Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
1 слайд
Сабақтың тақырыбы:
Тіршілік үшін күрес, оның түрлері мен мысалдары. Бейімдеушілік-табиғи сұрыпталу әрекетінің нәтижесі.
2 слайд
Сабақтың мақсаты:
Білімділік: Тіршілік үшін күрестің түрлерін және бейімдеушілікті меңгерту.
Тәрбиелік: Студенттерге материалистік көзқарасты қалыптастыру, тазалыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу.
Дамытушылық: Әр түрлі әдістерді қолдана отырып ойлау, есте сақтау, зерттеу қабілеттерін арттыру.
3 слайд
Дәрістің жоспары:
1. Түр аралық және түр ішілік күрес.
2. Сыртқы ортының қолайсыз жағдайларымен күрес.
3. Ағзалардың бейімдеушілігінің пайда болуы.
4 слайд
Тіршілік үшін күрес – қоршаған орта мен ағза арасындағы күрделі өзара қарым-қатынастың жиынтығы.
Тіршілік үшін күрес
Түраралық күрес
Түрішілік күрес
Сыртқы ортаның қолайсыз жағдайларына қарсы күрес
5 слайд
Түр аралық күрес
Жыртқыштық жағдайдағы бәсекелестік
Паразиттік жағдайдағы бәсекелестік
6 слайд
Түраралық күрес- жыртқыштық, паразиттік, бәсекелестікте өтетін бір түр мен екінші түрдің арасындағы күрес.
а) жыртқыштық жағдайдағы бәсекелестік – қасқыр мен түлкінің аулайтыны қоян болғандықтан, қасқыр мен түлкінің арасында қорек үшін бәсекелестік туады. Қасқыр мен қоян, түлкі мен қоянның арасында тіршілік үшін күрес жүреді. Әрбір жыртқыш басқа жануардың арқасында тіршілік етеді. Бірі – жыртқыш тісімен, екіншісі ұзын тырнағымен, үшіншісі уымен жемтігін өлтіреді. Әр түрге жататын өсімдіктер жарық, ылғал, қорек үшін бәсекелеседі.
б) паразиттік жағдайдағы бәсекелестік. Мысалдары: ағаштың қалың болып өсетін ормандарда басқа өсімдіктерге оралып, сүйеніп өсетін өрмелегіш өсімдіктер (лианалар). Өрмелегіш сабақтары ұзын, жіңішке әлсіз болғандықтан ағаштардың діңіне жылан тәрізді оралып, жыл сайын ұзарып өсе береді. Ең ұшына жеткенде қасындағы екінші ағашқа жабысып, өрмекшінің торындай айналасындағы ағаштарға шырмала береді. Ағашқа оранған сабақтар тұншықтырып, сабақ бойымен қоректік заттардың қозғалуын тежейді. Ағаш қурап қалады. Өрмелегіш лианалар тіршілігін жалғастыра береді.
7 слайд
Түраралық күрес
8 слайд
Түраралық күрес
9 слайд
Түраралық күрес
10 слайд
Түраралық күрес
11 слайд
Түраралық күрес
12 слайд
Паразиттік жағдайдағы бәсекелестік
13 слайд
Паразиттік жағдайдағы бәсекелестік
14 слайд
Паразит жағдайдағы бәсекелестік
15 слайд
Түрішілік күрес – бір түрге жататын даралардың арасындағы қорек, орын, жарық, ылғал үшін күрес.
16 слайд
Түрішілік күрес
17 слайд
Түрішілік күрес
18 слайд
Түрішілік күрес
19 слайд
Түрішілік күрес
20 слайд
Тіршілік үшін күрес және оның формалары
21 слайд
Тірі ағзалардың тіршілік ету ортасына түрліше бейімделуінің пайда болуына негізгі себеп – табиғи сұрыпталу.
Бейімдеушіліктің түрлері
Бүркеніш рең
Түйсік-сезімдік бейімделу
Ұрпағына қамқорлық
Физиологиялық бейімделу
22 слайд
Ормандағы ағаш қабықтарының түсіне сәйкес шатырқанат көбелектерінің реңдерінің өзгеріп бейімдеушілігі
23 слайд
Бүркеніш реңнің түрлері
Сақтандырушы рең
Қызықтырушы рең
Қауіп төндіруші рең
Еліктеуші рең
24 слайд
Бүркеніш рең — ашық жерде тіршілік ететін организмдердің жауынан қорғануы үшін кажетті бейімделушілік
0
Сақтандырғыш рең — улы, шағатын, күйдіретін жәндіктерге тән бүркеніш реңнің түрі.
Қызықтырушы рең — организмдердің көбею кезіндегі бүркеніш реңнің түрі.
Қауіп төндіруші рең — жауынан корғану үшін айбар шегіп кұтылу тәсілі.
Табигаттың өлі заттарына және тірі организмдеріне еліктеу — өздігінен қорғана алмайтын, баяу козғалатын дәрменсіз организмдердің бейімделушілігі.
25 слайд
Сақтандырушы рең- улы, шағатын,күйдіретін жәндіктерге тән.
Ханқыз қоңызы
Ара
Улы тісті кесіртке
26 слайд
Сақтандырушы рең
27 слайд
Сақтандырушы рең
28 слайд
Қызықтырушы рең
29 слайд
Қауіп төндіруші рең
30 слайд
Еліктеуші рең
31 слайд
Еліктеуші рең
32 слайд
Мимикрия- өсімдіктер мен жануарлардың табиғаттың белгілі бір өлі затына және тірі ағзаларға еліктеуі
Жасыл шегіртке
Жансызданып көрінген көбелек дернәсілі
33 слайд
“КҮН ШУАҒЫ”
34 слайд
НАЗАР АУДАРҒАНДАРЫҢЫЗ ҮШІН РАХМЕТ!!!
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Сабақтың тақырыбы:Тіршілік үшін күрес, оның түрлері мен мысалдары. Бейімдеушілік-табиғи сұрыпа) жыртқыштық жағдайдағы бәсекелестік – қасқыр мен түлкінің аулайтыны қоян болғандықтан, қасқыр мен түлкінің арасында қорек үшін бәсекелестік туады. Қасқыр мен қоян, түлкі мен қоянның арасында тіршілік үшін күрес жүреді. Әрбір жыртқыш басқа жануардың арқасында тіршілік етеді. Бірі – жыртқыш тісімен, екіншісі ұзын тырнағымен, үшіншісі уымен жемтігін өлтіреді. Әр түрге жататын өсімдіктер жарық, ылғал, қорек үшін бәсекелеседі. б) паразиттік жағдайдағы бәсекелестік. Мысалдары: ағаштың қалың болып өсетін ормандарда басқа өсімдіктерге оралып, сүйеніп өсетін өрмелегіш өсімдіктер (лианалар). Өрмелегіш сабақтары ұзын, жіңішке әлсіз болғандықтан ағаштардың діңіне жылан тәрізді оралып, жыл сайын ұзарып өсе береді. Ең ұшына жеткенде қасындағы екінші ағашқа жабысып, өрмекшінің торындай айналасындағы ағаштарға шырмала береді. Ағашқа оранған сабақтар тұншықтырып, сабақ бойымен қоректік заттардың қозғалуын тежейді. Ағаш қурап қалады. Өрмелегіш лианалар тіршілігін жалғастыра береді. Сақтандырғыш рең — улы, шағатын, күйдіретін жәндіктерге тән бүркеніш реңнің түрі. Қызықтырушы рең — организмдердің көбею кезіндегі бүркеніш реңнің түрі. Қауіп төндіруші рең — жауынан корғану үшін айбар шегіп кұтылу тәсілі. Табигаттың өлі заттарына және тірі организмдеріне еліктеу — өздігінен қорғана алмайтын, баяу козғалатын дәрменсіз организмдердің бейімделушілігі. а) жыртқыштық жағдайдағы бәсекелестік – қасқыр мен түлкінің аулайтыны қоян болғандықтан, қасқыр мен түлкінің арасында қорек үшін бәсекелестік туады. Қасқыр мен қоян, түлкі мен қоянның арасында тіршілік үшін күрес жүреді. Әрбір жыртқыш басқа жануардың арқасында тіршілік етеді. Бірі – жыртқыш тісімен, екіншісі ұзын тырнағымен, үшіншісі уымен жемтігін өлтіреді. Әр түрге жататын өсімдіктер жарық, ылғал, қорек үшін бәсекелеседі. б) паразиттік жағдайдағы бәсекелестік. Мысалдары: ағаштың қалың болып өсетін ормандарда басқа өсімдіктерге оралып, сүйеніп өсетін өрмелегіш өсімдіктер (лианалар). Өрмелегіш сабақтары ұзын, жіңішке әлсіз болғандықтан ағаштардың діңіне жылан тәрізді оралып, жыл сайын ұзарып өсе береді. Ең ұшына жеткенде қасындағы екінші ағашқа жабысып, өрмекшінің торындай айналасындағы ағаштарға шырмала береді. Ағашқа оранған сабақтар тұншықтырып, сабақ бойымен қоректік заттардың қозғалуын тежейді. Ағаш қурап қалады. Өрмелегіш лианалар тіршілігін жалғастыра береді. т тұжырымдамасының жобасында «Жоғары білімді дамытудың негізгі үрдісі мамандар даярлау сапасын арттыру, қарқынды ғылыми зерттеу қызметімен ықпалдастырылған инновациялық білімді дамыту, жоғары оқу орындарының зерттеулерінің әлеуметтік сала мен экономикалық қажеттілігімен тығыз байланысты білім беру және технологияларды жетілдіру болып табылады» деп атап көрсеткеніндей қазіргі білім беру саласындағы басты мәселе: әлеуметтік педагогикалық ұйымдастыру тұрғысынан білім мазмұнына жаңалық енгізудің тиімді жаңа әдістерін іздестіру мен оларды жүзеге асыра алатын болашақ мамандарды даярлау болып отыр. Оқытуды ұйымдастырудың формасы – сабақ. Сабақ мұғалімнің шығармашылық ізденістерінің туындысы.Үздіксіз іздену – бүгінгі таңда ұстаздарға қойылып отырған талаптардың бірі. Ізденімпаз мұғалім өз сабағында жаңаны көрсетуге, танытуға тырысуы қажет. Яғни бүгінгі сабақ кешегі өтілген сабақтан өзгеше, ал ертеңгі берілетін сабақ бүгінгі сабақтан жоғары өтілуі тиіс. Жақсы құрылған сабақ жоспары жаңашыл ұстаз ізденісінің басты жемісі болмақ. Сонымен бірге қолданылатын оқыту әдісі, оқушылардың өзіндік жұмысы, дамыта оқыту технологиясы, ғылыми жаңалықтармен озық алдыңғы қатарлы тәжірибені жетік меңгеру – ұстаздың тынымсыз еңбегінің айғағы. Ұлы ағартушы Ы. Алтынсарин «Егер балалар бірдеңені түсінбейтін болса, онда оқытушы оларды кінәлауға тиісті емес, оларға түсіндіре алмай отырған өзін кінәлауға тиіс» деген. Бұл біздің ағарту саласы мамандарына аз жүк артпайтынын аңғартады. «Медициналық биология және генетика» пәні бойынша білім дағдыларын меңгерту, ойлау, қызықтыра жетелеу, жеткізіп айту, есте сақтау қабілеттерін дамыту үшін әр түрлі әдіс - тәсілдер қолдануға болады. - оқулықпен жұмыс жүргізу; - кесте, тірек – сызба құру; - биологиялық диктант алу; - графдиктант алу; - тестік жүйе қолдану; - баспасөз, ақпарат материалдарын пайдалану; - іздену, реферат жазу; Соның ішінде тірек – сызба арқылы сабақ өту пәнді меңгеруде көп жіңілдетеді. Оқушының көз алдында, ойында сақтау, түсінік сөзді қысқартып, нақты ойын жеткізуге қолайлы болады. Қашанда ұстаздарға қойылатын үлкен талап оқушының пәнге деген қызығушылығын арттыра отырып, білім деңгейін көтеру, білім сапасын жоғарылату болып табылады. Менің бірнеше жылдардан бергі ұстаздық өмірімде тірек – сызба және кестелі сабақтардың тартымдылығына, түсінуге жеңілділігіне көз жеткізіп келемін. Биылғы оқу жылында «Паразитология негіздері» тақырыбына ашық теориялық сабақты В. И. Шаталовтың тірек – сызба әдістемесін пайдалана отырып өткіздім. Сабақтың мақсаты: Білімділік: Паразитология ғылымының мақсаттарын, формаларын, адамдарға паразит өкілдерін меңгерту. Тәрбиелік: Оқушыларды паразиттердің өкілдерінен аулақ болуға, тазалыққа, ұқыптылыққа тәрбиелеу. Дамытушылық: Әртүрлі әдістерді қолдана отырып ойлау, есте сақтау, зерттеу қабілеттерін арттыру. Сабақтың түрі: Дәріс сабақ. Сабаққа бөлінген уақыт: 90 минут Сабақтың әдісі: Дәстүрлі сабақ. Сабақта жаңа технологияны қолдана отырып, В.И.Шаталовтың тірек-сызба әдістемесі арқылы түсіндіру. Сабақтың көрнекілігі: Буклеттер, слайдтар, тірек-сызбалар, плакат «Терминдер сөздігі» Сабақты өткізу жоспары: 1. Ұйымдастыру кезеңі – 5 минут 2. Үй тапсырмасын тексеру – 15 минут 3. Жаңа сабақтың тақырыбы және жоспарымен таныстыру – 3 минут. 4. Жаңа тақырыпты түсіндіру – 50 минут. 5. Сабақты бекіту – 10 минут 6. Сабақты қорытындылау – 5 минут 7. Үйге тапсырма беру – 2 минут Қолданылған әдебиеттер: 1. С.А.Әбилаев, Е.О.Қуандықов «Медициналық биология және генетика» 223-272 беттер. 2. Қ.Қайымов «Қызықты зоология» 24-30 беттер. Үлестірмелі материалдар: Тесттер, биологиялық диктант. Пән аралық байланыс: Зоология, клиникалық және санитарлы-гигиеналық пәндермен. Сабақтың өту барысы: І. Ұйымдастыру кезеңі – оқытушы оқу аудиториясының, көрнектіліктердің ашық сабаққа дайындығына, бөлме тазалығына, оқушылардың формаларына көңіл бөледі, оқушыларды түгелдейді. а) сәлемдесу б) кезекші мәліметі в) аудитория тазалығына және оқушылардың сабаққа дайындығына көңіл бөлу. ІІ. Үй тапсырмасын тексеру – ІV нұсқада дайындалған тест сұрақтары және биологиялық диктант арқылы білімдері бағаланады. І-нұсқа 1. Адамдардың сыртқы ортамен қарым-қатынасын зерттейтін жалпы экология ғылымының бір саласы не деп аталады? а) антропоэкологиялық жүйелер б) адам экологиясы в) мәдение шаруашылық типі г) адаптивтік тип 2. Қазіргі кезде адамзаттың 80%-ін қамтитын адамдардың ірі популяциялары құрлықтың ең қолайлы қанша пайыз жерлерін мекендейді? а) 18% б) 40% в) 44% г) 30% 3. Қандай типтің ерекшелігі олардың экономикасында аң аулау, балық аулау, жеміс-жидек жинау сияқты қарапайым экономикалық қатынастар басым болады? а) қоңыржай б) таулы жерлердің в) тропикалық г) иемденуші тип 4. Қоңыржай аймақтың адаптивтік типтерінде қандай орта жағдайларына сәйкес келеді? а) биогеографиялық б) антропоэкологиялық в) географиялық г) экологиялық 5. Атмосфераның жоғарғы қабатын қамтитын белсенді тіршілігі бар аймағын қандай қабат алып жатыр? а) литосфера б) биосфера в) гидросфера г) тропофера 6. Ненің әрекеті жер қыртысын, гидросфераны, атмосфераны өзгертті және өзгертіп отырады? а) көбеюдің б) іс-әрекеттің в) тірі ағзалардың тіршілік әрекеті г) тұқым-қуалаушылықтың 7. Биосфера терминін ғылымға кім енгізді? а) В.В.Докучаев б) В.И.Вернадский в) Э.Зюсс г) Ж.П.Ламарк 8. Топырақ қабатын ғылыми әдебиеттерде қалай атайды? а) педосфера б) симбиоз в) құмды қабат г) сулы ІІ-нұсқа 1. Антропоэкологиялық жүйелердің пайда болу, даму заңдылықтарын зерттейтін ғылымды ата? а) адам экологиясыалу әрекетінің нәтижесі Сабақтың тақырыбы:Тіршілік үшін күрес, оның түрлері мен мысалдары. Бейімдеушілік-табиғи сұрыпСабақтың тақырыбы: Тіршілік үшін күрес, оның түрлері мен мысалдары. Бейімдеушілік-табиғи сұрыпталу әрекетінің нәтижесіталу әрекетінің нәтижесі.
6 651 897 материалов в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Телегина Вероника Александровна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс повышения квалификации
72/180 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Мини-курс
3 ч.
Мини-курс
6 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.