Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
1 слайд
Мамырдың он алтысы
Сынып жұмысы
Сабақ тақырыбы:
“Қазақ халқының ұлттық музыкалық аспаптары”
2 слайд
Сабақтың алғы сөзі:
“Табиғат дүниесіндегі сұлулықтың ғажабы аспан шырақтарында, ал жердегі дыбыс сұлулығы- ән, күй, аспаптар сазында”
Әл-Фараби
3 слайд
Сабақтың мақсаты:
Ұлттық аспаптар туралы білімдерін нақтылай отрып отырып, оқушылардың сөздік қорларын молайту,ауызекі сөйлеу тілін дамыту.
4 слайд
Ұлттық аспап түрлері
5 слайд
Асатаяқ
Асатаяқ- ежелден келе жатқан сілкімелі аспап. Бұрында бақсылар қолданған. Асатаяқ тек ән, күй әуеніне қосылып қоймай, би ырғағын да сүйемелдейді.
6 слайд
Домбыра
Қазақтың өте ежелгі және кең тараған қос ішекті аспабы. Мойнына тоғыздан жиырма екіге дейін перне байланады. Домбыра негізінен екі ішекті, үш ішекті түрі де бар. Оның негізгі мынадай бөліктері: басы, құлағы, шанағы, бетқақпағы, ілгегі, тиегі, пернелері ішегі бар.
7 слайд
Сыбызғы-бұрынғы кезде қамыс, қурайдан жасалған. Қазір ағаш немесе басқа қатты материалдан жасалады.
Сыбызғы:
8 слайд
Қоңырау
Қоңырау қазақ халқының көнеден келе жатқан сылдырмақты музыка аспабы. Дыбысы сыңғырлап шығатын мыс, жез металдарынан құйылып жасалады. Аспаптың жеті музыкалық дыбыс қатары бар.Қоңырауды кішкентай ағаш балғамен ұрып ойнайды.
9 слайд
Жетіген
Жетіген қазақ халқының өте ертеден келе жатқан жеті ішекті шертпелі музыкалық аспабы. Аспап ағаштан құралып жасалады. Оған он үш ішек байланып, арнайы тиектер қойылады. Аңыз бойынша “ЖЕТІГЕН” аспабы бір қарияның жеті баласынан айырылғандағы қасіретінен туған деседі.
10 слайд
Желбуаз
Желбуаз- үрлемелі аспаптар тобына жататын, ел көзіне еленбеген көне аспап. Сырты меске ұқсайды. Аузын бекітетін тығыны болады. Әуен шығаратын екі сырнай түтікшесі бар. Мойынға асатын бау тағылады.
11 слайд
Дауылпаз
Дауылпаз- ұрып ойналатын музыкалық көне аспаптың бірі. Халық тұрмысында кең қолданылады. Жаугершілік кезінде дабыл қағып, белгі беру үшін кеңінен олданылған Ол тұтас ағаштан ойылып жасалады. Бет шанағы терімен қапталады. Иыққа асу үшін қайыстан арнайы бау тағылады.
12 слайд
Қыл қобыз
Қыл қобыз- қазақ халқының ежелден келе жатқан екі ішекті ысқышпен ойналатын аспабының бірі. Ішегі жылқының қылынан жасалады. Қобыздың үш, төрт ішекті “нар қобыз”, “Жез қобыз” аталатын түрлері де бар. Қобызды ағаштан құрап жасайды. Беті жартылай терімен қапталады. Халық аңызында қобыздың шығуы Қорқыт ата есімімен тығыз байланысты.
13 слайд
Саз сырнай
Сазсырнай- қазақтың үрлемелі музыкалық аспабы.Жұмыртқа пішіндес, саздан жасалып, іші қуыс болады. Үн арнайы жасалған тесіктер арқылы шығады.
14 слайд
Қазақтың дәстүрлі музыкалық аспаптары дыбыс ерекшеліктеріне қарай төрт топқа бөлінеді
1. Үрмелі аспап- духовой инструмент
2. Ұрмалы аспап-ударный инструмент
3. Ыспалы аспап- смычковый инструмент
4.Ішекті аспап-струнный инструмент.
.
!["Ойналық та, ойлайық"доремифасольляси](https://documents.infourok.ru/74df4f60-b9d4-4a07-b808-d1a5c87952f7/0/slide_15.jpg ""Ойналық та, ойлайық"доремифасольляси")
15 слайд
"Ойналық та, ойлайық"
до
ре
ми
фа
соль
ля
си
16 слайд
“До” нотасы сұрағы
<Бұл қандай аспап?
17 слайд
Ре нотасы сұрағы
Бұл аспапты қалай
жасайды?
18 слайд
“Ми” нотасының сұрағы
Мүйіз сырнайды
неден
жасайды?
19 слайд
“Фа” нотасының сұрағы
Аспапты сипаттап
айтып бер.
20 слайд
“Соль” нотасының сұрағы
Бұл аспапты неліктен жетіген деп атаған?
21 слайд
“Ля” нотасының сұрағы
Бұл аспаптар қалай аталады?
22 слайд
“Си” нотасының сұрағы
Бұл қандай аспаптар?
23 слайд
Сөздік
Ыспалы аспап-смычковый инструмент
Үрмелі аспап-духовой инструмент
Ұрмалы аспап- ударный инструмент
Ішекті аспап- струнный инструмент
Ұлттық болмыс- национальное естество
Тылсым сыр-волшебный, таинственный
24 слайд
Менің көршім кім?
Ыспалы аспап
Үрмелі аспап
Ұрмалы аспап
Ішекті аспап
Ұлттық болмыс
Тылсым сыр
25 слайд
ҮРМЕЛІ
ІШЕКТІ
ҰРМАЛЫ
Аспаптардың түрлері:
26 слайд
ҮРМЕЛІ: ІШЕКТІ: ҰРМАЛЫ:
сырнай домбыра даңғыра
сыбызғы жетіген дауылпаз
қамыс сырнай шертер асатаяқ
Үскірік қобыз
27 слайд
Құс жолы
жетіген көне аспап
ұлттық болмыс
шертпелі аспап
сырнай ішекті
музыка дауысы
қобыз өнері
дауылпаз ойнау
қамыс аспап
ішекті сырнай
28 слайд
Сергіту сәті:
29 слайд
Шығармашылық жұмыс:
.
1.Топ. Жетіген аспабы туралы шығармашылық жұмыс.
2.Топ. Сыбызғы аспабы туралы шығармашылық жұмыс.
3.Топ . Домбыра аспабы туралы шығармашылық жұмыс.
30 слайд
Тақырыпқа байланысты «Блиц турнир» жүргізу:
1.Саған музыка ұнай ма?
2. Қандай музыкалық аспаптарды білесін?
3. Қандай үйірмеге барасын?
4.Домбыра қандай аспап?
.
5. Ұрмалы аспап қалай аталады?
31 слайд
Бағалау:
32 слайд
Үй жұмысы:
Музыкалық аспаптар туралы мәтін жазу. Жаңа сөздерді жаттап алу.
Рабочие листы
к вашим урокам
Скачать
Қазақтың музыкалық аспаптар (домбыра, қобыз, сыбызғы,даңғара, үскірік, кепшік, шаңқобыз, жетіген т.б.) ғасырлар бойы ұрпақтан-ұрпаққа ауысып келе жатқан мәдени мұра. Қазақстанда ұлттық музыкалық аспаптарды жетілдіру мақсатымен бірнеше шеберханалар ашылып (1932 ж. Алматыда, 1947 ж. Осакаровкада, 1957 ж. Алматы мемлекеттік консерваториясы жанында), осылардың негізінде А.Жұбановтың басшылығымен қазіргі Қазақтың мемлекеттік академиялық халық аспаптар оркестрі құрылды. Қ.Қасымов, А.Ермеков, Э.И. Романенко, О.Бейсенбаев, А.Ауқадиев, Д.Шоқпаров, т.б. шеберлер әр түрлі музыкалық аспаптар үлгілерін жасады.
Қазақтың музыка аспаптарын жалпы ұлттық және фольклорлық деп екі топқа бөлуге болады. Негізгі ұлттық музыка аспаптары:домбыра, қобыз және сыбызғы. .Домбыраның шанағы қырлы немесе жұмыр болып келеді.Оның мойнынан шанағының түбіне тартылған қос ішегі, бұл ішекті көтеріп тұратын екі кішкене ағаш тиегі болады.Мойнындағы тиек қозғалмайтын болып келсе, шанақтағы тиек жылжымалы болады.Мойнына перне байланады.Пернелердің саны әр түрлі:сегіз, он, он бір, он үш болады.Домбыраның ішегі қой мен ешкінің ащы ішегінен ширатылып жасалады.Домбыра – қазақ арасына кең жайылған, шертіліп ойналатын аспап. Қобыз – қазақ қауымына көп таралған ыспалы аспап.Қобыздың мойны имек, шанағы ожау тәрізді және қуыс, бет жағы ашық, ал түбі көнмен(терімен) қапталады.Екі ішегі және садақ тәріздес ысқыш жылқының қылынан жасалады. Сыбызғы – үрлеп тартатын аспап, оны қамыстан немесе жұмсақ ағаштың ішін үңгіп жасайды.Сыбызғыда саусақпен басып ойнайтын төрт тесік болады.Оның үні майда қоңыр, мұңды келеді.Сыбызғы да қазақ арасында ерте кезден таралған аспаптардың бірі.Ол үнемі алып жүруге ыңғайлы.Сыбызғыны ен далада мал жайып жүрген қазақ малшылары көп тартқан. Фольклорлық халық музыка аспаптарына уілдек, сазген, желбуаз, даңғыра, дабыл, дауылпаз, шыңдауыл, керней, дудыға, дүңгіршек, тоқылдақ, асатаяқ, адырна, шыртылдауық, сақпан жатады.Осымен бірге бұл топқа құрылысы, жасау әдісі, музыкалық үні, дыбыс шығару тәсілі көрші елдерден алынған сырнай, кепшік, жетіген, бұғышақ, шың, шаңқобыз, ауыз сырнай қосылады. Ұлттық музыка аспаптарының ішіндегі ең бастысы-домбыра.Домбыраның бір өзімен күй орындалады.Оны әнге қосып, сүйемелдеу үшін де тартады.Қазақтың Құрманғазы атындағы халық музыка аспаптары оркестрінің құрамында домбыра жетекші орын алды. Сонымен бірге оркестрде қазақ арасында бұрыннан тараған қобыз, сыбызғы, сырнай, дауылпаз сияқты аспаптар да кеңінен қолданылады.Құрманғазы атындағы халық музыка аспаптары оркестрі Қазақтың дәстүрлі күйлерімен қатар орыстың және Батыс Еуропаның классикалық және қазіргі кездегі музыкалық шығармаларын сазына келтіріп орындайды.
6 663 054 материала в базе
Настоящий материал опубликован пользователем Керейбаева Гульбану Муратбековна. Инфоурок является информационным посредником и предоставляет пользователям возможность размещать на сайте методические материалы. Всю ответственность за опубликованные материалы, содержащиеся в них сведения, а также за соблюдение авторских прав несут пользователи, загрузившие материал на сайт
Если Вы считаете, что материал нарушает авторские права либо по каким-то другим причинам должен быть удален с сайта, Вы можете оставить жалобу на материал.
Удалить материал
Ваша скидка на курсы
40%
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Курс профессиональной переподготовки
600 ч.
Курс профессиональной переподготовки
300/600 ч.
Мини-курс
4 ч.
Мини-курс
4 ч.
Оставьте свой комментарий
Авторизуйтесь, чтобы задавать вопросы.