтің ядроларындагы протондарсаны(Z) өзгермейді, нейтрондар саны әртүрлі болып кездеседі
Осыган сәйкес химиялық элементтің ядролардагы нуклондар саны (А) өзгеріп
отырады. Сөйтіп, элементтердің ядролары реттік санына қарай да, нуклондар
санына қарай да бір-бірінен ажыратылады. Ядролардың осындай ерекшеліктерін дәл көрсету үшін
олардың таңбаларының төменгі жағына реттік нөмірін (Z) жазады, ал жоғарғы жағына нуклондар саны (А) жазылады. Мысалы,
сутек ядросы толық түрде 
немесе ZНA таңбаларымен, ал уран ядросы 
немесе Z UA таңбаларымен белгіленеді.
ІV. өткен тақырыпты бекіту.
Есепті шығару үлгісін қарастыру.
І деңгей
1. Суреттердің қайсысы атом құрылысына сәйкес келеді?
2. Фосфордың 15 Р 30 және 15 Р 31 изотоптары ядроларының айырмашылығы қандай?
3. Атом ядросында 51 р және 71 n бар. Бұл қандай элемент ?
ІІ деңгей
1. Протон мен нейтрон арасында қандай айырмашылық бар?
2. Неон изотоптарының 10 Ne 20 ;10 Ne 21 ; 10 Ne 22 құрылымы қандай?
ІІІ деңгей
1. Бір элементтің әр түрлі изотопын химиялық амалдармен ажыратуға бола ма?
2. Мына белгілеулерде қандай бөлшектер мен атомдардың ядролары көрсетілген?
1р 1; 2Не 4 ; 0 n 1 ; -1e 0; 1H 2
V. Жаңа білімді меңгергендігін тексеру
1. атомның планетарлық моделі қандай тәжірибеге негізделген? Протонның электронның зарядтары неге тең?
2. Ядроның мөлшері, заряды туралы не білесіңдер?
3. Ядро қандай бөлшектерден тұрады? Ядроның массалық саны нені білдіреді?
4. Ядроның заряд саны дегеніміз қандай сан? Оның физикалық мағынасы қандай?
5. Нуклондар, нуклидтер деп нені айтамыз?
6. Изотоптар дегеніміз не? Бір элементтің әртүрлі изотоптарын химиялық тәсілмен ажыратуға бола ма?
7. Қандай спектрлер тұтас немесе сызықтық деп аталады?
8. Заттың қандай агрегаттық күйлерінде тұтас және сызықтық спектрлер сәйкес келеді? Қандай жағдайда шығу және жұту спектрлері байқалады?
9. Спектрлік анализ дегеніміз не және ол қандай құбылысқа негізделген? Спектрлік анализді қолданып қандай химиялық элементтер ашылды?
VІ. Үйге тапсырма: §.53. 42-жаттығу.
VІІ. Бағалау.
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Физика. 9-сыныпСабақ №73Сабақтың тақырыбы: Резерфорд тәжірибесі. Атомның планетарлық моделі. Атом ядросының құрамы.Сабақтың түрі: аралас сабақ.Сабақтыңмақсаты:Білімділік: Резорфорд тәжірибесі, атомның планетарлық моделі, атом ядросының құрамы тақырыптарын меңгеруі. Тәрбиелік: жеке, өз бетімен жұмыс жасай білуге тәрбиелеу.Дамыту: атомның құрылысы жайлы білімдерін толықтыру, атомның моделі жайлы түсініктер алуы.Сабақ барысы:І. Ұйымдастыру кезеңі:Сәлемдесіп болғаннан кейін, оқушылардың сабаққа дайындығын қадағалап, сабақта жоқ оқушыларды белгілеу.ІІ. Үй тапсырмасын тексеру Атомның күрделі құрылым екенін көрсететін қандай эксперименттік нәтижелерді білесіңдер?Радиоактивті элемент және радиоактивті сәулелену дегеніміз не?Магнит өрісінің радиоактивті сәулелерді зерттеудегі рөлі қандай?Радиактивтік дегеніміз қандай құбылыс?ІІІ. Жаңа сабақ: Көптеген тәжірибе нәтижесін талдай келіп, 1911 жылы Резерфорд Күн жүйесіне ұқсас атомның планетарлықмоделінұсынды. Ондай модель бойынша атом оң зарядталған ядродан және оны айналып жүретін теріс зарядты электрондардан тұрады. Ядро төңірегіндегі мұндай электрондарды орбиталдық электрондар деп атайды, ал олардың жиынын электрондық қабықша дейді.Ғалымдардың зерттеуі бойынша, атом ядроларының зарядыqшамасына тең. Мұндағы Z—элементтің Менделеев кестесіндегі реттік саны; е—элементар заряд.Ядро зарядының бүтін Z санына еселенетіні оның біртұтас бөлшек емес екенін аңғартады. Расында да, атомның өзі сияқты оның ядросы да кұрамдас бөлшек болып шықты.Ядроның құрамына кіретін оң зарядты бөлшектерді протондар деп атайды.Қалыпты жағдайда атом ядросының оң зарядын орбиталдық электрондардың теріс заряды теңгеріп тұрады. Сондықтан электрондық қабықшадағы теріс зарядтардың саны кері таңбамен алынған ядро зарядына тең: q= - ZeБұл теңдіктерден мынадай қорытынды шығады: әрбір электронның немесе протонның заряды бір элементар зарядқа (е = 1,6 • 10 19 Кл) тең;кез келген элемент атомының ядросындағы протондар саны сол элементтің Менделеев кестесіндегі Z реттік санына тең.Элементтердің ядроларын сол элементтердің периодтық кестедегі таңбаларымен белгілейді. Мысалы, сутегі ядросы Н, ал уран ядросы U таңбаларымен белгіленеді. Нақты бір элементтің ядроларындагы протондарсаны(Z) өзгермейді, нейтрондар саны әртүрлі болып кездеседі Осыган сәйкес химиялық элементтің ядролардагы нуклондар саны (А) өзгеріп отырады. Сөйтіп, элементтердің ядролары реттік санына қарай да, нуклондар санына қарай да бір-бірінен ажыратылады. Ядролардың осындай ерекшеліктерін дәл көрсету үшін олардың таңбаларының төменгі жағына реттік нөмірін (Z) жазады, ал жоғарғы жағына нуклондар саны (А) жазылады. Мысалы, сутек ядросы толық түрде немесе ZНA таңбаларымен, ал уран ядросынемесе ZUAтаңбаларымен белгіленеді.ІV. өткен тақырыпты бекіту.Есепті шығару үлгісін қарастыру. І деңгей1. Суреттердіңқайсысыатомқұрылысынасәйкескеледі? 2. Фосфордың 15 Р 30 және 15 Р 31изотоптарыядроларыныңайырмашылығықандай? 3. Атомядросында51 ржәне71 nбар.Бұлқандайэлемент ? ІІ деңгей1. Протонменнейтронарасындақандайайырмашылықбар? 2. Неонизотоптарының10 Ne 20 ;10 Ne 21 ;10 Ne 22құрылымықандай? ІІІ деңгей1. Бірэлементтіңәртүрліизотопынхимиялықамалдарменажыратуғаболама? 2. Мынабелгілеулерде қандайбөлшектерменатомдардыңядроларыкөрсетілген? 1р 1;2Не 4 ;0 n 1 ;-1e 0;1H 2 V. Жаңа білімді меңгергендігін тексеруатомның планетарлық моделі қандай тәжірибеге негізделген? Протонның электронның зарядтары неге тең?Ядроның мөлшері, заряды туралы не білесіңдер?Ядро қандай бөлшектерден тұрады? Ядроның массалық саны нені білдіреді?Ядроның заряд саны дегеніміз қандай сан? Оның физикалық мағынасы қандай?Нуклондар, нуклидтер деп нені айтамыз?Изотоптар дегеніміз не? Бір элементтің әртүрлі изотоптарын химиялық тәсілмен ажыратуға бола ма?Қандай спектрлер тұтас немесе сызықтық деп аталады?Заттың қандай агрегаттық күйлерінде тұтас және сызықтық спектрлер сәйкес келеді? Қандай жағдайда шығу және жұту спектрлері байқалады?Спектрлік анализ дегеніміз не және ол қандай құбылысқа негізделген? Спектрлік анализді қолданып қандай химиялық элементтер ашылды?VІ. Үйге тапсырма: §.53. 42-жаттығу.VІІ. Бағалау.
6 665 185 материалов в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Жукова Марина Владимировна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс профессиональной переподготовки
500/1000 ч.
Курс повышения квалификации
72 ч. — 180 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Курс повышения квалификации
72 ч.
Мини-курс
3 ч.
Мини-курс
4 ч.
Мини-курс
6 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.