«Ұлы
арман» мәнерлеп оқу сайысы
(Махамбет
жыры видео көрсетіледі.)
І жүргізуші.
Сәлеметсіздер ме,
құрметті ұстаздар мен оқушылар.
ІІ жүргізуші.
Қайырлы
күн! Қадірменді «Көкірегі, көзі ашық, көңілі ояу» жыр сүйер қауым!
І жүргізуші.
Сіздерді келе
жатқан тәуелсіздік мерекесімен құттықтаймыз!
ІІ жүргізуші.
Ия, талай
тауқіметті басынан кешкен қазақ еліне бұл тәуелсіздік найзаның ұшымен, қылыштың
күшімен, елі ардақтаған рухты батырларымыздың арқасында келген. Осы тәуелсіздік
мерекесі қарсаңында өткелі отырған «Ұлы арман атты» жасын
найзағай –Махамбет Өтемісұлының шығармаларын мәнерлеп оқу сайысына қош
келдіңіздер.
І жүргізуші.
-1986 жылы
Исатай –Махамбет көтерілісіне тура 150 жыл өткенде қазақ жастарының
тоталитарлық жүйеге қарсы желтоқсан қозғалысы болды. Жастар тәуілсізідкті
аңсады. Сол кездегі қоғамды батыл айыптады. Бұл тәуелсіздікті аңсаған халықтың
үні еді.
ІІ жүргізуші.
Біз қазақ
еркіндік аңсаған
Азаттық жолында қан төкті қанша адам
Отарлық бұғауын бұзуға ант етті
Сарбаздар Исатай, Махамбет бастаған.
І
жүргізуші.
«Қара
қазан, сары бала қамы үшін»,
Жауына кеткен кегі үшін.
Қасиетті жері үшін,
Нарында қалған ел үшін
Отарлық бұғауын бұзуға ант етті.
ІІ
жүргізуші:
Қазақ
елі қашанда батыл да, рухы биік батырларымен аты шыққан. Ал сіздер сол
бабалардың ұрпағысыздар.Сіздер, ар мен намысты, ұлтқа деген махаббатты әрдайым
жоғары қоясыздар.
І жүргізуші.
Иә,
дұрыс айтасың,осындай рухы биік батырларымыздың бірі,әрі бірегейі Махамбет
бабамыз. “Махамбет
бұрынғы, соңғы қазақ ақындарының ішіндегі ең бір күштісі деп саналуға тиіс.
...Барлық қозғалыстың ірі, ер басшысы Махамбет жырлары өз заманындағы ең қанды,
ең әсерлі сөз, көпшіліктің өз үні, өз тілі, өз арман-талабы”,- деп Мұхтар
Әуезов айтқандай ақын жырларын бүгінгі жастарымыз құрметтейтініне күмән
келтірмейміз.
ІІ
жүргізуші.
Екі
жүз жыл толып өтті туғанына,
Елі барда елеусіз ер қалмағы ма?
Батыр тойын тойлады бүкіл әлем,
Жетті қазақ батырдың арманына.
І жүргізуші.
Ерлігі
бар қазаққа аңыз болған,
Жырлары көтерілістің туы болған,
Ұрпағына ерлікті мұра қылған,
Ер Махамбет өмірі үлгі маған!
ІІ жүргізуші.
Атқан
оғын алысқа аңыратқан,
Ақын жыры ханды да қалтыратқан!
Өжет жыры айналып найзайға
Қара бұлтты тілгілеп қақыратқан!
І
жүргізуші.
Күні бар ма көңілде қауіп түйген
Еншісіне ақынның шабыт тиген.
Махамбеттің жыры да білсең егер,
Кілең Сардар үстіне сауыт киген!
Иә, Махамбеттің найза мен садақтың оғынан түзілген поэзия отауы уақытқа
бағынбады. Жорық жырлары өлмес, өшпес уақыт пен кеңістіктің аясына сіңіп жүре
берді.
Жарқын ойлы, жалынды ақын Махамбеттің найзағай жырларын жанға дарытып, жатқа
оқымай біз қазақ болып жарытпасбыз. Міне, сондықтан кезекті мәнерлеп оқуға
берсек.
ІІ жүргізуші.
Олай болса,
бүгінгі сайыскерлеріміздің өнерін бағалайтын әділқазыларымызды сайлап алсақ.
І жүргізуші.
Әділқазы
ІІ жүргізуші:
Ал енді сайыс
ережесімен танысып алайық. Сайысымыз екі бөлімнен тұрады.
1-бөлім. «Поэзия
сағаты», ал 2-бөлім «Өмір дерек» -деп аталады.
І жүргізуші:
1-бөлім бойынша әр
сайыскеріміз Махамбет бабамыздың бір ғана емес бірнеше өлеңін жатқа мәнерлеп
орындауы тиіс. Әділқазылар алқасы, сайыскерлер бір өлеңін толық орындаған
соң,келесі өлеңдерінен үзінді оқытсаңыздар болады.
ІІ жүргізуші:
Жырың
кейде найзағай шатырлаған
Тағдырды да сүйретіп тақымдаған.
Жырыңды оқып, айналғам семсерге де
Жырыңды оқып, айналғам садаққа да.
Махамбетті оқу аз, ақын жырларын жүрекпен қабылдау, жанмен сезініу, ақылмен
бағалау керек. Махамбеттей ұлы ақынның нар кескен жырлары санамызда, есімізде,
жүрегімізде өшпес намыс отындай мәңгі алаулап жанып тұрады. Ендеше, қазақ
поэзиясының шырқау шыңдарының бірі - Махамбеттің жырларына құлақ салайық. Алғашқы
кезекті 7А сыныбына берсек.
(Оқушылар
өлеңдерін кезек-кезек мәнерлеп оқиды.)
І
жүргізуші:
Жарқылдап көкте ойнаған
Махамбет - жасын найзағай.
Болашақ қамын ойлаған
Толықсып туған найзалай!
ІІ жүргізуші:
Тастанда тамыр іздеген
Махамбет - нұры даланың.
Жамандықты жіпке тізбеген
Махамбет - жыры даланың!- дей келе, адам жанын тебірентер, құлаққа жа,ымды,
жүрекке жылы тиер күйші бабамыздың «Өкініш»күйіне құлақ салып, тыңдап алсақ.
І
жүргізуші:
Ақын
өмірі, хас батырлығы өскелең ұрпаққа өнеге болар дүние.Ал сайыскерлеріміздің
бабамыздың өмірі мен шығармашылығы жайлы қаншалықты білетіндерін сынап көрсек.
ІІ
жүргізуші:
Жақсы,
ендеше кезекті «Өмір дерек» бөліміне берейік. Ол үшін сайыскерлерімізді ортаға
шақырайық. Ортаға келіңіздер.
І
жүргізуші:
Ал,
енді сіздер сұраққа рет-реттеріңізбен ұяшықтар таңдау арқылы жауап
береміз.Бірінші кезекті 7А сыныбының сайыскеріне берсек. Ұяшық таңдаңыз.
(Сұраққа
жауап берген соң, келесі оқушыны ортаға шақырасыңдар. Екі жүргізуші кезек-кезек
сөз алып ойынды жалғастыра береді. Жауп бері болған соң, әділқазылар шешім
шығарады.)
ІІ
жүргізуші:
Сайыскерлеріміз
жауап беріп болды. Енді әділқазылар әділ шешімін шығарғанша,
Тәуелсіздігіміздің тұғыры биік болсын дей келе « »
әнін
тыңдап алсақ.
І
жүргізуші: Сөз кезегін әділқазыларымызға берейік.
(Әділқазылар
марапаттайды.)
ІІ
жүргізуші:
Ереуіл
атқа ер салған
Егеулі найза қолға алған,
Халқының жоғын жоқтаған
Махамбеттей ер бабам!
І
жүргізуші:
Ерлердің
ерлігі еш кеткен жоқ,
Ерлердің есімі жүректен өшкен жоқ.
Жарқырап шығып күніміз,
Егемен ел болды еліміз.
ІІ
жүргізуші:
Ақынның
жорық жырлары өлмес, өшпес, уақыт пен кеңістіктің аясына сіңіп жүре береді.
Жалынды жырлары намыс отындай мәңгі алаулап жанып тұрады! Махамбет бабамыздың
осындай жалынды жырлар мәңгі жасасын демекпін.Сол баршамыз жабылып ат салысайық.
І
жүргізуші: Осымен Махамбет Өтемісұлының шығармашылығына арналған «Ұлы арман»
атты мәнерлеп оқу сайысы мәресіне жетті. Көңіл қойып тыңдағандарыңызға рақмет.
Кездескенше сау болыңыздар.
Отаршылдық
езгіге қарсы шыққан,
Ез емес ол үйде отырып, басын бұққан
Өлім қауіп төнсе де шімірікпей,
Жалғыз өзі жауына қарсы барған.
Айналса
егер ақиық ақын тауға,
Зобалаң күн бере ме дамылдауға.
Махамбет жыр елімнің ерлік жыры
Қарсы ақырып ұмтылған қалың жауға!
Зұлым
көрсе, бұрылып тоқтай қалып
Ақын жыры шыңғырған шоқтай қарып.
Қатер төнсе, ысқырып неге ұшпасын,
Махамбеттің жырлары оққа айналып!
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.